FEUILLETON.
ZIJN MOEDER.
Verschillende Berichten.
BIJVOEGSEL
Bloemen voor den tuin.
Middelburg 4 Juli.
ONDERWIJS.
Maandag'6 Juli 1903, no. 156.
van
We hadden het den vorigen keer over eenige
blijvende kamerplanten, thans is de tjjd aan
gebroken, dat wjj bjj herhaling de aandacht
vestigen op eenige andere bloemen, die een
waar sieraad z|jn voor den tuin en wier zaden
eerlang aan den grond moeten worden toe
vertrouwd, wil men daarvan in het voorjaar
mooie exemplaren hebben.
In de eerste plaats willen wjj spreken over de
VIOOLTJES,
tegenwoordig meer bekend onder den naam
van pensêes (viola tricolor maxima).
Deze worden in Juli of Augustus gezaaid
op een plaatsje in den tuin, dat men tegen te
feilen zonneschijn beschutten kan, in een
vruohtbaren, lossen, tameljjk vochtigen grond
Het zaad wordt slechts even gedekt met aarde
en daarover legt men een laagje mos, om den
grond goed vochtig te houden, totdat het zaad
ontkiemd isdan wordt het mos weggenomen.
Wanneer het zaad aan 't kiemen is en men
den grond dan te droog laat worden, droogt
de kiem terstond op en van het zaad, dat vrjj
duur is, komt niets terecht.
Zoodra de plantjes daartoe in staat zgn
worden zjj verplant op zoodanigen afstand, dat
ijj zich goed kunnen ontw'kkelen en, als men
daarvoor de plaats heeft, zelfs zoo ver van
elkander, dat men ze naderhand met een
plantenschopje met kluit kan opnemen, om
ze op het perkje te brengen, waar ze moeten
bloeien. Deze standplaats moet beBchut zjjn
tegen koude winden, maar de zon vrjjeljjk
kunnen toelaten gedurende de wintermaanden
Het perkje, waar men de viooltjes brengt om
te bloeien, mag niet aan de heete middagzon
zjjn blootgesteldde plant en de bloem tooh
komen met frisch vochtig weder het best tot
ontwikkeling.
De perkjes, wa r men de pensées uitplant,
moeten goed gemest zjjn met geteerden koe
mest bjj gebrek daaraan gebruike men zwavel
zure kali-magnesia en ammoniak-superphos-
phaat, van ieder ongeveer V.o kilogram per vier
kanten meter; men brenge daarna de planten
met aardkluit op een behoorleken afstand, zoo
dat iedere plant ruimte heeft om zich te ont
wikkelen. Zet men de planten te dicht, dan
jagen zjj elkander te hoog op, wat ver van
sierljjk is. Een alleraardigst effect maken de
viooltjes in eene rjj op geringen afstand voor
een muur of schutting geplant, in de richting
van het zuiden naar het noorden. Alsdan zjjn
de bloemen alle naar ééne zjj de gericht, wat bjj
eenige kleurschakeering het oog zeer aange
naam aandoet.
Wanneer de bloemen op het perk goed
aan 't groeien zjjn, is eene begieting van den
grond met water, waarin men per liter 8 gram
Chili-salpeter en 5 gram superphosphaat heeit
opgelost, eenmaal per week zeer gewenscht.
Men kan de pensées ook in potten aan-
kweeken, maar dan vereischen zjj, om wel te
slagen, een zwaren grond.
Men heeft van deze bloemen thans reeds
vele variëteiten in den handel gebracht
Schneeivittchen is zuiver wit, Braatjungfer wit,
rose getint, Gold Else is zuiver geel, Kaiser
Wilhelm indigo-blauw, Lord Beaconsfield purper-
violet en wit, Moorenkoning donkerpaars bj
't zwarte af; verder heeft men nog donker
purpere, vjjfvlekkige gele, witte met donkere
vlekken enz. enz.
Eene variëteit van de laatste jaren is de
Germania in alle kleuren, behalve wit en geel
de groei dezer soort is zeer gedrongen en de
bladeren der bloemen zjjn fraai gegolfd, waar
door z|j een alleraangenaamsten indruk maken
Zooals wjj reeds gezegd hebben, is het zaad
van zuivere pensées vrjj duur, doorgaans van
40 en 50 cent per pakje. Zaad van uitge
z och te groote bloemen kost tot 5 cent per 10
korrels. Wanneer men nu een perkje wil be
planten met 10 tot twaalf soorten, dan heeft
men aan 10 pakjes veel te veel; koopt men
gemengde soorten, dan heeft men doorgaans
van de eene variëteit te veel en van de andere
te weinig en die, waarvan men de meeste
heeft, zjjn doorgaans de minst gewenschte.
Daarom meenen wjj den liefhebbers te
moeten aanraden, zich met drie of meer per
sonen te vereenigen en elk eenige variëteiten
aan te kweeken, om elkander in het voorjaar
van de noodige planten voor een perk te
voorzien.
Nog moeten wjj den raad geven, het aantal
exemplaren van Moorenkoning op een perkje
niet te groot te nemen. De bloem op zichzelf
is fraai en groot, de plant groeit gedrongen
en is vruchtbaar aan bloemen, maar bjj al
hare schoonheid heeft Moorenkoning iets dois,
dat, wanneer de bloem in een perk te veel
voorkomt, daaraan alle vrooljjkheid ontneemt.
Zoo moet men ook niet te veel gele viooltjes
in een perk brengendeze voeren te veel
den boventoon en doen de andere kleuren te
weinig uitkomen.
Zoodra ze iets meer dan half uitgebloeid
zjjn, moet men ze verwijderen, want zjj geven
dan reeds zaad, dat bg aanraking uitvalt en al
spoedig opkomt en daardoor een waar onkruid
wordt.
Een paar variëteiten kunnen niet tegen
onze winterkoude zjj worden daarom, na op
den gewonen tjjd uitgezaaid te zjjn, in potten
de koude serre overgebraoht, waar zjj den
geheelen winter bloeien en groote waarde
hebben als snjjbloem. Hare namen zjjn M. a
distinction en M. a triumphOok de i.igosotis
azorica is voor potoultuur aan te bevelen.
Naast de pensées, die alle eenjarig zjjn,
hoewel men nu en dan enkele planten kan
overhouden, meenen wjj ook de aandacht te
mogen vestigen op de Viola cornuta en de viola
odorata, het welriekende viooltje nauw verwant
aan, of beter gezegd eene veredeling van ons
boschviooltje.
Van de viola cornutahet gehoornde viooltje,
kenbaar aan de buitengewone lange spoor van
het vjjfde blad, is de blauwe variëteit in ons
oog de schoonste. Wanneer de plant eenmaal
aan den groei is, verkrjjgt zjj weldra een
grooten omvang, en is met honderden bloemen
bezet. Eene enkele witte daartusschen ver
dient aanbeveling. Men zaait ze voor de eerste
maal in Juli.
Het welriekende viooltje bljjft zonder be
dekking in den vollen grond over en wordt,
wanneer men eenmaal de plant heeft, door
scheuren voortgeplant; men moet zelfs op
passen, dat het door zjjn weelderigen groei
niet ontaardt in onkruid.
Door voortdurende zorgen heeft men dit
oorspronkeljjk geheel wilde viooltje in zoo
verre veredeld, dat ds bloemen groot ;r en de
planten mildbloeiender geworden zjjn. Zeer
grootbloemïg zjjn de Victoria regina en de
Amiral Avellontot de zeer vroeg bloeiende,
vooral in een kouden bak onder glas, behoort
de Hambw-ger treib, terwjjl men in den laatste»
tjjd, naast de gewone blauwe en witte, ook
eene variëteit gekregen heeft met zachtgele
bloemen, de Sulphurea of zwavelbloemige.
Wanneer men al deze soorten door zaad
wil voortteelen moet men bedenken, dat het
1 vaak een jaar in den grond bljjft, al
vorens te ontkiemen.
Men zaait ze daarom zoo vroeg mogeljjk in
het voorjaar.
achtte hjj heffing van een surtaxe onnoodig.
De minister ontkende, dat de toekomst voor
de suikerindustrie donker of zelfs nevelachtig
zou zjjn. Gaarne wil de regeering een onder
zoek instellen naar den feiteljjken toestand en
de vooruitzichten onzer suikerindustrie, zonder
zich daardoor tot iets te laten binden, want!
van 15 tot 17 Juli Maastricht; terwjjl het
aangekondigde bezoek aan Groningen 28 dezer
zal plaats hebben.
Door de Nederl. Maatschappij ter bevorde
ring der Pharmacie is aan den minister van
binnenlandsche zaken en aan de Tweede Ka
mer een adres verzonden, waarin zjj met aan-
bjj voorbaat zegt de minister, dat uit het feit) I drang verzoekt het daarheen te leiden, dat ook
Uit het Duitsoh.
HERMAN HEIBERG.
Reeds den heelei middag hadden de over
buren de oude mevrouw ongedurig in haar
kamer op en neder zien loopen en de meubels
verschuiven en verschikken, zjj die anders al-
tjjd zoo rustig en stil voor het venster, achter
hare bloempotjes, zat en nooit een ongedul
dige beweging maakte.
Eens opende zjj zelfs de voordeur en trad
met haar kromme gestalte en wanstaltig hoofd
naar buiten, om op de torenklok, aan het einde
van de straa*, te kgken Zjj moest zien of
haar eigen klok wel goed ging, of het inder
daad eerst vgf uur was. Het was iets zoo
buitengewoons om haat op den stoep te zien
staan, dat iedereen haar verbaasd aankeek en
een paar voorbijgaande kinderen bleven staan,
alsof zjj een spookgestalte ontwaarden.
En ofsohoon zjj van der jeugd afaan gewoon
was geweest nagekeken en uitgelachen te wor
den, keerde het oude vrouwtje zich terstond
om, als iemand die op een misdaad betrapt
word1:, ging naar binnen en grendelde de deur.
Zjj bezat een groot huis en rechts en links
De tweede bloem, waarop wjj thans de aan
dacht willen vestigen, is het Vergeet-mjj-nietje
myosot's alpestris), dat in geheel Nederland
in het wild voorkomt, vooral in de beemden
langs de kleine riviertjes in Noordbrabant,
maar waarvan de cultuur verscheidene betere
variëteiten in den handel heeft gebracht.
Wanneer men van een Vergeet-mjj-nietje
spreekt, denkt men gewoonlijk slechts aan de
blauwe met het kleine gele hartje, maar men
heeft ook witte, die doorgaaas niet veel effect
maken, en ook zacht rooskleurige; men heeft
er die hoog opschieten, men heeft ook andere
variëteiten, die zeer gedrongen planten vormen,
waarvan de Liebesstern en de Victoria in drie
kleuren wel de meest aanbevelenswaardige zjjn
Da opgenoemde soorten worden in Juli
gezaaid op een beschaduwd plekje, dat men
zeer vochtig houdt, tot de zaden ontkiemd
zjjnzoodra de plantjes groot genoeg zjjn
poot men ze in rjj en op een verloren hoekje
van den tuin en brengt ze later over op de
plaats, waar men ze wil hebben. Indien men
dat doet met een plantenschopje, dan kan men
zulks te allen tjjde verrichten.
Wanneer de thermometer begint te dalen
tot 4 en 5 graden onder nul, moet men de
planten met wat rjjshout of riet dekken, doch
zoodra de vorst ophoudt dient men de bedek
king weg te nemen.
Een perk Vergeet-mjj-nietjes met een rand
van laag bloeiende silenen is een waar sieraad
voor den tuin. Ook als randen langs perkjes
die met heesters en struiken beplant zjjn, zjjn
zjj zeer aanbevelenswaardig.
EEND WAARSCHUWING.
Door den minister van binnenlandsche
zaken is, op gezag van eene chnsteljjke jonge
vrouwenvereeniging in Engeland, gewaarschuwd
dat meisjes derwaarts gaan, in de gedachte
daar eene betrekking te vinden.
Niet in staat tot het verrichten van huis-
hondeljjken arbeid, welke voor haar gevonden
zoude kunnen worden, noch opgeleid voor
arbeid van hooge beteekenis, zjjn die meisjes
blootgesteld aan de grootste gevaren. Slechts
voor ï/b van de meer dan 2000 meisjes, waar
mede de bovenbedoelde vereeniging in elk der
jaren 1901 en 1902 in aanmerking kwam, kon
geschikte arbeid gevonden worden. Sommigen
hebben mogeljjk door bemiddeling van anderen
een werkkring gevonden, maar een groot
aantal moet op onbekende wegen zijn afge
dwaald, bjj gebrek aan de noodige middelen
om naar haar vaderland terug te keeren.
Voor haar die in staat zjj a tot het verrichten
van huishoudeljjken arbeid of bevoegd tot het
geven van onderwjjs in de Fransche ea Duit-
sche talen en in muziek, is er in Engeland een
arbeidsveld te vilden. Aan degenen, die daar
toe niet zjjn opgeleid, en aan haar, die een
gemakkeijjk leven zoeken, moet de overtocht
naar Engeland t9n ernstigste ontraden worden.
Het is daarom wenscheljjk, dat de meisjes, die
zich, om in haar levensonderhoud te voorzien,
naar Engeland wenschen te begeven, vooraf de
zekerheid trachten te verkrjjgen. dat zjj met
hare capaciteiten in een geschikte betrekking
kunnen worden geplaatst.
Nu in andere bladen van die waarschuwing
melding wordt gemaakt, willen wjj haar ook
wel, meer uitvoerig dan wjj reeds deden,
onder de oogen van onze lezers brengen.
Het overtollige schaadt ook in deze niet;
integendeel, eene uitvoerige mededeeling kan
haar nut hebben.
Wjj merken echter op dat zjj reeds voor
kwam in de Staatscourant van Donderdag 18
Juni en bjj provinciaal blad no. 44, dt. 20 Juni,
uitgegeven 25 Juni, door den oommissaris der
koningin in Zeeland ter kennis van de bur
gemeesters in Zeeland is gebracht.
Zjj wordt nu nog eens geëxploiteerd door
een berichtgever van verschillende couranten,
die haar klakkeloos plaatsen, terwjjl zjj dezelfde
mededeeling uit de officieele Staatscourant had
den kunnen opnemen.
Bovendien zullen ook de commissarissen der
Koningin in andere provincies wel hetzelfde
gedaan hebben als hun collega in Zeeland.
dat eenige fabrieken nadeelig hebben gewerkt,
niet kan worden afgeleid de noodzakelijkheid
van de heffing van surtaxe.
Door den heer Schaper werd vooorgesteld
den wensch naar accjj as verlaging uit te druk
ken in een bepaling dat voor 1 September
1905 de accjjnsheifing wordt herzien.
Zooals nog in een deel der oplaag van ons
vorig nommer werd gemeld, stelde de heer
Tydeman voor het jaartal te stellen op 1906,
welk voorstel door den heer Schaper werd
overgenomen en daarna met 44 tegen 23 stem
men aangenomen.
De gansche linkerzijde stemde voor, bene
vens, van rechts, de heeren Van Vljjmen,
Passtoors, Arts, Van Bjj landt, De Ram, Fruytier,
Van Wjjck, Micbiels, Duymaer van T wist, Talma
en Raaymakers. De 23 tegenstemmers waren
de heeren Okms, Van Alphen, Van de Velde>
Van Nispe», Van Idsinga, Van Wichen, Van
den Berch van Heemstede, Brants, Travaglino,
Nolens, Pompe, Krap, Van Löbon Seis, Van
Veen, Bmmmelkamp, Van Limburg Stirum,
Kolkman, Van Wassenaer, Sluys, Van Heem
stra, De Vries, Friese en de Voorzitter.
De minister heeft de beslissing stellig niet
aangenaam gevonden.
De Kamer is hierop, na behandeling van
hare huishoudelijke raming, op zomerreces ge
scheiden en zal in dit zittingsjaar wel niet
meer bijeenkomen.
voor hen, die als student in de pharmacie zjjn
ngeschreven* maar niet in het bezit zjjn van
het diploma van eindexamen gymnasium of
van het daarmede gelijkgestelde examen, ge
noemd in artt. 12 en 13 van de wet tot rege
ling van het hooger onderwjjs, de gelegenheid
worde opengesteld om, door het schrgven en
verdedigen van een proefschrift, den doctoralen
graad te verkrggen.
Volgens de Joodsche Crt zou de heer A.
van Loen, te Groningen, bedanken voor zgn
benoeming tot opperrabgn der Ned. Isr. ge
meente te 'b Gravenhage.
Een goede reclame. Door de
directie der H. IJ. S. M. is een aan Bohrg ving
uitgevaardigd, waarin het lezen van een paar
volksbladen op de werkplaatsen, stations en
kantoren dier maatsohappg verboden wordt.
was nog ruimte voor verscheiden huizen, en
de groote verwilderde tuin strekte zich uit tot
aan het park, dat midden in de rgke, Noorsche
stad Horst lag.
Er woonde verder niemand in het huis, niet
tegenstaande het twee verdiepingen en zolder
kamers had.
Niemand wilde in die nauwe straat wonen
waar alle huizen somber en bouwvallig waren
en mevrouw Mengehles kon of wilde niets
laten verbouwen. Zg bezat ook niets, behalve
hare ouderwetsche meubels. Al wat zg noodig
had, kreeg zg van haar zoon; een ingenieur in
Amerika, wiens opvoeding zg met groote op
offeringen bekostigd had.
Nu vergold hg haar alles Men kon zich
geen inniger verhouding voorstellen dan tus
schen die twee, maar de liefde van dien zoon
was ook het eenige wat de oude vrouw troostte
over al het leed, dat zg in haar leven onder
vonden had.
Van jongs af was zg uitgelachen, bespot,
gemeden om haar onaantrakkelgk uiterlgk, en
bg den dood harer ouders stond zg geheel al
leen tegenover het hardvochtige leven.
Eins meende zg dat haar zon opging, dat
zg, ondanks haar afstootend uiterlgk, bemind
werd. Maar alleen de kleine erfenis, die haar
ten deel viel van een verren neef haars vaders
was de aanleiding geweest dat de ambtenaar
bg d i douane,Mengehles,haar ten huwelgk vroeg.
Hg had haar al* een dienstmaagd behandeld
Door onvoorziene omstandigheden was onze
medewerker plotseling verhinderd zgn gebrai-
kelgk Kameroverzicht van die zitting te
schrgven.
EERSTE KA3LER.
De leden dier kamer zgn ter vergadering
bgeengeroepen tegen Woensdagavond aan
staande te half negen.
Bg het einde van den tweejarigen cursus
aan de Ngmeegsche huishoudschool is het
diploma voor huishoudkundige o a verleend
aan mej. R. G. Goemans van Goes.
De commissie tot het examineeren van
machinisten aan boord van koopvaardgschepen
heeft ia hare te Rotterdam gehouien zitting
het diploma A. o. a. uitgereikt aan den heer
W. C. Ouwehand.
Door den minister van binnenlandsche
zaken is bepaald, dat het schriftelgk examen
voor de Fransche en Engelsche taal, dat te
Breda zou worden afgenomen, eldirs moet
worden afgelegd wegens het heerschen
der pokken.
Daartegen komt de Br. Ct met kracht op
Toen de politie Vrgdag morgen een be
diende van een kantoor te Amsterdam in zgn
woning in hechtenis wilde nemen, wgl hg ver
dacht werd van verduistering van verscheidene
duizenden guldens, wist hg per fiets te ont
snappen. Terwgl bg achtervolgd werd, sprong
hg te water. Ofschoon de jonge man zich
heftig verzette, werd hg op het droge gebracht
en in bedenkelgken toestand naar het gasthuis
vervoerd. Hg is nu buiten gevaar, dooh nog
in het gesticht. Een medeplichtige van den
jongen man is gearresteerd. Ongeveer f 6000
van het gestolene is teruggevonden.
In dezelfde stad hebben twee kinderen van
drie en vgf jaar, die alleen thuis waien, uit
een fleschje met vitriool gedronken. Het eene
kind was spoedig dood, het andere brandde
zich deerlgk de lippen.
Te Zeist is een arbeider op een buiten
plaats door den tuinman ervan door een ge
weerschot in den arm gewond
Een huisknecht, behoorende tot het per
soneel van het paleis te Apeldoorn heeft een
parkwerker met een mes in den buik gestoken.
Gelukkig zgn geen edele deelea geraakt Drank
misbruik was de oorzaak.
Te Assen is een zoowel voor electriciteit
alB voor Btoom ingerichte zaagmolen met een
voorraad hout totaal verbrand.
Te Erica is uit het kanaal opgehaald het
Igk van een 23 jarige dienstbode, afkomstig uit
Vlachtwedde. Op het Igk zgn sporen van
worging en een diepe wonde aan den
hals bevonden, zoodat vermoed wordt, dat het
meisje vermoord is. Verdacht wordt iemand,
die nog 6 maanden gevangenisstraf moet
ondergaan en zich moet hebben uitgelaten, dat
hg wel eenige jaren voor haar over had.
Te 's Hertogenbosch is iemand gearresteerd
in verband met den onlangs bg een notaris
aldaar gepleegden diefstal. De man had bank
papier uitgegeven afkomstig van den diefstal.
Ongelukken. Te Rotterdam werd een
zg merkt op dat van de vier pokkenlgders,
die er geweest zgn, nog éen convalescent I tuinderskneoht gesard door eenige jongens, die
wordt verpleegd, die binnen eenige dagen de z'ch op een afstand van hem bevonden aan de
TWEEDE KAMER.
Het wetsontwerp tot wgziging der bepalin
gen omtrent den Buikeraccgns is Vrgdag door
de Kamer zonder stemming goedgekeurd, nadat
vooraf de minister van financiën dit had ver
dedigd als een daad van wgs beleid, omdat
die veranderingen verband houden met wgzi-
gingen in den feitelgken toestand onzer suiker
industrie.
Hg betoogde verder, dat de suikerconventie
ons in geenen deele verplicht tot accgnsver-
laging, waaraan thans trouwens niet te denken
valt omdat de schatkist de uit dien accgns
voortspruitende millioenen niet kan missen.
Wanneer men er op let, dat de dienst het
volgende jaar waarschgnlgk maar 5 millioen
meer zal kosten, ware 't roekeloos een bestaande
belasting geheel of gedeeltelgk af te schaffen.
Verder betoogde de minister dat de conventie
ook geenszins verplicht tot surtaxe heffing en
hg beweerde dat de conventie alleen beoogt
premie-opheffing, beperking van den surtaxe
en fnuiking van de kartels. Voor ons land
ziekeninrichting verlaten zal.
En nog zonderlinger is het besluit omdat
Dinsdag wel ruim 200 candidaten te Breda
examen mochten komen doen voor. de hoofd -
acte, maar niet, in lateren tgd, een kleiner
getal voor vreemde talen.
De Noord Brab. is vin officieele zgde ge
machtigd te verklaren dat in Breda geen
spoor van pokken meer bestaat en deze ook
uit G'nneken geheel zgn verdwenen.
In de St. Ct van heden brengt do minis
ter van marine ter kennis van belanghebben
den dat met ingang van 1 Sept. twee plaatsen
als aspirant-ingenieur der marine, op eene
jaarwedde van 1200, worden opengesteld.
Voor nadere inlichtingen verwgzon wg naar
de St Ct no. 157.
A s. week verleent de minister van
waterstaat Dinsdag, in plaats van te half twee,
te twee uur audiëntie.
overzgde van de Hegsche haven, waar de knecht
werkzaam was. Het sarren moede, sprong de
man in de haven om zwemmende de jongens te
bereiken, dooh hg verdween in de diepte en
werd eenigen tgd later levenloos opgehaald.
Te De Hutte is een man bg het baden
verdronken. Vgf jongelieden namen in de
rivier de Mark, nabg de brug te Standdaar-
buiten, een bad. Hoewel allen goede zwem
mers waren, zonk een 16 jarige jongen uit
Oudenbosch in de diepte en kwam niet meer
boven; de ongelukkige was plotseling door
kramp bevangen en is verdronken Te Stap
horst iB een 21-jarige jongeling bg het baden
verdronken. Een pakhuisknecht te Venloo
viel van een graanzolder en werd dood opge
nomen. Hg laat een vrouw en vier kinderen
achter.
Gehoord op een vergadering.
>Tot nu toe sprak ik als v a k m a n, mgn-
1 Augustus a. zal het 500 jaar geleden I beer de voorzitter, maar thans komt de a a p
jn dat de Nassau's baron zgn geworden van 1 Qit de mouw
de baronie Breda, waardoor onze Koningin
thans nog den titel voert o a. van barones
van Breda.
De Koningin en prins Hendrik bezoeken]
en vaak m i shandeld, zoodat het een geluk
voor haar was toen hg een beroerte kreeg en
kort daarna overleed. Even vóór zgn dood
had hg het overiohot van haar vermogen ge
bruikt om dit oude, bouwvallige huis te
koopen en met de opbrengst van den tuin en
met hetgeen zg met naaien verdiende, bestreed
zg de opvoeding van haar zoon. Angst en
afschuw van de wereld hadden haar hoe langer
hoe afgetrokkener gemaakt. Zg ging met
niemand om. Een oude man hielp haar in
den tuin en voor het huiswerk hield zg jonge
meisjes, nu eens deze, dan gene.
De zon ging op, de zon ging onder. Voor
haar waren alle dagen gelgk vol zorgen
en ontberingen. Zg zat den heelen dag voor
het raam te naaien, of wiedde het onkruid in
de groentebedden of sleepte bg droog weder,
met groote emmers water, om te gieten.
Wat ze noodig had van brood, melk, vleesch
en andere levensmiddelen werd haar gebracht.
Zg nam alles aan de achterdeur aande
voordeur bleef steeds gesloten. Zes en twintig
jaar had zg al in het oude huis gewoond. Vaak
ontwaakte zg 's nachts en meende boven zich
in de leêje kamers te hooren loopen, en hare
verbeelding spiegelde haar allerlei schrikbeel
den voor. Wanneer zg dan 's morgens naar
boven ging en angstig overal rondkeek, vond
zg niets dan sporen van houtworm op de
afgesleten vloeren en balken dan zette zg de
vensters open, om door de frissche lucht de
booze geesten te verjagen. Op den zolder,
waarheen een smal trapje leidde, was zg al
sedert jaren niet geweest. Zg wist alleen dat
daar, tusschen stof en puin, tall ioze muizen
huisden, dat door de gebroken dakvensters de
kraaien in- en uitvlogen, en allerlei ander
ongedierte zich daar genesteld had.
Van daag verwachtte zg einielgk haren
zoon uit Zuid-Amerika terug. Haar hart sprong
op bg de gedachte dat zg hem weldra in hare
armen zou sluiten. Maar hare knieëa knikten
toen op het uur, waarop hg komen moest,
de looper van het telegraafkantoor op de deur
klopte en het bericht van Harro uit Londen
bracht, dat hg pas de volgende week 's Maan
dags komen kon. Brief volgt. Maar er was
nog iets dat haar zeer van streek bracht.
Nog voor het vallen van den avond verzocht
de burgemeester om bg haar toegelaten .te
worden, en deelde haar mede dat er den vol
genden dag een vreemden architect bg haar
zou komen, om te spreken over den verkoop
van haar huis en erve. Hg hid reeds een
gedeelte van den grond van de stad, die aap
haar bezitting grensde, en een paar huizén
aan den overkant gekocht om, met toestem
ming van het gemeentebestuur, een nieuwe
straat aan te leggen.
Wetende dat zg nooit iemand ontving,
kwam hg nu persoonlgk bg haar om haar op
de hoogte te brengen van hetgeen zg eisohen
li de maand Juni zgn uit Nederland
lang3 het grensstation Esschen naar het bui
tenland verzonden: 440 stuks fokvee en 3882
kon. Het was zgn plicht de belangen van
alle inwoners te behartigen en te beletten dat
zg bedrogen werden. Alleen daarom kwam hg
nu bg haar. Dit klonk de oude vrouw als
een sprookje in de ooren. Zg kon niet ge-
looven dat het werkelgkheid was, dat iemand
uit louter belangstelling, zonder bg bedoeling
tot haar kwam
»Ei hoeveel kan ik dan vragen vroeg
zg, steeds aan haar zoon denkende. Alles was
voor Harro. De burgemeester noemde de som
van 300 000 Mark en zg meende verkeerd te
verstaan. Zg was sprakeloos van verbazing.
En reeds den volgenden dag kon de zaak
beklonken zgn. Als zg het verlangde, zou de
burgemeester voor haar onderhandelen. Zg
knikte en bedankte hem aangedaan, alsof bg
haar een geschenk gebracht had Hg zeide
echter dat hg big was haar een dienst te
kannen bewgzen, deed nog eenige vragen
aangaande haar afgezonderd leven en ten slotte
kwam het gesprek op haar zoon
Zg vertelde dat hg in Hildesheim gestudeerd
bad, en na zgn examen naar Zuid-Amerika
was gegaan om werkzaam te zgn bg het aan
leggen van spoorwegen. Daarna had .hg een
betrekking gekregen, die nog beter voor hem
paste en was nu op weg naar huis, om voor
goed bg haar te big ven. Zg wist niet veel
van zgn werken af wist alleen dat hg
Goddank altgd gezond was geweest, en steeds
zó weel verdiend had, dat hg haar al die jare
