25 April. mm, Zaterdag N°. 97. 140" Jaargang, Een Verweer. Middelburg 24 April. Uit Stad en Provincie. MIDDELRURGSGHE Deze courant verschijnt dagelijks, mot afzondering van Zon- en Feestdagen. Prijper kwartaal, zoowel voor Middolburg als voor allo plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. THBBHOHBTBB KM VBBWACHTIJiti, 24 April 8 n. vm. 40 gr., 12 u. 42 gr., av. 4 u. 41 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige N. W. wind, betrokken luoht, regen, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 oont per regel, Geboorte-, dood- en alle andere famiüeberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 eent. Seclamens 40 eent per regel, Groote letters naar de plaats, die zg innemen, Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, NQ verheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het Algemeen Adf«rtsntis°Bn(M« A. DB LA MAS Ant, R.S. Veerhugml MS, Anutsrdaai. van het hdtel mjj kwam opzoeken, om den bekenden Indischen »boom" te komen opzetten. Ik Een beteren naam kunnen wij niet geven aan het nieuwe vlugschrift van mr J. van den Brand, getiteldNog eensDe millioenen uit Deli. Het lag voor de hand dat de schrijver van de geruchtmakende brochure, waaraan wij in onze nommers van 21 en 22 Novem ber 1902 een tweetal opstellen wijdden, niet zou zwijgen op de aanvallen en weer leggingen, aan zijn adres gericht. In de Midd. Crt. van 15 en 16 Decem ber hebben wij enkele van zjjne bestrijders aan het woord gelaten. Zij beschuldigden hem van overdrijving, van inconsequentie, van onwaarheid. Men maakte het hem tot een grief dat hij alleen de donkere zijde van Deli liet zien hij had ook de goede kanten van het gewest moeten laten kijken. Maar, vraagt hij, zal men het den dok ter die de ziekte in het hoofd van een patient bespreekt, kwalijk nemen dat hij in zijne verhandeling niet den gezonden toestand der beenen releveert? Mr Van der Brand stond tegenover Deli in dezelfde verhouding. Hij zei toch, dat hg wijzen wou op de afgrijselijke wonden, in de samenleving der Oost kust, opdat ieder de wegneming (zou) eisohen van de oorzaak der kwaal, die het gezonde lichaam verteert. En hierin staan wij aan de zij van den heer Yan den Brand. Hoeveel goeds er ook moge zijn, dit sluit niet uit dat het geheel wordt ontsierd en ondermijnd door veel slechts, veel leeUjks, veel onge hoords, veel gruwelijks, dat verbeterd moet worden. De Sumatra Post ook dit haalden wij te gelegenertpd aan beschuldigde mr Yan den Brand van inconsequentie omdat hij vroeger anders had geschreven dan nu. Dat deed hij ook. Maar zijne ideeën waren gewijzigd. Reeds in de vergadering van de afdeeling Medan van den Indischen Bond dd. 29 Maart 1902 toch erkende hg openlijk dat zijn meening over de koelie ordonnantie, toen hij nog niet lang in Deli verblijf hield, een geheel andere was dan tegenwoordig. De dagelijksehe omgang ge durende anderhalf jaar met koelies in vrijen arbeid en de nadere bestudeering van het koelie-vraagstuk hadden zijne meening ge heel gewijzigd. En dat hij onwaarheid schreef, ontkent hg ten sterkste. Hg handhaaft dan ook zijne beweringen. Zijn verweer is eensdeels gericht tot den minister van koloniën, die de plaats innam van den krachtigen Yan Asoh van Wijck, en ander- nog wel grooten-deels tot den heer P. J. Kooreman, oud-resident der Oostkust van Sumatra, die in Moederland en Koloniën eene lezing hield om de brochure van mr Van den Brand te bestrijden. Op den minister van koloniën Idenburg blijft de schrijver hopen en vertrouwen. Hij maakte eenige bedenkingen tegen het door den minister in de Tweede Kamer gesprokene, waarin menige onjuistheid voor' kwam. Hg had gehoopt op een openlijke enquête maar die komt er niet. Toch heeft hg gegronde verwachting dat de minister de zaak niet in den doofpot zal stoppen. Mr Van den Brand heeft vertrouwen in de werkkracht, de eerljjkheid en het geloof van den heer Idenbnrg. Den heer Kooreman bestrijdt hij vrij kras. Hij besluit zgn betoog tegen hem met de bewering dat het hem onbegrijpelijk is hoe de heer Kooreman de toestanden in Deli bevredigend kan noemen. Waarom hg tegenover dezen Resident beeft gezwegen, verklaart mr Van den Brand op de volgende wijze »Het was op een avond in de maand Octo ber 1897 ik was pas te Medan gevestigd en woonde nog in het Medanhötel dat ik na den eten, dus ongeveer negen uur half tien, zat te lezen op de voorgalerg van mgn kamer. De krees (rieten valgordijnen) waren neergelaten en alles was doodstil. Daar werd er tegen een der houten pilaren bjj de trap, die toegang tot de galery gaf, geklopt. Bin nen 1" riep ik, meenende dat een der gasten kreeg geen antwoord, doch het kloppen werd herhaald. »Sapa riep ik nu, een in lander met een boodschap vermoedend. Daar werd de kree een weinig opgelicht, ea een Maleier schoof naar binnen, gevolgd door een tweeden, een derden, een vierden, een vijfden, een zesden, een zevenden 1 Om de waarheid te zeggen, voelde ik mg niet geheel op mgn gemak, doch toen ik ze allen op een rgtje langs de lambrizeering zag neerhurken, werd ik omtrent hun bedoelingen gernst gesteld. Na een paar inleidende vragen, deelde mg de woordvoerder in kenrig zoogenaamd Hoog- Maleisch ik herinner mjj dat, omdat dit de eerste maal was, dat ik die taal hoorde spre ken mede, wat hen tot mg bracht. Hg dischte mjj een verhaal op, zóó echt iets uit een boek en voor mjj, die pas van Java kwam zóó oawaarachjjnljjk, dat ik het niet kon ge- looven. Ik beloofde echter, de zaak te zullen onderzoeken en vroeg hun over twee dagen, doch 's ochtends, terug te komen Overdag dorsten zjj niet, zeiden zjj, en daar ik de ge schiedenis romantisch begon te vinden ik herhaal, dat ik er niets van geloofde be paalde ik het uur van samenkomst op den volgenden avond om denzelfden tjjd. Den volgenden dag onderzocht ik de zaak en bevond, dat mjjn nachteljjke bezoekers de waarheid hadden gesproken. Ziehier het ver haal, dat zjj mg gedaan hadden, aangevnld met wat mg later bjj de behandeling der zaak is gebleken, en het verloop dat zjj had. Dicht bjj Medan is een renbaan, gcwoonljjk racebaan genoemd, waar tweemaal per jaar paarden-wsdstrjjden worden gehouden, ook weer betiteld met den Engelschen naam races. Dicht bjj deze baan waren door eenige Maleiers mgn bezoekers huizen gebouwd. Zjj hadden daartoe het erfpachtsrecht op een stuk grond, aan het terrein van de renbaan gren zende, behoorljjk van den eemgen grond eigenaar in Deli, den Sulthan, gekocht en betaald Yervolgens hadden zjj, geljjk ik reeds zeide, op de hun iu erfpacht afgestane ter reinen huizen gebouwd en die betrokken, terwjjl zjj op het overschietende terrein aan planting van vrucht- en sierboomen hadden gemaakt. Op een goeden dag datums weet ik natuurljjk niet werd hun door den aspirant-controleur van Medan aangezegd, dat zjj daar niet wonen mochten, hun huizen en stallen moesten afbreken en verhuizon. De reden waarom werd hun niet medegedeeld het was eenvoudig een prentah-oompanie 'bevel van het Bestuur). De eigenaars maak ten zeer natuurljjk geen haast om aan dat bevel te voldoen. Zjj bepraatten de zaak wat onder elkander en besloten te bljjven, waar zjj waren, en den loop der dingen af te wachten- Nogmaals kregen zjj bezoek van den zelfden aspirant-controleur, die hetzelfde bevel, doch nu nog uitdrukkelijker, overbracht. De eigenaars bepraatten wederom de zaak en be- sloten weer te big ven zitten. Zulke brutale rakkers Na verloop van eemgen tjjd kregen zg bevel voor den karapatan te verschjjnen. De karapatan is de inheemsche rechtbank, voor door den Sulthan, waarbjj de Magi straat van Medan zitting heeft als adviseerend lid. Hier werd hun medegedeeld, dat zg hun terrein hadden te ontruimen en de daarop gebouwde woningen en stallingen moesten afbreken. Of zjj geen schadevergoeding zou den krjjgen, vroegen de eigenaars. Neen, daarvan was geen sprake, zg hadden te ver huizen zonder meer, zjj mochten daar niet wonen. Zg moesten al wat zjj gebeuwd had den afbreken, mochten de afbraak houden, maar schadevergoeding daarvan kon geen sprake zgn." Het slot is geweest dat mr Van den Brand voor die menschen algeheele schade vergoeding eischte. De controleur vertelde hem echter dat daarvan geen sprake kon zgn en de sulthan de huizen over twee dagen door politie oppassers zou doen ontruimen en laten afbreken. Dit zou geschieden met toestemming van den Resident. Toen verklaarde de heer Van den Brand die vermoedde dat de Resident blufte dat hij de eigenaars der huizen zioh zou laten wapenen, dat de woningen verdedigc zouden worden, en tevens dat, zoodra de oppassers van den sulthan kwamen, hg tele graphisoh den Resident zou aanklagen bij den Gouverneur-Generaal. De zaak werd toen in der minne bijgelegd Later is de heer Yan den Brand pas te weten gekomen wat aan de heele zaak ten grondslag ligt. De Nieuwe Deli Raceclub. die haar paarden op genoemde renbaan laat loopen, had den sulthan die ontruiming verzocht. Er waren nl. onder de eigenaars der woningen ook rijtuigverhuurders en men was bang voor mogelijke besmetting der renpaarden, indien zich een ziek paard in de stallen der eigenaars moeht bevinden. In de notulen der raceclub moet hierover nog wel het een en ander te vinden zijn. En daarom moest zoo willekeurig ge handeld worden Tot nog toe groeit er op de betwiste gron den echter geen rijst. De huizen zgn nooit afgebroken. De ulthan heeft de erfpacht weer verkocht aan een ander voor drieduizend dollar. De ondervinding, door hem in deze zaak opgedaan, moedigde mr Yan den Brand niet aan over koelie-toestanden te gaan praten, evenmin als over andere zaken die zijns inziens indruischten tegen het Recht. het kantongereoht te Maastricht, en mr. F. J. Verscheure, kantonrechter te Weert2de Ijjst mr. G. M. J. Bonhomme, griffier by het kan tongereoht te Gulpen mr. E. F. L. Dumoulin, subst.-grift, bjj gemelde rechtbank, en jhr. mr. L. van Meeuwen, ambtenaar van het O. M. by de kantongerechten in het arr. 's Hertogen bosch, ter standplaats 's Hertogenbosch. Ziedaar het voornaamste wat mr Van den Brand in zgne tweede vlugschrift meedeelt. Hg handhaaft op stellige wijze wat hij vroeger schreef en laadt daardoor eene groote verantwoordelijkheid op zich, maar herhaalt nog eens dat „de eere Gods en die van Nederland eischt een onmiddellijk en krachtig ingrijpen door de Regeering tot vestiging in Deli van die orde en regel, als alleen vereenigbaar zijn met de grondslagen van een Christelijken staat." En welk oordeel zal men, na deze nadere uiteenzetting van zgn meening omtrent Deli, over mr Van den Brand uitspreken Daar zullen er zgn die hem oen over dreven ijveraar zullen noemenanderen zullen hem stempelen als een onpractisch man, iemand die de oo«reu sluit voor de prac- tisohe eisohen van een samenleving als op Deliweer anderen zullen hem bijbedoe- lingen toekennen en hem een speculant noemen. Maar in veler oogen zal hg toch ook zgn een man die ijvert voor recht en rechtvaardigheid en dat doet, zooals menigeen vóór hem deed, zonder de klip der overdrijving te ontgaan. Laat ons, zoolang wij geen bewijs voor het tegendeel hebben dat laatste aanne men. En zoo waar is, wat hg beweert, zg het zelfs ook voor de helft, dan is het noodig dat de minister van koloniën en de Gouver neur-Generaal de zaken in Deli grondig doen onderzoekenen dat wel zoo spoedig mogelijk. Met wijlen dr Schaepman zeggen wg „Hier is de uitdrukking periculum in mora geen phrase." De nieuwe hoofdcommissaris van politie te Amsterdam. Bg kon. besluit is ala zoodanig benoemd de heer H. S. Hordyk, thans kapitein bg het 4e regement infantarie te Delft. Op den benoemde werd de aandacht der hoc- gere militaire en gemeenteiyke autoriteiten gevestigd tgdena hy te Amsterdam gedetaoheerd was in verband met de jongste staking. Kapitein Hordgk is thans 41 jaar. Den 8 Juli 1884 werd hg benoemd tot tweede luite nant der infanterie en 20 Juli 1889 bevorderd tot eerste luitenant, in welken rang hy zes jaar was gedetaoheerd by de militaire verken ningen. Daarna was hy le luitenant-adjudant by een bataljon jagers, en op 12 September 1901 werd hg benoemd tot kapitein bg het 4e regiment infantarie en kwam te Delft in garnizoen. Hg staat bekend als een streng doch uiterst rechtvaardig officier. BKHOJBJttïOTesai AÖM3B. Bg kon. besluit is C. van der Burg, te Amsterdam benoemd tot agent der Ryksverzekeringsbank is by de zeemacht bevorderd tot dir.-off, van gezondh. lste kl. de dir.-off. van gezondh. 2de kl. dr H. J. van Rhgn en hem, op zgn verzoek eervol ontslag verleend uit den mili tairen dienst, onder toekenning van een pen sioen van f 2550 'sjaars; is bfl de zeemacht bevorderd tot dir.-off. van gezondh. 2de kl. de off. van gezondh, lste kl. dr J. W. Blanken, en tot off. van gezondh. lste kl. de off. van gezondh. 2de kl, G. J. Golder zgn bg de Kon. Ned. marinereserve bevor derdtot luit. t/z. 2e kl., de adelb. le kl. J, R. Scholten en G. Kruyt, en tot adelb. le kl de buiteng. adelb. G. H. Ruhaak en J. F. Noorthoorn van der Kruyfl is aan den kapitein-luit. t/z. J. W. Doger eervol ontslag verleend uit den militairen dienst, onder toekenning van een pensioen van f 2086 'sjaars; zyn bevorderdtot kap.-luit. t/z. de luit t/z. der le kl. F. J. Stamtot luit. t/z. le kl' de luit. t/z. 2e kl. P. H. D. Schuttevaer, en tot luit. t/z. 2e kl. de adelborst le kl. H. A Romswinckel is benoemd tot adjunct-commies bg het hoofd' bestuur der postergen en telegraphie C. M, Fa<jée Schaeffer, gep luit. t./z 2de kl. Door de arr.-rechtbank te Maastricht zgn. ter vervulling van twee vacatures van rechter in dat college, opgemaakt de navolgende alphebetische ljjsten van aanbeveling: lste lystmr. A. J. M. D. van Baar, kantonrechter te Oss jhr. mr. G. M. R. Testa, griffier by De wet bevatte bepalingen, die de invoering van Local-Option mogelgk maken. Invoer, verkoop en produotie van absint, behalve voor wetensohappelgke doeleinden, worde verboden. Het is wensohelgk dat by recidive aan dronkaards de politieke en staats burgerlgke rechten ontnomen worden. Voor gewoonte-dronkaards worde verplichte opneming in van Overheidswege goedgekeurde of door de Overheid gestichte asyls vastgesteld. Bg dit programma is een zeer uitvoerige toelichting gevoegd, waarin de verschillende punten nader worden behandeld. Voorzitter van het uitvoerend comité is de heer P. van der Meulen te Bergen op Zoom en seoretaris de heer Th. W. v. d. Woude te Amsterdam. DRANKWBTSHfiBZIBNING Wg hebben in ons vorig nommer melding gemaakt van het Programma van wenschen, sa mengesteld door het Uitvoerend Drankwet Co mité, gekozen door en uit een vergadering van drankbestryders van alle richtingen in ons land. Wg noemden als eerste wensch van dat comité reeds consequente doorvoering van het maximum, in art. 2 der Drankwet genoemd een nieuw maximum, lager dan het huidige, eene aparte drankwets inspectie en bet tegen gaan van den clandeoHenen drankhandel. Wat dit laatste betreft zou het Comité de volgende bepalingen in de drankwet willen zien opgenomen a Het begrip «kleinhandel" omvat hoeveel heden tot 10 liter. h Een kostelooze «Beroepsbrief" in onbeperkt aantal wordt gegeven aan alle inrichtingen, waarin niet alcoholhoudende dranken voor ge bruik ter plaatse worden verkocht. c Bierhuizen hebben eene afzonderiyke «vergunning" noodig, in beperkt aantal. d De politie heeft het recht inrichtingen, bedoeld in h en c, waar overtredingen der be palingen van de Drankwet verwacht wordt, binnen te treden en de flesschec, karaffen etc. in beslag te nemen. e Overtredingen worden bestraft met vry hooge boeten en by herhaling met hechtenis Verder verlangt het comité De wet make «Zondagssluiting" (van Zater dagmiddag tot Maandagmorgen) mogelgk. Groote vryheid worde verleend aan gemeente besturen, om, hetzy in het algemeen, hetzy op bepaalde plaatsen of tyden den kleinhandel in sterken drank te beperken of verbieden. Waar gemeentebesturen nalatig zgn in het nemen van maatregelen in het belang der drankbestrgding, trede de regeering han delend op. Het «vergunningsrecht" vloeie in 'sRyks schatkist, waaruit aan elke gemeente jaariyks een vaste som worde uitgekeerd, even hoog als het ontvangen vergunmngBreoht van 1 Mei 1903 tot 1 Mei 1904. Geen vergunning tot drankverkoop worde verleend aan personen, die eenig by beroep uitoefenen, tenzjj zulk een beroep inherent is aan drankverkoop (stalhouder, restaurateur, koffiehuishouder, enz.). Drankverkoop op openbare middelen van vervoer en in wachtkamers daarvan zy verboden. Wanneör verbouwing van het perceel ver- grooting van het dranklokaal ten gevolge heeft, kome de «vergunning" te vervallen. Ter bescherming van kinderen en jeugdige personen bepale de wet, 1. dat houders van localiteiten met ver gunning tot verkoop van alcoholhoudende dranken gegiste zoowel als gedistilleerde) ge houden zyn a. niet toe te laten, dat personen beneden 18 jaar, zonder geleide van ouderen in hun lokalen aanwezig zgn b. niet toa te laten, dat personen beneden 18 jaar, onder zulk geleide in hun lokalen aanwezig, alcoholhoudende dranken {gegiste zoowel als gedistilleerde) gebruiken 2. dat personen beneden 18 jaar niet als werkkracht voor het bedrgf als zoodanig vereischt in bedoelde lokalen mogen ge. bruikt worden 3. dat personen beneden 18 j sar niet mogen gebezigd worden voor het vervoer van alcohol houdende dranken. Het uitbetalen van loonen in drankneringen worde verboden. By kon. besluit zyn voor wat Zee and betreft met ingang van 23 dezer benoemd van de bg het kon. besl. van 26 Nov. 1902 ingestelde plaatselgke commissie (bedoeld in art. 86 der Ongevallenwet) welke haren zetel heeft in de gemeente Middelburgtot voorzitter mr J. J. Heyse, advocaat en procureur, en tot plaatsvervangend voorzitter mr P. Dieleman, advocaat en procureur Vlissingen tot voorzitter A. A. A. E. Gewin lid van den gemeenteraad, en tot plaatsvervan gend lid A. Loois, wethouder Goes tot voorzitter J. Dele Hz., administra teur, en tot plaatsvervangend voorzitter jhr S. M. van Reigersberg Versluys, secretaris j Ierseketot voorzitter J. Lemson en tol plaatsvervangend voorzitter S. Elsevier de Jongh Hulsttot voorzitter P. J. van Braband, secretaris der gemeente Hontenisse; en tot plaatsvervangend voorzitter E. D. Dumoleyn, secretaris te üontentsse; Sas van Genttot voorzitter F. P. J. Stubbé, secretaris, en tot plaatsvervangend voorzitter A. P. M. de Lauwere, hoofdonderwyzer Neuzen tot voorzitter mr F. C. van Deinse, advocaat en procureur aldaar, en tot plaats vervangend voorzitter L. J. Geelhoedt te Zaamslag Oostburgtot voorzitter mr F. J. N. van Dam, kantonrechter, en tot plaatsvervangend voorzitter P. G. Immink, notaris Wissekerketot voorzitter C. N. van der Heyde, ambtenaar ter gemeente-secretarie, en tot plaatsvervangend voorzitter G. L. van der Heyde, seoretaris der gemeente Tholen: tot voorzitter K G. Bal, water bouwkundige te Tholen, en tot plaatsvervan gend voorzitter D. van de Yelde, candidaat- notaris; en te Zierikzeetot voorzitter J. A. de Bruyne, direoteur der hoogere burgerschool, en tot plaatsvervangend voorzitter H. J. van Nou- huys, notaris. Tot tweede-klerk bg de rgksverzeke ringsbank te Amsterdam is benoemd de heer J. P. C. Meenwse, bureelambtenaar van den rgkswaterstaat te Middelburg. Aan de burgemeesters in Zeeland wordt medegedeeld dat voortaan de gegevens voor het «oordeel omtrent den oogst", welke tot dusver jaariyks door de burgemeesters werden geleverd, voortaan hoofdzakelgk zullen worden versohaft door de rgks-landbouw- en ryks- tuinbouwleeraren. Dat is zeker een groote verbetering, waar door het «oordeel" aan juistheid en betrouw baarheid zal winnen. De detachementen uit het garnizoen Middelburg, belast met de bewaking van de spoorbruggen bjj Vlake en over de Arne, zgn hier teruggekeerd. De miliciens, lichting 1900, die heden uit Rotterdam terug keeren, worden morgen (Zater dag) in het genot van groot verlof gesteld. De spooriyn Middelburg—Abeele wordt niet meer bewaakt. Het klokkenspel van den Abdytoren laat thans de volgende muzieknommers hooren heel uur Les caresses du Printemps, Calvini, halt uur Canzone uit Figaro's Hochzeit, Mozart, en kwartieren Andante, Heins en Am Frühlings- morgen, Behr. Uit Vlissingen. Aan den agent van politie 3e klasse S. D. Adriaansen is op zyn verzoek, wegens veran dering van betrekking, eervol ontslag verleend. In Augustus zal op de buitenplaats Der Boede, onder K o u d e k e r k e, een plaatselgke zendingsdag worden gehouden. Maandag overleed te Poortvliet de oudste inwoner dier gemeente, de heer W. van de Yate, in den ouderdom van ruim 91 jaar.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1