Vrijdag
20 Maart.
146' Jaargang,
Bedenkelijk knutselwerk.
Middelburg 19 Maart.
Eene enkele opmerking
Uit Stad en Provincie.
N*. «7.
-rr ■fldUb
1903.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- cn Feestdagen.
Prjji, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.
Afxonderljjke nummers kosten 5 cent,
THEKMOHETKB RN VHBW^BTINCI.
19 Maart. 8 u. vm. 45 gr„ 18 u. 51 gr., av. 4 u. 50 gr. F. ervachti krachtige Z. W. wiad,
betrokken lucht, regei, weinig verandering in temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel, Geboorte-, dood- an alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Keolamens 40 eent per regel.
Groote letters naar de plaats, die ajj innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, NS verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Hnmm AdfsrtsnUs-Birsu
A. M U MAK An., M.S, Taarb»|«al SM, AMlwdni.
Zoo langzamerhand begint dan de Regee
ring hare beloften in te lossen.
Wij hebben nu nit hare handen ontvangen
een ontwerp tot wijziging der wet op de
besmettelijke ziekte, duidelijkheids- en kort
heidshalve het vaceinewetje te noemen, eu
een voorstel tot herziening van de wet op
bet hooger onderwijs.
Dit alles ten behoeve van de partjjge-
nooten.
Ditmaal wensehen wij ons te bepalen tot
het eerstgenoemde, blijkbaar zeer eenvoudige
ontwerpje, waarvan wjj den inhoud onzen
lezers hebben meegedeeld.
Sn wat zullen wij nu over dit product
van staatsmanswijsheid zeggen?
Teel bijzonders is het niet.
Dit bljjkt reeds uit de harde oordeelvel
lingen, daarover uitgesproken.
Als er ooit een bewijs is geleverd van de
groote moeilijkheid om in zulke teere
kwesties eene bevredigende oplossing te
brengen, dan is dit wel hierbij gebleken.
Zelfs het orgaan van minister Kuyper
De Standaard is er niet mee ingenomen.
Zijne redactie laat, met een sterk variant
op een bekend gezegde, tegenover dit ont
werpje hooren een „dankbaar, doch geen-
zins voldaan."
Het was trouwens ook niet anders te
verwachten.
Men weet het: onze premier heeft aan
de eene zijde den eigen vrienden ter wille
te zijn, aan den anderen kant de Roomsche
bondgenooten, die van vrijheid bij de
vaccinatie niets of zeer weinig willen weten,
naar de oogen te zien.
Zonder die Taatsten toch ii er van eene
verandering in deze geen kwestie.
Zachtjes en kalm aan moet daarom zijne
leuze zijn. Er dient veel geknutseld te
worden, wil er eenige kans zijn dat een
poging in die richting slage.
En daardoor moot van zelf teleurstelling
ontstaan bij de Calvinistische drijvers tegen
de vaccine.
Dat we allerminst ingenomen zijn met
eene verzwakking van den vaccinatiedwang,
behoeven wij wel niet te zeggen.
Wij aehten het al meer dan wel dat in
de wet op den leerplicht is bepaald dat ouders,
die bezwaar hebben tegen vaccinatie, hun
kinderen van school kunnen honden.
Of van die bepaling veel gebruik wordt
gemaakt, betwgfelen wij zeer.
Er is over den z. g. dwang meer leven
gemaakt dsn er in het gros van ons volk
zelf zich openbaart.
En na mogen de ideeën in deze ook
onder deskundigen in de laatste jaren zeer
zgn gewjjzigd, wij meenen toch dat nog
algemeen hei nat der vaccinatie wordt
erkend en het hoofdbezwaar meer geldt de
kwestie der uitvoering van de inenting dan
de vaccinatie zelve.
Wjj werden in die meening onlangs ver
sterkt bjj het lezen van het verslag der 1
Januari te Utrecht gehouden vergadering
ter bespreking van „Medische bezwaren
tegen vaccinedwang".
Inleider van dit onderwerp was de heer
Joh. P. Schouten, arts te Bolnes, die sterk
tegen de inenting zich verzette maar ook
herig bestreden werd.
Tot zijn bestrijders behoorden de heeren
dr J. Yroesom de Haan, Rotterdam, H. van
den Berg, Haarlem; maar vooral zeer fel
aangevallen werd de heer Schouten door
den heer E. van Dieren, arts te Amsterdam.
Deze constateerde en verzocht daar
van uitdrnkkelgk aanteekening in het ver
slag dat dr Schouten dien avond had
gezegd dat „de vaccinatie tijdelijk onvatbaar
Het is mogelijk dat zich bezwaren voor
doen door de wijze waarop de inenting
geschiedt, wellicht ook bij animale koepok
inenting, maar daaraan kan worden tege
moetgekomen door het nu voorgestelde
art. II van het ingediende wetsontwerp,
waarbij wordt bepaald dat de herinenting
in het vervolg moet geschieden „met inacht
neming van de voorschriften, omtrent de
inenting der koepokken, door Ons ingevolge
art. 17 2e lid te geven."
Dit is voorzeker eene nattige bepaling.
maakt"
en
dal hij „gaarne onderschrijft
wat collega Lingbeek heeft verlangd, nl.
hygiënische maatregelen èn vaccinatie. Dr
Schouten, die zoo lang en breed uitweidde
over de gevaren der vaoeinatie, heeft boven
dien, in antwoord op dr Yroesom de Haan,
toegestemd, dat bjj „de gevaren niet
groot acht."
Als een tegenstander van de vaecinatie
tot zulke bekentenissen wordt gedwongen,
dan staat het nnt van Jenner's uitvinding
velgen* onze meening nog boven twjjfel.
Yoor het overige bevat het ontwerp
weinig of niets aanlokkelijks.
De minister wil ontheffing verleenen van
de vaccinatie ter wille van die leerlingen
aan eene bijzondere school, voor wie het
bestuur of, indien dit ontbreekt, het hoofd
der school daartoe aanvrage doet. De ouders
of voogden der leerlingen moeten daartoe
schriftelijk hun verzoek indienen bij het
hoofd der school of bij het bestuur. Niet-
gevaccineerde leerlingen moeten de school
verlaten zoolang in de gemeente, waar de
school gevestigd is, de pokken epidemisch
voorkomen.
Men zal dus", merkt de Arnh. Crt. te
recht op, „in 't vervolg krijgen twee soorten
van bjjzondere scholendie waarop wèl en
die waarop niet niet-ingeënte personen wor
den toegelaten. Of een bijzondere school
tot de eerste categorie zal behooren, staat
ter beslissing van het bestuur of het hoofd,
al naar gelang zij meenen, dat, zooals de
Memorie van Toelichting zegt, de aanvrage
tot ontheffing al dan niet „de school met
verlies van leerlingen bedreigt". Er zullen
dus, ondanks de door den minister Kuyper
verwachte vermeerdering van bijzondere
scholen, inzonderheid in tal van kleine ge-
mee&icii, Christelijke ouders geplaatst iror
den voor de keuze tusschen hun geweten
en de zorg voor de gezondheid hunner
kinderenhun geweten, dat hun immers,
volgens de voorstanders zeiven der christe
lijke school, krachtens de doopbelofte, den
plicht oplegt hun kroost naar een christe
lijke school te zenden, en de ook door tal
van christenen aangehangen, ernstige over
tuiging van het nat der vaccinatie, zoodat
er van deze laatsten ten gevolge van het
voorgestelde wetje verscheidene, in verband
met de leerplichtwet, feitelijk gedwongen
zullen worden tegen hun zin hunne kinderen
naar de openbare school te zenden. Ons
wil, van het standpunt vooral van een
christelijke regeering, dit toeschijnen een
onverdedigbare vrijheidsbeperking te zgn
voor christelijke ouders.
„"Wat den toestand, welke uit do toe
passing van het ingediende wetje geboren
worden zal, nog bedenkelijker maakt, is de
gebruikelijke pressie, welke door diaconieën
pleegt te worden uitgeoefend op de door
haar bedeelde arme ouders, wien als voor
waarde tot bedeeling de eisch gesteld wordt,
dat zij hunne kinderen naar de christelijke
school zenden. Is die school er eene,
welke bezocht wordt door leerlingen of
waaraan onderwijzend personeel verbonden
is, aan wie ontheffing verleend is van de
verplichte vaccinatie, en in plattelands
gemeenten zal dit stellig meermalen voor
komen, dan zullen dus de ouders aan
armoede worden prjjsgegeven, tenzjj zij hun
kroost aan besmetting willen blootstellen,
't Is, dunkt ons, niet te veel gezegd dit
wreed te noemen
Dat dit gevaar bestaat, acht het blad
niet te loochenen. Het wijst er op, dat de
werking der verleende ontheffing eerst
wordt opgeschorst, nadat, volgens art. 21
der Ziekenwet, het epidemisch heersohen
der pokken in de gemeente afgekondigd
zal zijn.
Hierin schuilt dus een ernstige reden tot
ergerniB voor hen, die jaren lang hebben
geijverd, om dr. Kuyper op het kussen te
brengen, in de verwachting opheffing van
den vaccinedwang te verkrijgen.
Het geldt hierbjj nog slechts een voor-
loopige stapeerst later zal de Regeering,
als het mogeigk is, de zaak in haar geheel
regelen, bjj eene algemeene herziening van
de wet op de besmettelijke ziekten.
Nu worden de vrienden voorloopig tevre
den gesteld en tegeljjkertjjd de katholieken
als 't ware gepolst hoever zjj in deze willen
meegaan.
Het is slimme politiek, maar toch ook in
onze oogen een bedenkelijk knutselwerk.
Want de scholen, waarop dan niet-inge-
ente kinderen zullen gaan, bljjven voor ons
toch altijd brandpunten die voor het
algemeen ernstig gevaar opleveren.
En het algemeen gaat toch bovan de
wensehen van enkelen, die opgezet door
anderen welke voor zichzelven vaak wèl
gebruik maken van de vaccinatie in deze
hoog opgeven van de vrijheid, terwijl zjj in
andere gevallen toonen die nu niet zoo hoog
te stellen en dwang niet te verwerpen. Al
naar gelang het in hun kraam te pas komt.
En zoo weinig zekerheid heeft de minis
ter omtrent de vasthoudendheid in hun
overtuiging der ouders van met-gevacci
neerde kinderen dat in tjjden van pok
kenepidemie de werking van een verleende
ontheffing van de verplichte vaccinaties zat
worden opgeschort.
Of dan het gevaar veel minder wordt,
waar eene inenting zoo kort dag geschiedt
Wij kunnen dit niet uitmaken.
Deskundigen geven op die vraag antwoord.
Gelukkig komen, dank zjj de algemeene
toepassing van de, onzes inziens niet hoog
genoeg te prijzen vaecinatie, dergeljjke
epidemieën in ons land niet meer voor.
Maar de voorgestelde bepaling bewjjst,
hoe weinig vast dr Kuyper staat in zijne
meening dat men allen dwang in deze moet
vermijden. In dagen van gevaar toch wil
hij daarvan geen ontheffing doen geven.
Het is een bewjjs te meer van de moei-
ljjkheid die hjj ondervindt bjj zulk eene
regeling, waar de praktjjk andere eischen
stelt.
En het geheele voorstel getuigt van de
lastige positie, waarin hij zich bevindt, en
van de onmogelijkheid om de christelijke
DOglliSeieiij WHttrviui «Aioi» üvd" Uocg opgooft,
op wetgevend terrein in toepassing te bren
gen. Het zal den premier stellig meer
vijanden dan vrienden maken, vooral ook
onder zijne eigen partjjgenooten.
De christeljjke regeering is waarljjk niet
gelukkig met hare wetsvoorstellen.
ring vraagt een blaneo krediet en dat wenschten
deze leden te minder toe te staan, waar het
zich laat voorzien, dat groote uitgaven noodig
zullen zgn om het door de regeering beoogde
doel te bereiken.
Eenige leden achtten deze enquête on-
noodig aangezien de grieven van de spoorweg
arbeiders voldoende bekend zgn.
Voorts meenden deze leden, dat, indien eene
enquête wordt ingesteld betreffende het spoor
wegpersoneel, hetzelfde dient te geschieden
ten aanzien van de rgkswerklieden, de be
ambten der postergen en telegraphie, de rgks-
klerken bg de belastingen, de militairen enz.
De groote meerderheid juiohte daarentegen
de voorgestelde enquête toe.
Over de aanvulling van het strafwet-
o e k liepen de gevoelens uiteen.
Velen hadden tegen de strafbepalingen, met
name betrèftende dienstweigering, op dit oogen-
blik overwegend bezwaar, zgnde in den tegen-
woordigen toestand van beroering als gelegen-
heidsatrat onraadzaam.
Yele anderen verdedigden de strafbepalingen
als een waarborg voor het geregeld spoorweg
verkeer, maar vroegen herstel van gegronde
grieven van het spoorwegpersoneel.
Yan verschillende kanten werd aangedrongen
op gemeen overleg tusschen de Kamergroepen.
Zelfs voorstanders van strafwetregelen wenschten
uitstel van behandeling tot na regeling van
den rechtstoestand.
Vrienden der regeering wenschten haar te
steunen in de handhaving van gezag en orde
en opperden het denkbeeld van een tusschen-
tjjdsche regeling der rechtspositie krachtens
de spoorwegwet.
Zg hoopten dat de groote meerderheid der
Kamer met de regeling zou meegaan ter voor
koming van voortzetting der agitatie.
Yerscheidene leden stellen bg artikelen voor
de strafbepaling te doen vervallen en in het
bestaande art. 284 bedreiging strafbaar te
stellen.
Er werden nog inlichtingen gevraagd omtrent
bot voorgevaiioiia up 31 Jam. bb latmr, waar-
omtrent bg de gehouden interpellaties nog
niet voldoende licht is opgegaan.
Men vroeg o. a. of de stakende spoorweg
arbeiders zich aan buitensporigheden hebben
schuldig gemaakt, en zoe ja, welke En of
de te-Durgerdam gepleegde misdrjjven niet
door krachtiger optreden der politie voorko
men hadden kunnen worden.
gevoelen wjj ons gedrongen te maken in ver
band met het afdeelings-verslag der Tweede
Kamer over de stakings-ontwerpen.
Al valt er, bljjkens de ervaring, herhaalde
lijk opgedaan, op grond van zulke verslagen,
niet altjjd iets te zeggen over het lot dat
wetsontwerpen zullen ondergaan, toch kan men
reeds met zekerheid verklaren dat die be
treffende eene in te stellen enquête en een
spoorwegbrigade sullen worden aangenomen.
Maar tevens valt als heugljjk feit op to
merken dat, in verband met het ontwerp tot
herziening en wjjziging van het wetboek van
Btrafreeht, zelfs voorstanders van strafwet-
regelen uitstel van behandeliig daarvan wen
sehen tot na regeling van den rechtstoestand.
Dit geeft hoop op eene, onzes inziens,
practisehe en goede beslissing in deze.
Het
werpen
T WEB KB KAMEU.
Stakings-ontwerpen.
voorloopig verslag over die wets-ont-
is verschenen, en wjj deelden onzen
lezers per buitengewoon nommer het allerbe
langrgkste daaruit mee.
Wjj laten dit hier nogmaals volgen, eenigs
eins aangevuld.
Het is ons natunrljjk, met het oog op onze
plaatsruimte, niet mogeljjk in deze alles op
te nemen, wat men ons daaromtrent uit Den
Haag meldt
De groote meerderheid achtte de buitenge
wone maatregelen tot handhaving van het
gezag en de orde noodzakelijk en keurde
het krachtig optreden der regeering goed.
Over het algemeen vonden de wetsontwerpen
betreffende de spoorwegbrigade en de
enquête een gunstig onthaal.
Slechts enkele leden achtten het ontwerp
omtrent de eerste onaannemelijk, omdat op dit
oogenblik nog volstrekt niet bekend is hoe de
reorganisatie der bestaande spoorwegcompagnie
zal plaats hebben en welke uitbreiding aan
die compagnie gegeven zal worden. De regee
Bg kon. besluit is opnieuw ontheffing
verleend van den dienst bg de militie, thans
tot 1 Maart 1905, aan den militieplichtige van
de lichting 1898 A. C. Bolle van Zierikzee,
behoorende tot het 3e regiment infanterie.
Morgen, Yrgdag, wordt voor de arr,-
rechtbank alhier behandeld de zaak tegen
Chr. K., kruidenier te Goes, beklaagd van
bedriegelgke bankbreuk.
De heer dr W. L. L. Carol alhier is
benoemd tot gemeente-geneesheer te Sjjbe-
karspel.
Vit Vlissingen.
Heden (Donderdag) morgen te zeven uur ver
trok het Duitsehe oorlogsschip Charlotte naar
Hoek van Holland.
(Men zie Laatste berichten).
De bewuste Arnemuidsche visehsloep, welke
nabg het Badhotel gestrand was, is Woensdag
vlot geraakt en in de haven gebracht.
Beroepen bg de Ned. Herr. gemeente te
Utreeht de heer L. W. Bakhuizen van den
Brink, te Ylissingen.
Woensdagmorgen werd te Zoute-
lande door den landbouwer J. O. in de sloot
by zgn woning gevonden het Igk van de
57-jarige T. C., geallimenteerde in het diaoonie-
armhuis te Meliikerke.
Daar zg den vorigen avond van haar werk
niet te huis was gekomen, was door enkele
personen (aangezien zg leed aan verstands-
verbgstering) tot laat in den avond gezocht.
Ven vermoedt dat zg, door de duisternis
misleid, in de sloot is geloopen, en zoodoende
verdrenken.
VERKIEZINGEN.
In het district Alkmaar is door de politieke
vereeniging Vooruitgang en door de vereeniging
Kiesrecht is kiesplicht met algemeene stemmen
tot oandidaat voor het lidmaatschap der
Tweede kamer gesteld de heer C. A. Zelvelder.
BMOEH1KGM ENZ.
Bg kon. besluit
is aan den opziohter bg 's Sgkskustverlieh-
ting te Egmond aan Zee A. van Willigenburg,
op zgn verzoek, eervol ontslag uit 's Rgks dienst
verleend
is de opzichter bg 'sRgks kustverlichting
te de Cocksdorp op Texel M. Mujje, in gelgke
betrekking overgeplaatst naar 's Bgkskustver-
lichting te Egmond aan Zee
is aan jhr E. van Citters, referendaris bg
het departement van waterstaat enz., op zgn
verzoek, eervol ontslag verleend uit 's Rgks
dienst, onder dankbetuiging.
Het Sibl. no. 52 bevat een kon. besluit van
den llden Maart 1903, houdende bevelen tot
het onder de wapenen big ven van de inge-
lgfden der liehting van 1902.
Het besluit bepaalt, dat de ingelgfden voor
de lichting van 1902, voor zooveel zg niet
krachtens art. 109, eerste zinsnede, van de
militiewet, in werkelgken dienst zouden kun
nen worden gehouden, krachtens art. 110 dezer
wet onder de wapenen moeten blgven voor
zooveel en voor zoolang als H. M. zulks noodig
zal achten.
Dit hebben wg Woensdag avond nog in de
gemeente bekend gemaakt.
Naar uit Den Haag wordt gemeld, zal
heden aan H. M. de Koningin een, door 1300
k 1400 miliciens onderteekend request worden
gericht, houdende het verzoek om de liohtin-
gen 1900 en 1901 uiterlgk 24 Maart met groot
verlof te deen gaan.
In het request wordt er op gewezen det
het, indien het niet mogeigk is het zonder
lichtingen af te doen, billgker zou zgn het
zoodanig te verdeelen dat de lichtingen '98 en
'99 onder de wapenen zouden worden geroe
pen om de inlichtingen 1900 en 1901 af te
lossen.
In de Woensdag gehouden vergadering
van den Raad van State, afdeeling voor de
geschillen van beitunr, was ingekomen een
kon. besluit, waarbg de gemeente K a p e 11 e
is aangewezen tot betaling van de verpleeg-
kesten ten behoeve van een behoeftigen krank
zinnige, omtrent wiens woonplaats geschil was
tnasohaa die gemeente en de ge
meente Kloetinge.
Te W i s s e k e r k e is tot lid van den
raad gekozen de heer Abr. Abrahamse (anti-rev.)
met 101 stemmen.
Op de heeren W. du Claux en J. M. Noord-
koek, beiden 1., waren reep. 76 en 23 stemmen
uitgebracht.
Yan de 203 uitgebrachte stemmen waren
er 2 van onwaarde. De volstrekte meerder
heid bedroeg due 101.
Men sehrgft ons:
Uit goede bron kan ik m mededeelen dat
het bericht betreffende het vonnis in zake de
coöperatieve vereeniging Luctcr et Emerge te
Zonnemaire, voorkomende in het nommer
uwer eouraut van Zaterdag 11., onjuiit is, daar
de bereohte punten in het voordeel van het
nieuwe bestuur zjjn uitgesprokenen wel
lo. dat de voortzetting der vergadering op
27 Mei 1902 volkomen wettig heeft plaats
gevonden, evenals afzetting van oude en ver
kiezing van nieuwe bestuursleden
2o. dat'de coöperatieve vereeniging Luctor et
Emerge te Zonnemaire nog steeds bestaaten
3o. dat de nieuwe bestuursleden vermen
het wettige bestuur der vereeniging.
Het oude bestuur heeft alleen in zoover
gewonnen dat het niets van de kosten behoeft
te betalen, waartoe het nieuwe bestuur is
veroordeeld, doch waar het omging, ie totaal
in 't voordeel van 't nieuwe bestuur uitgevallen-
X
Onze eerste berichtgever, dien wjj om in-
liohtingen vroegen, meldt ons dat hjj, evenals
andere, bg de kwestie nauw betrokken per
sonen, doer een onjuiet telegram ep een
dwaalspoor is gebracht.
Niettegenstaande het erf van den land-
houwer H. H. te Zuiddorpe eiken naeht
bewaakt wordt door politie en eigen volk,
blijven de bezoeken van den gekeimzinnigen
dief aanhouden. Ook Woensdagmorgen kwam
men tot de ontdekking, dat er weder kolen
gestolen waren.
Daar men reeds tweemaal een bedroiging
met brandstichting op de schuurdeur q schre
ven vond, heeft de bewoner thans e6n premie
van 100 uitgeloofd voer het ontdekken van
den dief.
Ter aanvulling van het korte berioht in
ons vorig nommer, betreffende de verkiezing
van den keer G. Yael tot lid van den raad
van Hontenisse, diene dat bjj nu gekozen
werd met 208 stemmen tegen 154 op den heer
A. van Weeeemael.
Indertijd was hjj, cecals gemeld, gekozen
met een stem boven de volstrekte meerderheid,
doch de (temming werd toen door God Staten
vernietigd, omdat op het stembureau Lams-
waardo twee biljetten als geldig waren ver
klaard waarop aekere kanttekenen voorkwamen.
