Vrijdag 13 Maart. N#. 61. 146' Jaargang, 1903, Het rijksarchief in Zeeland. Middelburg 12 Maart. Kameroverzicht. De kwestie van den dag. UIT STAD EN PROVINCIE m middelbllrgsche courant. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k 8. mot. uitsondering van Zon- on Feestdagen. Prij i, por kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 12 Maart. 8 u. vm. 38 gr., 12 u. 48 gr., av. 4 n. 50 gr. F. V e r w a c h tf: zwakke Z. wind, licht bewolkte lucht, droog weer, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. öoboorte-g dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1,50; elke regel meer 20 cent. Keolamens 40 oont per regel. Groote letters naai de plaats, die zjj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betrefiende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adnrisntls-Barm A. DE LA MAR Au, N.S. Vatrbugw*! 366, Anutordsm. J- Zitting van Woensdag. Wfi vermeenen dat slechts heel weinigen, die heden het spannend voortgezet debat over de interpellaties van de heeren Mees en Troelstra bijwoonden, huiswaarts zjjn gekeerd met den indruk, dat de historische ondergrond, waarop de beruchte, door de regeering voorgestelde strafwet-novelle diende te berusten, hun than9 duideljjk voor den geest stond. Natuurljjk sullen er zjjn die de meening doelen dat dit ook niet de bedoeling wasdat hoe minder er gepraat wordt, des te beter het is voor het «algemeen belang." Welnu zjj, die zóo denken, kunnen vandaag tevreden zjjn. In meer dan éen opzicht. Van de zjjde der regeering, die licht had kunnen verspreiden, werd de lamp zoo laag geschroeid, de lampekap zoo neder gehaald, dat men slechtB een zwak schaduwlieht kon waarnemen. En van de zjjde der regeerings meerderheid werd geen enkele poging beproefd, om de lamp, waarin toch genoeg olie zat, wat booger te draaien. Geen dezer heeren waagde het zelfs de lamp aan te rakenlaat staan haar wat meer licht te doen geven. Tot drie maal toe werden zjj door den heer Troelstra tot dezen nuttigen arbeid aangespoord, maar hy kreeg slechts een medeljjdenden lach tot antwoord. De heeren wisten wel beter. Het wachtwoord was «luisteren en mond dicht houden." En de bewonderaars van een verlicht Kamer- despotiime, die er ook wel onder deze cate gorie zullen schuilen, kunnen nog in een ander opzioht tevreden zjjn. Zjj hebben nl. kunnen zien, hoe dr Kuyper als minister-president, als minister van waterstaat, als minister van oorlog optrad, hoe goed hem dit alles afging, hoe overbodig het eigeniyk is, dat de collega's van dr Kuyper nog in de Kamer verscbjjnen, waar zy op den vreemdeling den indruk maken van referendarissen meer dan van ministers een collega uit Vlamingenland vroeg mg heden, op de ministers wgzendedat zgn toch ook ministers hoe volmaakt overbodig bet is voor de reohterzgde om te spreken of de regeering te steunen. Kortom, boe al het werk door éen man geschiedde, door dr Kuyper. De zitting van heden ware precies dezelfde geweest als de reehterzgde thuis, en de zeven andere heeren ministers aan hun werk waren gebleven. Er was géén woord meer of minder gevallen. In dezen toestand paste dan ook treffend de interruptie van den heer Troelstra, die dr Kuyper toeriep»Gy zgt een Paus 1" Dr Kuyper werd rood van kwaadheid. Maar waarom dan ook van de sociaal-democratie te spreken, als heeren die overal de lakens willen uitdeelen Voor dr Kuyper was dat als te spreken van het koord in het huis van een gehangene. Hiermede zg niet gezegd, dat de sociaal-demo craten geen aanleiding geven tot dr Kuypers's opmerking. Maar of dr Kuyper nu wel de aangewezen persoon is om dat punt in het debat te brengen, wagen wy te betwgfelen. Paus Troelstra en Pans Kuyper zijn volmaakt aan elkander gewaagd. Nog heden bewezen zy dat op treffende wgze. Voor hen dus die afkeerig zgn van veel praten, van meer lioht, voor de bewonderaars door dik en dun van dr Kuyper, was het h8den een bevredigende dag. Maar de over- groote meerderheid van net Nederlandsche publiek zal met de verkregen resultaten aller minst tevreden zgn. Wel bleek uit het gebeurde in Januari de noodzakeiykheid van de oprichting eeser spoorwegbrigade. Na hetgeen daarover door dr Kuyper Dinsdag werd medegedeeld, niemand meer twgfelen aan de noodzakeiykheid van zulk een brigade. Inderdaad voor een Duitscher moet het om te proesten van het laeben zjjn, dat de kapitein-commandant der speorweg-eompagnie verklaarde, dat zyn man- sohappen wel sporen konden leggen en ver nielen, maar geen treinen konden rgden. Daar was de genie heelemaal niet op ingericht. Ook het enquête wetsontwerp kwam ver sterkt uit deze discussie te voorscbgn, waar aan ook niemand twyfelde. De heer Melohers deed hieromtrent uitvoerige mededeelingen, die duideljjk aantoonden dat de klaohten van het spoorwegpersoneel werkelgk gegrond zgn Maar de strafrechtnovelle, uitvloeisel van de gebeurtenissen in ons land die einde Jtnuari plaats grepen, heeft deze uit het debat geen nadere Memorie van Toelichting ontvan gen, zoodat hare noodzakeiykheid onomstoote- l|k vaststaat Het is waar, de novelle werd niet besproken. Zy was buiten debat gesteld. Dr Kuyper, vriend van kraohtige woorden, vond het «onbetamelgk, ongepast" er nu reeds over te spreken Maar niettegenstaande deze ongepastheid, deze onbetamelgkheid dacht iedereen er aan. De natuur is sterker dan de constitutioneele ongepastheid. Uit »de korte chronique van het verloop dezer historie", zooals dr Kuyper het uitdrukte, had anders heel wat kunnen bljjken. Maar wat vernamen wy Om ons tot enkele hoofd punten «momenten" noemde de premier ze te bepalen Wat is er b. v. voorgevallen op de confe rentie, den 31 Januari tusschen den minister van Waterstaat en den Raad van Administra tie der Holl. IJzeren Spoorwegmaatschappij gehou den Dinsdag hadden dr Kuyper en de heer Mees daar reeds over gesproken. Heden gaf de minister De Marez Oyens een nadere verklaring. En een zeer interessante verkla ring. Tegenover den heer Mees hield hg n. 1. vol, dat de Amsterdamsche heeren niet «ont moedigd" naar Amsterdam terugkeerden. In tegendeel zg lieten een gansch anderen indruk achter. En om niet alleen van «indrukken" te spreken, las de minister een stuk voor, door de H. IJ. S. hem den 2en Februari toege zonden, waarin de heeren verklaarden, dat zg by hun terugkomst te Amsterdam daar den toestand «zoodanig verergerd vonden", dat zg op de bekende voorwaarden hadden moeten capituleeren. Terecht trok hy hieruit de oonclusie, dat de heeren dus volstrekt geen reden hadden zich te beklagen, dat zg door de regeering in den steek waren gelaten. Het povere figuur, dat deze hooge spoor-heeren tegenover het geheele publiek geslagen hebben, is dus niet de schuld der regeering. Zg hebben gecapituleerd, vrij willig zonder daartoe door de regeering aan gespoord of afgehouden te zgn. Uit dezen stryd: wie de verantwoordelijkheid diende te dragende heeren der H. IJ. S of de regee ring kwamen de heeren vandaag niet schit terend te voorechjjn. Maar de andere quaestie wat er eigenlgk op de conferentie verhandeld was. daarover gaf de minister geen uitsluitsel. Dr Kuyper had den heer Mees Dinsdag reeds, zeker voor zyn gemak, naar een couranten communiqué verwezen. Van belang was ook de verklaring van dezen minister, dat de regeering geen bevoegdheid heeft om bg de spoorwegmaatschappijen aan te dringen op een betere behandeling van disciplinaire geschillen. Zy kan d us geen gevolg geven aan den wensch van de heeren Troelstra en Melchers om bg de Mg, aan te dringen de onlangs geschorste en ontslagen beambten wederom in dienst te nemen. De namiddag werd bgna geheel in beslag genomen door de heeren Troelstra en minister Kuyper. De heer Troelstra, opgewonden en zenuwaohtig, dr Kuyper boos en ontstemd- Voortdurend deden zich hierbg dan ook inci denten voor. Het ging hard, over en weer. In een vlgmend scherp betoog hekelde de heer Troelstra de houding der regeering, met name van dr Kuyper, die uitvluchten gaf voor argumenten, die zich achter alles verborg, dat hem kon besohermen. Hg noemde dr Kuyper l'homme fort en bittere ironie gaf daarna eenige staaltjes van c e wyze, waarop dr Kuyper zich van de netelige zaken wenschte af te maken. Een contrast, dat dr Kuyper, die een «pover figuur" maakte volgens den heer Troelstra, zeker gevoeld zal hebben. Grimmig keek de premier voor zich uit, gedurende den geheelen duur van het betoog van den afgevaardigde van Amsterdam III. Blgkbaar was hg werkelgk ontstemd, ver toornd. «Belachelgk" had de beer Troelstra de argumenten van dr Kuyper gevonden. De premier bad een versje voorgelezen uit het orgaan de Seingever. Het luidde «Heil u, fiere proletariër Die den nek niet heeft gekromd Voor de maoht der barbaren En het lekker heeft verdomd." Dat was voor dr Kuyper een «argument" om het staatsgezag bedreigd te zien. Daarom moesten de liehtingen opgeroepen worden. Is het nu te verwonderen, dat de heer Troelstra dit voor een man als dr Kuyper «belachelgk" noemde En de minister, die aan de soeiaal-democra- ten voorhield dat zg de vakvereenigingen met politiek «besmetten" 1 Patrimonium werd ge roepen. Maar de repliek bleef uit. Het was dan ook slap, dat verweer. De zitting was rgk aan incidenten, schre ven wg. Op een gegeven oogenblik stonden alle socialisten van hun bank op en schreeuwden om het luidst om stilte. Het was een spek takel, zooals wg nog niet in de Kamer aan schouwden. In den laten namiddag ging het zelfs nog erger. De heer Troelstra sprong in eens van zyn stoel op en wilde den heer Schokking te lgf Met gebalde vuisten stond de beer Troelstra bjjna voor dien afgevaar digde. Maar het duurde met lang. De storm was spoedig geluwd. Dit neemt echter niet weg dat, als wg de Btakingswetten in behan deling krggen, zich nog wel meerdere inci denten van dezen aard zullen voordoen. Voor den eersten tyd staakt de Kamer echter met de staking. Uit een interview van de Haagsche Ct. met den heer R. van Hasselt over den toestand. De laatste vraag was«Is de maatschappg thans beter voorbereid op een mogelgke alge- meene werkstaking dan in Januari De heer Van Hasselt antwoordde bevestigend. De staking is ons zeide hy toen over vallen maar nu hebben wg onze maatregelen genomen. «Dus het publiek zou niet veel last hebben «Den eersten dag was het antwoord wèl. Maar spoedig zullen we 't te boven zgn en zoo geregeld mogeljjk werken." Sc Sc Sc CONTRACT BREUK. Er bestaat bg velen, inzonderheid bg leden van den middenstand, ten aanzien van de aanhangige strafrechtsbepalingen een misver stand, dat begrgpelgk, maar daarom niet min der onjuist is. Het is dit. Men meent ZB> die een adresbeweging tegen deze strafbepalingen op touw zetten, in contractbreuk van de zgde der werklieden niets ergs zien'; wellicht zelfs dat zg deze goedkeuren en daarom tegen de door de regeering voorgestelde wgzigingen en aanvullingen van het wetboek van strafrecht zgn gekant. Het misverstand kon moeilgk grooter zijn. Wat ons betreft, die van den beginne af de spoorwegstaking ten stelligste hebben afge keurd, o. a. op dezen grond, dat vele werk lieden daardoor hun overeenkomst schonden, wij hebben bet meer dan eens gezegd dat wg op geheel andere gronden dan omdat contractbreuk niet een ongeoorloofde daad zou zgn het wetsontwerp afkeuren. Maar men zal meenen dat vele anderen, die ook de petitie-beweging steunen, er anders over denken. Een dergelgk misverstand zou moeilgk uit den weg zyn te ruimen, wanneer niet aan d9 band van een bekend geschrift van den leider der vrgzinnig-democratische Kamerclub, van prof. Drucker, het glashelder kon worden aangetoond, dat bet inderdaad een dwaling is, waartegen wg ons heir richten Wg hebben het oog op het bekende ontwerp van wet tot regeling van de arbeidsovereen komst, dat mr. Drucker in opdracht van de Ministers van Justitie Smidt en Cort van der Linden eenige jaren geleden bewerkte. In dit ontwerp van wet zgn ook eenige artikelen aan de opzegging der dienstovereen- komst van de zgde van den arbeider gewgd en zeer uitdrukkeiyk heet het in de Memorie van Toelichting «Behoudens de bevoegdheid van partyen by overeenkomst van den regel af te wyken, schjjnt als regel vaststelling van een termgn wenscbelgk èn in beginsel, omdat daardoor de band tusschen partgen wordt ver sterkt, het beBef wordt verlevendigd, dat er een geordende rechtsverhouding bestaatèn uit een practisch oogpunt, omdat het zoowel voor den werkgever zelf als voor den arbeider van belang is, eenigen tjjd voorat te weten, dat de bestaande dienstbetrekking zal eindigen." En de arbeider, die de dienstbetrekking eigen machtig verbreekt, zal tot schadevergoeding zgn gebonden, óf door den rechter te bepalen óf bestaande in een vaste somtwaalf dagen loon. Met den arbeider zal voor de schadever goeding hoofdzakelgk aansprakelgk zgn degene die hem tot het onrechtmatig verbreken der dienstbetrekking heeft verleid. Het zal dengeen, die deze regeling opmerk zaam beschouwt, niet ontgaan, hoe hier het verbreken der arbeidsovereenkomst, waar dit het karakter van contractbreuk draagt, beslist als onrechtmatige daad wordt aangemerkt. En dat door een jurist, van wien wel niemand vermoeden zal, dat hg bewonderaar is van de thans door de Regeering ingediende straf- rechlsnovelle. Het is dus duidelgk dat men van deze laatste tegenstander kan zgn en tegelgkertgd voorstander van een zoodanige regeling van het arbeidscontract, waarbg onrechtmatige verbreking van het contract met vermogens rechtelijk nadeel wordt bedreigd. (Vad). TWEEDE KAMER. Inperking van den Yaccinedwang. Ingediend is een wetsontwerp tot nadere wgziging en aanvulling der wet van 4 Decem ber 1872 Staatsblad no 134) tot voorziening tegen besmettelgke ziekten. Biykens de Memorie van Toelichting strekt dit wetsontwerp naast het geven van eenige waarborg dat de inenting en herinenting (voor zoover deze van Overheidswege geëischt óf aangeboden worden) met de vereischte zorgen naar wetenschappelijke regelen plaats vinden- uitsluitend om den zgdelingschen inentings- dwang in zooverre te doen wegvallen, dat de kinderen, die tot dusver ingevolge dien dwang van schoolonderwijs beroofd bleven, weer een goede kans erlangen om dit te kunnen ge nieten. Een principieele beslissing inzake het vaocinevraagstuk ligt buiten het bestek van deze wetsvoordraebt. De bepaling van art. 17 behoudt hare volle kracht voor alle openbare scholen en evenzoo voor die bijzon dere scholen, te wier opzichte geen onthefing wordt aangevraagd, terwjjl de te verleenen ontheffing ook ten aanzien der bgzondere scholen 'alleen gelden zal voer die bepaalde leerlingen te wier behoeve zg wordt aangevraagd. Verwacht mag worden, zegt de regeering, dat door eene ontheffing als in deze wetsvoordracht bedoeld, zoo niet allen, dan toob nagenoeg alle bezwaarden zich voor de hun toevertrouwde kinderen een school zullen ontsloten zien, omdat steeds meer bgzondere scholen ook door hen worden opgericht die paedagogisch geen school van een confessioneel-godsdienstige richting bedoelen. Aan de voorstanders der koepokinenting wordt geen hinder voor hun eigen kinderen aan, want daar het feit-der ontheffing wordt bekend gemaakt, kunnen zg, zoo zg hun kinderen niet met niet-gevaccineerde kin deren willen doen scboo'gaan, ze van de Bchool, op verzoek van wier bestuur eenige onthef fing verleend is, afnemen. Het bestuur der school is genoegzaam in staat te beoordeelen in hoeverre de aanvrage om ontheffing de school met verlies van leerlingen bedreigt. Verwaoht bet bestuur dit niet, dan zal het duizendtal kinderen dat thans door den vaccinedwang van de school geweerd wordt, zondereenigen dwang, hinder of overlast, aan wien ook aangedaan, voor de school zgn ge wonnen- Het voorloopig karakter van dezen maatregel springt in het oog. Big ken de bestaande be zwaren niet genoegzaam uit den weg te zgn geruimd, zoo zal nadere voorziening te treffen zgn. iWordi vervolgd) VERKIEZINGEN'. Ter voorziening in de vacature, ontstaan in de Tweede kamer door het bedanken van mr E. Fokker, is vanwege de vrgzinnig-demo cratische kiesvereenigmgen in het district Alkmaar een aanbevelÏDgslgst opgemaakt, bestaande uit de heeren mr C. H. van Deventer) A, Zelvelder en mr J. Limburg. C. Meulen, uit Bergen op Zoom, traden nog twee personen als lid toe, zoodat de afdeeling ruim 40 leden telt. Tot voorloopig bestuur werden gekozen de heeren C. A. Kalbfleisch, P. Landsman en J. de Konink, die zich die benoeming lieten wel gevallen. In eene volgende bjjeenkomst zal een defi nitief bestuur gekozen worden. Bg het te Utrecht gehouden examen* voor surnumerair by de staatsspoorwegen slaagde o. a. de heer J. M. Luitwieler te Vlissingen. De afdeeling Vlissingen van het Neder- landsoh werkliedenverbond Patrimonium heeft, na gehoord te hebben de bespreking van het al of niet geoorloofde van werkstaking, een motie aangenomen waarin zg verklaart zich te houden aan het besluit, uitgesproken op het Sooiaal Congres, dat werkstaking geoorloofd is, wanneer alle middelen ter voorkoming zgn uitgeput, en het nimmer diene als politiek middel, en haar vertrouwen uitspreekt in het beleid der regeering in wie zg de draagster erkent van het gezag, haar door God ge schonken." Er heeft zich dus, zooals wg in een deel der oplaag van ons vorig nommer meldden, ook te Middelburg een comité gevormd om een adresbeweging op touw te zetten ten einde de Tweede kamer te verzoeken het ontwerp van wet tot wgziging en herziening van het wetboek van strafrecht niet aan te nemen. Onder verwgzing naar een schrgven van dat comité, in de rubriek Ingezonden stukken, be velen wg ten zeerste aan om te voldoen aan het daarin uitgedrukt verlangen om dit adres te teekenen. Met opzet vermeed bet oomité alle uit weidingen in deze, omdat velen, die het eens met het hoofddoel van deze beweging, allioht bezwaar hebben tegen dit of dat motief, in zulk een uitvoerig adres voorkomende. Dit was ook de reden, waarom het oomité besloot niet een adres van adhaesie aan het bekende der twintig Amsterdammers maar liever een geheel zelfstandig adres te ontwerpen. Wg hopen nu dat ieder die slechts iets gevoelt voor de ernstige bezwaren welke tegen het genoemde wetsontwerp zgn ingebracht ook door ons, onder het nu ontworpen adres zgne handteekening zal zetten. Men zal dit zeker doen, wanneer men vooral let op bet hoofddoel, daarmee beoogd, Het adres deelen wg in een volgend nom mer mee. a - Ter aanvulling van het bericht, in ons vorig nommer, omtrent zg. hoogdagen, waar voor de firma J. C. en W. Altorffer a 1 h i e in het vervolg het loon zal uitbetalen, diene das, naar ons gemeld wordt, hieronder worden verstaan de tweede en derde feestdagen van Paschen en Pinksteren, de Donderdag en de Zaterdag in de tweede week van de kermis, gedeeltelgk, de eerste en de tweede Kerstdag en de Nieuwjaarsdag. Deze regeling bestaat, zooals wg in ons vorig nommer ook meldden, reeds sedert jaren bg de overige drukkerspatroons Uit Vlissingen. Woensdagavond werd in bet gebouw Elim, aldaar, een afdeeling opgerioht van den Volks hond, Ve/reeniging tegen drankmisbruik. Ter vergadering, die plaats had onder leiding en voorliohting van den heer H. A. van der Woensdagaond hield te Koudekerke de heer Oosterbaan voor een stampvolle zaal zgne aangekondigde voordracht. Zooals be kend was dat gebeuren zou, trad o. a. de heer Wibaut als debater op. Geen enkel nieuw gezichtspunt werd geopend. Het blgkt bg nader onderzoek dat de dgk van den KoninginA'mmapolder, onder de ge meente G r a a u w, by de laatste stormen meer schade heeft beloopen dan men oorspronkeiyk meende. Met kracht is men aan het herstellen gegaan en daarbg tot de ontdekking gekomen, dat allicht een kleine 4000 met deze her stelling gemoeid is. Te Axel is een christelgkelgke werk- liedenvereeniging opgericht. Ruim 20 leden traden toe. Woensdagavond hield de heer P. K. Peeri- kamp uit Middelburg te G r o e d e eene propa- gandalezing over de drankbestryding. Nadat het alcohol-vraagstuk door hem duideiyk was besproken, spoorde by de aanwezigen aan, zich te seharen aan de zgde der geheelont houders. Jammer, dat zoo weinigen de lezing bg- woonden, niettegenstaande de toegang vrjj was. HOOOWATEK. VUMingen. Vrgdag 13 Maart nm. 1.22 Zaterdag 14 2.- Zondag 15 2 40 Maandag. 16 8.22 Dinsdag 17 4.03 Woensdag 18 4 44 Donderdag 19 5.24 Aan het verslag omtrent 'a Rjjks oude ar chieven over 1901 ontleenen wy, wat boven staand archief betreft, het hier volgende Geljjk in het vorig jaarverslag is medegedeeld, is in den loop van 1900 een groot gedeelte van de tot berging der archieven bestemde lokalen, namely k die, gelegen tusschen den vierkanten toren en de woning van den Commissaris, tg- delgk aan bet beheer van den archivaris ont trokken. De hoep, dat dit gedeelte van het ar- ehiefgebouw in dea loop van 1901 geheel zou zgn afgewerkt, zoodat het weder onder diens beheer zou zyn teruggekeerd en gevuld met de tgde- ljjk elders opgeborgena archiefstukken, is w- tussohen teleurgesteld. De lokalen zyn nog altgd niet gereed gekomen en big ven dus alsnog buiten gebruik; Intussohen bestaat er gegronde hoop, dat met den aanvang der lente die lo kalen weder voor den archiefdienst zullen werden ingeruimd. Zg zullen dan reeds da- delgk in verdubbelde mate moeten dienst doen want het is de bedoeling dan de vertrekken, gelegen tusschen den vierkanten toren en de Balanspoort, onder handen te nemen, zoodat die op hunne beurt zullen moeten worden ontruimd. De archivaris hoopt dan in de ge legenheid te zgn de archiefstukken, die zich thans in deze vertrekken bevinden, naar de in middels in orde gemaakte lokalen over te bren gen. Die lokalen, de zaal boven de Balanspoort en de zolders zullen dus tydelgk het geheele ar chief moeten bergen en het zal heel wat schikken kosten, eer alles behoorlgk zal zgn onderge bracht. Bg onderzoek is gebleken, dat de nieuw in orde gemaakte lokalen tgdelgk bergruimte zullen moeten verleenen aan circa 1650 strek kende M. archiefstukken, terwyi er in normale omstandigheden slechts voor circa 980 M. ar chivalia berging is. Om aan het daaruit voort vloeiende bezwaar tegemoet te komen, schynt het den archivaris gewcnscht tgdelgk èn in de boven- èn in de benedonvertiakkon meer kasten te plaatsen dan de bedoeling is, dat

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1