Woensdag 11 Maart. FEUILLETON. Een oude boer. N°. 39 146° Jaargang, 1903, Middelburg 10 Maart. DIT STAD EN PROVINCIE. I De kwestie van den dag. ft ft ft ft COURANT. Deze ooorant versoaijnt d a g a 1 ij k mat uitzondering van Zon- en Teestdagen. PriJ;, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers koeten 5 eent, THERMOMETER EN VERWACHTING. 10 Maart. 8 u. vm. 35 gr., 12 u. 48 gr., av. 4 u. 48 gr. F. Verwaoktj zwakke wind, veranderlik weer, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel Groote letters naai de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Ni verheid en Qeldwezen, is uitsluitend gereohtigd het Algtmssn AdvorieniUoBarM* A. DE IiA MAB Ana., M.8. Veerbwrgwal 366, Aautordaas» De Raad van Administratie der Hollandtche IJzeren Spoorwegmaatschappij komt in een van da bladen toegezonden circulaire op tegen de passage in het bekende adres der twintigen te Amsterdam>dat, indien de grieven van het spoorwegpersoneel een wat williger oor hadden gevonden bi de Directies en deze de organisaties niet zoo grievend ter zide hadden gesteld, de stakingen niet zouden zin uitge broken." De Raad van Administratie noemt dit onjuist en met de feiten in strid. Onjuist zegt zg is het, wat onze Maatsohappg betreft, dat zi geen willig oor had voor grieven van het personeel. Het tegen deel is waar. Wenschen of grieven, ons over gebracht hetzg door enkele personen hetzi door vakorganisaties, zin door ons immer onderzocht en aan deze is, voor zoo veel mogelik, tegemoet gekomen. Onjuist is het, dat de organisaties van het personeel, zooals in het concept-adres wordt gezegd, zoo grievend zgn ter zgde gesteld. Wel heeft de Maatschappg geweigerd eene Tereeniging te erkennen, waarvan het bestuur bestond nit personen, niet tot haar personeel beheorende, die meer en meer neiging ver toonde tot het driven van politiek, hetgeen wi noch in het belang van het personeel noch in dat der Maatschappg oordeelden. In strid met de feiten is, dat de staking zoude zin uitgebroken, omdat bestaande grieven geen gehoor vonden. Het is van algemeene bekendheid, dat de staking uitsluitend uit solidariteitsgevoel met de bootwerkers werd geproclameerd. Dit staat duidelgk in het manifest van hot Hoofdbestuur der vier Vereenigingen van Spoorwegpersoneel aan de inwoners van Amsterdam d. d. 30 Januari j.l. Nadat met •ene algemeene werkstaking in het spoorweg- bedr|f gedreigd wordt, volgt daarop •Deze strid, gestreden door ruim 8000 ver- •enigdo Spoor wegmannen, waarbg zich onge veer even zooveel ongeorganiseerden zullen aansluiten, zal dan tevens dienen om onze loonen, die voor het meerendeel niet hooger zgn dan 10 per week, wat te doen stggen en onze werktgden, die in den regel niet minder zin dan 14 A 16 uur, wat te doen verminderen." Eerst na het uitbreken van de staking zgn de grieven een nuttig middel geworden om de agitatie levendig te houden. Het komt ons aldus de Zutph. Crt. na het lezen van de circulaire voor, dat de Raad van Administratie der H. IJ. S. M. ver standig zon hebben gehandeld, indien zjj haar protest aehterwege had gelaten. In da boven aangehaalde woorden wordt duidelgk gezegd, dat het personeel grieven had. Er staat niet rondweg in, dat men staakte wegen* die grieven; zelfs werd daarin erkend, dat die grieven een bgkomstige om standigheid waren. Doch het is reeds her haaldelijk in het licht gesteld, dat de staking niet zulk een goed en gunstig gehoor bg het personeel zou hebben gevonden, indien die grieven niet hadden bestaan. Aanvankelijk meenden de mensohen ook bg de H. IJ. S. M. dat het om lotsverbetering ging. Voor sommigen was het een teleurstelling toen later bleek, dat het slechts om de soli dariteit te doen was, en men zal zich her inneren, dat er plaatsen waren, waar men om die reden wilde blijven staken, nadat de leiders reeds het sein gegeven hadden om het werk te hervatten. Dit alles wordt door het schrgven van den Raad van Administratie weer levendig in de herinnering teruggebracht. Gelgk mag de H.IJ.S.M. in zooverre hebben, dat de grieven van het personeel niet de directe aanleiding tot de staking zgn geweest. Zg herinnert er evenwel tegelgkertgd door hare oirculaire aan, dat die grieven bestonden en de reden waren, waarom de werkstaking, eenmaal door de leiders geproclameerd, bg zoovelen instemming vond. Verstandig vinden wg haar circulaire dus allerminst. Ook de Amh. Crt. bestrgdt in een uitvoerige beschouwing de redezeeringen van dien Raad van Administratie. Zg schrgft o. a. Terwgl de Raad van Administratie be weert, dat de Maatschappg steeds een «wil lig oor" had ook voor vakorganisaties, laat hg er onmiddellgk op volgen dat hg echter de grootste en invloedrgkste vakver- eeniging, de Ned. Verg. van Spoor- e»i Tram wegpersoneel, weigerde te erkennen, d.w.z. op de grofste wgze beleedigde immers juist dezer dagen nog weer is 't herinnerd, het gedele geerd lid, de heer R van Hasselt beantwoordde zelfs niet de in onberispelgk beleefden vorm gekleede brieven van het Vereenigingsbestuur d.d. 21 November 1899, 17 April en 14 Sep tember 1900; en toen dit zich, eveneens in hoogst beleefde termen, om zgne tusschenkomst wendde tot den Raad van Administratie, weid deze kortweg geweigerd «in de vaste over tuiging dat het gedelegeerd lid van den Raad van Administratie in zgne handelingen steeds rekening houdt, zoowel met de belangen van onze Maatschappg, als met die van het daar aan verbonden personeel"! Niemand voorzeker zal 't met den Raad eens zgn, dat door het verzuimen zelfs van de allereerste vormen der burgerlgke beleefdheid ooit de belangen der Maatschappg bevorderd zouden kunnen worden. Waarom nu die Vereeniging niet erkend werd, teekent het autoritair standpunt, waarop de Raad van Administratie zioh plaatst, of mag men nu werkelgk zeggen plaatste en dat onvermgdelgk vroeg of laat tot een botsing moest leidenhet bestuur eener parti culiere maatsohappg, welke vele arbeiders in haren dienst heeft en alleen vakvereenigingen wil erkennen van hare werklieden, en dan nog slechts op voorwaarde dat die vereenigingen zich bewegen in de door het bestuur goedge keurde richtingHet is merkwaardig, hoe vaak overigens verstandige en bekwame men sohen toeh zoe stekeblind kunnen zgn voor de soeiale ontwikkeling onzer maatsohappgniet kunnen inzien dat zulke vakvereenigingen, als de Directie der H. IJ. S. M. er sleohts wil, voor den arbeider uiteraard vrg wel waarde loos zgn en daarom ook aan het bestuur den steun niet geven kunnen dien het zich daar üu kei Dunsch. VAX HENDRIK PONTOPPIDAN. Por Boude heette de eigenaar van een hof stede, genaamd Bronhof (of, zooals sommigen zeidenBronbeich), die op geringen afstand van het dorp lag. De bezitting was een van de aanzienlgkste van het distriet en had nog ■ooit kennis gemaakt met hypotheek of ver pachting. Da akkers bestonden gedoeltelgk uit Mn reeks kleiachtige heuvels, rondom het erf, en gedeeltelgk nit wei- on rietlanden, die ziek uitstrekten tot aan den fjord. Do bgaaam Botek was ontleend aan twee rjjen oude populieren, die langs de geel ge schilderde gebouwen groeiden. Hun hooge toppen waren het eenige wat men in het dorp van de hofetede zien kon; want deze lag warm en wel besohut onder tegen de groene henvelrg aan, die slechti open was naar het oosten, aan don kant der weilanden on van den fjord. Daarom zei men ook in het dorp dat hot •enige raadeel op Bronkef wa* dat bg som mige winden de roek uit de sohoorsteenen bleef hangen boven de rieten daken, en in de stallen drong, zoodat de koeien gingen niezen en minder melk gaven. Voor het overige stamde de naam at van een bron, die vlak bg het erf ontsprong en waarvan men, door de stilte en eenzaamheid van het plekje, het welluidende geborrel tamelgk ver kon hoeren. Dat water had indertgd den naam gehad van geneeskraoht te bezitten, en eenmaal was Bronhof een oord dat van heinde en ver door zieken en kreu pelen bezocht werd. Nu was het geloof aan die wonderkracht uitgestorven, maar de beroemdheid zweefde nog altgd over de hofstede en haar naam was alom bekend. Hiertoe droeg ook veel bg dat dezelide familie haar na al in het derde geslacht bewoonde en in eigendom had. Men wist dat de grootvader van Per Bonde de populieren om het erf geplant had. Zgn vader had de stallen gebouwd, terwgl hg zelf dat geel geschilderde woonhuis gezet had. Bovendien had hg nu meer dan vgftig jaar lang trouw den grond gedraineerd, gemest, geploegd en geëgd, zoodat die thans een mödel veor het distriet was. Per Bonde was nu ongeveer zeventig jaar ond. Hg was klein van gestalte, liep wat voorover en had een groot hoofd, met nog heel dik peper- en zoutkleurig haar. In huis was hg stil en in zioh zelf gekeerd, zgn van voorstelt; en ten slotte slechts door een gevoeligen schok tot het besef gebracht kun nen worden, dat de tgd der slaafsche onder danigheid van den arbeider voorbg is, die juist de zelfstandige vereoniging noodig heeft om als onafhankelgke partg in de arbeids overeenkomst te kunnen optreden Als men dit verweer leest van den Raad van Administratie der H. IJ. S, M., dan dringt zich onwillekeurig de vraag op, of hg door de staking van 30/31 Januari dan nu waarlgk nog niets geleerd heelt! De heeren L. Simons en prof. mr M. W. F. Treub hebben, in verband met dit schrgven, tot dien Raad van Administratie een brief gericht, waarin zg o a. dit opmerken Onze verklaring van de verhouding tusschen uwe directie en haar personeel, die door de bekende feiten (in het Maart-nummer van de Vragen des Hjds door prof. Pekelharing te Delft nog eens gememoreerd) voldoende ge staafd is, wordt nu allereerst bevestigd door uw eigen mededeeling omtrent uwe weigering om de voornaamste, immers alleen zelfstandige, vakvereeniging van het spoorwegpersoneel te erkennen. Het zal uwen Raad van administratie toch allerminst ontgaan, dat de griet der werklieden omtrent miskenning hunner organisatie niet wordt weggenomen door het wèl erkennen van vereenigingen, welke de directies in het belang van het personeel beschouwen, en het met hoogheid op zgde schuiven van dezulke, waar aan juist een groote meerderheid van dat per soneel liefst de verdediging van zgn belangen toevertrouwde. Dat laatstbedoelde organisatie aan politiek deed, en dit door u voor het per soneel ongewenscht werd geachtdat zg, als de meeste vakvereenigingen, het geheele be- drgf omvatte, en daarom haar «inmenging ongewenscht" werd verklaard en haar brieven onbeantwoord bleven, mag u zelf volkomen afdoende schgnen, het feit, waarop wg wezen, wordt er niet mindor een leit om, ess. de psy chologische werking op het personeel, welke ervan constateerden, niet minder waar. In de tweede plaats zal het u niet minder dan ons bekend zgn het volgt trouwens uit uw eigen aanhaling dat de aanvan- kelgk geheel lokaal-Amsterdamsohe staking zoo groote afmetingen heeft aangenomen niet door den aandrang van, en naar den wensch der bestuurders van de organisaties van het personeel, die immers met hun loon-eisch niet gereed waren. Maar dat dit geweest is een plotselinge uitbarsting van de jarenlang op gekropte ontstemming en verbittering van het personeel, die niet geboren zou zgn als het n behaagd had vroeger te onderhandelen met zgn door u gewraakte vereeniging, en als het 't gevoel had gehad, dat zgn rechten behoorlgk gewaarborgd waren geweest tegen de hiërar chische willekenr, welke bg eene groote orga nisatie als de uwe, zonder behoorlgke regeling der rechtsverhoudingen en de instelling van een soheidsgerecht, sohier onvermgdelgk is. Waar in ons adres aan de Tweede Kamer in de door u gewraakte paragraaf niet meer is gedaan dan het uitspreken 3ener overtuiging omtrent een der hoofdoorzaken van de stem ming van uw personeel, waaromtrent geene feitelgke onzekerheid bestond en welke door uwe mededeeling, voor zooveel noodig, nog werd versterkt, zou een voorafgaand hooren van uwen raad, wat u ons verwgt te hebben nagelaten, de door ons voorgedragen slotsom evenmin gewgzigd hebben als de overwegin gen waaruit deze slotsom werd getrokken. ft I* ft Tegen het verzoek der twintig, met jhr. E. W. Berg aan het hoofd, om het bewuste ontwerp van wet niet te willen aannemen, is een contra-beweging op touw gezet door mr. E. J. Korthals Altes, prof. dr. S. Cramer, dr. J. D. Dunner, opperrabgn, prof. dr. D. J. Korte- weg, dr. E. Laurillard, prof. dr. Heetor Treub, en anderen. Zg willen aan de Tweede Kamer een adres zenden, waarin zg verklaren niet te twgfelen of het overleg tusschen Regeering en Volks vertegenwoordiging zal het gevolg hebben dat de wet in zoodanigen vorm tot stand komt dat het doel niet worde voorbg gestreefd en verkregen worde: «Vrgheid voor allen." Te dien opzichte hebben zg genoegzaam vertrouwen in het beleid van Uwe vergadering en van de Regeering En daarom verzoeken zg de Kamer het genoemde regeeringsvoorstel zg 't ook in eenigszins gewgzigden vorm aan te nemen. Die zucht om te verkrggen Vrgheid voor allen" moest die adressanten juist bewegen zich bg jhr. E. W. Berg c.s. aan te sluiten. En dan die reserve >zg 't ook in eenigszins gewgzigden" is ook zeer rekbaar. Hoe ver die gaan moet, zeggen adressanten niet. En daarover zal onder hen zeker ook al heel wat verschil van meening bestaan! w De Zondag door het Comité van Verweer tot nationalen protestdag geproclameerd in het gansche land gehouden protestmeetingen waren overal zeer druk bezocht. De zaleu waren tot barstens toe gevuld. De in ons vorig nummer meegedeelde motie werd overal bg acclamatie aangenomen. Ner gens viel iets bgzonderB voor. e Op verschillends stations weigert het perso neel aan eene eventueele algemeene staking mee te doen Dit breekt natuurlgk de kracht van het geheel. Aan eene algemeene werkstaking over het gansche land bg versohillende vakken, denkt ook het Comité van Verweer niet meer, naar men beweert. Trouwens in tal van gemeenten, ook in onzO naaste omgeving, heersoht daaromtrent 61 geen eenstemmigheid 6f niet de minste solidariteit. De Spectator stelt ons dr Kuyper voor als stemmer. Hg is bezig met het >klavier der volksconsoientie". »Mgn lieve man, ontstemd is het roept de Nederlandsche Maagd uit maar zéo maak je üet kapot". gelaatskleur vaal, en zgn uitdrukking gemelgk en aohterdochtig. Hier, waar volgens oud boerengebruik, de vrouwen de baas waren, voelde hg zioh niet op zgn gemak. Meestal zat hg stil in een hoekje, alsof hg steeds het bewustzgn had, iemand in den weg te zitten en het was waar dat zgn vrouw en vooral n volwassen dochters hem zuur genoeg aankeken, als zg hem in hare schoone kamers vonden, met zgne vuile kleeren aan, die naar den zwgnenBtal riekten. Op een na de ondste, Olussine, die een jaar bg deftige lieden in de hoofdstad gediend had, bromde daar altgd hardop over en zoodra hg weg was, kwam ze met stoffer en blik aanloopen om, zooals zg eens ronduit gezegd had, den mest op te vegen. Over het algemeen vertoefde Per Bonde niet langer in huis dan voor de maaltgden en de courant noodig was. Daar buiten op de akkers en in de stallen, daar voelde hg zich pas in zgn element. Daar in de eenzaamheid, tusschen zgn klaver en zgn gerst, zgn mesthoop en zgn vee, was hg zich zelf. Zgne wangen werden rood als hg over de heuvels achter den ploeg liep. Dan kreeg zgn gelaat een vroolgke uitdrukking ja hg liep somtgds zelfs te laehen, terwgl h| half laid praatte met de paarden, alsof zg een paar oude, verstandige vrienden waren, aan wie hg, tot zgn troost, zgn ge heimste gedachten kon toevertrouwen. Dat BENi OJ&ttlSTÖM Bg kon. besluit: is aan mr W. A. 't Hooft, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als president der arr.' rechtbank te Haarlem, onder dankbetuiging; is E. L. A. baron van Voorst tot Voorst, werktuigkundig en eleetro-techniseh ingenieur te 's Gravenhage, benoemd tot agent der Rgks- verzekeringsbank was nu volstrekt niet omdat zgn gemoed zioh verlustigde in het gezang van den leeuwerik, of over het afwisselende licht van zon en schaduw over de akkers, zgn droomen gingen niet verder dan de lange voren, die hg voor zgn voeten inploegde, en in den zaadkorrel, die uit zgn hand viel, legde hg al zgne sehoone verwachtingen. De aanblik der natuur was voor hem geen zielverheffend schouwspel regen, zonneschgn of storm waren voor hem slechts goede of booze machten, die zgn koren deden groeien, of zgne weilanden deden ver dorren, al naar de genade der voorzienig heid. Per Bonde was de eenige zoon zgner ouders geweest. Na den dood van zgn vader had hg Bronhof geërfd, zonder andere lasten dan een kleine uitkeering aan zgn zuster, die boven in het gebergte getrouwd was. Hg was bgna dertig jaar, ,toen zgn vader stierf, maar toeh had hg nog vgftien jaar gewaeht eer hg aan trouwen dacht. Toen hg er eindolgk toe overging, was het volstrekt niet omdat een paar mooie oogen of een paar roede lippen zgn hart eindolgk gevangen hadden, maar alleen omdat een vrouw iets was dat bg een welgestelde boerder| hoorde. Hg vroeg dus het rgkste meisje uit het dorp, dat twintig jaar jonger was dan h| En zg zei ja, omdat hg in dien tgd de beste partg was en omdat hg niettegenstaande zgn vgf en veertig jaar nog een heel knap is aan den eerste-luit. op non-activiteit A. Storm de Grave, van het wapen det cava lerie, op zgn verzoek, eervol ontsbg uit den mil. dienst verleend is W. van Wgk, zich noemende W. Hooruik, benoemd tot bureelambtenaar 3e kl. van den Rgkswaterstaat is, op verzoek, eervol ontslag verleend aan G. Reynders en P. Smits Az., als adj.- opzichter van den Rgkswaterstaat. De ministers van koloniën, van oorlog, van oorlog a. i. van marine en van financiën ver- leenen deze week geen audiëntie. In het laatst van April of in het begin van Mei zal een vergelgkend onderzoek plaats hebben van adspiranten voor de betrekking van klerk der postergen en telegraphie. Het aantal plaatsen bedraagt honderd. De eerste vgftig geslaagde adspiranten zullen omstreeks 16 Juni, de andere omstreeks 16 November worden aangesteld. Zg, die zich aan dit onderzoek verlangen te onderwerpen, moeten zioh vóór 1 April aan melden bg het hoofdbestuur der postergen en telegraphie, door een op zegel eigenhandig geschreven verzoek, met nauwkeurige opgave van naam, voornaam en woonplaats Nadere bg zonderheden geeft de St.-Ct. No. 58. Bg kon. besluit zgn het werd nog in een deel van ons vorig nommer onder T.aatste be richten gemeld eervol ontslagen, onder dankbetuiging voor de bewezen diensten, mr F. J. N. van Dam als voorziter, J. van Houten en P. G. Immink als leden van het college van regenten over het huis van bewaring te Oostburg. Benoemd is bg de sohutterg te Zierikzee tot tweede luit. mr. H. Polvliet, vroeger tweede luit. bg de schuttergen te Haarlem en te Amsterdam. Bg kon. besluit is verder aan P. C. Vermeu len, loteling voor de lichting van 1900 uit de gemeente G1 i n g e, van het 3e regt. inf., ontheffing van den werkelgken dienst bg de militie verleend tot 1 Maart 1905. Niet ieder beschikt over een zoo welgevulde portemonnaie, dat die hem vergunt verre rei zen te doen. Men kan, als men van wat er al zoo op de wereld te zien is iets weten wil, reisbeschrg- vingen lezen, maar het geschreven woord kan toch sleohts een flauw denkbeeld geven van het schoone en indrukwekkende, dat op ver schillende plaatsen van den aardbol te zien is. Prentverbeeldingen kunnen aan dat bezwaar eenigszins tegemoetkomen, doch ook niet ten volle. Beter doen dat photographieën, die, op de plaats zelve genomeneen getrouw beeld ge ven van wat natuur en kunst hebben gewrocht. En wanneer men dan die liohtbeelden ziet door goede stereoseopen, dan wordt de illusie nog veel grooter. Dan kan men zioh haast verbeelden te zgn in de streek, op de plaat weergegeven. Die op deze manier zgn kennis wil ver meerderen, kan niet beter doen dan een bezoek brengen aan het wereld-panorama, dat thans eiken dag in de St. Pieterstraat alhier is te beziohtigea. Voor een bagatel kan men daar, op een stoel gezeten, in weinige oogenblikken het meest man was, waar niets op te zeggen viel. Nu hadden ze bgna dertig jaar naast elkaar geleefd en nauwgezet ieder zgn deel van den roem der hofstede bewaard, maar zonder dat zg ooit een hartelgk of vertrouwelgk woord gewisseld hadden. Niettemin waren er uit dit huwelgk ver soheiden kinderen geboren, zoodat zg er einde- Igk acht in leven hadden, behalve twee, die heel jong gestorven waren. In het dorp was er wel een beetje om ge lachen, dat Per Bonde op zgn ouden dag nog zooveel kinderen verwekte, en toch was dit niet alleen de reden, dat hg met de jaren zoo teruggetrokken en menschensohuw was ge worden. Het wantronwen, dat hg jegens iedereen koesterde en vooral jegens zgn naaste familie, had een dieper liggende oorzaak. Ofschoon zgn bezitting mooi en groot was, kon hg gemakkelgk nagaan dat met zooveel erfgenamen Bronhef niet altgd in het bezit der familie zou knnnen blgven. G - on van zgn zonen zou de hofstede kunnen overnemen en dan zoovele broers en zusters uitkearingen doen, zelfs al deed hg een goed huwelgk en het zou niet lang meer duren oi hg zou er aan moeten denken om den oudsten zgner kinderen de middelen te verschaffen om voor uit te komen in de wereld. Maar gereed geld had Per niet knnnen overleggen. Indien hg de kinderen moest helpen om te trouwen en een eigen huis te ilju

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1