Zaterdag 28 Februari. N°. 30. 146* Jaargang, 1903. Middelburg 27 Februari. uuck# l.so, rikzee. OBS. ÜST lake. thermometer km verwac hting. Kameroverzicht. grondwetsherziening De kwestie van den dag. tweede hamer. motorrijtuigen. at'jÊh. DIT STAD EN PROVINCIE. Stokken voor Hen gemeenteraad van Middelburg. Gemeenteraad van Goes. Alt. vjor. Baa. rg- wor- 3.50. an het jj den it- en Leden i ver- ïeade EEKE INGE 'I vak k. in- »uwe- Ma&tt iwsohe loken benoo- IDAM '.aart. iotttriaa: ird.tjjd 8.15 9.- 9.- ewone jakon- rekken, roeping e reizi- ;enheid, >.55 uur ereiken 'itrüctet tm. 2.30 2.30 3.- 3- 3. 3- 6.— en iddellfik len trein mr. leren en I-, 7.55, 25, 9.10, OTIE. lelburg, MIDDELBIIRGSCHE Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Priji, per kwartaal, zoowel voor Middelburg ais voor aüe plaatsen in Nederland franco p.p., 2, Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. 27 Febr. 8 u. vm. 50 gr., 12 u. 51 gr., av. 4 n. 52 gr. F. Verwacht: zwaar bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. matige Z, W. wind, AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Seolamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Njj verheid en Geldwezen, is uitslnitend gerechtigd het Algtmecn Advaritblii-Sarwa a. de u fiSAJS Ana., m.S. Vevrbaurgwal H«> Anuinilaa. Zitting van Donderdag. De Earner vergaderde heden middag te drie en een half uur ter regeling harer werkzaam heden. De quaestie waar het hier om ging was het al of niet urgent verklaren der be handeling van de aangekondigde stakings- interpellaties-Mees en Troelstra De centrale sectie had besloten Dinsdag met het afdeelings- onderzoek van de drie gelegenheidswetten aan te vangen. Dit werd ons door den voorzitter medegedeeld, die verder van de interpellaties niet sprak. Bljjkbaar was over die zaak nog geen besluit door de centrale sectie genomen, althans geen definitieve datum van behande ling vastgesteld. Natuurljjk lokte dit voorstel der centrale oppositie uit. Waarom zoo'n haast gemaakt met deze drie gewiohtige wetjes, vroeg terecht de heer Schaper Ook de heer Mees, die zjjn interpellatie handhaafde al was het met los lating van een der drie vragen, door hem aan de regeering gesteld, hoopte spoedig op zjjn beide andere vragen antwoord van de regee ring te ontvangen. Dat hjj de behandeling der interpellaties aan het afdeelingsonderzoek wilde doen voorafgaan, bleek onmiskenbaar uit den klemtoon, dien hjj op het woord spoe dig" liet vallen. De Unie-liberalen maak ten bjj monde van den heer Borgesius ook captie op het besluit der oentrale. Volgens hem ging het niet aan de interpellaties tot nader orde vit te stellenwat duideljjk de bedoeling van het voorstel der centrale was. Daarom stelde hjj voor Dinsdag met de be handeling der interpellaties aan te vangen. Maar de meerderheid had anders besloten. De heer Lohman, die heden als haar eenigen leider optrad, liet ons hieromtrent niet lang in het onzekere. Met gelegenheids-argumenten verdedigde hjj het voorstel der centrale. Hjj kon niet inzien, welk belang de Earner had om nu precies te weten wat er den 31sten Januari was geschied. Oneindig gewichtiger was het spoedig behandelen der wetsontwer pen. Een erg gezochte, laag-bjj-den-grond- argumentatie, die geen der bezwaren, door de vorige sprekers geopperd, ontzenuwde. Bo vendien in politieken zin verre van handig Want bjj gebrek aan goede argumenten zocht hjj spjjkers op laag water, verweet den heer Borgesius, dat deze afgevaardigde door zjjn voorstel de handhaving der rechtsorde niet steunde. Wat natuurljjk een nadrukkelijk protest van den oud-minister, uitlokte, die er op wees, dat de handhaving der rechtsorde met de quaestie: éérst de interpellaties en dan het afdeelingsonderzoek niets te maken had. Ook de heer Druoker kon die groote haast met het afdeelingsonderzoek niet inzien. Maar, zooals wjj reeds opmerkten, de meer derheid had het anders besloten. In een zui vere partijstemming werd het voorstel-Borge- aius met 50 tegen 39 stemmen verworpen. Unaniem stemde de reohterzjjde tegen, de linkerzjjde vóór. Toen deed de heer Borgesius nog een po ging om de interpellaties vóór het afdeelings onderzoek aan de orde te stellen. Ditmaal luidde zjjn voorstel om er dan Vrjjdag mede te beginnen. Een vrjj vinnige woordenwisseling tusschen den voorsteller en den voorzitter ging hieraan vooraf. Beide heeren liepen warm. De beer Borgesius, bljjkbaar geprikkeld door de hou ding der reohterzjjde, de voorzitter ontstemd door het optreden van den heer Borgesius, wiens autoritair doen het gezag van den pre sident meer dan éénmaal in gevaar bracht. Het tweede voorstel-Borgesius kwam ech ter niet eens in stemming. Het besluit der oentrale werd aangenomen, wederom in zuiver politieke stemming49 tegen 36 stemmen, waardoor eenvoudig het voorstel-Borgesius van de baan geraakte. Ergo is vastgesteld dat de Earner a. s. Dins, dag met het afdeelingsonderzoek zal beginnen En wat van zeer groot gewicht isde be handeling der interpellaties is voor een onbe paalden tjjd verschoven. Wjj kunnen dit besluit en de gedachten wisseling, die hieraan vooraf ging, allerminst toejniehen. Wjj zien er een slecht begin in voor de behandeling der hoogstgewichtige zaken die de Kamer in de volgende week zullen bezig houden. Immers door dit besluit is in de eerste plaats duideljjk geworden, dat wat buiten politieke overwegingen diende te bljjven nu door de houding der rechterzjjde stellig en misschien uitsluitend door den politieken bril zsl bezien worden. Wat een quaestie van handhaving der be staande rechtsorde moest bljjven, dreigt nu te verloopen in een strjjd tusschen meerder- en minderheid in het Parlement. De partjj-poli tiek, door de regeering Woensdag in haar mededeeling nog buiten deze quaestie gesteld, door haar «ernstig beroep op den steun van alle partgen in de Staten-Generaal" is met dit besluit wederom een factor geworden in de discussies, die nu te wachten staan. En in de tweede plaats betreuren wjj het besluit, daar het aanleiding geeft tot een ge grond vermoeden, dat de toeleg der regeering met hare gelegenheidswetten slechts deze is: ze zoo spoedig mogeljjk in de Staatscourant ge plaatst te krjjgen. Het spaarzame licht, dat de Memorie van toelichting verspreidt, acht zjj bljjkbaar voldoende. Meer liebt, dat de behandeling der interpel laties kon verspreiden, is naar hare meening overbodig. Een houding, die de spanning in den lande niet zal verminderen. Eerder ver meerderen. te onhebbeljjk uitgelaten. Hjj riep o. a. zjjn ge hoor toe »Ik zeg nietSchiet nietdoch als er geschoten moet worden, weet dan naar welken kant gjj schieten moet". Volgens anderen zou hg echter gezegd heb ben schiet dan in de lucht. Naar aanleiding van het voorstel- Druoker s schrjjft V. D. ons De vrgzinnig-democratische leden van de Tweede Kamer hebben gestand gedaan het woord, hetwelk onlangs, in het algemeene po litieke debat bij de behandeling der staatsbe- grooting, namens hen gesproken was door den heer Drucker. Zjj hebben, gebruik makend van hun recht van initiatief, een wetsvoorstel ingediend tot herziening van eenige bepalingen der Grondwet betreffende de samenstelling der Staten-Generaal. Een voorstel, waarover zeker door den een heel anders zal worden geoor deeld, dan door den ander, doch waarvan, even zeker, het gewicht kwaljjk door iemand kan geloochend worden. Genoeg aanleiding zal er zgn om op de ver schillende onderdeelen van dat voorstel later terug te komen en de beteekenis ervan in het licht te stellen. Thans wenschen wjj er met nadruk op te wjjzen dat de voorstellers zooals zjj in hun memorie van toelichting schreven beoogen lo. de bevoegdheid der ingezetenen, mede werken tot de verkiezing van leden der Tweede Kamer, der Provinciale Staten en der gemeenteraden, voorgoed op breeden grondslag te regelen (artt. 80, 127, 143); 2o. de Eerste Kamer op gewjjzigden voet samen te stellen (artt. 80, 82 en 90); 3o. uit de Grondwet te ver wjj deren de be palingen, waaruit de politieke onmondigheid der vrouw voortvloeit, (artt. 80, 84,127,143) 4o. de invoering van een stelsel van even redige vertegenwoordiging te bevorderen (artt. 81, 82). Geljjk weleer het beroemde voorstel van 1844, hetwelk tot de grondwetsherziening van 1848 heeft gevoerd, de handteekeningen droeg van «negen mannen", zoo ook zgn het er thans negen, die de ditmaal begeerde herziening der Grondwet van het terrein der partjj-program- mas, der redevoeringen in vergaderingen en der motiën hebben overgebracht op dat van den practischen parlementairen en stembus- strjjd. Het vraagstuk dier herziening is hierdoor in een nieuw tjjdperk getreden. Een tjjdperk, hetwelk van korteren of langeren duur bljjken kandoch waarvan wjj durven voorspellen, dat het zal uitloopen op een zegepraal van de denkbeelden, welke deze mannen hebben neer gelegd in hun wetsvoordraebt. Gaarne scharen wjj ons bjj degenen, die hun voor hun kloeke en wei-overwogen daad hulde brengen en dank. Een daad, die bovendien nu zjj valt in den ernstigen tjjd dien Nederland thans doorleeft pleit voor hun overtniging, dat de gebeurtenissen van dezen tjjd nog een reden te mèèr zgn om te arbeiden aan de ontwikkeling van onzen constitutioneel-parle mentairen regeeringsvorm in democratischen zin. In verschillende plaatsen zgn van sociaal- democratischen kant en van afdeelingen der Nederl. Vereeniging van Spoor- en tramwegpersoneel vergaderingen gehouden ter bespreking van de ingediende wetsontwerpen. De voorgestelde wetten werden overal scherp gecritiseerd, en aangedrongen werd op soli dariteit van de arbeiders. Uit enkele plaatsen wordt gemeldt dat het spoorwegpersoneel grootendeels het lidmaat schap van den Bond van spoor- en trampersoneel heeft opgezegd. V 9 «l De officier van justitie te Amsterdam heeft, naar men meldt, eenige leden van het bestuur van den Bond voor Miliciens en oud- Miliciensalsmede eenige rapporteurs gehoord over woorden, die door den heer Van der Goes in een vergadering, Maandagavond, gesproken moeten zjjn. Volgens de verslagen heeft hjj zieh al zeer BËHOJSMIWG0EM tm'ik* Bjj kon. besluit zgn benoemd tot controleerende geneeskun digen der Rijksverzekeringsbank dr F. B.Mossel, arts te Groningen, en dr Snoeek Henkemans, arts te 's Gravenhage is aan J. de Graaff, geboren te Mjjdreoht Utrecht), die door het zonder H. M, verlof zich begeven in vreemden krijgsdienst de Nederlandsche nationaliteit heeft verloren, vergunning verleend tot het geven van lager onderwjjs, mits hg overigens aan de daartoe bjj de wet gestelde eischen voldoet. De minister van binnenlandsche zaken brengt in de St. Ct ter kennis van belanghebbenden, dat aanvragen om vergoeding wegens schade, geleden of requisitiën gedaan gedurende den Zuid-Afrikaanschen oorlog, uiterlgk op 1 April a. s. bjj de bevoegde Britsche autoriteiten in Zuid-Afrika moeten zgn ingediend. Hiertoe strekkende aanvragen van Neder landers, evenals stukken welke naar aanleiding van reeds ingediende aanvragen alsnog door het departement van'buitenlandsche zaken van de belanghebbenden zgn opgevraagd, moeten derhalve zoo spoedig mogeljjk worden inge zonden en uiterlgk op Woensdag 4 Maart e. k. bjj genoemd departement ingekomen zgn. Ingediend is een wetsontwerp houdende be palingen omtrent het borgden van wegen met motorrijtuigen. Ter toelichting zegt de minister van water staat o a. dat het zich steeds meer ontwikke lend verkeer over de onenbare wegen met motorrijtuigen de behoefte beeft doen gevoelen aan meer eenheid in de voorschriften, welke in het belang der algemeene veiligheid en de bruikbaarheid van de wegen, met het oog op het toenemend gebruik van het vervoermiddel, tot dusver door het rjjk, door provinciën en gemeenten zgn gegeven, en om verder enkele bepalingen vast te stellen, die slechts van den algemeenen wetgever kunnen uitgaan. Het wetsontwerp geeft in de eerste plaats >n wat onder motorrijtuigen en wegen te verstaan is. Voorgesteld wordt dat met een motorrgtuig niet over de wegen mag worden gereden tenzg lo. door den minister met de zaken van waterstaat belast tot het rjjden daarmede schrifteJjjk vergunning is verleend; 2o. door dezen minister aan den bestuurder van het rgtuig tot het besturen van motorrij tuigen schriftelijk vergunning is verleend 3o. bjj het rjjden worden in acht genomen de voorschriften, bjj algemeenen maatregel van bestuur vastgesteld. De bedoelde vergunningen worden slechts ver leend tot wederopzegging. Voorts bevat het ontwerp o. a. een opgave van de op overtreding gestelde strafbepalingen Onder het opschrift: De oorlog in Atjeh geëindigd schrgft de Sumatra-Bode Na het bekend worden der onderwerping van den pretendent-sultan te Sigli vroegen velen zich afzou de oorlog nu uit zgn Een ieder, die met de Atjehsche toestanden eenigszins bekend is, zal zich op deze vraag geen optimistisch antwoord hebben durven geven, want de priesterparty zal er wel voor zorgen, dat het vuur des heiligen 'oorlogs niet uitdoove, daartoe achten de oelema's zich verplicht door de geboden der profeten, vervat in de 9e Sura. En met den sultan hebben zich niet over gegeven de bandelooze Teungkoes, die met hun marodeurs in den ordeloozen krggstoestand het eenige middel zien, om hun nietswaardig bestaan in de Atjehsche maatschappg nog langer te rekken. Nog staan ons drie sultans telgen vgandig tegenover, nl. Toeankoe Radja Keumala, T. Zainoel Aloidin en Toeankoe Manja. Van deze drie is eerstgenoemde wel de voornaamste. is afwjjzend beschikt op het verzoek van den heer I. P. J. de Groot alhier om een wie- lerwedstrgd te houden, wjjl het college geen bevoegdheid heeft tot opheffing van het des betreffende verbod. Verder is aan denzelfden beer door dat col lege bericht dat het geen termen vindt om veranderingen te brengen in de bepalingen omtrent het rjjden met automobielen. Verplaatst met 6 Maart a. s. de rijks veldwachter B. Iz. van Bezoop en van Water landkerkje naar Arnemuiden. Dit Goes schrgft men ons 't Was in werkeljjken zin een kunstavond, dien de heeren Louis Bouwmeester en Jan Malherbe ons Donderdagavond bezorgd hebben. Vóór de pauze had eerstgenoemde het drama tische voor zijne rekening, de tweede het comische deel, en het behoeft niet gezegd: Malherbe had het succeshg werd begrepen, er werd uitbundig gelachen, niet het meest om Mijn reiskofer. Aangrjjpend schoon was de voordracht van De Bode, fragment uit Vondels ontsterfeljjken Gijsbrecht van Amstel door Bouwmeester. En wanneer deze Sylla, de Bevrijder van Rome in costuum had voorgedragen, waardoor hjj werkeljjk zgn toga en andere kenteekenen zgn er waardigheid had kunnen afleggen, dan was zgn suooes nog grooter geweest. Wjjl we tegenwoordig tot over de ooren zitten in werkstakingen, sloeg jammer ge noeg De Werkstaking van Coppée minder in dan ze anders zou gedaan hebben. Wie bjj gelegenheid om een feestrede ver legen is, hg wende zich tot den heer Malherbe, die in De feestrede aanleiding gat tot een onbedaarljjk lachen. Na de pauze het piice de resistanceDe Koopman van Venetië, een fragment natuurljjk, waarin Bouwmeester in costuum als de joodsche woekeraar Shylock optrad. Et moge" misschien eenige overdrjjving in de voorstelling geweest zjjn ze was overweldigend, en het publiek keerde geheel onder den indruk huiswaarts. De zaal was, vooral op den eersten rang, zeer goed bezet. tegen eene belooning van 150 en laatstge noemde tegen eene van 100 per jaar, in gaande 1 Maart a. s. Behalve de f 125 persoonljjke toelage, welke wjjlen Julianus genoot, wordt zoodoende /"150 bespaard, terwjjl de financieele positie van de genoemde beambten beter wordt en tevens het wachtgeld, dat aan Compeer eventueel zou dienen te worden toegekend, althans van 1 Maart af achterwege kan bljjven. Burg. en weth. stellen voor in den door hen genomen maatregel te berusten en hen te machtigen dien te bestendigen, bjjaldien het hun na verloop van een half jaar bljjkt dat de dienst daaronder niet ljjdt. Naar wjj vernemen, moet het spoorweg personeel op de Zeeuwsche lgn in een gehou den vergadering zich tegen eene staking hebben verklaard. Men wilde trachten langs minneljjken weg ver schillende bestaande grieven te doen ophouden Genoemde lgn wordt nog steeds op verschil lende punten door rjjksveldwachters bewaakt. Onder anderen is dat het geval aan de brug over de Arne en bjj het station Arnemuiden Door Gedeputeerde Staten van Zeeland Door de onlangs opgerichte schippers- vereeniging Algemeen Belang te Bruinisse is, in verband met het door den raad dier gemeente ontworpen havenplan en de weinige kans die er bestaat op het verkrjjgen der aan gevraagde subsidie, een motie aangenomen waarin besloten wordt alle wettelijke pogingen aan te wenden, tot het van rjjkswege verkrg- gen eener vluehthaven in het Noordeljjke deel van den Sloof polier. Van die motie zal worden kennisgegeven aan de Mimsteriën, aan de leden der beide Kamers der Staten-Generaal en der Provinciale Staten van Zeeland, aan den hoofdingenieur in die provincie, aan den ingenieur enopzich' ters en aan de leden van den raad van Bruinisse. Te Oud- V.o smeer is men begonnen met alle behoeftigen op te roepen die in aanmerking wensohen te komen voor brood- bedeeling. De noodige gelden daartoe worden verstrekt door het weezen-armbestuur, dat, meer inkomsten hebbende dan de weezenver- pleging eischt, daartoe door Ged. Staten is gemachtigd. Te Sas van Gent ontstond heden nacht brand in de verffabriek van den heer Kricke. Zjj werd gedeelteljjk behouden. Binnen drie uur was het vuur gebluseht. Op verzoek melden wjj dat het berieht over den «man met twee nationaliteiten", zooals dit is opgenomen in ons nommer van Donderdag 11., niet is van onzen gewonen cor respondent te Philippine. Te Philippine is tegen Donderdag den 5den Maart a. s. eene verkiezing uitge schreven voor een lid van den gemeenteraad, ter voorziening in de vacature, ontstaan door het bedanken van den heer K. N. Voerman. Door burg. en weth. wordt, naar aanleiding van eene opmerking van Ged. Staten, voorgesteld de verordening tot heffing van bruggeld op nieuw vast te stellen, nadat in het tweede lid van het tarief eene wjjziging is gebracht, die in de heffing geene verandering brengt. Van het bestuur der vereeniging Centraal Bureau voor soeiale adviezen is een verzoek in gekomen, waarin het, onder uiteenzetting van het doel der vereeniging, eenige subsidie vraagt, Wgl de gemeentebode J. A. Julianus over leden is, hebben burg. en weth. voorloopig, in stede van een ander in diens plaats te be noemen, zgn functiën opgedragen aan den bode D. C. Compeer en aan den concierge van het raadhuis C. D. Klaassen, eerstgenoemde Zitting van Donderdagmiddag te 3 uren. Voorzitter de burgemeester. Afwezig twee leden. Twee vacatures. Van den heer M. de Jonge Jz is een schrjj- ven ingekomen, houdende bericht dat hjj, wegens het aannemen van zgn benoeming tot lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland, op houdt lid te zgn van den raad. Van Verboom te Gees is een verzoek inge komen om peil en rooiing aan te geven voor een te bouwen woonhuis aan den Westsingel en uitweg door middel van een brug te ver- leenen. Burg. en weth. stellen voor het peil en de rooi- ljju te bepalen als voor de naastgelegen wonin gen en uitweg door middel van een brug toe te staan tegen eene jaarljjksche retributie van f 1. Verder wordt in behandeling gebracht het destgds gedaan «erzoek van den heer A. M. C. de Jonge Mulock Houwer, om het perceel aan den Westhavendgk, vroeger voorvarkens- mesterjj in het groot bestemd, nu als graan- pakhuis en moestnin te mogen gebruiken. Nu plannen omtrent de gasfabriek zgn inge diend, stellen burg. en weth. voor om dat ge deelte tot waar de schuur staat, af te zetten door middel van jjzerdraad en het overige gedeelte aan den heer Houwer in paoht te geven voor een som van 1 per are, waarmede de financieele commissie zich goed kan ver eenigen. De heer Dekker vindt de som veel te ge ring en acht de billjjkheid wel wat ver ge dreven, daar de gewone prjjs hier 0 08 per o. a. is; hjj zou het dus niet meer dan billjjk vinden om den heer Houwer het peroeel in paoht te geven voor 0.03 per c. a. De wethouder De Witt Hamer zegt dat het peroeel eigenljjk maar in gebruik wordt ge geven totdat het noodig bljjkt, dat het aan de gasfabriek wordt getrokken. Na eenige discussiën doet de heer Dekker het voorstel om den prjjs te bepalen op 3 per a, welk voorstel geen instemming vindt, zoodat het als verworpen wordt besohouwd. Nu wordt het voorstel van burg. en weth. in stemming gebraoht en met 8 stemmen tegen 1 aangenomen. Vervolgens wordt, zonder disoussie of hoofde lijke stemming, besloten tot wjjziging der be grooting voor 1903 en af- en overschrijving op de begrooting voor 1902. Door den bouwmeester is een nader en goedkooper plan ingediend voor den bouw van twee sohoollokalen. Burg. en weth. adviseeren eohter om op dit plan niet in te gaan en het oude plan te handhaven, daar de bezuinigingen slechts ten nadeele van het gebouw zouden komen. De meerderheid van de financieele commissie gaat hiermede mee, maar de minderheid wil het uitstellen tot eene volgende vergadering. De heer Dekker ondersteunt dit voorstel, evenals de heeren Duvekot en Janssen; zjj meenen dat dien heer gelegenheid tot verweer gegeven dient te worden. De heer Dekker doet het voorstel om het financieele gedeelte uit te stellen tot de vol gende vergadering. Dit wordt verworpen. Het eerste plan van burg. en weth. wordt daarna met 6 tegen 3 stemmen aangenomen. Nu wordt het rapport van de gascommissie en van den heer Bakhuis, directeur van de gasfabriek te 's Gravenhage, in behandeling gebracht. Uit het zaakrgke en heldere rapport is ge bleken dat nu de tjjd tot handelen is gekomen. De gelukkige omstandigheid doet zich hierbjj voor, dat in verband met het bestaande een gradueele uitbreiding kan plaats vinden, die in elke volgende noodzakelijke uitbreiding past, zoodat wat trapsgewjjze geschiedt, hier nimmer als verloren geld beschouwd kan worden, omdat op wat nu zal worden voorge steld, kan worden voortgebouwd als 't noodig is. Burg. en weth. stellen dienaangaande voor hen te maohtigen een leening aan te gaan ten laBte van de gasfabriek van f 22.500, meteen jaarljjksche aflossing van f 1000, en doelen

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1