Woensdag 18 Februari. N°. 41 146' Jaargang, 1903. Middelburg 17 Februari. Een belangrijke beschouwing sy een excursie van Priok Tjahoe naar Belawan werden de luitenant Akersloot van Houten Roos en een mindere gedood. Het nachtbivouak werd beschoten. De officier van gezondheid Bosch en een mindere werden daarbg gewond. Hf STAB EN HIDDELBURGSCHË EOIJRAIV Deae courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en* feestdagen. Prijper kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THBBSIOHBTBB KW VERWACHTING. gr., 12 n. 43 gr., av. 4 u. 43 gr. F. Verwacht: zwakke Z. W. wind, 17 Pebr. 8 u. vm. 35 licht bewolkte lucüt, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Keclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die lij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ny verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adverteaaile-BBreaia A. SIK txA HAR Ann., M.S. Veerborgwnl 960, Anuterdan. leverde dezer dagen de heer A. G. Kröller, ohef der firma Wm H. Muller en Co te Rot terdam, in de .V. R. Crt in verband met de staking der transportarbeiders te Amsterdam. I dan gewettigd is, is door den enkelen werk man niet of moeilgk te verkregen. Doet hjj slechts zjjn mond open, dan stelt hjj zich aan ontslag bloot, terwjjl van den anderen kant by de scherpe concurrentie de enkele werkgever, al moge hy van de billgk- heid van den eisch tot hooger loon overtuigd I zgn, dezen niet kan inwilligen zonder de zekerheid dat dezelfde loonsverhooging by zjjne concurrenten intreedt. Staat het dus vast, dat de organisatie den enkelen werkman zoowel moreel als materieel groote voordeelen brengt, dan is het ook ver- Al is het ons onmogelgk van alle opstellen, die daarover verschgnen, melding te maken, I 'uü'7™ uaB uöt het door hem, éen der daarby betrokken per- kkar.baar' dat h« echt te spreken is op z^nen het ook l on8e'e®ereerden collega, die wel de vruohten organisatie wil plukken, doch zonder de sonen, geschrevene is zeer waard, in hoofdzaak, te vermelden en vooral om ge lezen te worden. Na eene uiteenzetting van de bekende oor zaken die tot de staking aanleiding gaven, schryft hy «Het aannemen van nieuwe werklieden (de z.g. onderkruipers) werd de aanleiding tot de uitbreiding der staking ook bp de Spoor weg- Maatschappjjen. Het is daarom goed, duideiyk te omschry ven, om welke beginselen het hier ging. Tweeërlei verschilpunt tusschen werkgever en werknemer deed zich hier voor. lo. Is de werkgever verplicht, alleen ge federeerde arbeiders in zyn dienst te hebben 2o. Mag de werkgever, wanneer zgn pee- toneel het werk staakt, anderen, tot voort zetting van dien arbeid bereid, in dienst nemen? Beide punten komen hierop neder, dat de werkgever voor zich het recht van gebruik making van vryen arbeid verlangt, de arbei der hem dit ontzegt Toch is de beteekenis van het tweede punt, het voortzetten van den arbeid met nieuwe arbeiders, wanneer de ouden het werk staken, prinoipieel van veel grooter beteekenis dan het eerste, het werken bg overigens normale omstandigheden met niet-gefedereerden. Want in zake het werken met niet-gefede reerden,, het punt, dat de onmiddeliyke aan leiding tot werkstaking was, is beginsel van practyk scherp te onderscheiden lk geloof dat vele werkgevers met mg het ontstaan van krachtige arbeidersorganisaties niet betreuren. Waar de strooming van onzen tgd gaat in de richting van groote bedrgven, daar ii van zelf het persoonlgk contact tussohen werkgever en werknemer in vele gevallen eenvoudig onmogeiyk geworden Hy, die thans aan het hoofd eener uitge breide onderneming staat, kan met den der lasten daarvan te dragen. Ook wg, werkgevers, zien niet gaarne onze combinaties door den een of anderen .black leg" in de war gestuurd. Veel sympathie voor het optreden der veem en heb ik dan ook in onze werkgevers-vereenigingen op scheep vaartgebied niet kunnen ontdekken, vooral waar niet bleek, dat by het betrokken veem de noodzakelgkheid voorlag, het beginsel van den vryen arbeid op den voorgrond te brengen' Eenige afspraak tusschen het Blauwhoeden veem en de werkgevers op scheepvaartgebied heeft dan ook niet bestaan. Het veem heeft zonder ruggespraak en, naar het velen onzer voorkwam, zonder noodzakeiykheid, deze nete lige kwestie aan de orde gesteld. Doch eenmaal gesteld, was het plioht der werkgevers, ze zonder vrees onder de oogen te zien Verder merkt de heer Kröller op «Niemand zal den werkman, gefedereerd of niet, het recht tot staken ontzeggen, doch geen werkgever kan daartegenover het recht prys- geven, tegenover de staking, het beginsel van vrgen arbeid in te roepen. Nog heeft, ook in Nederland, iedereen het recht, zynen arbeid ter beschikking van anderen te stellen tegen loon en condities, door hem alleen, in vrjje wilsuiting te beoordeelen, en al moge het nöch de wensch, nóch ook het belang van den werkgever zyn, ieder oogenblik dit fun damenteel beginsel in te roepen, onder geen omstandigheden mag het worden prgsgegeven wanneer het van den kant der werklieden wordt aangetast. En waar aan boord van de Statsfurt het werk werd nedergelegd, ging het van toen af aan zuiver en alleen om dit beginsel van vryen arbeid." Dat de werkgever zich ten deze niet alle besten wil zich niet altgd en voortdurend I macht uit handen kan laten nemen wordt dan met zyn werkvolk inlaten. Dit wordt hem nader betoogd. zelfs reeds, wat zyn kantoorpersoneel betreft mceiiyk. Nu moge het in vele opzichten te betreuren dat de vroegere patriarchale toestanden onmogeiyk zgn geworden, practisohe werk gevers hebben met de gegeven toestanden te rekenen, willen zg hun bedryf op de hoogte det tjjda brengen en houden De werkman is dan ook in de practgk tame- iyk wel overgeleverd aan zyn baas of opzichter. De opheldering over grieven, gegrond oion gegrond, die by den werkgever inkomen, wor den dns uit den aard der zaak door deze bazen toegelicht, en dat van hen groote objectiviteit verwacht kan worden, zal wel niemand be weren. Men behoeft daarby nog niet direct aan bewuste partijdigheid te denken, doch stelle zich eenvoudig de vraag, hoevelen on eer verstaan de kunst in eigen bedrgf objec tief te oordeelen? En dat persoonlgke nukken, bevoorrechting van familieleden en vrienden ook hier hun rol spelen, wie, die de wereld kent, mag er aan twyfelen Wel verre dus van den arbeiders-organisaties vjjandig tegenover te staan, worden zy door vele werkgevers als nuttige instellingen begroet. Het onderdanige van den enkelen werkman, die met zyn gezin geheel afhangt van zgn «broodheer", is waarlgk geen karaktertrek, welks verdwynen wg behooren te betreuren, en dat de werkman, lid eener federatie, zich onafhankelijk gaat voelen, is een gelukkig ▼ersohynsel, dat juist ons werkvolk, dat in het algemeen een zekere kruiperigheid uit den Regententyd schjjnt te hebben overgeërfd, ten goede komt. Zelfs het niet te ontkennen feit, dat vooral in den beginne en bg de unskilled labour de leiding vaak in banden van personen zonder eenig gevoel van verantwoordeiykheid was en is, mag den werkgever het oog niet doen sluiten voor het vele goede der arbeiders-organisatie. Bg elke kracht op economisch gebied be- behoort een tegengewiohtslechts de resul tante van tweeërlei strooming kan hier als bg vraag en aanbod de richting der ontwikkeling aangeven. Beschermt dus de arbeiders-organisatie den enkelen werkman tegenover willekeur en machtsverhooging en bezorgt zg hem hooger loonaan den anderen kant moet de mogeiyk heid bestaan, te ver gedreven eisoben door het in dienst nemen van anderen te kunnen af- w jjzeii. Wie ter wereld heeft het in zyn macht, ge heel naar eigen believen, zonder rekening te houden met derden, de vergoeding voor zynen arbeid vast te stellen Zouden niet de werklieden de eersten om er tegen op te komen, indien eens bakker en melkboer zoo willekeurig optraden En welk ander tegenwioht tegen ongemoti veerde eischen van den kant der werklieden- federaties bestaat er, dan juist het gebruik maken van vryen arbeid, het reguleeren van de loonen in de enkele bedrgven door den algemeenen loonstandaard De heer Kröller haalt vervolgens voorbeel den aan van het verdwgnen van takken van handel door de overdreven eischen der werk lieden. Daartegenover moet de werkgever met de grootste kracht, en zelfs zonder «vrees voor eigen Ijjf en leden", het beginsel van den vrgen arbeid handhaven «Doch daartoe is de eerste eisch dat het terrorisme der stakers, te sterker waar men voelt, dat overvloed van werkkrachten slecht» op een gelegenheid wacht, om het door de stakers versmade werk op te nemen, gebroken worde. Dit maar ook alleen dit is de taak der overheid." ln een tweede opstel besprak de schryver door de arbeiders getoonde terrorisme, de vrees voor verdere moeiiykheden en de twgfel aan de zoo noodige bescherming van den vrgen arbeid door de overheid. De schrgver laakt het in de werkgevers, dat dezen meenden het algemeen te dienen door toe te geven zonder te bedenken, hoe zulk een overgave tot veel grooter moeiiykheden in de toekomst moet aanleiding geven. Komende tot de verantwoordeiykheids- quaestie, verklaart bg zich, evenals onze Torenwachter, sterk tegen het gedrag van de H. IJ. S. M. en vóór dat der ministers. Volgens den heer Kröller die verder be toogt dat zulk een spoorwegstaking altgd erger ïykt dan zg inderdaad is en zg, wanneer men zich door de eerste dagen heen werkt en zich niet laat intimideeren, spoedig verloopt had de Maatschappg al jaren geleden rekening moeten houden met de mogelgkheid van een groote staking Had men een en ander gedaan, dan zou de gemeenschap met de Duische en Belgische grens in elk geval onderhouden zgn. De heer Kröller verklaart zich verder een beslist tegenstander van wettelgke maatregelen ter voorkoming van een herhaling. Economische quaesties," zoo zegt hg, «wor den nog altgd het best door economische middelen uitgevonden" en hy waarschuwt tegen den «wind uit het oosten", die in de laatste jaren ten onzent op sociaal gebied waait. Hg is er volkomen gerust op, dat bjj vol doende bescherming van de vrge arbeiders, die men in dienst neemt in plaats van de stakers, het kwaad kan worden bezworen. En deze taak der overheid is tot nog toe nog niet naar behooren toegepast." Het slot van zgne twee opstellen luidt «Aan den anderen kant zullen de leiders der beweging, nu de roes der onverwachte victorie voorby is, inzien, dat men te hard van stal kan loopen. Allerwege treedt een tegenstroo- ming te voorschjjn en de vraag zg hun gesteld of het goed is, de werkgevers zelfs tege.n hun zin in de armen der katholieke en andere kerkeljjk getinte vereenigingen te drjjven. En toch, welk werkgever kan men het ten kwade duiden, wanneer hg bg voorkeur werk lieden neemt, aangesloten bg vereenigingen, met wier bestuur men kan spreken zonder het gevoel te hebben, dat men niet alleen verbe tering van conditie wenscht, doch den werk gever van de plaats zoekt te dringen, die met zgn verantwoordelijkheid overeenstemt. Ook zg ten slotte de vraag gesteld, of in die bedryven, in welke stakingen nu juist niet aan de orde van den dag zgn, de verbe tering in de sociale positie van den werkne mer niet evengoed is ingetreden als bg die welke voortdurend in agitatie ver- In Engeland, waar de labour-unioni zooveel de thans afgeloopen staking in het bgzonder, ouder zyn, ii deze periode in de ontwikkeling reed* voor een groot deel achter den rug, en wie in de gelegenheid is geweest, een Burns, een Bell en andere Engelsche leiders te hooren, zal verbaasd hebben gestaan over hun kennis en helder oordeel in economische kwesties. Ook loonsverhooging, zelfs waar deze meer Hg constateert van den beginne af een zekere slapheid en «tegenzin" by de werk' gevers om den strgd te voeren, die hg in de eerste plaats toeschrgft aan de tevoren gerele veerde omstandigheid, dat men de federaties niet ongaarne ziet, maar ook noemt h| als oorzaken van het gebrek aan energiehet Wie steeds gereed staat met steenen te wer pen naar den nog in zoo menig opzicht veron- gelgkten loonarbeider, mag zich wel eens af vragen of zulke illustre voorbeelden ook opvoedend werken". Het Wb. van het Recht vindt het niet twg- felaehtig, dat «in de daad der spoorweg-beamb ten op 30 en 31 januari moet worden gezien eene formeel onrechtmatige schending der door hen aangegane overeenkomst." De onderafd. «Spoorweggroep en Post van den Arnh. R -K. Volksbond heeft Zondag ver klaard zich te scharen aan de zgde van de Voorwaarts en de Vrije Socialistwaar deze bladen de plaats gehad hebbende spoorweg staking noemen een daad van anarchie. Zg is niettemin van oordeel dat o. a. weg werkers en stationarbeiders te laag worden bezoldigd om in den regel te kunnen hebben een menschwaardig bestaanen verklaart dat verbeteringen in den toestand van het perso neel moeten worden verkregen langs den weg der evolutie, niet door revolutie, onder welke laatste handeling zeker niet vallen petionne- ment en ordelgke manifestatie en dringt er ten slotte by de spoorwegbesturen op aan, op afdoende wgze eerst daar te verbeteren, waar het meest hulp aan verbetering noodig is. VERGUNNINGSRECHT» is tot klerk by het Rjjksarchief in Friesland benoemd Pieter Bosma, te Leeuwarden is de luit. t./z. 1ste kl. H. Herman bevor derd tot officier in de orde van Oranje-Nassau. De minister van binnenlandsche zaken brengt in de St. Ct. ter kennis van belanghebbenden dat in den loop van dit jaar vier opzichters en een opzichteres van den arbeid kunnen worden benoemd aan welke betrekking is ver bonden een jaarwedde van 900, die bjj ge bleken geschiktheid kan stggen tot 1800. Verder dat in den loop van dit jaar een electro-technicus bg de arbeidsinspectie kan worden benoemd, aan welke betrekking een jaarwedde is verbonden van 2500. Voor nadere inlichtingen zie men de St.Ct. no. 40. De audiëntie van den minister van oorlog, a. i. van marine, zal deze week niet plaats hebben. De Rgksoommissie voor de examenB ter verkrgging van een diploma als stuurman aan koopvaardijschepen, zal, aanvangende 10 Maart, te 9'/a uur, zitting houden to Rotterdam, in het gebouw der Loge aldaar. Voor nadere inlichtingen zie men de St.Ct. no. 50 en de advertentie in dit nommer der courant. bedrgven, keeren." RECHT EN MACHT. Door den heer P. L. Tak was in De Kroniek geschreven dat werkstaking een oeconomische oorlog is en spot met wetten en contracten, die op de maBsa de kracht missen, welke zg op den enkele hebben. Hierover was hg in sommige persorganen heftig aangevallenzoo wordt dus, zeiden deze, alles geoorloofd! Zgn antwoord nu luidt «Inderdaad is er zeer veel geoorloofd in de wereld. De werktgd der machinisten en de loonen der dagwerkers en seinwachters aan de spoorwegen zyn geoorloofd. De betaling der stalknechts van de tram en der arbeiders aan de stadsreiniging te Amsterdam zjjn geoorloofd. Zy mogen zelfs trachten ervan te levende wet verbiedt het niet. Als L9iter of een ander, als een vereeniging van speculanten de granen ophoudt en de prys van het brood stygt, straks wordt ket sohaarsch, dan is ook dat geoorloofd en noch De Nederlandernoch de Nieuwe Courant, noch De 'lijd zullen een wet ontdekken die het verbiedt. Maar als de arbeider zyn koopwaar, zyn arbeidskracht tg- deiyk van de markt neemt, om do voorwaarden van verkoop te verbeteren, dan leest men dat dit ongeoorloofd is. Want het doet zooveel schade. Zou men de schade niet eens bereke nen van de stgging der graanprgzen bg mini male inkomsten Of de schade van eene bejegening als het spoorwegpersoneel moest verduren, in de som van bitterheid die zich ophoopt in de gemoederen Js 't billgk, is 't niet een meten met twee maten, den arbeider die van zgn macht gebruik maakt, voor te houden dat hg onrecht pleegt, als hg dagelgks het voorbeeld voor oogen ziet van kapitalisten, die de macht van 't geld mis bruiken tot het vormen van trusts, waarvan de millioenen kleinere consumenten de slachtoffers zyn, of van regeeringen, als de Russische, die de Finsche grondwet vertreedt, en de Engel- sohe, die een onafhankelgk volk van zgn vrg- heid berooft en in den oorlog onafgebroken en straffeloos het volkenrecht schendt, alleen om dat zy zich machtig genoeg voelen om aan verdrag noch recht zich te behoeven te storen De St. Ct. van Dinsdag bevat thans het meer- besproken kon. besluit van den 29en Januari 1903, tot vernietiging van het besluit van Gedeputeerde Staten van 15 Mei 1902 no 2, waarbjj ongegrond is verklaard het beroep, ingesteld door J. A. A. Yierbergen, weduwe van H. W. Van Ramele, tegen een besluit van burg. en weth. van Utrecht tot weigering der vergunning voor den verkoop van sterken drank in het klein. Bg dat besluit is overwogen dat art. 26 der wet van 28 Juni 1881 (Stbl. no 97), göWgaigd do "irotifcoii vam Qö Apvil 1884 (SM. no 54), 16 April 1885 (Stbl. no 78), 15 April 1886 (Stbl. no 64) en 27 April 1901 (Stbl. no 85), o. m. voorschrgft, dat voor de lokaliteiten, waarin op 1 Mei 1881 zonder strgd met wet of verordening sterke drank werd verkocht zoolang aan die lokaliteiten de be stemming om voor verkoop van sterken drank in het klein te worden gebruikt, niet door een daad van den eigenaar of gebruiker is ontnomen, de vergunning, tenzg in de gevallen, bedoeld bg artikel 3 nos 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en 10, niet geweigerd kan worden aan hem, die op voormeld tgdstip daarin het bedryf uit oefende, zoolang hg leeft; dat J. A. A. Vierbergen voornoemd den SOsten April 1873 in algeheele gemeensohap van goederen gehuwd is met H. W. Van Ramele; dat H. W. Van Ramele op 1 Mei 1881 patent had als tapper en den kleinhandel in sterken drank dreef in het perceel Lange Viestraat no 4 te Utrecht dat zgn echtgenoote destgds, hem hierin be hulpzaam zgnde, het bedrgf van tapper ge meenschappelgk met hem uitoefende dat artikel 1, derde lid, der destgds nog geldende wet van 21 Mei 1819 (Stbl. no 34) houdende eene nieuwe ordonantie op het recht van patent, voorschreef, dac de gehuwde vrou wen geen afzonder] yk patent behoefden wegens het beroep, hetwelk zg gemeenschappelgk met hare mannen uitoefenden dat de uitoefening van het bedrgf ook niet in strgd met eenige plaatselgke verordening geschiedde dat J. A. A. Vierbergen voornoemd mitsdien moet geacht worden op 1 Mei 1881 in voor melde lokaliteiten zonder strgd met wet of verordening het bedrgf van verkoop van ster. ken drank te hebben uitgeoefend dat de bestemming om voor den verkoop van sterken drank in het klein te worden'ge bruikt niet door een daad van den eigenaar of gebruiker aan die lokaliteiten is ontnomen dat geen der gevallen, bedoeld bg artikel nos 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en 10, aanwezig is dat dus de gevraagde vergunning niet mocht worden geweigerd dat mitsdien bovenvermeld besluit van Ge deputeerde Staten van Utrecht in strydismet artikel 26 van bovengenoemde wet. Oost-Incliê. De correspondent te Batavia der N. R. Crt. seinde Maandag Het blad teekent daarbij aan. De gesneuvelde le luitenant der infanterie J. L. Akersloot van Houten Roos was ge detacheerd bg het leger in Ned. lndië. Hg werd in 1867 geboren, 23 October 1893 tot 2e luitenant aangesteld en 3 Maart 1898 tot le luitenant bevorderd. De gewonde offioier is de officier van ge zondheid 2e kl. dr. A. Bosch. De tocht van Priok Tjahoe naar Belawan is reeds in het begin van December van bet vorige jaar zonder succes ondernomen. BJAMBI. By het departement van koloniën is ont vangen het volgende van 14 dezer gedagtee- kende telegram van den gouverneur-generaal van Nederlandsch-lndië -. «In Djambi heeft zich overgegeven Pangerang Temenggoeng met groot gevolg." Pangerang Temenggoeng is een vaj de invloedryke Djambische hoofden, e- jestuurder van het stroomgebied van de Mcr ;in. Dit berioht deelden wjj nog in de tweede editie van oob vorig nommer mede. Bl&iti UJEMIÏf CHE2B BMZ» By kon. besluit zgn benoemd tot contröleerende geneeskun digen der RgksverzekeringsbankG. P. van Troogen, arts, controleerend geneeskundige eener onge vallen-verzekeriugsmaatschappg, ge meente-geneesheer en geneesheer-directeur van het kinderziekenhuis te Dordrecht; dr M. Baart de la Faille, arts, eerste-geneesheer van het Zander-instituut te Amsterdamdr C. H. van Herwerden, arts, gemeente-geneesheer te Tienhoven (provincie Utrecht); dr T. Byie veld, artB, te Amsterdam De St. Ct van heden bevat een koninkl. besluit waarbg het ryk voor het toezicht, be doeld in art 82 der ongevallenwet 1901, wordt verdeeld in zestien agentschappen. Het agent schap Middelburg omvat de provincie Zeeland. Tot predikant bg de Ned. Herv. gemeente te Ngmegen, vacature-Mouljjn, is beroepen de heer dr. J. R. Slotemaker de Bruine te MJi ddelbnrg. De verplaatsing van den klerk der posteryen en telegraphie 2e kl. J. A. Wemels- felder van Goes, telegraaf kan toot, naar Wemeldinge is ingetrokken. Een jaar verlof is verleend, ondbr stilstand van anciënniteit, aan de vrouwelgke klerk der postergen en telegraphie 2e kl. C. F. van Schelven te Goes, telegraafkantoor. Door den dgkraad der waterkeering van het cal. wat- Stavenisse is benoemd tot des kundige voor de schatting der pachtwaarde van de gronden in den cal. polder Oud-Kem pens hofstede de heer C. L. Dorst. Ingelanden van hetzelfde waterschap Sta venisse benoemden als vertegenwoordigers in den dgkraad de heeren T. C. J. J. v. d. Lek de Clerq, Haamstede, L. Hage, A. H. v. d. Slik- ke, A. Steenberg, P. Gaakeer, H. Steendgk. J. Hage en J. van Patten Sr. Te Sas van Gent dreigde Maandag ochtend een werkstaking te ontstaan aan de spiegelfabriek. De werkzaamheden aan los- en laadplaatsen, welke voorheen altgd door Bel gische werklieden werden verricht, zgn thans door aanbesteding overgegaan in handen van Nederlandsche werklieden, waarvoor -een ploeg volk van Terneuzen gekomen was. Deze durfde echter het werk niet beginnen, daar zoowel de arbeiders van binnen als van buiten de fabriek, allen Belgen, eene dreigende houding aannamen. Toen de politie verscheen werden de werk-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1