W oensdag 11 Februari. N°. 33. 146® Jaargang* 1603, Middelburg 10 Februari. DIT STAD EN PROVINCIE. MIDDELBURGSOHE COURANT. Deze courant verschijnt d a g o 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjji, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THBRMOHBTER RN VERWAC HTING. 10 Febr. 8 n. vm. 48 gr., 12 u. 50 gr., av. 4 n. 48 gr. F. Verwioht: Z. W. wind, betrokken lacht, geringe toename in temperatuur. Advertentiën: 20 cent per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50 elko regel meer 20 cent. Beclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die sij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreflende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het Algemenn Advnrtentl» Bi 9R SiA NBAS Au?., M.S. fccrbugml 266, A nu Ier dan. RECHT VAN STAKEN. In de Zondag te Utrecht gehouden verga- daring van spoorwegpersoneel is o. a. met groote lichthartigheid gesproken over de vrg- heid van stakenzegt het Hbld. Die vrgheid om gezamenlgk het werk neder te leggen is een krachtig wapen, het kraoh- tigste dat de werklieden bezitten en waarvan het gebrnik door de omstandigheden kan ge rechtvaardigd worden. Maar van elke vrgheid en van elk wapen kan misbruik worden gemaakt. Geen ge regelde maatschappij is mogeljjk, als ieder zich voor al wat bh' gelieft te doen, op zjjn vrijheid beroept. Daarom zjjn wetten gemaakt tot regeling van een goed gebruik der vrjj- heid, om te maken dat vrjjheid niet tot los band'gheid wordt. Zoo is het ook met de vrjjheid van staken. Ook deze behoort in een goed geordenden Staat geregeld te worden en het is een groote leemte «at zulk een regeling nog altjjd ont breekt. Zulk een regeling behoort te worden opgenomen in een wet op het arbeidscontract o. a. door termjjnen te bepalen voor de oplegging, zoowel van den kant van werkgevers als van werknemers. In het ontwerp, door mr Drucker in 1898 op verzoek van de regeering opgesteld, evenals in dat van den vorigen minister van justitie mr. Cort van der Linden, was dit geregeld. Het xs zeer te betreuren dat dergelijke regelingen hier te lande zoo traag gaan. Men wil altjjd wat anders en wat beters, en op den tjjd dat het noodig is, ont breken dan bepalingen, die veel kwaad hadden kannen voorkomen. Bjj dergeljjke regeling behoort ook te wor den overwogen dat er diensten zjjn, waar aan staking zoo ernstige onheilen voor het alge meen zgn verbonden, dat bijzondere voorzor gen en termijnen noodig worden. En tevens zal de wetgever hebben te zorgen, dat ge schillen zooveel mogelijk worden besleoht zonder dat tot uitersten wordt overgegaan, en wel door het voorschrijven van arbitrage, scheidsrechterlijke uitspraak. De maatschappelijke orde en rust eischen dergeljjke regeling ook van de vrjjheid van staken, in het algemeen belang. Maakt men daardoor van de arbeiders „sla ven" «koelies, geljjk Zondag werd beweerd Zoo ja, dan zjjn wjj allen «slaven", die door de wet verplicht worden als eerljjke mannen en vrouwen de overeenkomsten na te leven, die hebben aangegaan. Gelden hier niet de ende, ware woorden«Wjj zjjn allen slaven van de wat, juist om vrjj te zjjn Het Weekblad van het Recht behandelt in zjjn jomtte nummer hetzelfde vraagstuk en laat daaraan het volgende voorafgaan «Staking van den arbeid is een recht, maar kan ook in zich bevatten een onbetwistbaar onrecht, wanneer zjj geschiedt binnen den ter mijn, waarvoor de werknemer zich heelt ver bonden, wanneer zg bestaat in weigering van vervulling eener verplichting, welke de arbeids overeenkomst hem oplegt, wanneer niets van hem gevraagd wordt dan waartoe hg naar redeljjkheid gehouden is en wanneer in de verhouding tusschen hen en zjjn werkgever geen dringende reden tot het onmiddelljjk eindigen met den arbeid gelegen was. Dan is die staking van den arbeid wederrechtelijke eontraotbreuk, eene onreohtmatige daad. Daar over kan verschil van gevoelen onmogeljjk bestaan en ook zg, die juiohen over de resul taten van znlk eene staking, omdat eg meer kracht heeft gegeven aan beginselen, welke zg heilzaam en goed achten, kunnen die onrecht matigheid niet wegredeneeren. De regel, dat men eenmaal vrgwillig aanvaarde verbintenis sen behoort na te leven, is een regel des reohts, die, hoezeer eeuwen oud, toch niet verouderd is, en niet verouderen kan, want ■g is tevens een regel van de moraal, hier met de uitspraak van het reoht volkomen overeenst emmend". hoofdbestuur der Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Iramwegpersoneel. Oudegeest, die het eerst het woord voerde, besprak nog eens de gebeurtenissen van de laatste weken en in 't bg zonder de conferentie, die bg gehad beeft met den heer Yan Hasselt der H. IJ. S. te Amsterdamhoe deze op de vraag, of bg de organisatie wenscbte te erken nen, na lang aarzelen zgn ja deed booren, en wat de organisatie sedert dat woord aan kracht gewonnen, het kapitaal aan kracht ver loren heeft. Spreker deelde mede, dac, even als de pers, ook de vereeniging zelf den tegenwoordigen toestand als zeer ernstig beschouwde. Maar de pers heeft door haar geschrgf slechts verbittering gewekt en juist die verbittering zou zulke ernstige gevolgen kunnen hebben. Hg wees er met nadruk op, dat de beweging niet alleen was een toonbe weging. Er is meer. En omdat men niet met een gedeelte, maar met een volledig afgewerkt geheel voor den dag moet komen, eisehen de wenschen, die men aan de directie der S. S. zal indienen, een nauwgezette voor bereiding. Wie staken wil, kan intusscben staken, maar hg zal de hulp van de organisatie nog moeten missen. Op de vraag van Oadegeest aan de vergaderden, of ze geheel klaar waren om, als ze b. v. morgen daartoe het bericht van het hoofdbestuur zouden krggen, aanstonds den arbeid neer te leggen, werd algemeen met »ja" geantwoord. Ook op sprekers tweede vraag -. of men zich, zoolang dat bericht niet komt, kalm zou houden, klonk uit aller mond »ja". Troelstra voerde een heftigen strgd tegen de pers,- die naar hg beweerde druk bezig was een revolutie te prediken. Vooral het Utr. Prov en Sted. Dbld., dat volgens spr. allen, zelfs de leerlingen der Hoogere Burger scholen, tot onderkruiperg wilde aanzetten, werd op een heftige wjjze aangevallen. In staats-exploitatie der spoorwegen zou spreker een goede oplossing vinden voor heel wat van de nu bestaande ongerechtigheden. Dit punt werd door een der ter vergadering aanwezenden (zekeren Westra) krachtig be streden. Want aldus zou zich bg de tegen woordige beweging de sociaal-democratische partg op den voorgrond dringen hetgeen naar zgn meening met hand en tand moest worden tegengegaan, omdat zulks slechts scheiding zou kunnen brengen in de eenheid der spoorweg- vereenigingen. De vergadering scheen eohter, voor het grootste deel althans, het niet met dezen woordvoerder eens te zgn. De motie, die door de vergadering werd aangenomen, deelden wg in ons vorig nommer reeds mee. Toen de vergadering geëindigd was, werd na een korten tgd pauze, in dezelfde zaal een congres gehouden van de werklieden der spoor- wegwerkplaatsen, om een nadere bespreking te houden over de bezoldiging bg stukwerk. Een eigenaardig verscbgnsel was het dat, terwgl zoovelen juist daarvoor naar Utrecht waren gekomen, de meesten opstonden om, nog vóór den aanvang van dat congres, reeds weer met een extra-trein naar Haarlem terug te koeren. Op krachtig aandringen van Oade geest, die deed uitkomen welk een dwaas figuur men daardoor zou maken in de oogen van de directie der fl. IJ. S., liet men zich echter be praten het vertrek van den extra-trein, waar voor het tgdstip der terugreis was vrggelaten, te bepalen op ongeveer vgf uur. Het zaaltje biedt een aangenamen aanblik door de smaakvolle schikking van de vele voorwerpen van kunst en smaak, die tusschen fraaie planten en bloemen uitstekend uitkomen. Er is ditmaal veel en velerlei, natuurlgk handwerken, maar ook tal van andere luxe artikelen. Als eerste ^irgzen zgn aangekocht uit het legaat van mevrouw Caland 12 zilveren lepeltjes en een suikervaas met zilver gemon teerd en uit dat van mevrouw Leenhouts een mooi kamerschut. Wg wekken gaarne onze lezeressen op eens een kgkje te gaan nomen, wat dan wel zal gevolgd worden door het nemen van een of meer loten, de meer gewenschte belooning voor de moeite die de dames inrichtsters der tentoonstelling zich, voor een zoo goed doel, wel getroosten willen. In dit nommer komt eene advertentie voor betreffende het zilveren Paasfeest van H. Leo XIII, dat Woensdag en Donderdag 18 en 19 Februari te Vlissingen in bet groote Badhuis plaats beeft. Dit zal zeker wel groote belangstelling wekken, zoowel in Vlissingen zelf als ook in Middelburg. Voor eiken avond zgn echter slechts 350 plaatsen beschikbaar. Wie zioh dus van een plaats wil verzekeren en voor teleurstelling vrgwaren, make aan staanden Vrgdag en Zaterdag gebruik van de gelegenheid tot bespreken. Vooral de Middelburgers denken daarom. Men weet dan zeker op de feestavonden geen vergeefsehe reis naar Vlissingen te zullen maken. Nu het onderzoek naar de malversatiën op een Engelsch kantoor hier ter stede beëindigd is en die geruchtmakende zaak eerst daags zal worden berecht, schgnt de justitie een nieuw onderzoek in te stellen naar mis bruiken op een tweede kantoor. Reeds vroeger werden daaromtrent til van getuigen gehoord en algemeen dacht men dat die zaak geen voortgang zou hebben, doch thans zgn opnieuw verschillende personen ge dagvaard om voor den rechter commissaris te verschgnen. Maandagavond j.l. herdacht de afdeeling Middelburg van den Nederlandschen bar biers- en leappersbond haar vierjarig bestaan Volgens het verslag had zg geen leden door overigden of uittreding verloren. Al ïb de afdeeling in 't afgeloopen jaar ook niet in bloei toegenomen, toch heerscht onder de vereenigde leden eene collegiale geest en een streven om getrouw te blgven aan het devies «Helpt Elkander". Tengevolge bet aftreden van den voorzitter den heer R. R. van de Woestgne, werd als zoodanig gekozen de heer W. A. Entink. Het bestuur bestaat nu uitW. A. Entink, voor zitter, W. van de Woestgne, penningmeester en A. J. Kooman, secretaris. SPOORWEG-SAMENKOMST TB UTRECHT. Omtrent de vergadering, Zondag middag te Utreeht in Hvoli door het spoorwegpersoneel gehouden, schrgft men aan de Prov. Overijs. en Zwoltche Crt.: Uit alle oorden van ons land was het per «eneel saamgestroomd. 's Morgens half elf had een extratrein van de Hollandscht IJzeren Spoor teeg Maatschappij alleen reeds rnim 600 werk lieden aangebracht van de plaatsen te Haarlem. Op andere plaatsen, o. a. te 's Gravenhage, zgn ook dergelgke bgeenkomsten gehouden, waarop in denzelfden geest is gesproken. BilN UmiNUM fiNZ» Bg kon. besluit: is aan den ontvanger der invoerr. en ace. P. A. Broers te Leiden, op zgn verzoek, eer vol ontslag uit 'sRgks dienst verleend; is benoemd bg den pl. staf, tot kolonel de luit.-kolonel, met tit. rang van kolonel, E. F, A. van de Wall, pl.-commandant te Amsterdam is de heer C. H. L. Begewisch benoemd en aangesteld tot mil.-apotheker 2de kl. bg het perB. van den geneesk. dienst van bet leger in N.-I. De St. Ct. no 34 bevat een kon. besluit van den 31eu Januari, houdende wgziging van bet algemeen reglement op den loodsdienst en het bgzonder reglement op den loodsdienst in het IVe en Ve district (Goedereede, Maas en Brouwershaven) vastgesteld bg ken. besluit van 22 Jan. 1902 (Stbl. no 5.) Als sprekers zouden optreden mr P. Troelstra en J. Oudegeest, voorzitter van Heden werd en Woensdag en Donderdag wordt nog in het gebouw van den polder Walcheren in de Abdg alhier de gewone spoorwegwerk-1 jaarlgksohe tentoonstelling gehouden van de prgzen voor de loterg van vrouwelgke hand J.l werken en andere voorwerpen, ten behoeve het I der armen te Middelburg Geen zit- of staanplaats was in de groote Schuttershofzaal alhier onbezet, toen Maan dagavond mr P. J. Troelstra daar een spreek beurt zou vervullen ter aanbeveling van de oandidatuur-Bergmeger. De samenkomst werd geopend met een lied «Aan de strgders" van de zangvereeniging De Volksstem, waarna Mullié den spreker van den avond bg zgn gehoor inleidde. De heer mr Troelstra begon met er op te wgzen dat we in een goeden tgd levende vergadering was ervan 't bewgs. Br is belangstelling bg de partg der arbei ders in dit calvinistisch district, zg gaan zich bemoeien met hun eigen zaak, en dat is voor hun van belang, maar ook van belang voor het gansohe Nederlandsche volk. Er komt besef dat ook de arbeiders er bg moeten wezen, waar het geldt de regeering saam te stellen. Na deze toespraak werd door den heer Troelstra als onderwerp van zgne «preek" genomen een artikel in een anti-revolutionnair blad, waarin beweerd is dat de strgd, die in dit district wordt gestreden, moet gericht zgn tegen het socialisme" Daartegen moeten niet alleen optrekken de antirevolutionnairen,maar ook de vrgzinnnigen. Spreker trachtte daarna te betoogen dat de grief, die der socialistische partg ervan is ge- maaktdat zg bg een tusschentgdsche verkiezing een candidaat stelt, geen grief is. Hg beriep zich daarbg op het gebeurde in 1898 in het dis trict Veendam, toen de heer Schaper werd gekozen. Er bestaat alle reden om tegen den heer Lucasse op te treden. Hg toch is niet een van de corypheeën in de Kamer Als politiek persoon laat hg in de Kamer niet veel van zich hooren, en de houding van hem in 't openbaar iB dezelfde als in de afdee- lingen; het is een zeer vredelievend man, een enbeteekenend persoon, een nalooper, een na stemmer van dr Kuyper. Hoe spoediger dxe politieke nul uit de Kamer gaat, hoe beter het voor het Nederlandsche volk zal wezen. Tegen het socialisme" is de strgdleus daarom dient aangetoond wat het socialisme is en wat het wil. Dat deed de spreker, om er den nadruk op te leggen dat liet socialisme wil maatschap pelijke samenwerking en wegneming van het vrge concurrentie stelsel. De clericalen trachten de vrgzinnige partg in den grond te boren door zich voor te doen als de strgders tegen het socialisme. De kapita listische maatschappg tracht zg te vereenigen tegen de arbeiders. De liberale partg kan nog een rol spelen, mits zg zich niet laat gebruiken als een hulp troep van de reactie. Het liberalisme heeft vast te houden aan wat het vroeger predikte «het algemeen kies recht"; alleen dan heeft het nog recht op zgn naam en heeft het kans om in de toekomst nog iets te beteekenen. Spreker betwistte verder dat de sociaal democraten alleen zich warm maken voor de arbeiders, met voorbgzien van andere standen in de maatschappg. Dat toch is slechts ten deele waar. Het streven der sociaal-demo cratie gaat ver buiten de arbeidersklasse. Dat streven is de geheele maatschappg te verbeteren De heer Troelstra onderwierp verder de woorden en daden van «het christelgk kabi net" en de clericale regeering aan eene scherpe critiek, daarbg niet vergetende de hooge uit gaven voor het militairisme te gispen en aan te toonen hoe duur bet tegenwoordig minis terie regeert. Waar moet bet noodige geld van daan komen? Weer van den minderen man, door bet invoeren of verhoogen van de indirecte belastingen. Thee, suiker en jenever zgn hoog belast, de laatste wil men nog hooger brengen, ofschoon men den wgn betrekkelijk vrg laat. Er zoo is er meer, bgv. de invoerrechten, die aan de eene zgde wel wat geven, maar aan den anderen kant veel meer nemen. Spreker besloot met een warme lofrede op bet socialisme en een anathema tegen het kapitalisme, dat de bron is van zooveel ellende, dat het volk demoraliseert, dat een rem is tegen den vooruitgang. Nadat door de zangvereeniging De Volksstem nog de Kiearcch tma:ach" was ten gehoore gebracht, werd gelegenheid gegeven tot debat. De eerste spreker, Mesu, besprak de moge- Igkheid dat bg verkorten werktgd de arbeider meer zou produceeren dan bg te langen ar beidsduur. Dat gaf mr Troelstra toe, wat de groot industrie betreft, maar niet wat aangaat ver schillende andere ng verheidsinrichtingen. Het hangt af van de soort van arbeid, die verricht wordt. De concurrentie tusschen verschillende on dernemers is de groote hinderpaal om veel goeds tot stand te brengen. Als tweede debater bad zich opgegeven de beer Samson. Vóór hem het woord verleend werd, zeide de heer Troelstra met dezen niet in debat te zullen treden, omdat, wat hem herhaaldelgk, o. a te Leiden, bleek, daaraan geen eind is te vinden, hg niet den goeden toon behoudt en propaganda maken wil voor zgne anarchistische beginselen. Uit respect voor zich zelf zeide spreker de vergadering te zullen verlaten vóór Samson het woord werd verleend. Dit leek niet. in de bedoeling te liggen van den leider der vergadering, maar nanwelgks had mr Troelstra het spreekgestoelte verlaten of Samson betrad het en begon, ondanks het vreeselgke gehamer van den voorzitter, het woord te voeren. Er ontstond een sehromelgk lawaaier werd gefloten en geschreeuwd, sommigen eischten voor Samson bet woord, anderen verzetten zich er tegen. Intussehen behield Samson zgne plaats en oreerde druk. Mr Troelstra verliet de vergadering, onder teekenen van goed- en afkeuring. Hem werd door eenige partggenooten uit geleide gedaan, uit wier midden op straat o.a, het «leve Toelstra" klonk. In de zaal van het Schuttershof duurde het rumoer voort. Te midden daarvan verstonden wg alleen Samson's bewering dat de klasse-justitie nog eerlgker was dan mr Troelstra en consorten, daar die ten minste den beschuldigde het recht van verdediging gunde, dat hier werd verkracht, Het rumoer nam hand over band toe en hoe ook de voorzitter hamerde, hg kon de ver gadering een groot deel van de ongeveer 900 personen die de lezing hadden bggewoond was intussehen vertrokken niet tot kalmte brengen. Samson sprak steeds door, daarbg gesteund door eenige geestverwanten, totdat de com missaris van politie optrad en hem het woord ontnam, daarhg tevens de vergadering ophef fende. Dat was niet naar den zin der medestanders Samson, die daartegen opponeerden, ter van wgl daarentegen de vrienden van mr Troelstra Samson in straatpoëzie trachtten helachelgk te maken. Samson moest na het bevel der politie het veld ruimen en deed dat eindelgk, doeh niet dan na op straat nog duidelgk zgn misnoegen te kennen te hebben gegeven over het gebeurde. De ernst der bgeenkomst bad door dit slot zeker geleden. De indruk, dien de hoorders van mr Troelstra's rede hadden kan nen medenemen, is wg hebben reden om het neer te schrgven niet die geweest, die men had gekregen zonder het onverkwikkelgk eind der vergadering. Toen de bgeenkomst was afgeloopen, werd Samson door velen gebracht naar de woning waar hg zgn intrek had genomen. Daarvoor in de Lomberdstraat oreerde hg nog eenigen tgd, toegejuicht door zgn geestver wanten, uitgejouwd door zgn tegenstandors. Uit Zierikzee schrgft men ons In de Maandag avond gehouden vergade ring van de bier bestaande afdeeling der Maatschappij van Nijverheid, tot welker bg wo ning de leden van den raad, de leden der gezondheids commissie en de burgemeester van Noordgouwe waren uitgenoodigd, was aan de orde de bespreking der door den heer Yan Seters aangevraagde concessie voor een waterleiding. De heer F. A. de Jongh, ingenieur te Dor- dreoht, die de plannen heeft gemaakt, was uit genoodigd de bespreking te leiden. Genoem de beer gaf, na -'een korte inleiding over 't nut van waterleidingen in 't algemeen, gele genheid, om door 't stellen van vragen van gedachten te wisselen. Hiervan werd door velen gebtuik gemaakt. Allereerst vroeg men inlichting of conces sionaris zeker was goed en voldoende water te vinden en te kunnen leveren. Het antwoord hierop luidde gunstig. Het water, dat in Noordgouwe gevonden wordt in genoegzame hoeveelheid, is goedniet hard, zonder jjzer en organische stoften en met weinig chloor. Dit is de analyse van 't water op 9 M. diepte gevonden en door den heer Mouton te 's-Hage onderzocht. Het wordt aan de gemeente ge leverd voor 12 ct per kub. M. De hoeveelheid wordt gecontroleerd door een meter. Men stelt zich voor te leveren 60 L. per hoofd, per dag en coneesssionaris zal daarvoor verantwoordeljjk zgn. De gemeente moet de leiding in de huizen maken en die onderhouden. Ze geeft 8000 garantie per jaar. Met 't oog op de onttrekking van water aan den bodem, en daarvan te verwachten nadeel voor de om geving, in de nabjjheid der prise d'ean, zal men op grooter diepte water zoeken. Conces sionaris zal der gemeente het bewjjs leveren dat hjj 1000 M' per dag kan leveren. Het buizennet zal bestaan uit gegoten gzeren buizen. Er zgn 3 sgstemen van levering le het meter-, 2e het kamer- en 3e het oppervlakte- sem. Het eerste als altjjd te prefereeren omdat er geen waterverspelling bg voorkomt. De gemeente betaalt dus aan conoessionaris zooveel kub. M. a 12 ot als de meter aanwgit en zorgt dan zelve verder voor de levering aan particulieren. Industrieën, als bierbrou wergen, spuitwaterfabrieken, waschinrichtingen, zullen zich kunnen ontwikkelen. Er wordt gevraagd of concessionaris, als hg niet voldoende of minder goed water levert, ook schadevergoeding moet geven, waar hg van de gemeente zelf 8000 garantie vraagt. Het antwoord hierop luidde dat daaromtrent nog niets is bepaald. Komt echter de con- cessie-aanvrage in den raad, dan zullen, vol gens den voorzitter, daaromtrent de noodige bepalingen zeker gemaakt worden. Inleider meende dat de gemeente al een grooten waar borg beeft in het buizennet dat in de stad wordt aangelegd en dat f 50.000 kosten zal. Yelen hadden den indruk gekregen dat de zaak nog niet rgp is voor beharr,<Ming in 't openbaar en wensehen, vóór zg oordeel uitspreken, eerst de plannen va burg. en weth. at te wachten. De voorzitter deelde mede dat het departementsbestuur van oordeel was, dat het nuttig kon zgn op dezen avond reeds met den heer De Jongh van gedachten te wisselen, opdat men later, als de zaak in den raad kwam, eenigszins op de hoogte zgn zou. Hierop Bloot hg de vergader.r<- met dank aan den inleider en met de me ieeling dat de eerstvolgende lezing zal gehouden worden door den heer J. A. de Brugne over coöperatie en concurrentie. Benoemd tot lid der gezondheidscommissie, wier zetel te O o s t b u r g is, de heer A. van Male, bouwkundige te Schoondgke.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1