iü lis iNST Dinsdag 13 Januari. FEUILLETON. EEN KOMMA. NYlÖ 146® j&argang, 1903 ATJBH, DIT STAD EN PROVINCIE. LANDB0UW. Middelburg 12 Januari. ONDERWIJST RECHTSZAKEN. E. meel. der Ge- jerl.- fffe- iLut- Pgs- 6 oorz. Mrt. |»fC- aal. I d, I te r flescli a.ii het AMEL SO. hij: Lange RDAM ittsrlan: d.tgd 8.15 8.15 ;ewone gekon- ekken, oeping reizi enheid, 55 uur reiken. ikzee. I BS. kxee: tn. 7 50 9.15 1.30 130 1.30 2.- 130 1.30 MlDOELBURttSCHE COURANT jDeze courant verschijnt d a g o I ij k g, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjjs, por kwartaal, zoowol voor Uiddolburg als voor allo plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER KM VERWACHTING. 12 dan. 8 n. vm. 34 gr., 12 u. 36 gr., av. 4 n. 33 gr. F. Verwacht: matige N. O. wind, lioht bewolkte lacht, droog weder, kouder. Advertentiën20 cent por rogel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Beclamens 40 oent per regel Groote letters naai de plaats, die sjj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolamea, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is nitslnitend gerechtigd het Algemeen Adweréentfe-Bmremi DB TA MAR Ann., NA. Teer bug wel 866, Amsterdam. DB ONGEVALLENWET. Te Groningen werd onlangs eene bgsen- komst gehonden van werkgevers, die meenden dat het van nat zonde kunnen zgn, zich door deskundigen van verschillende richting te laten voorlichten, waar zg gesteld zjjn voor de niet gemakkelijke vraag, op welke wjjze het geraden zal zjjn te voldoen aan de geldelijke verplichtingen, hun in verband met de ver zekering hunner werklieden tegen ongevallen opgelegd bjj de Ongevallenwet 1901. In die vergadering werd aan eene commissie opge dragen tot bereiking van dit doel de noodige maatregelen te nemen. In de door deze commissie belegde vergade ringen hebben achtereenvolgens verschillende deskundigen over dit onderwerp het woord gevoerd. De commissie heeft gemeend dat ook ancere werkgevers hier te lande dan die welke op de gemelde vergadering aanwezig waren, het wellicht van belang zouden achten van het daar gesprokene kennis te nemen en daarom een beknopt overzicht van de door de deskun digen gehouden redevoeringen doen drukken en algemeen verkrijgbaar gesteld. Het is getiteld: »Op welke wjjze zullende werkgevers voldoen aan de hun bjj de Onge vallenwet 1901 opgelegde geldelijke verplich tingen Het overzioht eindigt aldus: »Resumeerende spreekt de commissie als hare meening uit: vooreerst dat het dragen van eigen risico slechts aan zéér groote werk gevers kan worden aangeraden en voor deze de directe aansluiting bjj de Centrale in de meeste gevallen wel aanbevelenswaard schjjnt, en verder dat ongerekend de gevaarlijkste bedrjjven van'elke gevarenklasse en de slechtst ingerichte ondernemingen van elk bedrjjf in het algemeen, uit een financieel oogpunt den werkgevers voorshands moet worden afge raden, toe te treden tot eenige onderlinge organisatie, en dat eindeljjk de keus tusschen Rjjksbank en premie-maatschappij moet wor den bepaald door eene vergelijking der be dongen premies, waaraan, ten einde met het toe te kennen gevarenpercentage op de hoogte te geraken, voorloopige toetreding tot de Rjjksbank zou kunnen voorafgaan. >Tot welke maatschappij of vereeniging men eohter ook moge besluiten zioh te wenden, in elk geval zal men wèl doen door zich vooraf volledig op de hoogte te stellen van de ver- zekeringsvoorwaarden, in statuten en nadere reglementen omschreven." Dr. SCHAEPMAN. De Tijd ontving Zondag middag een tele gram, meldende dat de nacht van dr. Schaep- man slecht was en de toestand van den ljjder sterk achteruitging. Een tweede telegram aan hetzelfde blad, afgezonden te 6.20, luidt »Zooeven heeft een eonsult met dr. Lapponi plaats gehad. Dr. Lapponi geeft geen hoop meer op behoud. De lijder kan nog tot morgen leven. Voorbeel dig sterfbed." (Hen zie vorder Laatste berichten.) 1 Naar het Duitsch. VAN HANS WAUHENHU8EN. MINIMUMLOON EN MAXIMUM- ARBEIDSDUUR. Het bestuur van het »Comité voor minimum loon en maximum-arbeidsduur," vertegenwoor digende 12 bonden en vereenigingen, heeft aan den minister van bincenlandsche zaken in een adres verzocht, het daarheen te willen leiden, dat het kome tot het doen van een wetsvoor stel, waarbjj aan alle bestuurslichamen de ver plichting worde opgelegd tot het opnemen van bepalingen nopens loon en arbeidsduur bjj aan- en uitbestedingen. Ach, dat wantrouwen tegenwoordig Het vertoont zioh zelfs in de liefde, het heiligste gevoel, en verbreekt de innigste banden. Niemand vertrouwt een ander meer. Waar moet dat ten slotte heen I De mijningenieur Edeler zat zeer ontstemd op zgn kantoor. Br was iets gebeurd, waarover h)J in groote zorg was, omdat hjj zich alleen met onderaardsche zaken bemoeide, en van de •ardsche en zelfs boven-aardsche, zooals de lief de, geen verstand had. Z)jn doohter Helena, een vrooljjk, lieftallig meisje van twintig jaar, was verloofd hg had er niets tegen gehad, want de koopman Oswald Furner, was zeker een zeer achtenswaardig mensch, die de liefde van een meisje verdiendehg was langen tjjd op reis geweest in Europa voor zaken van eerste machinefabrieken, totdat hg op zgn acht en twintigste jaar behoefte kreeg om zelfstandig te beginnen. De bruiloft zou eerst plaats hebben ale zgn zaken goed gingen. Toen waren echter de lieve bloedverwanten gekomen, nadat de verloving al eenige weken BE.» t»J£ M.1M WMI Bg kon. besluit: is een pensioen verleend van f 2667 aandr A. E. Post, inspect, van het geneesk. staatst. voor Gelderland en Utrecht, een van f 2228 aan dr J. P. Dozg, insp. van het geneesk. staatst. voor Noord-Holland, en een van f 2076 aan D. H, Montenberg, contr. der dir. bel. en van het kadaster. Het bericht, dat de pretendent-sultan van Atjeb zgn onderwerping heeft aangeboden, heeft uit den aard der zaak goede verwach tingen gewekt en in de Eerste kamer reeds een applausje uitgelokt. Terecht. Als preten dent van het hoogste gezag in zgn land was Toeankoe Mohammad Daoed natuurlgk het middelpunt der vgandelgke beweging tegen ons bewind en onder dit opzicht moet aan het feit zgner onderwerping een niet geringe be- teekenis worden gehecht. Een krachtige persoonlgkheid schgnt hg overigens niet te zgn. Toen dezer dagen het onjuiste gerucht de ronde deed, dat men zgn Igk had gevonden, schetste een schrgver, die van Indische zaken blgkbaar goed onderricht is, hem in de Zutph. Crt als volgt: »Voor de Atjehers is aan den dood van den verwgfden, verdorven, willoozen man, die nooit eenigeu schgn van gezag heeft uitgeoefend, maar slechts door de priesterpartg gebruikt werd aid een vereenigingspuDt in den strgd tegen de Kompenie, voor de Atjehers is aan zgn verlies weinig gelegen. Hg had alleen nog maar beteekenis als een van degenen, die in staat waren, de machine van het verzet aan den gang te houden en de kompenie te prikkelen tot werkzaamheid, een geschiktheid die deelde met zgn alter ego Panglima Polim in het Samalangasche en met Oemar's weduwe Tjoet Nja Din aan de Westkust. Voor ons daarentegen is zgn heengaan be slist een winst, in zooverre dat wg met een middelpunt en wel een zeer bewegelgk middelpunt, van het verzet minder te rekenen hebben. De wanhopige zwerftochten van Daoed heen en weer tusschen het gebergte en de vlakte, hebben den onzen heel wat moeite veroorzaakt. Zgn vertwgfelde tocht naar de Gajoe-landeB, waar bg te vergeefs hoopte een rustpunt te zullen vinden, heeft nog grooter krachtsinspanning van de onzen gevergd Zgn bende zal zich wel gedeeltelgk bg die van Tj. Nja Din voegen. De kans bestaat evenwel ook, dat eenigen dezer onverzoenlgken zioh na des sultans dood in het onvermgdelgke zullen schikken en hunne sawah's in de vlakte weer zullen opzoeken, om tot de werken des vredes terug te koeren." bestond, en hadden hen bezorgd gevraagd: Maar zgt gg overtuigd, dat die mgnheer Farner Bedenk toch dat gg hem uw eenigst kind geeftMen hoort zooveel over hem, als men er naar vraagt, want hg moet een erge loBbol zgn. Gg kunt toch wel be- grgpen, dat het welzgn van Helena ons ter harte gaatMaak tenminste geen haast met de bruiloft 1" Dit werd sehgnbaar aohteloos gezegd, maar 't had den mgningenieur toch onmatig ge maakt. Hg zag zgn kind dikwgh met bezorgde blikken aan, alsof hg zioh afvroeg of zg wel gelukkig zou worden en als de beide jonge lieden samen waren, trachtte hg de kleinste karaktertrekken van Farner te ontdekken Maar hg vond niets bedenkelgks. Hg bezat zoo weinig menBohenkennis en had daardoor reeds vele treurige ervaringen opgedaan, zonder daardoor een menschenhater te zgn geworden. Op zekeren dag bezocht hem een neef, die in Pargs, met een ander geassocieerd, een groote exportzaak had. »Ik heb u reeds schriftelgk geluk ge wenscht met ce verloving van Helena," zei bg. >Hoe oud is zg nu »Pas twintig geworden!" »En hg Zeker een handelsman Gj hebt alleen maar geschreven Oswald Furner, »Ja zeker. En ik geloof dat hg heel flink is, want op zgn vele reizen heeft hj gelegenheid gehad om dat te worden." Ook de bekende schrgver over Indische Zaken, dr. Snouck Hurgronje, schetst Doead als oen man, dis door eigen kracht weinig presteerde. Als jonge sultan leidde hg, ver van het oorlogstooneel gebracht, een losbandig lever, waarbg de eigenlgko hoofden van het verzet, de geestelgke hoofden, zich enkel met hem bemoeiden als zg daartoe lust gevoelden. En dit geschiedde maar weinig. Bovendien durfde men zich zelf in zgn onmiddellgke na- bgheid tegen zgn wenschen verzetten. Toch bleef de pretendent het doel van den strgd. In het Bat. Nbld. kwam daaromtrent onlangs het volgende relaas voor »In 1879 rukten, onze troepen tegen Indra- poerie op om hem te vangen, maar zgn aan verwant Toeankoe Hathem bracht hem over naar Kemala, waar zich de Kemala- of zooge naamde oorlogspartg vormde. In 1888, toen een scheuring in de partg was ontstaan, week de pretendent-sultan naar Anagaloeng om echter een jaar later, na de verzoening der partgen in de partg, weder naar Kemala terug te keeren. Hier had in 1890 een ver gadering van hoofden plaats met den preten dent-sultan om over de onderwerping te spreken, maar zoover kwam het niet. Daar om besloten wg ons niet rechtstreeks meer met den pretendent-sultan in te laten. Einde- Igk, in 1891, gaf deze blgk, zelfstandig te willen optreden hg kwam tegen de Gighensche federatie op en zgn inmenging in de Pedirsche zaken leidde in December 1894 tot zgn ver- drgving uit Kamela. Hg vestigde zich toen te Koeala Baloe en voegde zioh bg de partg van Toekoe Oemar na diens afval. Veel heeft Toeankoe Mohammad Daoed ook daarna niet van zich doen spreken. De ruste- looze vervolging welke hg later moest onder vinden, dateert eerst uit den jongsten tgd hg was, dank zg de krachtige politiek van generaal Van Heutsz, nog bgna het eenige hoofd dat volgelingen om zich wist te ver zamelen, dat de allengs intredende rust kon bedreigen. Om te voorkomen dat hieruit kwaad zou voortspruiten, moest hg onschadelgk worden gemaakt, moest zgn geringe beteekenis als pretendent-sultan geheel te niet worden gedaan. Daarom gaf men zioh zooveel moeite, hem te vangen." Thans is deze moeite beloond en zou men in dit resultaat een bewgs kunnen zien, dat de tactiek, gedurende den laatBten tgd in Ajjeb gevolgd, de goede taktiek is. Toch verdient het wellicht aanbeveling, niet te optimistisch te zgn en op deze jong ste gebeurtenissen geen al te groote verwach tingen te bouwen. Immers, feitelgk was het alleen zgne waardigheid, zgn naam, die Daoed tot een man van beteekeniB maakte, en was bg in de ;handen van hen, die de Kemala- of oorlogspartg vormden, niet meer dan een werktuig. De vraag rgst dus. of deze partg geheel of gedeeltelgk met zgn onderwerping genoegen zal nemen, dan wel, of zg den strgd zal willen voortzetten, desnoods met een ande ren pretendent. In dit laatste geval zouden de moeilgkheden nog niet ten einde zgn. Bovendien maant ook de geschiedenis met Toekoe Oemar, die zich eerst onderwierp en later weer aan ons gezag ontrouw werd, tot voorzichtigheid. Wg hebben ons in Indië meer vergist als gevolg van onze beperkte kennis der toestan den aldaar en de verraderlgke gezindheid der hoofden, men denke ook aan de ervaring met Lombok opgedaan. Of het einde der Atjehsche geschillen met de onderwerping van Toeangkoe Mohammad Daoed verkregen en verzekerd is, staat daarom vooralsnog te bezienzegt Het Centrum, waar aan wg het vorenstaande ontleenen. De heer mr C. Lucasse is door alle anti-revolutionnaire plaatselgke kiesvereeni- gingen met ilgemeene stemmen eandidaat gesteld voor het lidmaatschap der Tweede Kamer. Aan de centrale anti-revolutionnaire kieB- vereeniging was door een der plaatselgke kies verenigingen voorgesteld een motie van af keuring aan te nemen over het optreden in woord en schrift van de heeren Staalman en De Vries. Na eenige discussie werd dit voorstel echter ingetrokken. Onze berichtgever van Zaterdag had ons op een dwaalspoor gebracht. Uit Vlissingen. Tgdens de reis van Queenboro naar Vlis singen, brak Zaterdagavond, ter hoogte van het vuurschip Wandelaar, de hooge druk cylin der van de dagboot Duitschland. Een paar sleep- booten brachten haar aan de ponton. Post en passagiers vertrokken te 1.30 uur. De heer C. R. C. Wibaut zal geen candida- tuur voor den gemeenteraad aannemen. Door de roomsch-katholieke kies vereeniging aldaar zal geen eandidaat voor den gemeente raad, vacature-F. H. J. Wibaut, gesteld worden. De anti-revolutionnairen zullen nu den heer G. van de Putte, voorzitter der anti-revolu tionnaire propagandaclub, eandidaat stellen. Vrgdag waren twee kinderen te Hein kenszand, beiden 2'/s jaar oud, zoek ge raakt. Eindelgk werden zg gevonden op het roomioh katholiek kerkhof, waar zg in een grafkuil, waaruit ze niet zonder hulp zich redden konden, stonden te huilen. Het graf was ge reed gemaakt voor een begrafenis op den volgenden dag; waarschgnlgk zgn de kinde ren daar spelende in terecht gekomen. Toen de gebroeders C, en L. de Wilde wonende te Westkerke, gemeente Scherpe- n i s s e, in den nacht van Dinsdag op Woens' dag 11. hunne woning verlieten om zich naar 't dorp te begeven, werden beiden onverwachts door een schot hagel zoodanig getroffen, dat geneeskundige hulp onmiddellgk moest wor den ingeroepen. Tot nog toe is de dader onbekend. De politie heeft de zaak in handen. Op de voordracht ter benoeming van een onderwgzeres aan eene openbare school te Maassluis zgn geplaatst de dames A. M. We- melsfclder te B r e s k e n s, A. E. A. Leupen te S t a v e n i s s e en A. C. de Kok te Zeven huizen. Tegen de directie van de spoorwegmaat- schappg Gent—Terneuzen werd Vrgdag voor hot kantongerecht te Ter Neuzen een geld »I» hg ook in Engeland geweest Waarschgnlgk welIk meen, dat ik hem daarover hoorde vertellen." »Hm Nu, ik wensch u van harte alle mogelgke geluk 1" »Waarom vraagt gg juist naar Engeland De ingenieur dacht, dat hg dit wat aarze lend gevraagd had. »Nu, alleen maar omdat wg veel zaken daarmee doen 1 Vraag het hem maar eens het interesseert mgOver een paar dagen kom ik hier weer langs op mgn terugreis Daarmee werd het thema afgebroken. Edeler ging weer naar zgn schrgftafel, nadat de neef afscheid had genomenmaar zgn vraag klonk hem nog lang in de ooren. Oswald bevestigde dien avond, dat hg meer malen in Engeland was geweest. En waarom zou daar juist niet geweest zgn Oswald had dit als iets heel natuurlgks beschouwd; maar hg sprak nooit graag over zaken, als hg met zgn meisje samen was, om haar daarmee niet te vervelen en Helena verlangde daar ook heel weinig naar. Het kwam den ingenieur zonderling voor dien ganschen avond, dat zgn neef, die toeh ook handelsman was, juist die vraag deed en dan nog wel op zulk een zonderlingen toon. Doch Oswald had er zoo onbevangen ep ge antwoord, bg speelde na het eten heel opge ruimd domino met zgn meisje en de ingenieur las onderwgl de couranten. boete van 500 gld. geëischt, wegens het niet binnen den weltelgken termgn voldoen van remboursementen aan de afzenders van ver zonden goederen. Als getuigen werden o. a. gehoord de direc teur van de coöperatieve suikerfabriek te Sas van Gent en een mosselhandelaar te Philippine. De beide kinderen waren toch gelukkig, zg pasten goed bg elkaar met hun beider op gewekte naturen- Oswald Furner, in zgn doen en laten de onafhankelgkste mensoh van de wereld, had in de stad eene getrouwde zuster en drie tantes. »Wel wat te veel van die soort", zei hg, maar hg bekommerde zioh weinig om haar. Maar des te meer bekommerden zg zich om hem, haar eenigen neef. Zg waren al een beetje beleedigd geweest toen Oswald zgn verloving op een avond in 't huis van den ingenieur heel stil, alleen in gezelsohap van zgn zuster, gesloten had, maar zg waren weer verzoend, toen hg haar reeds den volgenden middag met zgn verloofde het verschuldigde bezoek bracht. Zg hadden geen gelegenheid om hem met al zgn drukke bezigheden te vragen of hg wel goed naar alle omstandigheden van den inge nieur onderzoek had gedaanzoodat zg zelve die taak op zich namen, maar zonder eenig resultaat. Men wist zóo weinig van dien eenvoudig levenden ouden heer, die zich na den dood van zgn vrouw uit de uitgaande kringen had teruggetrokken. Vermogen kon ka zeker niet veel hebben en dat Bcheen van Oswald heel ondoordacht. Welke handelsman trouwde er nu uit liefde Van dit standpunt scheen de verloving toch erg onbezonnen, ef- KEN NIEUWE VEREENIGING. Men achrgft ons uit IJ z e n d g k e van Zondag. Heden middag werd hier in het logement La Porte d'or eene vergadering gehouden van de Bietenbonden te Watervliet en OoBtburg, onder voorzitterschap van den heer P. Thomaes. Tegenwoordig waren ruim 180 leden van beide bonden, onder wie wg opmerkten den heeren J. de Schepper, eere-voorzitter van den bond te Watervliet, den heer Tilleman, onder voorzitter van dien bond, en verder alle be stuursleden. De voorzitter opende de vergadering met een hartelgk woord van welkom, waarna hg het woord verleende aan den heer Vorsterman van Oyen om verslag uit te brengen van het onderhoud met de fabrikanten te Brussel, waarheen hg met de heeren De Schepper en Jules Daneels laatstleden Woensdag was afge vaardigd. Dit verslag komt in hoofdzaak hier op neer. De fabrikanten zgn bereid in te gaan op het ontworpen contract der beide vereeni gingen dooh in verschillende mate. Tegen ge- meenschappelgk toezioht op de fairbanken en op het nemen van tarra bestaan geene bedenkin gen, wel op het nemen der tarra zelf. De bonden verlangen het plat afsngden op het veld, zoo als men dat gewoon is, en daarna afronden voor de tarraneming tot alle groen verwgderd is, de fabrikanten verlangen plat afsngden tot onder het laatste groene gedeelte van de kruin, wat, aangezien de tarra van slechts 20 K.G. per 4000 K.G. genomen wordt, een verschil van 3—5% in gewicht kan geven. Bg holle t>et8B geven de fabrikanten toe op het weg nemen van het vuil door uitholling en niet door afsngden tot onder de holte. Ook over de vroege levering is verschil. De Union ver langt 4000 K.G. bieten vóór 6 October, dooh betaalt voor die, welke van 28 September tot 1 Oct. geleverd worden, 20 cent boven den be dongen prgsSnaeskerke verlangt willekeurige levering tusschen 25 September en 21 Novem ber; La Ruche levering van 21 September tot 21 November met bgbetaling van 10 cent per dog per duizend van alle bieten, die vóór 1 October zullen geleverd worden. De Union eiseht verdubbeling van tarra boven 15 Snaeskerke betaling van de vracht voor de tarra boven de 15 La Ruche biedt aan, dat de boeren hun zaad mogen kiezen uit drie soorten, de Union en Snaeskerke wgzen op de deugdelgkheid van het zaad, dat zg steeds geleverd hebben. Aangaande de prgzen komen zg vrg wel overeen 10 aan 't water, f 9.75 te IJzendgke en aan de overige trams f 9.50, in Watervliet 21 frank en aan de sta tions van den spoorweg 21l/« frank. Na dit verslag uitgebracht te hebben, deelt de voorzitter mede, dat door de besturen van beide bonden besloten is voor te stellen niet van het coneept-eontraet af te wgken, wat het nemen van de tarra betreft, en het dus in schoon er tegen het frissche, mooie meisje niets was. Maar er moesten nog zes maanden voor de bruiloft verloopen, die in den herfst zou plaats hebben, en in dien tgd kon er nog veel gebeuren. Dat was tenminste het oordeel van de oudste, voor wie deze verloving een strsep door de rekening was. Zg had korten tgd geleden een lang niet leelgk, rgk meisje leeren kennen, dat zg voor Oswald bestemd had, en dat daar nu niets van zou komen, daarvoor vond zg deze verloving geen afdoende verhindering. Dergelgke beloften werden dagelgks verbroken. Zg legde zich verder op haar onderzoekingen toe en vernam weldra dat Edeler slechts ingenieur was van den rgken vorst X., die veel kolenmgnen bezat en die mA het oog op handelsbetrekkingen zgn kantoren in de stad had. Dus hg was maar een vorBtelgk ambte naar Van den notaris, die haar klein ver mogen beheerde, vernam zg, dat Edeler voor zgn ondergeschikten een onuitstaanbare brom beer was, en dat zg hem dus zeer haatten, en bg over 't geheel in de handelswereld heel weinig bemind was. Als men iets wilde weten, voegde hg er bg, waartoe dienden dan de onderzoekingsbureaux, waarvan er wel een dozgn in de stad waren. Hg zou gaarne op zich nemen om naar dien persoon te onder zoeken bg een van die kantoren, dat zou sleohts een paar mark kosten. Een van zgn voormalige klerken was als een soort detective

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1