Zaterdag 3 Januari. Verschillende Berichten. N°. 2. 146" Jaargang» 1903 Middelburg 2 Januari. Beter laat dan nooit. DIT STAD EN PROVINCIE. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- on allo andere familieberichten on Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 eent. Beelamens 40 cent per regel, Groote letters naai de plaats, die zjj innemen. RECHTSZAKEN. LETTEREN "EN KUNST. mm >emd, geb. el, d. jm THERMOMETER EN VERWACHTING. 2 Jar. 8 u. vm. 41 gr., 12 u. 43 gr„ av. 4 u. 45 gr. F. V e r w a o h tmatige Z. W. wind, zwaar bewolkte lucht, regenachtig weer, weinig verandering in temperatuur. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algtiacen Adv«rt*nt(i>BarMn A. DE I,A MAR Asst., S.8. Tccrbugml 306, AnMtcrdam. voor E. Toen in 1887 de eerste arbeids-enquête werd gehouden de zoogenaamde parlementaire enquête, omdat zjj door de Tweede Kamer was opgedragen aan een commissie uit haar mid den werd over toestanden te Amsterdam ook gehoord mr Kerdgk, destgds algemeen secretaris van de Maatschappij tot nut van 1t al gemeen. By zgn verhoor gold het onder andere de vraag,, of en in hoever de wet-Van Houten van 1874, waarbg verboden was kinderen be neden 12 jaren in dienst te nemen of in dienst te hebben, nog altyd slechts gebrekkig ge handhaafd werd. Dienaangaande had de heer Kerdgk op eigen hand gegevens gezocht bg hoofden van scholen in de hoofdstadmet deze dubbele slotsom, dat daar »vaak over treding van de wet plaats had in tweeerlei vormlo door den arbeid van schoolgaande kinderen buiten schooltgd, 2o door vasten arbeid gedurende den ganschen dag van kin deren beneden 12 jaren, die de school niet meer bezochten." Beide vormen van wetsovertredingen toe lichtend, gaf hg van den eersten treffende en bedroevende staaltjes. Zoo van een djarigen jongen, die «aan den onderwgzer had verteld, dat hg 's ochtends om half vijf door zgn moeder werd gewekt en dan den sleutel meenam, en wel den sleutel van een pakhuis voor turf en cokes, waarin hg cokes moest kloppen hg ontsloot het pak huis, ging de werkplaats door om zgn baas te wekken, en bleef aan het werk tot schooltgd." Zoo van »een anderen jongen, ongeveer even oud, die eiken morgen om vier a half vgf ergens op de kade moest zgn om tabak te sjouwenhg vernam wel eens te voren, dat hg den volgenden morgen niet behoefde te komen, omdat er geen werk voor hem was; maar het gebeurde ook wel, dat hg 's morgens kwam, maar eenvoudig werd teruggezonden, omdat er niets te doen wasals 9r wel werk was, arbeidde hg er tot half acht, en ontving daarvoor vgf oenten." Zoo van een «meisje van 7 jaar, dat melk moest rondbrengen. De onderwgzer beklaagde zich by de moeder, dat het kind zulk een sterk geregen corsetje droeg, en kreeg daarop ten antwoord: ik weet wel, dat het niet goed is, maar het kind moet wat stevigheid hebben, anders kan zg haar werk niet doen." Zoo van «gevallen bg sigarenmakers en zakjesplakkers, dat kleine jongens 's ochtends voor, 's middags tusschen en 's avondB na schooltgd boodschappen moesten doenvan zeven tot half negen, van twaalf tot kwart over éen, en van vier tot zeven uur." En zoo nog meer. o Aldus was het, waarlgk niet te Amsterdam alléén, in het jaar 1887, twaalf jaren na de invoering van de wet. Intusschen zgn wg weer ruim vgftien jaren verder. Allicht denken de meesten, dat er ten minste van het geteekende euvel niets meer is overgebleven in Nederland. Maar wie dat denken, hebben het helaas mis. Dit bleek dezer dagen uit een bericht om trent een onderzoek, voor eenigen tjjd door de afdeeling Delft van den Bond van Nederlandsche onderwijzers, door middel van haar leden, bg de leerlingen der openbare lagere scholen inge steld naar exploitatie van schoolkinderen in de vrjje uren door werkgevers. Het resultaat van dit onderzoek werd den inspecteurs van den arbeid, ter standplaats 's-Gravenhage, ter kennisneming toegezonden. Van de zgde van den inspecteur heeft toen een wydvertakte nasporing plaats gehad, welke thans ten einde is gebracht. Meerdere patroons als: broodbakkers, melkslgters, schoenmakers en anderen werd er op gewezen, dat zg in stryd handelden met de arbeidswet, door kin- deren beneden 12 jaren enkele uren zooge naamd per dag boodschappen te laten doen. De inspecteur heeft de overtuiging gekregen dat in de meeste gevallen onbekendheid met de bepalingen der wet oorzaak was van het kwaad Niettemin werd onverwyid een eind aan de misstanden gemaakt; zoodat thans versohil lende brood- en andere wagens, vroeger door kinderen voortgeduwd, bediend worden door onderen. De commissaris van politie heeft, desgevraagd, scherp toezicht toegezegd. En dan werd aan dat bericht het volgende toegevoegd »De inspecteur is over het resultaat van deze enquête dermate voldaan, dat een soort geiyk onderzoek te Gouda reeds in gang is en dat te Leiden, Den lang en Schiedam de voorbereidende maatregelen daartoe getroffen worden. Het door de Delftsche onderwgzers gevolgde ste'sel van onderzoek zal ook in de andere plaatsen dezer arbeidsinspectie worden toe gepast." afc Bg het vermelden dezer mededeelingen past in de eerste plaats een woord van waardee ring voor die onderwgzers te Delft, die het initiatief namen om eindelgk den wil des wetgevers te doen zegevieren en het rjjkstoe- zicht op de arbeidswet ten deze tot handelen te bewegen." Maar overigens zgn déze mededeelingen treurig stemmend. Treurig stemmend, nu zulk een initiatief nog noodig bleek, nadat meer dan vjjf-en- twintig jaren zgn verstreken sedert de wet gever (behoudens de uitzonderingen, door hemzelf gesteld) verklasrde aan het verrich ten van arbeid op zoo jeugdigen ouderdom een eind te willen maken. Hg verklaarde het terecht óok ten' aanzien van de uren vóór, tusschen en na schooltgd. Want die uren moeten dienen voor rust en ontspanning, op dat het onderwgs zoo goed mogelgk vruchten drage, en opdat de kinderen opgroeien over eenkomstig de eischen van hun leeftgd. Nu is het alleszins begrgpelgk, dat in den aanvang veel door de vingers is gezien. Maar is het niet kras, dat die aanvankeigke toegevendheid zóólang heeft geduurd Mag en moet niet het arbeidstoezioht een verwgt treffen, dat het in dit opzicht gedurende zóóveel jaren heeft laten voortduren wat verboden was Had het niet voor de hand gelegen, dat het toe zicht zgnerzgds de onderwgzers in den arm nam om op de hoogte te komen, inplaats van af te wachten, dat een gverige groep van onder wijzers zich geroepen achtte, de feiten onder zyn aandacht bracht Hoe dit zg, laat ons anderszgds ons ver heugen, dat het verzuimde staat te worden ingehaald. Dat het zoo laat geschiedt, is be treurenswaardig. Doch beter laat dan nooit. De steen is thans ten minste aan het rollen gebracht. En men mag aannemen, dat hg nu verder rollen zal. Wat die éene inspecteur, tengevolge van den prgzenswaardigen stap der onderwgzers, thans bezig is te doen, zal wel worden nagevolgd door zgn ambtgenooten. In dien straks Rotterdam en Amsterdam, indien de verschillende steden in de verschillende streken des lands aan de beurt van onderzoek komen, zal men er hetzelfde vinden als te Delft. Allerwege zal men constateeren, dat buiten de schooluren door menigen werkgever, zg het dan uit kwaad opzet of uit onbekend heid met het wettelgk verbod, daarmede de hand wordt gelicht. Moge dan de openbare meening het hare doen om te helpen zorgen* dat het nietbjj onderzoeken en bg constateeren biyve, maar dat in het ingetreden nieuwe jaar het kwaad, waarvan tot nu toe kinderen in grooten getale de slachtoffers waren, voorgoed worde uitgeroeid. V. D. BEHOEMIIIUM MZ. Bg kon. besluit is benoemd tot groot-officier in de orde van Oranje-Nassau, mr. E. N. Rahusen, voorzitter der ingestelde Staatscommissie voor de Zuid- Atrikaanscbe schadevergoedingen, en tot ridder in diezelfde orde jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland, secretaris der bovenbedoelde Staats commissie verder is die Staatscommissie ontbonden, onder dankbetuiging aan den voorzitter, de leden en den secretaris, voor de wgze waarop zy zich van hunne opdracht gekweten hebben is benoemd tot onder-directeur van de Al- gemeene Landsdrukkerg G. A. Jonasse, thans opzichter ter Algemeene Landsdrukkerg met den personeelen titel van onder-direetenr zgn tengevolge van den overgang van het beheer der postempelfabriek bg de directie van 's Rgks Munt, bg die directie benoemd tot graveur E. C. van Deventer, D. van Bern mei en J. H. Wassinktot voorman A. F. J. van Zeist; tot draaier-bankwerker W. van Rogen, J. N. Schippers en J. G. Jenken is aan den surnumerair der postergen en telegraphie J. 0. Viersma, op zgn verzoek, eervol ontslag uit 's Rgksdienst verleend Is benoemd tot boschwachter bg het Staats- boschbeheer Roelef Kramer, te Ghaam; en tot ridder in de Oranje-Nassau de heer J. H, de Bussy, uitgever te Amsterdam. Het is jammer dat Zondagavond te Mid del burg het «Volks-Concert", door een vgf- tal dames en heeren te geven in het Schutters hof, en het «Populair Concert", uitgaande van het orkest der Vereeniging voor Instrumentale Muziek, met medewerking van mejufvrouw Ja coba Dhont, te zamen valt. Wg zgn nieuwsgierig of onze niet groote stad zoo grootsteedsch is om voor beide een goed aantal bezoekers op te leveren. Beiden wenschen wg het volgaarne toe. *Er is nog eene poging gedaan om het con cert in het Schuttershof uit te stellen, maar al lerlei; omstandigheden maakten dit onmogelgk. Onzeker toch was het of men later wel op de medewerking van hen, die deze nu toe zegden, zou .kunnen rekenenin elk ge val zou dit dan veel later eerst het geval zgn. Zooals is aangekondigd, zgn zoo beleefd op dit poneert hunne gaven tan beste te geven de heer A, Lysen (viool), de heer en mevrouw Hannivoort (violoncel en piano), mej. Jos. Berdenis van Berlekom (zang), en de heer Van der Haar (zang). Het programma luidt als volgt Trio. voor piano, viool en violoncel, L. van Beethoven; a. Vergessen en h.Gute Nacht, beide van Robert Franz, c. Von Ewigtr Lithe, Brahms, d. Die heiden Grenadiere, voor tenor, Schumann a. Du bist die RuhSchubert, b. Chant sans Paroles, Tchaikowsky, c. La Cinquantaine, Ga briel Marie a. Venster liedeken, Nicolaï, h. Der Christbaum, P. Cornelius, c. Die Lelien glühn in Düften, H. W.~ Hannivoort, d. Mijn liefken is mijn Somer, Nicolaï, voor sopraana. Panis Angelicus, César Frank, b. Elégie, Massenet, voor tenor met begeleiding van piano en violoncela. Romanze, Svendsen, 6. Adagio Cantabile, .L. van Beethoven, c. Menuet en Gavotte, Veracini, voor vioola Gloeiend gesmeed en b. Bekeerd, beide van dr E. D. PyzelNovelletten. voor piano, viool en violoncel, Gade. Het programma voor het «Populair concert" deelden wg reeds de vorige week mee. Daar treedt als solo-violiste op eene dame, lid van het orkest, wier naam wg niet mogen noemen. Waar nu bg beide gelegenheden de kunst gediend wordt met het doel hare heerlgke gaven te brengen onder veler bereik, daar hopen wg dat een talrgk publiek van die twee zeldzaam billgke gelegenheden zal gebruik maken. Bg kon. besluit is, wg meldden het reeds in een deel der oplaag van ons vorig nommer bg de rijksverzekeringsbank te Amsterdam benoemd tot adjunct commies da heer C. Adri- aanse jr, le klerk ter provinciale griffie van Zeeland, te Middelburg. Verder is bg die bank benoemd tottweeden klerk de heer W. L. B. J. Dekker. Met ingang van 15 Januari a s. zgn ver plaatst de kommiezen bg 's rgks belastingen P. Bouwens, 4e klasse, van Sluis naar Roo sendaal (raffinaderij), en H. Egke, 8de klasse, van Gorinchem naar Sluis. A. Pervoost, die heden vgf-en-twintigjaar in dienst was van de firma Van der Lejjé Co. alhier, ontving van zgne patroons een stof- felgk bewgs van waardeering zgner trouwe diensten gedurende dat tgdsverloop. I. van Slugs, die dezelfde firma gedurende 31 jaar diende, werd door haar een pensioen toegekend. H. alhier, die, zooals gemeld is, aan bloedvergiftiging lgdende was en aanvankelgk in een bevredigenden toestand verkeerde, is thans aan de gevolgen overleden. In 1902 zgn te Middelburg aange komen 10 stoomschepen, metende 24024 tons, en 6 zeilschepen, metende 6574 tons, tegen 7 stoomschepen en 9 zeilschepen, metende 36924 tons, in 1901. Vertrokken zgn de bovenbedoelde schepen tegen 7 stoomschepen en 9 zeilschepen, metende 36924 tons, in 1901. üit Vlissingen. Alhier zgn in 1902 aangekomen 22 stoom schepen, metende 32.835 tons, en 14 zeilschepen, metende 4198 tons. Vertrokken zgn 22 stoom schepen, metende 32.835 tons, en 15 zeilschepen, metende 4977 tons. In 1901 bedroegen deze cgfers 82 stoom schepen, metende 37.018 tons, en 15 zeilschepen, metende 5619 tons aangekomen85 stoom schepen, metende 41.816 tons, en 15 zeilschepen, metende 4943 tons vertrokken. Met ingang van 16 Januari is benoemd tot brievengaarder te Aagtekerkede heer F. Maljors. In 1902 word de haven te Borssele bezocht door 134 schepen uit andere gemeen ten met een laadvermogen van 15.190.000 KG tegenover 150 schepen met een laadvermogen van 15.877.000 KG. in 1901. Het jaar tevoren in 1900, was het aantal schepen gelgk aan 1901. In de Hollandsche bladen vinden wg een bericht dat te 'sHeer-Arendskerke een hofstede van den landbouwer W. geheel is afgebrand, waarby al het vee is omgekomen üit een door ons ingesteld onderzoek biykt ons dat in bedoelde gemeente geen brand is geweest en dat de met name genoemde land bouwer daar onbekend is. De heer G. de Jager te Goes is aan de theologische school te Kampen bevorderd tot candidaat in de godgeleerdheid. Den landbouwer ,Z. van Kloetinge, die zichjian een sngmolen wondde, is in het gasthuis te Goes de hand afgezet. In 1902 zgn te Hansweert gepas seerd 19066 schepen, waarvan 9726 naar Nederland en Duitschland en 9340 naar Bel gië bestemd. De aak Willem is, nadat aldaar het lek ge stopt is, naar binnen geschut en zal door een sleepboot naat hare bestemming worden gebracht. Te Ierseke iB dezer dagen een valsch kwartje in betaling gegeven Het was op het oog moeilgk van een echt te onderschei den alleen was het wat donkerder van kleur. Omtrent den voortvluchtigen, van ver duistering verdachten, bediende der Centrale bank voor landbouw en ngverheid te Zierik- e e, aan welke bank een spaarkas is verbon den, meldt men ons dat deze met 1. Januari 1903 ontslagen zou zgn geworden. Uit begrgpelgfee vrees, hebben vele inleg gers in de spaarkas hunne ingebrachte gelden opgevraagd. Aan al die aanvragen is onmid dellijk voldaan. Thans is door den directeur der bgbank eene circulaire verspreid, waarin wordt medegedeeld, dat in den loop van Januari 1903 de bestaande bgbank een geheel zelfstandige naamlooze vennootschap wordt, welke nieuwe bank geheel op zich zelf zal staan, onder eigen bestuur en in geen verband hoegenaamd tot eenige andere instelling. Da nieuwe bank neemt alle zaken der bg bank over en door de Centrale bank worden alle depositos en inlagen, naar gelang zg ver vallen, aan de nieuwe bank uitbetaald, waar voor door eenige heeren is gegarandeerd. Door het gemeentebestuur van H o n- t e n i s s e wordt thans met twee lantaarns een proefgenomen voor straatverlichting met spiri tus. Zeer zeker zou eene dergelgke verlichting door de ingezetenen met vreugde worden te gemoet gezien, wgl, naar men ons meldt, de bestaande zoo niet slecht, dan toch zeer zeker onvoldoende mag genoemd worden. Te Groenendyk, in dezelfde gemeente,., ontstond Woensdag nacht omstreeks 12 uur brand in de schuur van den landbouwer E. V. De geheele inhoud werd een prooi der vlammen, doch het vee kon gelukkig bgtgds worden gered. Een belendend perceel, bergplaats van verf stoffen van den schilder B. v. J., vatte -ook vuur. Alles was, hoewel vrg laag, verzekerd' De oorzaak is onbekend. In eene Woensdag te Philippine gehouden raadszitting werd eene instructie voor den gemeente-arbeider vastgesteld. Voorlezing werd gedaan vaneen besluit van Ged. Staten, waarby de goedkeuring van de begrooting voor 1903 verdaagd werd tot 1 April. Besloten werd het rapen van mosselen pu bliek te verpachten. Blgkens een ontvangen schrgven van den burgemeester van Biervliet, was aldaar een roeiboot aangedreven. Dit bleek de roeiboot van de gemeente te zgn, die door onbekende oorzaak aan het drgven is geraakt. OESTERS* Zooals wel te voorzien was, is de verzen- dingsdrukte voor de Kerstmis in de verste verte niet geweeBt als andere jaren, doch, zoo als gezegd, dat achgnt nu eenmaal zoo te moe ten. Vele belanghebbenden hopen nog dat het nieuwe jaar ook nieuwe toestanden zal scheppen, doch tot heden gelgkt het er nog niet erg op. In Bruinisse, waar in 1901 de verzending zeer druk was, daar een ieder de oesterB van de Bruinisse banken prefereerde, was het in 1902 nu ook slapjes. Eigenaardig is het ech ter, dat men beweert dat die slapte veroor zaakt wordt door de concurrentie vanuit Ier seke, Tholen en Bergen op Zoom. Hoe rgmt men dat te zamen. De oesterhandelaren m deze drie plaatsen klagen, de een al erger dan de ander, dat de verzending zoo sleoht gaat en toch schynt men, niettegenstaande de be weerde slechte kwaliteit der Ooster-Schelde- oesters en de weinige vraag daardoor, de col lega's in Bruinisse concurrentie aan te doen. De oorzaak zal echter nog altgd wel liggen in weinig vraag tegenover veel te veel aan bod. Hoe het ook zg, in Duitschland de groote bankroeten van groote bankinstellingen, waarby velen financieel betrokken zgn, en in België de aanvoer van Engelsche oesters, zgn de groote factoren, waaruit de conclusie in hoofdzaak te trekken is. Laten wg hopen, dat ook voor de oester industrie het jaar 1903 een beter jaar moge zgn dan zgn voorganger, In de week van 18—25 Dec. zgn van Ier seke verzonden 970.000 leverbare oesterseen cgfer waarbg de invloed van het Kerstfeest is te bespeuren. In de prgzen kwam weinig verandering. (Iers. en Th. Ct POST EN TELEGRAPHIE. In 1902 zgn op het telegraafkantoor te Ierseke behandeld 12672 telegrammen, waarvan 2142 verzonden en 10531"- ontvangen. Op de postspaarbank is ingelegd/32.876.20 en teruggevraagd f 29.715.626. Er zgn 61 nieuwe boekjes uitgereikt. Door het kantongerecht te Goes wer den in 1902 in strafzaken gewezen 1081 von nissen, waarvan 832 bg verstek. Het aantal beklaagden bedroeg 1242veroordeeld werden 1072 personen 168 werden vrggesproken en 2 ontslagen van rechtsvervolging. Door 8 ver oordeelden werd hooger heroep aangeteekend en door 2 veroordeelden werd beroep in cas satie ingesteld, welke beide door den Hoogen Raad werden verworpen25 bg verstek ver oordeelden kwamen in verzetvan 6 werd het i gedaan verzet vervallen verklaard, van 4 het verstek vonnis vernietigd en van 15 het von nis" bekrachtigd. (G. Ct.) Belang en Recht, nommer 150,1 Jan. 1903, bevat: Kinderbescherming door E. J. d. M. V. H. Le Conseil des femmes, door A. Uit de Begrootings-debatten in de hveede kamer (II) Verscheidenheden Mededeelingen Leestafel. In Rotterdam zal een nieuw anti-revo- lutionnair dagblad worden opgericht, De Rot terdammer geheeten. Er zgn nog geen bladen genoeg Het bestuur van het Koninklijk Neder- landsch Aardrijkskundig Genootschap meldt dat de som van f 100.000 voor het Veth-Fonds vol- teekend is. Naar aanleiding van de publiekmaking der namen van de geldschieters van den Algemesnen Nederlandsclien Diamantbetverkersbond deelt de heer R. L. Tak mede dat die heeren niet zeiven geld geleend hebben, dooh destgds slechts de opwekking tot deelneming aan de leening onderteekenden. De Koningin heeft aan het bestuur der vereeniging Het Buitenland een gift van f 200 doen toekomen. De Koningin—Moeder schonk f 600 voor het jffmmafonds der stichting Oranje Nassauoord, Prof. P. Zeeman, wien een Nobelprgs is ten deel gevallen, heeft eene som van 2000 geschonken aan de Amsterdamsche universi- teitsvereeniging. Te Amsterdam heeft iemand 1000 gulden aan het trampersoneel van de Ign Sarphati- straat—Dam vermaakt, uit dankbaarheid voor de hulp, hem door het personeel voortdurend bg het in- en uitstappen verleend, daar hg verlamd was. Het Handelsblad bestond Donderdag 1 Jan. 75 jaar. De heer Charles Boissevain, de directeur- hoofdredacteur van het blad, brak Dinsdag avond, toen hg huiswaarts reed, door het om vallen van het rgtuig, zgn linkerbovenarm. Terwgl onder Alkmaar een knecht van een grutter met zgn wagen reed, werd hg door een der klanten aldaar aangeroepen, waar- scbgnlgk om eene bestelling te doen. De knecht houdt stil, verwgdert zich even en laat paard en wagen over aan de zorgen van een jongen, die hem vergezelde. Bg zgn terugkomst zgn paard, wagen en jongen verdwenen, die hy weldra terugvindt in de vaart Paard en wagen werden gered, de jongen werd echtèr levenloos van onder den wagen opgehaald. Het ongeval is waarschynlgk te wyten aan het schrikken van het paard. Naby het station Haren is een reiziger uit den sneltrein van Zwolle naar Groningen gesprongen. Zgn lgk werd langs den weg gevonden. Drie muzikanten uit Meppel, die in de provincie muziek gemaakt hadden en huis waarts gingen, liepen achter elkander langs de Hoogeveenschevaart en 't ongeluk wilde dat de laatste onder Hoogeveen in de vaart plompte. De twee anderen hadden dit wel op gemerkt, maar er verder geen notitie van ge nomen. Alleen deden zg daarvan aangifte op het gemeentehuis. Naar de aangeduide plaats gegaan, vond men het lgk van den kameraad. Algemeen meent men, dat dit dramp. op reke ning van den drank moet gesteld worden. Te Vroomshoop is een 70jarig man, bg het doen van een boodschap, door de duister nis te water geraakt en verdronken.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1