Verschillende Berichten.
BIJVOEGSEL
VAN DE
VAN
Maandag 22 December 1902, no. 301.
Belangrijke mededeelingen
Sedert eenige dagen liggen op onzeschijjf-
tafel eenige boekjes, brochures, circulaires enz.,
waaraan wjj thans de aandacht willen wjjden
wellicht dat onze lezers met de daarin vervatte
wenken huis voordeel kunnen doen.
Het eerst verleenen wjj plaats aan eene
mededeeling van de Nederlandsche Kamer van
koophandel te Londen over den invoer van
DNOËLSCBS FOKBAMMSN.
Daarin leest men, dat op 't oogenblik de ge
legenheid gunstig is om de verbetering van
het Nederlandsche schapearaa krachtig ter
hand te nemen, want de verbodsmaatregelen
tegen den invoer van levend vee uit Argentinië
en het daarmede in verband staande opbonden
van de vraag naar rammen door genoemd land,
heeft de markt bijzonder gunstig gestemd voor
het aankoopen van zuivere Engelsche fok-
rammen.
De prjjzen loopen van 4 tot 5 p. St., d. l.
van 48 tot 60 gulden en deze zouden, wanneer
men daarbjj tegeljjk een aantal lammeren
kocht, niet ver boven de eerste som bedragen.
Met alle kosten er bjj kan een ram in Neder
land zoo ongeveer op 72 komen.
Zjj, die eeno verbetering met Engelsche
fokrammen op het oog hebben, moeten nu
handelend optreden, willen zjj zich betrekkelijk
goedkoops exemplaren aassohaffen.
Ons werd toegezonden een afdruk uit de
Mededeelingen der Rijksproefstations en van der
gelijke inrichtingen, handelende over den in
vloed der voedering van
Katoenzaadmeel en van gegamkoek
op de samenstelling van het botervet, van de
hand van dr A J. S w" a v i a g, directeur van
het Rgkslandbouwproefstation te Goes.
Over het belangrjjke van hek nemen va»
zoodanige proeven zullen wg hier niet breed
voerig behoeven uit te wijden het doel is om
in voorkomende omstandigheden een oordeel
te kunnen uitspreken over sommige verval-
schingen van de boter.
Als zoodanig behoort het onderwerp tehuis
in de geleerde wereld, niet bjj den practischen
boermaar in de verhandeling komen eenige
zeer belangrjjke wenken voor, die wg meenen
te moeten brengen onder de aandacht van de
veehouders.
De proeven zjjn voor een groot deel'geno-
men met boter, afkomstig van boerderjjen uit
de provincie Zeeland, voornamelijk uit de
eilanden Schouwen en Duiveland, waar het
gewoonte is tamelijk veel katoenzaadmeel, niet
alleen aan mestvee, maar ook aan melkvee te
geven.
De directeur van het rgkslandbouwproefsta
tion maakt nu daaromtrent de volgende op
merkingen.
Als regel kan worden aangenomen dat per
dag en per beeBt gebruikt wordt van l'/a tot
2 KG katoenzaadmeel.
Bjj één eigenaar werd hem medegedeeld,
dat deze tot 6 KG per dag voerde.
Daarbjj teekent dr S w a v i n g aan »dat
het een open vraag bljjft, hoe de eigenaar
daarbjj trots zjjne verzekering eenig
voordeel kan behalen."
Verbiedt het overmatig gebruik vsn katoen
zaadmeel zich zelf bjj melkvee uit een zuinig
heids oogpunt, er is nog eene andere reden,
waarom bjj het voederen daarvan de voorzich
tigheid betracht moet worden.
Bjj het gebruiken van katoenzaadmeel doen
zich soms plotseling optredende (aoute) ver
schijnselen voor van vergiftiging, waarvan de
oorzaken nog niet voldoende zjjn opgehelderd.
Het optreden van buitengewone loslijvig
heid is ieder, die dit voedergebruikt, bekend.
Het vee sehjjnt moeilijk meer dan 2ya tot
3 KG per dag tot zich te nemen.
Melkgift en vetgehalte gingen bg de groo-
tere hoeveelheden van 4 KG tegenover die
van 2 KG niet vooruit.
w
te
Uit de voeder proeven, genomen met vee,
dat daarvoor door den neer H. A. H a n k e n
directeur van den Wilhelmina polder werd
beschikbaar gesteld, bleek overigens bjj eene
toevoeging van 2, resp. 4 KG katoenzaadmeel
per dier en per dag, dat de meikopbrengsten
iets maar zeer weiaiggemiddeld een
halven liter per dier gestegen waren
daarentegen waren twee dieren in gewicht
toegenomen; het vetgehalte bleef, behoudens
êêae gunstige uitzondering, vrg wel geljjkbjj
een dier ging het zelfs iets achteruit.
Uit de medegedeelde uitkomsten meenen wg
te mogen opmaken, dat voor melkvee de re
sultaten van het voederen van katoenzaadmeel
niet zoo schitterend zjjn, als in sommige aan
bevelingen wel eens wordt opgegeven. Het
vetgehalte verandert niet, terwjjl de vermeer
dering van een halven liter melk bjj het voe
ren van 2—4 K.G. katoenzaadmeel aiet loonend
geacht kan worden. Het toenemen in zwaarte
daarentegen getuigt voor het gebruik bjj het
mesten.
Wg meenen hieraan wel een woord van
dank te mogen toevoegen aan den jjverigen
directeur van het Goesche Rgkslandbouwproef
station voor den onafgebroken ijver, doorhem
aangewend om den landbouwer en veehouder
met raad en daad ter zjjde te staan.
a
Bg A. Hordgfc te %oorn zjjn versohenen
TEB¥OE»BB-TABEI.LElS MET
TOELICHTINGEN
samengesteld öp verzoek van de Vereeniging
tot Ontwikkeling van den Landbouw in Hollands
Noorderkwartier door J. J. Ott de Vries
met medewerking van D. Brander Tzn en
L. T. 0. S o h e jj.
Dit boekje bevat 8 platen en op iedere plaat
komen 12 veevoeders. Daarvan wordt op aoort-
geljjke wijze als op andere tabellen de samen
stelling aangewezen uit eiwitachtige, vetachtige
en zetmeelachtige stoffen, ruw vezel, aschbe-
standdeelen en water, maar bovendien wordt
van de eerste drie tevens opgegeven, hoeveel
daarvan verteerbaar is; bg de zetmeelstoffen
meer bgzonder de verteerbare stoffen, die ge
lijkwaardig zjjn aan zetmeel.
Op die acht platen volgen de toelichtingen
die tevens eene beknopte voedingsleer vormen
voor de voornaamste huisdieren.
Niet zelden, zegt de samensteller dezer ta
bellen,zondigt de Hollandsche landbouwer wg
willen hieraan toevoegen ook de Zeeuwsche
tegen de grondregelen van een op de theorie
en praktijk rustende voedingsleer, 't zjj bv.,
doordat hg te spaarzaam voedert, in de ver
keerde meening, dat krachtig voer niet ren
deert, of doordat hg wel voldoende hoeveelheid,
maar van te eenzgdige samenstelliDg voert.
Velen grondvesten de voeding van hun vee
te veel op meeningen en veroordeelen zonder
daarbjj met zaakkennis en rekenstift te werk
te gaan.
Wg willen dat op e8ne andere wjjze zeggen.
Wanneer men :aan vele veehouders vraagt
hoeveel voert gjj aan uwe dieren, dan weten
zjj niets anders te antwoorden zooveel als ze
eten willen. En vraagt men daarna: waarom
voert ge zooveel van dit en dat en ginds dan
luidt het antwoord omdat we daarvan op 't
oogenblik voorzien zijn.
Dat beide antwoorden niet bevredigend zjjn,
valt dadeljjk een ieder in 't oog want van zoo'n
wjjze van voederen is 't noodzakelijk gevolg,
dat de dieren den eeaen keer veel te veel, een
andere maal veel te weinig voedende bestand-
deelen tot zich nemen.
Daarbjj willen wg de volgende week nog
even stilstaan, Intusseben kunnen wg reeds
nu het aankoopen van genoemde tabellen
iederen veehouder ten sterkste aanraden.
Middelburg 20 December.
LiNDBOIJWRADEIS.
Bg de Tweede kamer is een wetsontwerp
ingediend tot instelling van landbouwraden.
Big kens de Memorie van Toelichting ligt
in de eerste plaats de oprichting van provin
ciale landbouwraden in de bedoeling. Deze
zullen de vertegenwoordigers zjjn van de land
bouwbelangen in de provincie zelf en van
advies kunnen dienen aan het provinciaal
beBtunr, de gemeentebesturen en de landbouw-
vereenigingen in de provincie over alle op den
landbouw aldaar betrekking hebbende of daar
mede onmiddelljjk verband houdende onder
werpen. Voorts dienen zjj tot aanwgzing van
commissiën van beheer over rjjksbgdrage»,ter
bevordering van provinciale landbouwbelangen
toegekend.
Voorts komt het wenschelgk voor den pro
vincialen landbouwraad in die commissiën te
doen vertegenwoordigen, zoodat in ieder van
rechtswege een door den raad aan te wjjzen
lid als lid en voorzitter zitting zal hebben.
Eindeljjk zullen de provinciale lichamen
tevens zjjn kiescolleges voor den rjjksland-
bouwraad, die te 's Gravenhage zal vergade
ren. Tevens zullen de provinciale raden den
rjjkslandbouwraad van advies hebben te dienen.
Laatstgenoemde raad zal de regeering hebben
voorteiichten over alle onderwerpen, betrekking
hebbende op of ia onmiddelljjk verband staande
met den landbouw, terwjjl hjj zooveel mogeljjk
zal worden gehoord over alle onderwerpen
van landbouwkundigen aard.
Leden kunnen slechts zjjn mannelgke inge
zetenen, tevens Nederlanders, die noch bg on
herroepelijk geworden rechteljjke uitspraak
de beschikking of beheer over hun goederen
verloren hebben, noch in gevangenschap of
hechtenis zjjn en 23 jaar zjjn voor den provin
cialen-, 30 voor de Rjjkslandbouwraad. De
provinciale Raden worden samengesteld 1. voor
de eene helft door leden van landbouw ver-
eenigingen (met minstens 25 leden) door deze
af te vaardigen2. voor de andere helft door
personen bjj rechtstreeksche keuze te benoe
men, op de wjjze volgens de bepalingen in
de Kieswet voor de verkiezing van leden der
Tweede Kamer. Kiesbevoegd zjjn ingezetenen
des Rjjks, tevens Nederlanders, 23 jaar oud,
d;e vooreerst in eigen gebruik hebben minstens
1 H.A voor de landbouwers, minstens Va H.A.
voor den tuinbouw.
De gronden moeten voorts zjjn bestemd
voor landbouwbedrijf in den zin der wet, ter
wjjl de belastbare opbrengst der ongebouwde
eigendommen van die gronden minstens ƒ300
moet oedragön.
Daarnaast zullen kiesgerechtigd zjjn zjj die
werkzaam zjjn in bjj algemeenen bestuursmaat
regel nad6r aan te wijzen wetenschappelijke
betrekkingen, in het leven geroepen ter be
vordering van de belangen van den landbouw,
ea directeuren van land-, tuin- of boschbouw
ondernemingen, zetbazön of boschbazen. Ook
vrouwen die aan de genoemde vereischten vol
doen zjjn kiesbevoegd. De provinciale Raden
kiezen dan Rjjkslandbouwraad, terwjjl de
Koningin, dezen Raad gehoord, bevoegd is
dezen nog met 5 leden aan te vullen.
Onder landbouw in deze wet is tuinbouw
begrepen.
tweede kamer
In de Vrjjdag gehouden avondzitting werd
de begrooting van Waterstaat behandeld, waar
over geen algemeen debat werd gevoerd.
Bjj de onderdeelen werd o. a. breedvoerig
de Dordtsche Waterweg besproken, op welke
discussie wg nader terugkomen.
1 Verder werd doer verschillende leden over
onderscheiden lokale kwesties het woord ge
voerd.
De beraadslaging is gevorderd tot art. 70
BUS Mlo
Bjj kon. besluit:
is aan mr' A. L. C. Pabst, op zjjn verzoek,
eervol ontslag verleend als ambtenaar van het
O. M. bjj de bantongerechten in het arr.
Amsterdam, voor het kanton Amsterdam 1, ter
standplaats Amsterdam
is aan den luit. t z 2 de hl. J. van der Bilt,
op zjjn verzoek, eervol ontslag uit den zee
dienst verleend
is mr J, J, van Meorbake opnieuw benoemd
tot voorzitter van den Pensioenraad voor
burgerljjke ambtenaren
is aan mr W. Hemsiug, op zjjn verzoek, eer
vol ontslag verleend uit zgne betrekking van
bewaarder van de hypotheken, het kadaster
en de scheepsbewjjzen te Arnhem, met dank
betuiging
zjjn benoemd tot ontv. der dir. bel enz. te
Haarlem H. J. van Mierop, ontv. te Breda
te Draten c. a. M. Kays, ontv. te Leende c. a.;
te Eindhoven, buitengemeenten (residentie
Eindhoven), C. P. Vogelenzang, ontv. te Bode
graven c. a te Zweelo c. a. H. van Tarel,
sum. uit de directie 's Hertogenbosch, en te
Leende e. a. (residentie Heeze) G. Scheltema,
sumuit de directie te Amsterdam
is benoemd tot directeur van het postkan
toor te Gennep J. Egginb Dz., thans com
mies-titulair der postergen.
De minister van justitie en van waterstaat
verleenen de volgende week geen audiëntie-
Eendracht maakt Macht
De bovengenoemde kiesvereenigisg hield
Vrjjdagavond in de Kegelbaan der sociëteit
De Vergenoeging alhier eene algemeene ver
gadering.
Een kleine dertig leden waren bjj de ope
ning der vergadering tegenwoordig. Later
steeg het bezoek tot het aantal, noodig om
besluiten te bannen nemen.
Nadat de voorzitter de-bijeenkomst had ge
opend, werden eenige huishoudelijke werkzaam
heden afgedaan.
De heer D.-orenbos stelde voor een verande
ring te brengen in de volgorde der agenda, en
alvorens over te gaan tot de behandeling van
het ontwerp-reglement eerst te doen plaats
hebben de verkiezing van een bestuur.
Hjj gaf in overweging het tegenwoordig be
stuur bjj acclamatie te herkiezen.
De heer M. G. Brasson zon liever zien dat
de benoeming bjj vrjje stemming plaats had
of wel dat het tegenwoordig bestuur tjjdeljjk
de leiding op zich nam, bjjv. voor een jaar.
De heer Doorenbos had tegen het laatste
geen bezwaar en trok zjjn voorstel in.
Daarna werd het denkbeeld van den heer
Boasson goedgekeurd.
Vervolgens werd het ontwerp behandeld.
Goedgevonden werd de vereeniging voortaan
te noemen Vrijzinnig-Democratische Kiesvereeniging
te Middelburg.
Het doel bljjft het Btellen van candidaten
bg de verkiezingen voor de Tweede Kamer
en voor de Provinciale Staten, voor zooveel
het hoofdkiesdisfcricfc Middelburg betreft. Bo
yendien kan - op voorstel van het bestuur
of van een zeker aantal leden worden be
sloten tot het stellen van candidaten bjj de
verkiezingen voor den gemeenteraad van
Middelburg.
De heer L. A. E. van der Ley had bezwaar
tegen de alinea betreffende verkiezingen van
leden van den gemeenteraad.
Hg wees er op dat zich de inogelgfcheid kan
voordoen dat men voor een gemeenteraadslid
iemand wenachfc, die niet bjj de vereeniging is
aangesloten.
Spreker vond ook de omschrijving vaag. Hg
meende dat deze alinea diende weggelaten of
imperatief gesteld.
Hjj gaf de voorkeur eraan de alinea weg te
laten; kan men daartoe niet besluiten., dan
moet een' vaste regel gelden.
De voorzitter verdedigde de aangevallen
alinea. Hg stelde in het licht dat voor de keuze
van een candidaat voor het lidmaatschap van
den raad het niet in elk geval verplicht zal
zjjn een vrjjzinnig-democraat te stellen en
zeker niet per se iemand die lid is der ver-
eeniging.
Een imperatieve bepaling acht het bestuur
niet gewenscht, omdat het dan altjjd noodig
is een candidaat te stellen, wat met de door
het bestuur voorgestelde redactie kan worden
nagelaten.
Bjj de hierop volgende discussie werd door
meerdere leden de wenseheljjkheid betoogd om
bg gemeenteraadsverkiezingen actief op te
treden, in zoover dat in een te beleggen ver
gadering zal worden beslist of bjj een vacature
al of niet een candidaat zal worden geBteld.
De heer dr Bolle wees erop dat, waar het
hier geldt een politieke veresniging, het slicht
zou werken om over de keus van gemeente
raadsleden in dit reglement te spreken. Dat
was z. i. het werk van een vereeniging buiten
deze om.
De voorzitter bleek van meening te zjjn
dat er in den gemeenteraad tal van vraag
stukken aan de orde komen, vooral op maat
schappelijk gebied, die nauw in verband staan
met wat de vrjjzinnig-demoeratische party
wil, en dat het daarom zjjn nut kan hebben
dat de vereeniging ten deze handelend optreedt.
Daarop werd de vraag gesteld: zal de ver
eeniging zich in 't vervolg bemoeien met ge
meenteraadsverkiezingen
Dit werd met groote meerderheid van stem
men aangenomen.
Vervolgens werd de VEaag gesteld of het een
facultatieve of imperatieve bepaling zal zjjn.
Met 19 tegen 9 stemmen werd in eerstbe-
doelden zin beslist.
In het ontwerp werd gesproken van 10 leden,
noodig om een vergadering voor het stellen
van oandidaten voor den raad te provoceeren
Besloten werd dit aantal op 5 te brengen.
De minimum-contributie werd bepaald op
0.25 's jaars.
Het denkbeeld werd door den heer dr Bolle
geopperd om uit het ontwerp-reglement te
schrappen de volgende zinsnede:
Evenwel kunnen uit overweging dat de
Provinciale Staten een dubbele functie te ver
vallen hebben, daar zjj niet alleen het kies
college vormen voor de Eerste Kamer, maar
ook door hun Gedeputeerden bestuurstaak te
vervullen hebben en bovendien deel uitmaken
van de wetgevende macht der Provincie in
dit hoofdkiesdistriot aftredende, zich herkies
baar stellende leden ook bjj eerste stemming
candidaat worden gesteld, zonder dat betui
ging woidt verlangd van instemming met de
beginselverklaring."
Wil men een aftredend lid niet bestrijden,
dan geeft het reglement vrjjheid.om in die
vacature geen candidaat te stellen. Dit aoht
hg beter.
Dit werd door het bestuur over- en door de
vergadering aangenomen.
Over verschillende ondergeschikte punten
werd verder nog een geanimeerde discussie
gevoerd, van te huishoudeljjken aard echter
om die in dit verslag op te nemen.
Het reglement werd ten slotte en bloc met
algemeene stemmen aangenomen.
De benoeming van afgevaardigden en plaats
vervangende afgevaardigden voor de vergade
ring van den Vrijzinnig-Democra'ischen Bond
werd aangehouden tot een volgende vergadering.
Door den voorzitter, den heer Herman Snjj-
ders, werd medegedeeld dat aan het bestuur
van den Bond een spreker is aangevraagd om
de beginselen van den Bond uiteen te zetten.
In den loop van Januari of Februari hoopt
het bestuur dien spreker te kunnen doen op
treden in eene openbare bijeenkomst der
kiesvereeniging.
Daarna is de vergadering gesloten.
MUSICALIA.
Als men nagaat met welke werken de
Zangvereeniging lot Oefening en Uitspanning
in de laatste jaren de meeste belangstelling
wist te wekken, dan zal het zeker niemand
verwonderen dat zjj voor haar eerste con
cert wederom hare keuze liet vallen op een
werk van den grooten Bach.
Het Weihnachtsoratorium, dat thans door die
Zangvereeniging op Dinsdag 28 December zal
worden ten gehoore gebracht, ie, evenals de
Johamis' en de Mattheus-Passion, een werk
vaa grooten omvang en van groote beteekenis,
al mist ook, uit den aard der zaak, de tekst
van een Kerstoratorium de dramatische kracht
en den opzet die in een Passie-muziek aan
wezig kunnen zjjn.
In 1734 componeerde Bach zjjn Weihnachts
oratorium en, zooals het met tal vangrootsche
scheppingen van dien componist is gegaan,
werd ook dit werk na enkele uitvoeringen
opgeborgen om eerst na meer dan een eeuw
raste», n. 1. in 1844, door den kapelmeester
Mosewius weder te worden opgevoerd.
Het Weihnachtsoratorium bestaat uit zes can
taten, waarvan er drie op den eersten, tweeden
en derden Kerstdag en de overige op den
Nieuwjaarsdag, den Zondag na Nieuwjaar .e»
het feest der Drie Koningen betrekking hebben.
In tegenstelling met d9 Passie-muziek,
waarin een catastrophe wordt ontwikkeld en
het culminatiepunt van dramatische kracht
aan het einde Jezus dood wordt bereikt,
treft men in het Weihnachtsoratorium het ge
wichtigste gedeelte der geschiedenis reeds bg
den aanvang aan. De overige deelen van den
tekst zjjn dramatisch dan ook van niet zoo
groote beteekenis en dienen in hoofdzaak om
de Kerstvreugde in hare verschillende uitingen
meer en meer te doen uitkomen.
Wat echter de tekst aan dramatische betee
kenis te kort komt, weet Bach met zjjn groote
scheppingsgave dikwjjls ruimschoots te ver
goeden. Een grooten rjjkdom van schoone,
bevatteljjke melodiën treft men in de soli aan,
en ook in de koren, waarvan de vorm en het
karakter meestal eenvoudig zjjn, heerscht voor
den toehoorder een gemakkelijk te begrgpen
toon.
i
Het Kerstfeest heeft wel ten allen tijde,
van alle feesten der christelijke kerk, het
diepst in het volksleven ingegrepen en van
deze opvatting uitgaande, maakte Bach dan
bljjkbaar geen bedenking om in zjjn Weih
nachtsoratorium een groot aantal gadeelten over
te nemen uit zjjn wereldscbe gelegenheids-
cantaten.
Daarvan zjjn er niet minder dan zestien.
Veel van.de muzikale beteekenis doelt bepaalde
ljjk op eigenaardige kerstgebruiken ven het
volk, welke, ten tjjde dat het werk ontstond,
klaarbljjkeljjk nog in verband stonden met de
oude kribspelen, die heden in de Katholieke
landen nog bestaan. Dat er vele en bekende
ke-stkoralen ia het Oratorium zjjn aange
bracht en dat deze versierd zjjn met al de
dichterlijkheid der Bachsche kunst, behoeft
nauweljjks vermelding. Het koraal Vom Himmel
Hoch neemt daaronder een eerste plaats ir,
doch dat bg Bach's diepzinnige opvatting van
dit christeljjk feest ook het koraal O Haupt
voll Blutt und Wunden wordt aangewend en als
het ware reeds een schaduw op de Kerst
stemming werpt, is zeker niet onbegrjj'peljjk.,
Met uitzondering der tweede cantate worden
alle deelen door groote koren ingeleid. Vreugde
en dankbaarheid maken den geestelijken in
houd dezer koorbeelden uit en in het midden
brengt Bach een zachte echaduw aan, om
vooral het hoofdidee te doen uitkomen.
Het enthousiaste koor, waarmede de eerste
cantate inzet Jauchzet, frohlocket! auf, preiset die
Tage I, met zjjn trompetgeschal en timpani-
slagen, geeft de algemeene juichtonen en
vreugdekreten weer die door het volk worden
aangeheven, en daarna komen de overdenkingen
en beschouwingen.
Een van de belangrijkste nummers der eer
ste cantate is zeker wel het duet Er isl auf
Erden kommen arm, een geniale samensmelting
van lied, recitatief en koraal Oelobet seist du,
Jesu Christ).
In wazige kleuren keert in de ritornellen
van het slotkoraal nog eenmaal het trompet
geschal weder, dat het begin der cantate een
zoo levendig karakter gaf.
In de tweede cantate munt het reoitatief
van de engel (sopraan) en van den bas uit
door stille innigheid van gevoel.
De hoofdmomenten van dit deel zjjn echter
de wonderbare, romantisohe, rustige en toch
dwepende pasfcoraalsymphonie, waarmede deze
cantate begint, de sluimeraria van de alt
Schlafe mein Liébster, geniesse der link, een ge-
idialiseerd wiegelied en het gezang van de
engelen waarmede de cantate eindigt, nl. het
koor Ehre sei Qott. Vooral het inzetten van
Friede auf Erden behoort tot de diepzinnigste
ingevingen van Baoh.
In de overige madrigaalkoren van het ora
torium treft men niet altjjd de grootschheid
van den Eachschen koorstjjl aan. Het gloed
volle openingakoor van het vjjfde deel Ehre
sei dir Gott gesungen, alsmede de dramatische
koren der herders en der wjjzen uit het Oosten
maken hierop een uitzondering. Ook de tenor
aria in het laatste deelNun mögt ihr stolzen
Feinde sohrecken is zeer impressievol. Eender
sopraan-aria's uit de vierde cantate: Fló'sst
mein Heiland is een historische curiositeit.
Baoh wendt nl. in deze aria het echo-effekt
aan, iets wat in de 17e eeuw in alle soorten
van muziek zeer geliefd was.
Bjj de uitvoering van Bach's Weihnachts
oratorium zal ook een kinderkoor medewerken.
In verschillende koren vooral bg de koralen
maakt dit het geheel nog indrukwekkender.
Als solisten zullen zich doen hooren mej.
Anna Kappel (sopraan), Den Haag, mej. Jacoba
Dhont (alt), Amsterdam, en de heeren F. Lit-
zinger (tenor), Dusseldorf, en dr H. v, d. K.
(bas), alhier.
JAN MORKSè
ONDERWIJS.
Te Utrecht is Donderdag het doctoraal
examen in de rechtswetenschap afgelegd door
den heer R. Bjjlsma en het candidaats examen
in de theologie, tweede gedeelte, door den
heer W. A. Wasch; beiden van Middelburg.
1 Aan dezelfde universiteit is bevorderd tot
doctor in de rechtswetenschap, op stellingen,
de heer P. J. A. van Voorat Vader, geboren
:to Harderwjjk.
RECHTSZAKEN.
Vrjjdag werd voor den Hoogen Raad ge
pleit in cassatie van een arrest van het Hof
te 's Gravenhage, waar bjj was beslist dat een
Nederduitsch Hervormde gemeente zelf en niet
alleen haar kerkeraad ais eisohende party kan
optreden, ook waar zjj dit doet voor haar
diaconie. Het hof had daarbjj vernietigd een
vonnis der Middelburgsche rechtbank, hetwelk
den kerkeraad als eischer had aangewezen.
Mr 3. Last voerde tegen 't hofs beslissing
aan de schending van het reglement voor de
diaconieën, omdat, waar dit bepaalt dat in
rechtsgedingen, de diaconie betreffende, den
kerkeraad de toestemming van het classicaal
bestuur behoeft, dit reglement uitgaat van de
gedachte dat de kerkeraad ais eischeude party
optreedt.
Bovendien meende pi. dat het hof, arrest
wjjzende ten behoeve van de Ned. Herv. gem.
en niet van die gemeente »als optredende voor
de diaconie", de namen vanpartjjen niet juist
weergaf en daardoor een uitsprak gaf lusschen
andere party en dan die welke het geding
voerden.
Tegen, dit laatste betoogde mr W. A. Tel-
ders, voor de diaconie optredend, dat de eischer
in cassatie dan niet in cassatie had moeten
dagvaarden de Ned Herv. gem. »als optredende
voor de diaconie"; want had het hof tusscben
andere partjjen uitspraak gedaan, dan had de
eischer niet tegen de door pi. vertegenwoor
digde party In cassatie kunnen komen. Wat
de hoofdzaak belrefr, voerde pl. aan, dat, over
als een naaml. venn. zelf in rechten optreedt
en niet haar bestuur, zoo ook de Ned. Herv.
gom. en niet een harer onderdeelen dit moet
doen.
Conclusie van het O. M. over 14 dage».
Het geldt hierbjj een kwestie, reeds vioeger
gemeld, tusschen den heer C. Geensen en de
Ned Herv. gemeente (de diaconie) te Middelburg,
De rechtbank van Gent heeft uitspraak
gedaan in de zaak der twee Hollanders, S,,
onderwjjzer te Eede, en R, candidaat notaris
te Aardenburg. Zjj waren beticht van onge-
teekende brieven geschreven te hebben aan
den procureur-generaal, den minister, enz.,
brieven die ernstige beschuldigingen bevatten
ten laste van den politie-commissRris Moerman,
van Maldeghem. Men sprak erin van betrek
kingen met vrouwen, doodmarteling van een
pasgebóren kind.
S. werd vrijgesproken en R. werd veroor
deeld tot 4 maal 2 maanden gevangenis en
viermaal 50 fr. boete of viermaal 15 dagen
gevangenis.
Geen der twee betichten was aanwrzig.
De rgwielbelasting heeftin 1901 in hoofd
som f 170,786 50 opgebracht. Dit bedrag werd
betaald door 133,213 wieltjjders. De provin
cies en de gemeenten bezwaarden de belas
tingpapieren van de Nederlandsche wielrjjders
met een bedrag van 110,517.85 aan opcen
ten, zoodat de totale rgwielbelaatingsopbrengst
over 1901 was 281,303.85, tegen 207,654 73
in 1899.
Het aantal belastingbetalende wielrjjders in
ons land is van 1899 tot 1901 met 41 pet.
toegenome». De stjjgisg per 1000 inwoners
bedraagt 38.1 pet. Dit verschil van 2 9 pet-
