MIDDELBURGSCHE COURANT N". 300. 143" Jaargang, 1002. Zaterdag 20 December* Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., Afzonderlijke nummers kosten 5 cent» THERMOMETER EN VERWACHTING» 19 Dec. 8 vrn. 45 gr., 12 u. 44 gr., av. 4 u. 43 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige N. W. wind en opklarend weer. AdvertentiSn20 cent per regel, Geboorte-, dood- en allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel» Groot© letters naai de plaats, die zfj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid ea Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertantie-Bnrenv A. DEI LA MAR Am, N.I. Veerbnrgwal 366, Anubrdnm. Middelburg f9 December. De oorzaken van den achteruit gang in hoedanigheid van de Zeeuwsche oesters. {Slot.) In het November-nommor van het maand blad Mededeelingen over vwschery geeft de heer dr P. P. C. Hoek, in aansluiting aan zjjn be schouwing waarvan wjj in ons Hommer van 19 November jl. het een en ander ontleenden, ten slotte een overzicht van hetgeen zjjn onder zoek naar de oorzaken van den achteruitgang in hoedanigheid van de Zeeuwsche oester aan het licht bracht. Er waren drie mogelijkheden, nl. lo. dat de natuurkundige omstandigheden, onder welke de cultuur plaats vindt, ver anderingen ondergaan hadden 2o. dat de oester zelve veranderd was; 3o. dat de minder gunstige toestand, waarin de oestercultuur verkeert, aan die cultuur zelve te wjjten was, die achtereenvolgens onder de oogen gezien werden. Wat de natuurkundige omstandigheden be treft, zoo moest het a priori niet waarschijn lijk voorkomen, dat, als men de periode van 1870 —'85 als die van den bloei der Zeeuwsche oestercultuur beschouwt en de jaren van '85—1900 als die van den achteruitgang, meteo rologische faotoren bjj dien achteruitgang, een gewiohtige rol zouden gespeeld hebben. Bjj een deel der bjj de cultuur geïnteresseerden bestaat echter de meening, dat het leggen van den dam van Woenadrecht het zoutgehalte van het water in het oosteljjk deel van de Ooster- Sohelde heeft doen Btjjgen en daarvan de ge volgen noodlottig zgn geworden voor de oesters, die daar gekweekt worden. Neemt men echter in aanmerking dat die dam in 1867 gereed is gekomen, dat de eigenljjke oestercultuur na 1870 eerst begon en eerst een periode van bloei heeft doorgemaakt, dan moet ook die veronderstelling wel als uiterst onwaarschjjn- ljjk worden aangeduid. Uit in 1881—82 ingestelde waarnemingen en vergelijking van deze met soortgelgke van de laatste jaren, is nu bovendien gebleken, dat dat zoutgehalte althans in de laatste 20 jaren volstrekt niet gestegen is. Uit door den Waterstaat verstrekte inlich tingen bleek, dat de hoeveelheid zeewa ter, die bjj elk tg bet Oosterschelde-bekken ververscht, niet van beteekenis verminderd is, edert de oestercultuur daar begonnen is in minder gunstigen toestand te verkeeren. En wat de gesteldheid van den bodem betreft, heeft de hydrographisehe opname wèl aan lioht gebracht, dat er hier en daar, plaatseljjk dus, verzanding, verondieping heeft plaats ge vonden in de laatste jaren, moet het dus als mogeljjk worden aangenomen, dat perceelen, die vroeger waarde hadden voor oestercultuur, die beteekenis geheel of gedeeltelijk verloren hebben, maar bljjkt uit niets dat door der gelijke invloeden de goede eigenschappen der oesterperceelen in het algemeen zouden zgn verloren gegaan. De bewering, dat eane'verandering, een ver bastering van de oester zelve de grond zou zgn van de minder gunstige resultaten der cultuur in de laatste jaren, berust op de meening, dat nog altjjd een nadeelige invloed nawerkt van c)e Fransche oesters, die voor vele jaren op de Ooster-Sohelde ingevoerd werden, en dat de Zeeuwsche oesters dus door kruising van hare goede eigenschappen zouden verloren hebben. Die opvatting vindt een schjja van grond in de ontzaggeljjke rjjke broedprodnotie van de laatste jaren. Maar ook niet meer dan een schjjn van grondwant in de eerste plaats staat het niet eens vast, dat de Fransche oesters een fcalrjjker nakome lingschap voortbrengen dan de oorspronkel jjke Zeeuwen en in de tweede plaats Iaat zich die overvloed van geboorten zeer goed verklaren uit de groote sterfte en de ongewoon talrgke bevolking van oesters, die sedert vele jaren op de Zeeuwsohe oesterbanken wordt aange troffen overvloed van geboorten, slechte groei en groote sterfte zjjn bjj elkander behoorende verschijnselen, die samen het bewjjs leveren van overbevolking en van de daardoor veroor zaakte, onvoldoende voeding van de afzonder- 3jjke individuen. Het bewjjs is daarbjj gemakkeljjk te leve ren, dat de eerste de boste jonge Zeeuwsche oester nog altjjd over denzelfden uitmuntenden aanleg, om tot een voor menacheljjk voedsel bjj uitstek geschikt weekdier op te groeien beschikt: dat bewjjs wordt geleverd door de uitnemende resultaten, die men b.v. ook in het afgeloopen jaar wederom verkregen heeft met naar andere wateren (naar de Grevelin- gen bjj Bruinisse, naar sommige punten op de Wester-Schelde, naar plaatsen in de Zuiderzee, nabjj de kust van Texel) overbrachte jonge Zeeuwsche oesters. Niet de oester als zoodanig ia dus de schuld van den achteruitgang, waarover de kweekers klaagden, maar de oestercultuur zelve. De omstandigheden, de over het alge meen gunstige resultaten in de e9rste jaren, de concurrentie, die de paohtprjjzen geweldig deed stjjgen, hebben tengevolge gehad, dat aan het oesterproduceerend gebied steads zwaardere eischen zgn gesteld. Zich steunende op de geweldige water verver aching van eenige hon derden millioenen kubieke Meter water per tg en daarbjj aannemende, dat de oester zich voedde met de kleine organismen, die, met het 8troomeade water meegevoerd, het zg. plankton vormen, scheen de hoeveelheid oesters, die zich liet verkrjjgen, inderdaad onbegrensd. Dit de in de laatste jaren nu in Zeeland ingestelde onderzoekingen is gebleken, dat de oesters zich niet in hoofdzaak met plankton, maar met de zich nabjj den bodem verblgf houdende, kleine plantaardige organismen, Diatomeen, van het benthoB voeden. Die bodemdiatomeen treft men echter niet op alle plaatsen van den Oosterscheldo-bodem in geljjken overvloed aan, maar zgn in hun voorkomen in hooge mate aan den aard van dien bodem gebonden. De jongste onderzoekingen van G. Karaten, die de bodem-diatomeen van de Kieler booht tot voor werp van zgn studiën maakte, hebben het nu uiterst waarschjjnljjk gemaakt, dat het in den bodem aanwezige voedingszouten zgn, die bjj de ontwikkeling van die bodem-diatomeen een zeer gewichtige rol spelen een soortgelgke rol, als hun bjj de ontwikkeling van cultuur gewassen op de akkers moet worden toegekend. Of ook hier bepaalde bacteriën zullen bljjken dezelfde belangrjjke diensten te bewjjzen, als voor de voeding onzer akkerplan ten, laat zich, hoe waarschjjnljjk ook, alleen nog maar ver- ïen. Duideljjk is het echter reeds nu, dat uitputting van dien bodem tengevolge van overbevolking, bjj de oesterteelt even goed denkbaar is als bjj iedere andere cultuur. De minister Harte stelde de onbeperkte vrgheid der kroon bjj het doen van benoe mingen voorop, en weeB vervolgens op de vrjjheid in deze van het uitvoerend gezag. Voorts verklaarde kg dat de heer Boaman in 1886 gepasseerd was voor inspecteur, en hjj hem nu door zgn benoeming tot inspecteur te Maastricht, waarbjj hg 14 personen op de rangljjst over het hoofd sprong, «schadeloos" had willen stellen. Een zonderling argument dus. Bovendien had hg den heer Bouman persoonljjk jaren lang gekend, ea diens kunde zeer bewonderd. Ten slotte deelde kjj mede dat de broeder van den heer Bouman, die administrateur aan financiën is, er geheel buiten stond. De heer Harte had zelf de voor dracht van de benoeming opgemaakt. Deze bewering gaf den heer Ferf aanleiding tot dé vljjmend scherpe opmerking aan het adres van den minister, dat het den heer Harte bjjzonder aangenaam moet zgn in de Kamer te kunnen verklaren, dat de benoeming van den heer Bouman heeft plaats gehad over het hoofd van den administrateur heen. Een opmerking voor een ieder, die iets meer van deze geruchtmakende benoeming afweet, van je «reinste venjjn." Nadat de begrooting van finantien aangeno men was, kwam oorlog aan de orde. Hierbjj hield de heer Van Veen een speech over de veertien-ton-historie, sprak de heer Van den Borch over de keuring van miliciens, en legde de heer Seret, nog ministerieeier dan de mi nister, ons haarfjjn uit, dat wjj met onze mi litaire uitgaven betrekkelijk goedkoop uit zgn. De kolonel was zoo langdradig, dat wg den moed opgaven, haar tot het laatste zinnetje aan te hooren. Met het «Zwitsersche stelsel" en de «nationale weerbaarheid" joeg hg ons op de vlucht; een succes, dat hjj ook bg anderen behaald had. Morgen voortzetting der behandeling van oorlog. DANKBETUIGING. Kameroverzicht. Zitting van Donderdag. Somber en triestig was het weder buiten de Kamer, gedrukt en loom was de stemming in de Kamer. Zelfs het uitgaan van de elec- trische lampen en het ontsteken van de reserve gaspitten kon geen verbaasd O O! aan de leden ontlokken. Met de gelatenheid van uren verveling werd in de situatie beruBt. Velen eohter vonden in de gaslampen een welkome aanleiding de portefeuille dicht te slaan en at te marcheeren. Wat te begrjjpen is, want met die gloeiende spjjkers, als eenige verlichting, zag het er in de zaal! unheimisch uit. Zoowel leden, die leven in de kiezers vrees, als de Brabantsche en Limburgsche hospitanten poetsten de plaat. Alleen eenige weinige getrouwen hielden het tot de klok vjjf uur sloeg uit, hetgeen wel meer aan belangen van diensten, die behartigd moesten worden, als aan een andere reden zal toe te schrjjven zgn. Want dof en eentonig bleet het debat van 10 tot 5 uur. Geen onderwerp van belang kwam aan de orde geen amendement vroeg om ver dediging of beBtrjjding geen dr Kuyper Btond aan de regeeringstafel. In zgn plaatB was mr Harte verschenen, wiens gewilde academi sche deftigheid zelfs de meest zitvaste leden iar de koffiekamer dreef. En vandaag deed mr Harte van Tecklenburg zoo «tecklenburg-achtig", was zoo voornaam deftig, zóo zich bewust van dienaar der kroon beheerder van 's rgks-schatkist te zgn, dat dit misschien het eenige lichtpunt in de spaar- door eenige gaslichtjes beschenen zaal was. Maar ook dat lichtpunt werd duister als men er lang naar keek. Het was vermoeiend, en er zat weinig olie in de tecklenburgsche lamp. Waar de situatie zich aldus afteekent, kunnen wjj voor heden kort zgn. Weinig zal het onze lezers interesseeren hoe de heer Kolkman voor de commiezen te Lobith in de bres sprong, hoe de heer Lieftinck de landmeters beschermde, hoe de heer Staalman over het contract omtrent maaien van wier op Wieringen dacht. Iets van meer algemeen belang was de quaestie-Bouman, door de heeren Ferf en Drucker ter sprake gebracht. Beide leden vroegen, naar aanleiding van d dertjjd druk besproken benoeming, den minis ter om inlichtingen, die hg ook verschafte. Maar of het antwoord van den minister be vredigend was, laat twjjfel toe. Ia het vorige overzicht, der zitting van Woensdag, stond abusievelijk de naam van den heer Nolting als president der commissie van rapporteurs, wien de heer Goeman Borgesias eenige opmerkingen maakte. Dit moet zgn de heer Nol en b. Zooals reeds bekend is, keeren wjj Zaterdag s. naar Zuid-Afrika terug, en vóórdat wjj vertrekken, willen wjj gaarne onzen harteljjken dank en den dank van ons rampspoedig en geruïneerd volk betuigen aan de vele vrienden in Nederland die zoo bereidwillig en zoo vriendeljjk hebben bijgedragen tot het lenigen van het lot onzer stamgenoo ten in Zuid-Afrika. Wjj betuigen bjj dezen onzen innigen dank aan hunne Excellentie», de Commissarissen der Koningin, voor den steun, door hen aan ons in ons werk verleend, en aan de Edel Achtbare Heeren Burgemeesters in Nederland, die zoo bereidwillig op zich genomen hebben Collecte-Commissiën t9 vormen m de onder scheidene gemeenten, die zich samen met al de leden dier CommisBiën, met zooveel opof fering van tjjd, zooveel moeite en krachtige, samenwerking hebben laten welgevallen om ons te hulp te komen. Wjj danken de Leden der onderscheidene bestaande Commission in Nederland voor de groote belangstelling, die zjj in ons werk heb ben getoond, niet alleen nu, maar ook in het verledene, en voor hun advies en hunnen bjj- stand, zoo dikwjjls en voortdurend door ver schillende leden van die coramissiëa ons ver leend. Wjj vergeten de dames in Nederland niet. Wjj kunnen nooit genoeg onze dankbaarheid uitspreken voor wat zg gedaan hebben voor onze ljjdende vrouwen en kinderen, die in concentratiekampen opgesloten zaten tjjdens den oorlog. De vele opofferingen die zjj toen nu nog zich laten welgevallen, zgn big ven in warme herinnering van ieder Afrikaner. Wjj brengen onzen dank aan de Nederland- he pers. Met eene toewjjding en kennis van zaken die onze bewondering opwekken, heeft de pers zonder onderscheid van richting onze zaak voorgestaan. En daarmede nog niet tevreden, heeft zjj zelve eene inschrjjving opend, die ons zulk eene belangrjjke bjjdrage bezorgd heeft. Wjj brengen onzen dank aan het Neder- landsche volk. Hoe ondankbaar zouden niet zgn, en zou ons volk niet zgn, indien wg vergaten hoe groot de sympathie in de 1 zaak was, dat zelfs weduwen haar penningsken hebben bjjgedragen om onze noodlijdenden te hulp te komen. Wjj gaan terug naar Zuid-Afrika, omdat (le belangen van ons volk dit vereischen. Wg laten den heer W. J. C. Brebner, secretaris en thesaurier van het Generale Boeren Hulp Fonds achter. Zgn bureau is gevestigd Anna Pau- lownastraat, 16, te 's-Gravenhage. Wjj geven U nogmaals de verzekering dat de gelden, door ons gecollecteerd, gebruikt zullen worde», zooals in ons Beroep op de Beschaafde Wereld vermeld, om »onze weduwen en weezen, onze verminkten en andere nooddruftigen te hulp te komen, en onze kinderen behoorljjk te doen onderwijzen". Hoeveel ook onze nieuwe Regeering ons te hulp komt om den treurigen toestand waarin ons volk verkeert, te verbeteren, zoo zullen er toch nog vele gevallen zgn, dat van ons eene reddende en helpende hand verwacht wordt. Iu Nederland en elders zgn er vele Afri- kaanders en Nederlanders die den strjjd met ons hebben meegemaakt en die door omstan digheden verhinderd zgn om naar Zuid-Afrika terug te keeren en thans zonder bestaansmid delen zjjn. Wjj weten dat het Nederlandsche volk ook reeds veel voor hen heeft gedaan, maar wg bevelen hen aan voor uwe verdere ondersteuning. Wjj bevelen daarom onze zaak nogmaals in de belangstelling en liefde van het Nederland sche Volk aanwant veel bljjft nog noodig. Londen, Engeland, 12 December 1902. LOUIS BOTHA. J. H. DE LA REY. M Hoewel het ons aangenamer geweest zou zgn wanneer de afzenders alle dagbladen in de gelegenheid hadden gesteld die dankbetui ging tegelgk op te nemen, geren wg, ter wille van de onderteekenaars en hun edel streven, daaraan toch gaarne nog een plaats in ons blad. J3KC4 ff ASJttMftfiESS kon. besluit: ,an mr W. van der Vlugfc, hoogleeraar aan de rgks-universiteit te Leiden, die het lidmaatschap van de Tweede Kamer heeft aan vaard, eervol ontslag verleend als rector- magnificus dier universiteit. DIT STAD EM PROVINCIE. Naar aanleiding van de Donderdag voort gezette instructie in de zaak der diefstallen op «Engelsche kantoren" alhier, heeft aan den avond van dien dag weder eene arresta tie plaats gehad. De 21 jarige C. J. E„ vroeger op beide kantoren werkzaam en thans in een andere dergeljjke zaak bediende, is naar het huis van arrest overgebracht. Thans is het aantal van hen, die te dezer ke in voorloopige hechtenis zgn, tot acht gestegen en vermoedelgk zal het daarbg niet blgven. De Nieuwjaarscollecte alhier hèeftdit jaar heel wat meer opgebracht dan in 1901. Toen toch bedroeg de opbrengst met de na gekomen giften 498.14'; thans f 777.73s. De voordracht, door den heer W. C. van de Volkere, uit Vlissingen, voor leden en inge schrevenen bg Ons Huis, Wagenaarstraat a 1- ier, Donderdagavond op de bovenzaal der Sociëteit St. Joris gehouden over de «draadlooze telegraphie", had veler belangstelling gewekt. De zaal was goed bezet. Met aandacht werd de spreker gevolgd, niet het minst bg zjjne proeven, die zeer goed slaagden. Na zgn lesing in het Natuurkundig gezelschap over hetzelfde onderwep is daarvan een min of meer uitvoerig verslag in ons blad opgenomen. Wg meenen ook daarom thans met dit korte bericht te kunnen volstaan. Eindelgk zal worden beschikt op reclames betreffende het le suppletoir kohier van den hoofdojgken omslag. Donderdag kwamen aldaar, volgens de Vliss. Crtper Kurfürst uit Afrika aan een twintigtal passagiers onder wie de heer Balwó, consul van Nederland te Natal, en werd ook aange bracht het lgk van een schoonzuster van ge noemden heer, die gedurende de reis is gestor ven. Des middags had op de nieuwe begraaf plaats aldaar de ter aardebestelling plaat». Het voortbestaan van de meestoof te Borssele is volgens besluit, Maandag door aandeelhouders genomen, nog met een jaar verlengd. De gebouwen worden nog niet af gebroken, doch verhuurd en de droger blgft nog inwonen. Wie weet welke goede bestem ming in December 1908 aan de werkelooze inrichting is te geven. Te I er b e k e zgn meer dan 160 gezinnen i ruim 300 lgders door influenza aangetast. Te Bruinisse zgn in het afgeloopen seizoen op de fairbank heel wat minder suiker bieten gewogen dan het vorig jaar. Het cgfer bedroeg 4.960.000 kilogram tegen 9.400.000 in 1901. Hoeveel dit van invloed is op de ont vangst van havengeld, blgkt uit de volgende cgfers voor de maanden September, Ootober en November. Zg bedroegen over 1900/2009.99, over 1901 2200.99 en over 1902 1291.90 verschil aldus met 1900 van 718.09 en over 1901 van f 909.09. TeScherpenisse is opgericht een onderling fonds ter ondersteuning van zieken en herstellenden. Het doel van het fonds is aan zieken en herstellenden op advies van den gemeente-geneesheer doelmatige middelen tot herstel te verschaffen. Daartoe heeft zich een commissie gevormd, bestaande uit de heeren C. D. Bolier, burge meester, J. C. C. Trillaard, predikant, en F. pels, gemeente-geneesheer. Zg zal voor haar doel een beroep doen op den steun der ingezetenen, en wel door jaarlgksche bgdragen. De afdeeling van Volksweerbaarheid te IJzendgke is ontbonden. De sohietver- eeniging is reeds vroeger opgeheven. Uit VI is singe n. Dinsdagmiddag te twee uren houdt de ge meenteraad aldaar eene openbare zitting. Daarin zullen mededeelingen gedaan en stukken overgelegd worden. Voorgesteld wordt eervol ontslag te verlee- nen aan mej. N. J. Mets, als onderwjjzeres kl. in de handwerken aan school B en aan R Oosterling en echtgenoote, als vader moeder in het burgerweeshuis Verschillende benoemingen zullen plaats hebben, t. w.van een secretaris-ontvanger van den Middelburg— Vlissingschen rgweg van een regent en eene regentes van het gasthuisvan leden der commissie van toezicht op het lager onderwgsvan een lid der com missie voor de Zeemans- en VisschersbeurB (vacature Wibaut)van eene gemeente-vroed vrouw van leden van het stembureau voor de verkiezing van een lid van den gemeenteraad en van hoofden van de beide herhalingscur sussen, met aanwjjzing van de plaatsen waar deze zullen worden gehouden. Verder komen in behandeling de volgende voorstellen van burg. en weth tot het aangaan van een overeenkomst met de Maatschappij De Schelde betreffende ruiling van grondtot vergrooting van school F met 6 lokalentot wijziging der instructie van den gemeente ontvanger naar aanleiding van het adres van S. M. Polak c. s., betreffende de oprichting eener overdekte vischmarkttot het verleenen van vergunning aan W. L. Dommisse tot het uithangen van een reclamelantaarn en aan de naamlooze vennootschap Uit Voorzorg tot het uithangen van een reolamebord: tot goedkeu ring eener af- en overschrijving op de ge- meentebegrooting dienst 1902 en tot het af staan van grond in erfpacht aanP. L. Hor- neman en A, A. de Vrieze. Zaterdag Zondag Maandag. Dinsdag Woensdag Donderdag Vrjjdag HOOGWATER. Vlissingen. 20 Deoember nam. 21 23 24 5.29 6.24 6.44 7.46 9.6 10.15 11.11 LANDBOUW. Men Bohrjjft ons uit het voormalig IVde district dat de leden van den Bietenbond op geroepen zgn tot eene vergadering welke den 24sten te OoBtburg gehouden zal vorden en dat hun daar tevens gevraagd zal worden eene opgave van het aantal gemeten, dat zjj bjj loonende prjjzen voor den bietenbouw besohik- baar willen stellen. Men hoort reeds spreken van f 9.75 tot 10.— als prjjzen, die door de fabrikanten zouden besteed worden. BEVROREN SUIKERBIETEN. Al* een gevolg van de jongste vorst zjjn groote partgen aardappelen en suikerbieten bevroren vóór ze hunne bestemmingsplaats bereikt hebben. Wanneer geen bijzondere maatregelen genomen worden, zal een groot gedeelte hiervan als waardeloos moeten be schouwd worden. Om dit te voorkomen, geeft de heer U. J. Mansholt, rjjkslandbouwleeraar voor Groningen, het volgende middel Bevroren suikerbieten worden in een bieten molen in stukken gesneden (niet in een moes maker te verkleinen) of met spaden stuk ge- s too ten, en in een kuil gestampt, ter dikte van V» voet. De bovenste laag gaat men eohter met een spade wat fijner bewerken, om meer aansluiting te krjjgen. Vervolgens komt er een laag kaf of haksel op. Hierop komen weer bieten en zoo vervolgens tot de kuil vol is. Hierop een aardlaag van 1 M. dikte. Zand is hierbjj niet noodig. Bjj het veevoederen moet er om gedacht worden, dat er vooral eiwitrjjk krachtvoeder bjj noodig is, en tiet meer te voederen dan dat de uitwerpselen de consistentie hebben van die, wanneer het vee des zomers in het land loopt. Men lette er op dat dit voorschrift dient voor de behandeling van bevroren bieten. Voor die, welke in rotting zgn overgegaan, geldt het voorsohrift niet. Men gebruike die voor mest, d. w. z. men ploege ze onder. (Wkbld. v. Z. V. W. D.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1