MIDDELBIJRGSCHE COURANT. Donderdag 11 December, Het Tooneel. N'. 292. 145' Jaargaug, 1902. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THBBlHOSlBm HSi VERWACHTING. 10 Dec. 8 u. vm. 25 gr., 12 u. 30 gr., av. 4 u. 30 gr. F. Verwacht: matige O. wind, gedeeltelik bewolkte luoht en weinig verandering in temperatuur. Advertentïên20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 rogels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentie» en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Np verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adv«rtoutie<»Itatfma A. 9S LA MAS Am., IJ. Veeffbai-gwal 306, Amsterdam. Middelburg 10 December. Kameroverzicht. Zitting van Dinsdag. Bp het slot zjjner Maandag gehouden rede voering sprak de heer Goeman Borgeaius den wensch uit, dat hg, na dr Kuyper's antwoord van heden gehoord te zullen hebben, mocht kunnen zeggen Kuyper redividusWg weten niet welken indruk de afgevaardigde uit Zutfen van dr Kuyper's rede ontvangen heeft, maar o. i. is de wensch in vervulling gegaan. De dr Kuyper, die heden aan het woord was, was een andere dr Kuyper dan die van Zaterdag. Het was in vele opzichten de oude dr Kuyper, van een jaar geleden, dr Kuyper in «nieuwe plunje", die zich van de «oude plunje" ontdoet. Er lag in heel zgn optreden wederom het oude vertrouwen in zichzelf, dat ook anderen ver trouwen geeft. Uit zgn woorden klonk wederom die autoritaire toon, die aan de regeeringstafel zoo gaarne vernomen wordt, al komt zg van een tegenstander. De man, die weet wat hg wil, was wederom aan het woord; de «loome gang" van den vier en zeBtig jarige, die klaagt en gebukt gaat onder de lasten van het ministerschap, was wederom de versnelde pas geworden, waarmede de drie en zestig jarige storm geloopen had op het regeerings- kastèel. In éen woord, het was, vergeleken bg verleden week, een Kuyper redividus. Dit was reeds dadelgk van morgen te zien, en merkbaar in die kleine trekjes, die voor een dageljjksch toeschouwer zooveel zeggen. Met de kleine kussenhandjes werd wederom, ais een bjjzonder «achlagend" argument er uit kwam, gemanoeuvreerd als waren het mokers het kleine mannetje was wederom een en al beweginguitdagend keek hg in het rond, fier was wederom zgn houding; de woorden vloeiden hem als het ware uit den mond. Men kon het hem aanzienhet spieken kostte hem geen moeite, was hem een genot. En wat ook aan een Ruyper-op-dreef deed den ken, waren de grapjes en kwinkslagen, die zgn rede kruidden, de aanhalingen uit vreemde boekjes, die hg in debat bracht. Verleden jaar was het de Encyclopedie der Heilige godge leerdheid, heden kwam een zekere Justus van Meeten uit 1600 op de proppen, een «gereior- meerd moralist.'' Dit ter informatie van lezers die met genoemden Justus van Meeten wen- schen kennis te maken. Welnu, waren de vorm en opzet zjjner rede uitmuntend te noemen en in overeenstemming met den dr Kuyper van verleden jaar, in de keuze zgner argumenten, wbb hg minder ge lukkig. Het was een spitsvondig beioog, als men wil, maar geen afdoende wederleg ging van hetgeen zgn tegenstanders tegen hem hadden ingebracht. Noch tegen de beweringen van den heer Staalman, op wiens rede hg ook ditmaal niet diep inging, noch tegen hetgeen de heer Schaper had aangevoerd, noch tegen de argumenten door den heer Borgesius gebezigd, stelde hg iets, dat op een vierkant antwoord geljjkt, tegenover. Hg bleef steeds aan de oppervlakte. Alleen viel het ons op, dat hg iets terugnam van de Lohman-hulde, een vorig maal door hem uitgebracht. Blijk baar wilde hg zgn in het nauw gebrachte democratie op die manier terugwinnen. De heer Staalman en ook de heer Schaper had hem die hulde" verweten, en daartegen merkte hg nu op, dat de heer Staalman hem misverstaan had. Hg had de latgnscbe spreuk optimi curuptio pessima verkeerd begrepen, en daaruit een verkeerde conclusie getrokken. Hierbij werd nog even opgemerkt, dat de heer Staalman geen latjjn kent, een gemis aan kennis, dat de premier niet had behoeven te releveeren. De eensgezindheid tusschen den premier 6n den heer Lokman betreffende da wenschelgk- heid van vele of weinige programata werd er echter niet door verstoord. In zgn repliek tegenover den heer Staal man merkte de spreker op, dat hg dien afge vaardigde een vorig maal niet beantwoord had, en dat hg zulks beneden zgn waardig heid achtte. De heer Staalman had te veel personaliteiten te berde gebracht dan dat de premier op zulk een speech kon antwoorden. Maar nu de heer Staalman die in zgn tweede rede had achterwege gelaten, kon hg hem van antwoord dienen, en hg deed dit ook door de verklaring dat hg wel dacht dat »het gebroken been wederom in het lid zou komen". Algemeen gelach natuurljjfc. Verder de klacht van den heer Staalman over den gereformeerden recruut, die zgn meerdere hoort vloeken, maar, volgens generaal Ber- gansius, dien meerdere niet tot de orde mocht roepen. Daarvoor had de heer Staalman dr Kuyper «voor het aangezicht van den levenden God" geroepen. Het antwoord van dr Kuyper was een aan haling van den gereformeerden moralist, Jus tus van Meeten, die geschreven had, dat het sdikwgls niet dienstig is oogenblikkelgk op het kwaad te wjjzen." Justus van Meeten werd dus tegen Staalman uitgespeeld. Of deze mi- niaterieele «gereformeerde moraal" uit anno 1600 niet veel van Jezuiten-moraal heeft, zul len wg niet beoordeelen. Maar dat wg hier met een broertje en zusje te doen hebben, zal toch wel duideljjk zgn. Waren dit handigheidjes, ook tegenover den heer Schaper werden dergelgke troeven uitge speeld. Deze had verklaard, dat de socialisten even goede patriotten waren als hun andere medeburgers. Welnu, zeide de premier, dan moet gg ook niet over hooge militaire lasten klagen, want gg wilt toch niet dat uwe socia listen-soldaten minder goed bewapend zgn dan de vganden, waartegen zjj misschien eenmaal ten Btrgde zullen trekken. Een argumentatie a la Justus van Meeten. Ook voor het protectionisme werd op die manier stemming gemaakt. Had de heer Schaper niet gezegd dat Nederlandsche arbei ders naar Duitschland gingen, omdat daar hooger loon betaald werd Welnu, daar in Duitschland heerscht het protectionisme, dus zal dit in Nederland ook geen verminderde welvaart brengen. Een redeneering, die even min uitmunt door scherpzinnigheid. Maar handig was het. Daar gaat niets van af. Verder ging de premier nog eens de vjjf punten na, vroeger door hem aangeroerd, waarbij echte'- van een nieuw inzicht geen bljjk werd, gegeven. Er kon geen andere coalitie dan deze komen, het Unie-rapport kon niet eens als oplossing der sehoolquaestie Na de voorstelling van Dinsdagavond zal menigeen, die haar bewoonde de zaal was overvol zeker wel iets willen vernemen omtrent de gegevens die Shakespeare stof leverden voor zgn Koopman van Veneite. Daarom volge hier wat dr L. A. J. Burgers- djjk, in zjjne hoogst verdienstelijke vertaling van de werken van Shakespeare, o. a. aan- teekent bg het bekende drama: -Shakespeare heeft voor dit stuk geput uit een middeleeawsche, Latjjnsohe verzameling van verhalen of sprookjes, getiteldGesta Ro- numorum. In hot 99ste hoofdstuk dat reeds in 1577 uit deze verzameling door Robert Robertson in het Engelsch vertaald was, komt de geschiedenis der drie kastjes voor. Een koning van Apulië zendt zgn dochter over zee naar Rome, om met den zoon des keizers te huwen. Zjj ljjdt schipbreuk, wordt door een walvisok verslonden, maar uit diens baik te voorschijn gehaald. De keizer ontvangt haar, verheugd over haar behoud, zeer vriendelijk, maar wil haar op de proef stellen of zjjzgj zoon waardig is. Hjj laat drie vazen brengen de eene was van zuiver goud, uitwendig met kostbare edelgesteenten versierd, maar gevuld met doodsbeenderenzjj droeg het opschrift »wie mjj kiest, vindt wat hg verdient". De tweede was van zilver, met aarde en wormen worden aangenomen, en overigens moesten er verhoogde directe belastingen komen. Na de redevoering van den premier werd een motie tot sluiting van het debat voorge steld, die echter verworpen werd, waarna de Schaper en Staalman van tripliek laatstgenoemde om te verklaren dat hg berusten zou in de positie van «een wilde" te zgn met een «gebroken been". Vervolgens werden Hoofdstuk I en II aan genomen, en werd een aanvang gemaakt met de «algemeens beschouwingen" over Hoofdstuk IV (Justitie), waarbjj meer dan een half dozjjn sprekers zich lieten hooren, die bfjna allen aandrongen op intrekking van de bekende AmBterdamsche «postenorder". De plaatsruimte verbiedt ons heden daarop verder in te gaan. Morgen zullen wjj, nadat wg het antwoord van den minister vernomen hebben, gelegenheid hebben hierop dan nog terug te komen. gevuld, en had tot opschrift: »wie mg kiest, vindt wat zgn natuur verlangt". De derde was van lood, bevatte kostbare edelgesteenten en droeg het opschrift: »wie mg kiest vindt wat Go'd hem heeft toegekend". De keizer wees de vazen aan het meisje met de woorden »s1b gg de vaas kiest, welke bevat wat u en anderen nuttig is, dan zult gg mgn zoon heb ben". Het meisje koos na rjjp overleg de looden vaas en trouwde daarop met den zoon des keizers. Een ander verhaal uit dezelfde verzameling, getiteld: De Milite conventionem facienie cum Mercatore, verhaalt van een krijgsman of rid der, die van een ohristen-koopman geld borgde» op voorwaarde, dat hg al zgn vlessch ten behoeve van den koopman zou verbeurd heb ben, als hg niet op tjjd betaalde. Toen dit laatste inderdaad het geval werd en de ridder voor den rechter gedaagd was, komt zgn vrouw, als man verkleed, mede voor de recht bank om den koopman te vermurwen, die echter steeds op zgn recht bljjft staan. Daarop drong de vrouw bg den rechter aa», dat dé koopman den ridder wel het vleesch van beenderen zou mogen sngden, maar geen drop pel bloeds vergieten. De koopman wilde nu met de betaling van het geld genoegen nemen, maar dit werd hem geweigerdhg ging heen, zonder eon penning te hebben ontvangen. In deze verhalen is er, zooals men ziet, noch van een jood, noch van een vriendschap als VERKIEZINGEN. ÖBRDB DISTRICT AMSTERDAM. Bg de Dinsdag gehouden herstemming voor een lid der Tweede kamer vacature Den Hertog verkregen de heeren mr. P. J. Troelstra 3397, en J. W. IJzerman 2595 stemmen. Gekozen is dus de heer mr P. JT. TROBIiSTRA. Bg de eerste stemming, Dinsdag 2 Dec. ver kregen de heerenmr A, Anema (antirev. en kath.) 959, H. Gr oenewegen (christ. hist.) 154, B. H. Heldt (vrjjz. dem.) 101, S. Sinnema (candidaat der onderofficieren bg de marine) 122, mr P. J. Troelstra (sociaal-democraat) 2476; en J. W. IJzerman (liberaal) 1165. De liberale bladen verheelen hunne teleur stelling over den uitslag niet. Zooals zich laat begrijpen hebben de sociaal democraten te Amsterdam den uitslag der stemming met buitengewone geestdrift ont vangen. In Handwerkers-vriendenkring werd een zeer druk bezochte samenkomst gehouden, waarin socialistische liederen werden gezongen en redevoeringen gehouden werden. O. a. zetten de heeren Troelstra, Mendels en Vlieger de overwinning en de beteekenis ervan uiteen. Efctelgke honderden personen trokken door de oude stad. Ook in Pktncius had een bijeenkomst plaats. Dat mr Troelstra zou gekozen worden, had den wg wel verwacht, maar niet dat dit ge schieden zou met zulk een groote meerderheid. is die toestand het geheele jaar door en ook op dit oogenblik nog zeer gunstig. De Minister verdedigt uitvoerig de reorga nisatie van het korps ingenieurs, uitbreiding van dat korps is z.'i. noodzakelijk. Het ligt niet in 's Ministers voornemen om althans in den eersten tjjd wgziging te bren gen in de tractemen tsregeling en de maxima voor de bureelambtenaren. De minister ontwikkelt uitvoerig de gronden aarop hg meent niet te kunnen deelen in het ongunstig oordeel over en do vele grieven tegen de prjjzen van spoorwegexploitatie hier te landeallerminst is dat het geval waar de aandacht gevestigd wordt op de wjjze, waar op het publiek door de groote spoorwegmaat schappijen bediend wordt. Zeer terecht werd •i. betoogd dat het publiek in vele opzichten profiteert van de tusschen de maatschappijen gevoerde concurrentie en de minister merkt op dat, al ware de exploitatie der spoorwegen h. t. 1. in éen hand, klachten over gemis aan aansluiting niet zouden kunnen worden ver- TWEEDE KAMER. In de Memorie van Antwoord omtrent hoofdstuk IX der Staatsbegrooting voor 1903, Waterstaat, Handel en Nijverheid,zegt de minister ten aanzien van den Waterweg van Dordrecht naar zee dat het onderzoek, hetwelk thans wordt ingesteld, in elk geval zal moeten zgn afgeloopen, voordat een definitief plan zal kunnen worden gemaakt en beoord zal kunnen worden of eene beslissing daarover zal zgn uit te lokken. Voor de uitvoering van zoodanig plan zal dan eventueel een afzonder lijk wetsontwerp zgn in te dienen. Van i teruitgang van den toestand van den Water weg is den minister niets bekend. Integendeel De reorganisatie van de Kamers van koop handel en fabrieken acht de minister niet urgent Eerlang zal aan de Kamers advieB worden gevraagd over de inrichting van een bureau voor handelsinrichtingen van regeeringswege. Een wetsvoorstel tot wgziging van de jacht wet, met het doel het gebruik van den licht bak bij het jagen te verbieden, heefc het depar tement verlaten. Over eene algeheele herziening dezer wet zal het gevoelen van eene commissie, waarvan de benoeming spoedig kan worden tegemoet gezien, worden ingewonnen. BMUE911NUEN ENZ. g kon. besluit: mr F. J. LÏBman, te 's Gravenhage, be noemd tot schoolopziener in het arrondissement Sommelsdgk. De ministers van justitie, binnenlandsche zakeD, financiën en oorlog verleenen week geen audiëntie. De St. Ct, bevat een kon. besluit betrekke lijk de lichting der nationale militie van het jaar 1903. Die lichting bedraagt 17.500 man, waarvan 12.300 ter volledige oefening en 5.200 tot korte oefening zullen worden ingelijfd. Van de ter volledige oefening in te ljjven manschappen worden 515 bestemd voor den dienst ter zee. Wat Zeeland betreft, bedraagt het aan deel 754, waarvan 530 ter volledige en 224 tot korte oefening worden ingelijfd. UIT STAD EM PROVINCIE. Onder dagteekening van 9 December is door burg. en weth. van Middelburg aan de Kamer van koophandel en fabrieken aldaar het volgende Bchrgven gericht «Uw aan den Minister van Waterstaat» Handel en Njjverheid gericht adres inzake het Post- en het Telegraafkantoor heeft aanleiding gegeven tot een namens Zjjne Excellentie aan onzen Voorzitter gebracht bezoek door den Inspecteur der postergen en telegraphie, met de opdracht te informeerea. naar een terrein van Antonio voor Bassanio sprake. Deze twee bijzonderheden vindt men echter terug ia een verhaal eener Italiaaasche Novellen- verzameling van Giovanni Florentino, onder den titel 11 Pecorone in 1554 in het licht ge geven. Het verhaal is daar het eerste der vierde afdeeling. Een rjjk Venetiaansch koopman, Ansaldo, voedt een innige vriendschap voor zga pete kind Giannefcto, die, na zgn vader, een Floren- tgnsch koopman, verlaten te hebben, door Ansaldo als kind was aangenomen. Aan fraaie haven woont de schoone jonkvrouw van Belmonte, welke ieder, die daar landt, dwingt om den nacht op haar slot door te bresgen, maar, zoo hg zich niet naar eisch gedraagt, en haar genegenheid niet kan winnen, hem van zgn schip en goederen berooft; wie de proef doorstaat zal haar gemaal worden. Giannefcto, op reis naar Alexandrië, hoort van de schoone jonkvrouw, landt bg haar en tracht haar gunst te winnen, maar te vergeefs; door een zoeten wjjn, die hem gereikt wordt, slaapt hg in. Van schip ea goederen beroofd, keert hg naar Venetië terug. Hg is intusschen door de jonk vrouw zoo betooverd, ddt hg van zgn pleeg vader een tweede, nog xjjker bevracht schip afsmeekt, om naar haar hand te staanhg slaapt weder in en keert nog berooider dan de eerste maal naar Venetië terug. Zgn vader lijke vriend Ansaldo laat zich door zgn bewegen hem voor de derde maal een schip uit te rusten, maar moet daartoe van een jood in Mestin 10.#00 dukaten leenen onder voor waarde, dat de schuld op den eerstvolgenden Sint Jan betaald zal worden of dat anders de jood het recht zal hebben, een pond vleesch uit eenig deel van Ansaldo's lichaam te sngden. Giannetto is ditmaal gelukkiger en huwt de jonkvrouw van Belmonte. Maar in zgn vreugde roes denkt hg niet aan zgn weldoener, en deze kemt hem eerst op Sint Jan toevallig weer voor den geest. Ondertusschen was Ansaldo reeds in da macht van den jood en had slechts met moeite eenig uitstel gekregen, om te wachtea of Giannetto ook terugkwam, kwam inderdaad, maar vond den jood onver marwbaar. Doch ook de vrouwe van Belmonte kwam, als rechter vermomd, en zg besliBt, nadat de jood honderdduizend dukaten had afgeslagen, de zaak als b§ Sh., dat de jood niet meer en niet minder dan een pond mocht en geen druppel bloeds mocht storten, zoodat de jood de schuldbekentenis in woede verscheurtzg slaat de honderdduizend dukaten die haar man den gewaanden rechter aanbiedt af, maar noopt hem zgn trouwring af te staan zg zorgt te huis te zgn vóór haar man met Ansaldo er aankomt en neemt den schgn aan van recht verstoord te wezen op haar man, die zgn trouwring aan wie weet welke vrouw zou gegeven hebben, maar zg vertelt weldra, wie voor rechter gespeeld heeft, en zjj leeft verder zeer gelukkig met haar man. En uit deze verhalen, die in zgn fcgd reeds lang bekend waren, heeft Shakespeare eene der Gemeente, dat geschikt is voor de stich ting van een geheel nieuw gebouw voor bei de takken van dienBt. Daarvoor is noodig een terrein ter opper vlakte van ongeveer 500 Ms waarop een ge bouw kan worden opgericht, dat aan alle zjj- den vrjjstaat. Het oog van den inspecteur ia gevallen op den Dam en het verlengde ran het Droogdok. Alvorens dienaangaande in nadere onder handeling te treden, hebben wg de eer U te verzoeken ons, zoo mogelijk met eemgen spoed, Uw gevoelen aangaande de wenschelgkheid tot afstand van bedoeld terrein mede te dee len, dan wel ons te berichten of U een ander terrein in het midden van de stad bekend ia, waarop een in het algemeen belang aan alle kanten naar behooren vrijstaand post en tele graafkantoor zou kunnen worden gesticht. Bjj beschikking van 6 Dec. is, zooals reeds in een vorig nommer werd gemeld, be noemd tot hoofdbrievenbestellor alhier M. J, Stokmans, thans brievenbesteller te Goes. Voorts zijn tot vermeerdering van het per soneel overgeplaatst naar Middelburg de brie- en telegrambestellers S. Geluk, thans te Cortgene, J. Montaan, thans te Oud Gastel, en M. Bliek, thans te Eist, en de brievenbesteller J. Cappön, thans te Roosendaal. Met uitzondering van Cappdn, dia 16 Janu ari in dienst komt, gaan de benoemingen in met 16 December. Spoedig kunnen nog drie benoemingen van besteller worden tegemoet gezien- Met ingang van 1 Januari a. zgn de bestel lers R. Gans en J. J. Meulmeester op hun verzoek eervol ontslagen en op pensioen gesteld. Een en ander iB een gevolg van de.bemoeiin- gen van den tegen woordigen directeur van het postkantoor om den geheelen dienst van het personeel te verbeteren. Ook het perso neel der commiezen zal worden vermeerderd. Uit VliBsingen schrjjifc men ons De Noorsche bark Ruth, gez. Rasmussen, die vier'keer te Middelburg een lading green- keart heeft gelost, werd op 26 graden noorder breedte en 45 graden westerlengte, in geheel ontredderden staat, aangetroffen door het Engelsche ss. Darlington. De Ruth had 39 dagen in dezen toestand rondgedreven, en was op dat oogenblik bgna zonder provisie. De Darlington mam de equipage, bestaande uit tien man, aan boord en landde haar te Savannah. De heer P. J. Hage, candidaat te St. Maartensdijk, heeft het beroep naar de Ned. Herv. gemeente te Vrouwepolder aan genomen. Sedert Zaterdag werd op de vesten te Goes reeds druk schaatsen gereden en Zon dag werd het jjs zoo vertrouwd geacht dat den baanvegers vergund werd hun functie uit te oefenen. Dinsdagavond besloot het bestuur der jjsver- eeniging een avondfeest voor hare leden en hunne kinderen te organiseeren, dat heden avond plaats vindt. Op de Westvest wordt over eene lengde van 480 meter een dubbele baan gemaakt, die a giorno zal worden verlicht, terwjjl elke rjjdster ea rgder ook een verlichte ballon schepping gemaakt vol kracht en leven. Uit zeer ongelijksoortige stoften heeft hg een wonderschoon geheel gevormd. Over het drama zelf kunnen wjj gevoegelijk zwjjgen. Aan de opvoering wjj den wg daarom in hoofdzaak dit verslag. Het ligt voor de hand dat een stuk als De Koopman van Venetië eerst ten volle tot zgn recht komt wanneer het wordt gegeven met al den luister die daarbjj past; dat bg ge brekkige hulpmiddelen veel van den indruk verloren gaat. En al heeft men ook op ons tooneel ge woekerd met de ruimte die er is en de hulp middelen, waarover men beschikken kan, som mige tooneelen voldeden alles behalve, aan. de te stellen eischea. Doch daarom te meer ver dient waardeering dat, ondanks ai dat gebrek kige, zelfs scènes, waarin Shylockom wien het hoofdzakelijk te doen is en die des te meer aller aandacht trok, niet voorkwam, boeiden en eenige eigenaardige bekoorlijkheid hadden, althans voor ons. Ze gaven ons oogenblikken van rust en poezie tegenover het harde, on-poetische van een figuur als Shylock. Wg kregen ook bg deze opvoering wéér denzelfden indruk als destgds bg die van Richard III. Hoe goed, hoe natuurgetrouw de hoofdpersoon ook weergegeven moge worden, hg is ons te vreeselgk, hg overweldigt maar wordt

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1