MIDDELBIRGSGHE COURANT. N°. 287. 145° Jaargang, 1902. Vrijdag 5 December. Het Tooneel. Deze courant versohijnt d a g e 1 y k b, mat uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 oent, THERMOMETER EN VERWACHTING. 4 Dec. 8 a. vm. 28 gr., 12 u. 32 gr., av. 4 u. 30 gr. F. - Verwacht: matige N. O. wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50élke regel meer 20 cent. Reclamens 40 oent per regel, Groote letters naar de plaats, die ijj innemen. Tot de plaatsing van advertentiëa ea reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ngverheid en Geldwezen, ia uitsluitend gereohtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. BE LA MAR Au., NJ5. Veerburgwal 866, Amsterdam, Middelburg 4 December. Kameroverzicht. Zitting van Woensdag. Bjj de algemeene. beschouwingen, die bg Hoofdstuk I gehouden worden, en waarmede heden de Earner een aanvang maakte, worden de groote politieke veldslagen geleverd. De generaals nemen dan zelf aan den slag deel; alleen gesteund door die onderbevelhebbers, die voldoende in de parlementaire strategie onderlegd zgn om den naam van het leger corps want vooral op de »eere" komt het in zoo'n worstelstrijd aan waartoe zjj be- hooren, niet in opspraak te brengen. Een Duymaer van Twist, een Slugs, een Heems kerk, een Janssen, een Bolsius bv. mogen niet mededoen. Lieten ze zich toch in het gedrang werken, de vjjandeljjke generaals sloe gen hen zeker met éen slag morsdood. Of erger nog. Ze zouden ontwapend worden en met hun eigen wapenen zouden hun eigen aanvoerders bestreden worden. En dat zou fataal zgn. Daarom de leden die politiek nog niet besnord en bebaard zgn, moeten in de tent big ren. Ze mogen fcoekgken en 1 ais teren, maar overigens den mond dioht houden. Met onnoozele gansjes waagt geen leider zich op zulke dagen in het veld. Zgn de «algemeene beschouwingen1' in dit opzioht dus altgd reeds meer of minder inte ressant een Talma vertelt allicht iets be langrijkere dan een Poinpe van Meerdervoort, een Drucker is altgd boven een De Klerk te prefereeren ook de discussie loopt over zoo vele zaken die van algemeen belang zgn, dat daaruit steeds wel iets te putten is, dat interessant kan zgn. Ieder dié er aan mede doet, kan dan eens laten zien, welken kgk hg op den politieken toestand van het oogenblik heeft; en hoewel allen meestal op dezelfde zaken kgken, komt er gemeenlgk toch wel uit die vereenigde »kgkjes" een beeld te voorschgn dat nog niet gezien is. En vooral dit jaar staan de kansen hierop goed. Verleden jaar hadden wg een Memorie van Antwoord met een vreemd woord de »sotorïologische beginselen'" er in, waarover toenmaals in verband met Rede en Openbaring de discussie liepdit jaar hebben wg een Memorie van Antwoord met zooveel vreemde woorden en uitdrukkingen, dat velen wel eens een kgkje zullen willen nemen. De «sotoriologische beginselen" is eenvoudig kinderwerk vergeleken bg den »barmhartigen Samaritaan", het »zakelgk protest tegen de heerschende zonde", LevithicuB XII, de «oohloorafcie", de «door God in het nationale leven beschikbaar gestelde krachten", en wat al niet ditmaal grondslag van de te houden discussie is. Maar komen wg nu tot het debat van heden. Hieraan werd deelgenomen door drie gene raals de heeren Drucker, Schaper en Van Karnebeek eenige luitenants en onderluite nants: de heeren De Waal Mal efijt, Van Vliet Tegen de bedoeling van den schrgver van dit overzioht hebben wg in ons vorig nommer door den heer Van Karnebeek aan vgf minis ters een vollen paplepel »hoogere politieke suikerkennia" laten toedienen. De bedoeling was dat de spreker die doBis alle vgf minuten toediende aan de tegen woordige kamerleden. Red. en Van Wgk, en een condottiéri f) den heer Staalman. Op het einde van de zitting kwam de heer Van der Zwaag nog aan het woord tot het opmaken zgner gebruikelgke >rekening van den dag." Hg was echter niet bgzonder op dreef. Met zgn slotwoord was hg misschien het gelukkigst, nl. hg had een lachsucces, toen hg het weelde achtte indien van staats wege de heer Van Karnebeek in een oude mannenhuis werd ondergebracht. Dat zgn echter grapjes, geen argumenten. Zoo wist hg ook te vertellen, dat de Shah van Perzië ge noemden heer Van Karnebeek vreeselgk voor uitstrevend zou vinden. Dit neemt eohterniet weg dat «Geert", zooals de partg mannen hem noemen, alles behalve op streek was. Ook de heeren De Waal Malefijt en Van Vliet waren zwak in hun verdediging van het egeeringsbeleid. De afgevaardigde uit Breu- kelen ontkende, dat er in anti-revolutionnaire kringen «gemurmureerd" werd. Wat daar over vernomen werd, waren allemaal praatjes. Hg wist dat de mannen-broederb tevreden waren. Hoe kon dat ook anders Was er stof tot dankbaarheid Zou de «vaecine- dwang" niet «ingeperkt" worden". Zou de leerplichtwet niet waarschgnlgk gewgzigd worden Zou er niet gezorgd worden voor de bgzondere onderwgzers Het was alles»zon en nog eens zon". Hg keek alleen maar naar de toekomst, net als een domine op oudejaar. Kracht en overtuiging ging er van die zgde niet uit. Het was bgzonder slap en pitloos. Even oppervlakkig waren de beschouwingen van den heer Van Vliet. Het «bewgs van goed gedrag", dat hg namens Patrimonium aan den premier uitreikte, had veel weg van een izegd lesje. De bedoeling ervan scheen om de «geruchten" over ontevredenheid die in regeeringsbevriende kringen heeten te bestaan tegen te spreken. De heer Van Vliet is beter in Patrimonium op zgn plaats. In de Kamer is bg dat minder. Waren deze redevoeringen weinig interes sant ik zeg dit volstrekt niet, omdat de sprekers rechts zgn gezeten d9 speechen van de heeren Drucker en Staalman maakten grooten indruk. De rede van den heer Drucker was fijn, gedistingeerd, een juweel, een speech, zooals men die in het Engelsche lagerhuis van lid van H. M. loyal opposition kan hooren. Al die vreemde woorden, die eigenaardige zinsneden en uitdrukkingen van de Memorie van Antwoord werden door den heer Drucker in goed en voor iedereen verstaanbaar Hol- landach in het goede licht gesteld Hg vroeg naar daden niet naar woorden. Hg informeerde naar de «coalitie", hoe die in elkander zat, en wat er van dit kabinet te wachten was Hg had van die «nieuwe koers" veel gehoord, maar weinig gezien. Hg wees er op, dat hetgeen tot stand kwam werk was van liberale heeren, dat hetgeen beloofd werd bg de «teedere coalitie" geen onverdeelde instemming vond. Van de inperking der vaccine, van de afschaf fing der loterg willen de Roomschen weinig weten, van den verhoogden drankacegns zgn de andere heeren slecht gediend. En zoo werd de «tegenwoordige plunje" van den premier, «de kloek met de kiekens", zoo als Schaper het heden uitdrukte, eens stuk voor stuk bekeken. Het coalitie-jasje ging uit, het democratisch vestje werd hem graei- euselgk ontnomen de professor is bg zulke operaties altgd minzaam en vriendelgk en Na de zeer geede tooneelvoorstellingen, die wg in dit seizoen te Middelburg reeds gehad hebben, zal December ons nog een tweetal brengen die de bgzondere aandacht verdienen en ook wel zullen trekken. Over beide hebben wg zeker niet veel te zeggen om de belangstelling te wekken. Louis Bouwmeester te zien in zgn parade-rol als Shylock in De Koopman van Venetie, waarmee hg overal lauweren oogstte en in Pargs ongekenden triomf behaalde, tot roem en eer Ook van de daar vóór dien onbekende Neder- landsche fcooneelspeelkunsfc, het ie een voorrecht dat stellig zoo velen zullen waardeeren dat, naar oub vermoeden, de schouwburg op Dins dag 9 December te klein zgn zal. Bg die gelegenheid zal men tevens ook wêer eens een paar goede bekenden zien, nl. den en mevrouw Erfmann-Sasbach en den heer Van Warmelo. En wie nu iets naders wil weten over vervulling der bgrolleu door leden van 1 Lyriseh Tooneel, neme kennis van hetgeen de Arnk. Crt. daarover schreef: «Er was heel veel goeds in de voorstelling f) Een aanvoerder van geworven soldijtroepen in de vroegere Italiaansche staten. Ook wél bendehoojdman Red, het broekje volgde, zoodat alleen de zeer intieme en sohamele plunje overbleef. Inder daad, de premier was er niet op vooruitgegaan. Natuurlgk zal hg er zich wel van af maken, maar dan kan hg dit alleen door grapjes doen. Tegen de argumenten van den Groningschen afgevaardigde viel niet veel in te brengen. De professor is, zeide ik, bg zulke operaties altgd minzaam. De heer Staalman is dat ge- woonlgk niet. Althans was het vandaag zeker niet. Wg hebben dien heer nog nimmer zóo hooren spreken, als hg heden deed. Hg was niet vulgair, zeoals hg dikwgls is, hg was niet lang van stuk, zwaar op do handintegen deel, hg was ironisch, op sarcastisch afhg sprak zich zelf niet dood. In één woordhet was een interessant be toog dat hg hield. Een oppositiespeech na tuurlgk, en een die links en rechts op zgn banken insloeg. De heeren waren uiterst ver ontwaardigd. De heer De Waal Male fijt werd boos, en de Roomsche leden begonnen te interrompeeren. Zoo prikkelde hg en lokte overal tegenspraak uit. De heer Kolkman, die Haagsche gemeenteraads-espn* heeft,' werd zelfs ruw. De spreker had aan de hand van een citaat uit een van dr Kuyper's weïken gezegd, dat met de Roomschen geen sociale politiek is te drgven. De Roomsohe heeren hadden dit niet verstaan, en riepen «dat is niet waar". Daarop' repliceerde Staalman «dat moet gg aan dr Kuyper zeggen. Ik heb het aan zgn werk ontleend." En toen kwam als antwoord «Dan zgt ge een papagaaiOp zoo'n inter ruptie antwoordde de heer Staalman maar niet. Of hg gelgk had f Morgen voortzetting van het debat. VERKIEZINGEX. In hetgeen wg in ons vorig nommer schre ven in verband met den uitslag der stemming voor een lid van de Tweede Kamer in het derde district van Amsterdam, herinnerden wg' met een enkel woord, aan het onlangs in het negende district gebeurde. Bg vergissing schreven wg tweede; wat zeker door de oplettende lezers wel zal zgn gerec tificeerd. De bladen der regeeringspartg verheelen niet hun teleurstelling over den uitslag der ver kiezing te Leiden. Wat Amsterdam betreft, hoopt men dat mr P. J. Troelstra nog wel zal geweerd worden. Die bladen zullen daartoe zeker wel krach tige pogingen aanwenden en tot bereiken van dat doel medewerken door den liberalen can- didaat, den heer J. W. IJzerman, aan te bevelen. Dat de sociaal-democraten niets onbeproefd zullen laten om den leider hunner partg in de kamer to brengen, spreekt wel van zelf. Zg zullen eene bgzondere kraoht ontwikkelen en zelfs voormannen van elders komen over om de kiezers door spreekbeurten en huisbe zoek op te wekken om tot een mogelgke zege praal mee te werken. is geen basis voor politieke leiding, gelgk door den heer kohman zelf is erkend. Eigenaardig is het dat de bgbolteksten zich altgd regelen naar den loop der omstandig heden. De heer Schaper was dezer dagen met zgn vriend Troelstra overeengekomen om, wanneer zg er in mochten slagen een door hen ge- droomden heilstaat te stichten, den heer Talma te benoemen tot Staata-exegeet. Deze opmerking wekte heel wat hilariteit. WINKELSLUITING OM ACHT UUR. Den eersten Oct. van dit jaar, sohrgft de Soz, Praxis, was het twee jaar geleden, dat in Duitschland bg een rgkswet hetzelfde sluitings uur voor alle publieke verkoopplaatsen werd ingevoerd. Van al de overdreven voorspellin gen, dat de negen-uur-winkel-sluitipg een groot deel van den winkelstand zou ruïneeren en een algemeen protest van het koopend pu bliek zou uitlokken, is totaal niets uitgekomen. Verrassend snel hebben zich alle belangheb bende partgen m de nieuwe bepalingen thuiii gevoeld. Het publiek heeft zich gewend, zgn inkoopen to vervroegen, principalen en be dienden zgn evenzeer tevreden over den lan goren rusttgd. Maar reen gaat reeds verder. 139 f van de Gewerbeordnung stelt de mogelgkheid open, de acht-uursluiting voor te schrgven bg be sluit der höhere Verwaltungsbehördè voor een of meer gemeenten, wanneer 2/s der patroons het wensohen. Zoodoende sluiten in verschei dene steden, onder anderen in Lübeck, Bremen en Pforzheim, de winkelB reeds om acht uur. In andere steden is de beweging in vollen gang. In Breslau, Gottbus, Liegnitz, lönigs- berg en andere is reeds een stemming uitge schreven, om te zien ot 2/8 derpatroons zich kunnen vereenigen met de aeht-uur-sluiting; in Maagdenburg, waar de beweging anderhalf jaar geleden mislukte, sohgnt nu het succes zeker. Drievierden van de kruideniers in Eisenach, die zich vroeger met hand en tand verzetten, zgn er nu vóór. In Mainz zgn zelfs de sigarenwinkels, die door de negen-uux-Blniting het meest bena deeld zouden worden naar het heette, en wie men zelfs indertgd toestemming had willen geven om tot elf uur open te big ven, het eerst met sluiting om acht uur begonnen. In geheel Zaid-Daitgehland ia de sluiting om neren uur zoo goed als algemeen, en zeker is de toestand der winkelhouders daar niet ongunstiger dan die hunner Noord-Duitsche collega's. (Sociaal Wkbld keringsbank te Amsterdam H. F. Boszb&rd te Amsterdam, thans tgdelgk als zoodanig werk- am is de kapitein A. S. Rasser, van het 3e reg. inf., op non-activiteit gesteld zgn benoemd: bg het wapen der inf., tot kapitein de eerste-luit. A. F. Sutherland, van het wapen, gedet. bg het leger in N -I.bg het 3e reg., tot kapitein de eerste-luit. J. P. A. van Weeren, van het reg. gran. en jagers bg het 4e reg., tot kapitein de eerate-luit. J. de Visser, van het instr.-bat.bg het Se reg., tot eerste-luit. de tweede-luit. W. D. Kngff, van het korps; bg het instr.-bat., tot eerste- luit. de tweede-lait. H. H. Hubenet, van het korps is voor vgf jaren benoemd bg het pers. van den geneesk. diénst der landmacht, tot reserve- off. van gezondh. 2e kl.r de heer G. C. Hieben- daal, arts. In de St. Ct. van heden zgn opgenomen kon. besluiten tot vaststelling van een alge- meenen maatregel van bestuur, als bedoeld le artt. 104 3e lid en 61 3e lid der Ongevallenwet 1901. CHRISTELIJK REGIMÉ. In de zitting der Tweede Kamer van Woens dag vroeg de heer Schaper aan de Regeering» waar blgftnu eigenlgk het Ghristelgk regime? Inderdaad het valt moeilgk zich een denkbeeld te vormen van het Christelgk Staatsbeleid als men niet tot die partg behoort. Hg was van meening dat dit Kabinet zgne beginselen, bg dé stembus geopenbaard, heeft verloochend en dat die niets anders waren dan platte volksmisleiding. De geheele kerkelgke politiek is een fata-morgana. Het calvinisme zelis oogenblikken, die pakten door den een' voud en de waarheid waarmee gespeeld werd. Dat geldt wel in de eerste plaats van mevr Erfmann-Sasbach, die als Portia vooral in gerechtszaal zeer mooi spel te zien gaf. Ook Erfmann als Bassanio, Meunier als Lorenzo, Clous, ook vroeger een zeer gewaardeerd lid van de Kon. vereeniging Het Nederlandsch Tooneel, als Antonio, mej. Bolders ah Jessica waren op de hoogte van hun taak. Van Warmelo als de knecht was wel aardig, maar te gechargeerd. Bouwmeester droeg het stuk en in de over tuiging dat hg dat doen moest, heeft hg 't er wel wat dik opgelegd, vooral in de laatste scène, die echter van den anderen kant schit terend was door de volkomen beheersching van de techniek. Groot, heel groot was Bouwmeester in de scène met Jessica en met Tubal dat hg met zulk spel zelfs 't verwende Pargs heeft meegesleept, zal wel niemand verwonderen. De toejuichingen voor Bouwmeester namen soms den vorm van eene ovatie aan". Dezelfde verslaggever schreef nog het vol gende «Dat het Amst. Lyrisch Tooneel van De Koop man van Venetië een Shylock-drama gemaakt heelt; dat de laatste aote weggelaten wordt en de noodige opheldering over de ringen gegeven wordt vlak na Shylock's weggaan 't is te begrgpen. Immers de geheele aan dacht concentreert zich op Shylock met zgn weggaan is voor het publiek het stuk uit. «Onze verwondering uitspreken dat blgkbaar het stnk niet begreep, kunnen we echter niet nalaten. Het herhaalde lachen in 't tooneel waar Shylock de smart over 't weg gaan zgner dochter en zgn vreugde over Anto nio's verlies weergaf (en wat deed Bouwmees ter dat subliem mooiwas onbegrgpelgk Blgkbaar ging 't daar vlak over de hoofden ien Dit laatste trok onze aandacht. Ook elders lacht men wel eens waar dit allerminst past, vooral uit verkeerd begrip hetgeen gezegd wordt. Dit verstoort den indruk van het oogenblik. Daarom is het gewenscht dat het publiek zich vooraf eens indenke in het karakter van Shylock, door Shakespeare's werk eens of nog eens te lezen. Wie dat doet, zal het spel van Bouwmeester beter begrgpen en waardeeren en den grooten kunstenaar niet pgnlgk aan doen door hinderlgk gelach. En dan nog een wenk aan eenige trouwe bezoekers uit V1 i s i n g o n, die ditmaal wel UIT STAD EN PROVINCIE. Ze zgn om te Btelen, zooals zg daar staan op een goed geslaagde photographie die vgf kinderen van twee schoone mama's. Wg bedoelen de telgen van de bekende St Bernhards Dora van Alkmaar en Lola van Wisch. Zoo'n familie behoort in ons land tot de zeldzaamheden in de hondenwerelddaarom dit enkel woord erover. Spoedig gsat zg uit elkaar; dan verlaten de kleinen hun geboorteplekde kennel Heen buiten alhier. De hondeniiefnebbers, die geld en gelegen heid hebben om zich het genot van zoo'n dier te kunnen verschaffen,1 wgzen wg erop dat nog slechts een paar te verkrggen zgn. Woensdagavond had in een perceel in de Eiganhaardsfcraat alhier een klein binnen brandje plaats, dat echter door de bewoners, met behulp van de buren, werd gèbluscht. Een kast met kleeren werd door het vuur vernield. Het brandje was ontstaan door het onvoor zichtig wegwerpen van een brandenden lucifer, welke in de kast viel en een jas in brand stak. BEJIUIiNIffGM MZ. Bg kon. besluit: is de minister van oorlog, de gepens. luit.- gen. J. W. Bergansius, adj. in buiteng. dienst van H. M. de Koningin, tgdelgk belast met waarneming van het beheer van het dep. van msrine, ter vervanging van den minister, den gepens. vice-admiraal G. Kruys is aan mr H. F. baron de Koek, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als raadsheer in het gerechtshof te Amsterdam, onder dank betuiging is aan A. Heges, te Arnhem, lid van het bestuur der afdeeling Spaarkas van de Werk- wereeniging Arnhem en voorzitter van de afdeeling Hulp bij ziekte van genoemde vereeni- ging, de eere-medaille der orde van Orange- Nassau, in zilver, toegekend is W. H. Peters, te Roermond, benoemd tot onderwgzer bg de rgkskweekschool voor on derwgzers te Ngtnegen is benoemd tot conoierge bg de Rgksverze- in gezelschap van anderen zullen opkomen, alB zg ten minste plaats kunnen krggen. Het is steeds met leedwezen dat wg hen zien vertrekken vóór dat de voorstelling is afgeloopen. Zoo misten zg en langs nog het geestige nastukje Litteratuur en het mooie laatste bedrgf van Vriendinnetje. Nu ia het slottafereel van De koopman van Venitie juist het schoonst, het meest overwel digend. Het geeft de scene in de rechtszaal aanschouwen. Jammer voor de Vlissingers wanneer zg dit moesten missen. Is het daarom voor hen niet gewenscht dat zg zich vereenigen en een extratram aan vragen Als zg met eenigen zgn, is dit zoo kostbaar niet, te minder daar ook anderen van dit ver voermiddel dan gebruik kunnen maken en dit de kosten verlaagt. En zg kunnen dit te eer omdat Maan da te voren de bespreking wordt gehouden en zg dan reeds kunnen weten of zg plaatsen hebben. Er rest dan nog tgd genoeg om tegen Dins- dag avond, twaalf uur, bv. een extra tram aan te vragen. Ten slotte nog de mededeeling dat leden der afdeeling Middelburg van Het Neder' In de Woensdag te A r n e m ui d en ge houden raadsvergadering werden de heeren Adriaan Meerman, Corns, van Waarde, J. Tous- saint en P. J. Kraamer benoemd tot leden van de commissie tot wering van schoolverzuim ▼oor de kom der gemeente, wegens bedanken door de heeren H. P. Monté, D. Kousemaker en G. van Belzen en het overigden van den heer J. Dronkers, terwgl de heerL Maartense met algemeene stemmen als keurmeester van vee en vleesoh werd aangewezen, in de plaats van den heer Dronkers. De jaarwedde van den nieuw te benoemen gemeenteveldwachter werd va stgesteld op ƒ400 met 2 tweejaarlgksche verhoogingen van ƒ25» benevens vrge woning en 50 vergoeding voor bovenkleeding Deze nieuwe regeling werd getroffen omdat het voornemen bestaat aan den. nieuwen titularis geen enkele bg be trekking op te dragen. De jaarwedde van den keurmeester werd van 30 op 25 en die van den assistent-keur meester van 10 op 15 gebracht. Ook ondergingen de instructies van deze landsch looneelverbond ook bg deze voorstelling weer vrgen toegang hebben en het recht om twee maar niet meer plaatsen te bespreken. Het is nu reeds voor de derde maal dat zg door bgzondere omstandigheden in dit seizoen dit voorrecht wat geen recht is - - genieten. Zg zullen het zeker wel waardeeren. De tweede belangrgke voorstelling, die op Zaterdag 20 December, gaat uit van de Vereeniging tot bevordering van goede Voorstellingen op Kunstgebied en wordt gegeven door de Rot- terdamsche Onderwijzers Tooneelvereeniging, die Zaterdag 16 November 1901 zulk een groot succes had met de opvoering van Een Abelspel van Esmoreit en De Wiskunstenaars. Ditmaal worden gegeven Een Abelspel van Lanseloet van Denemarken en De Zwetser, klucht- spel van Langendgk. Binnenkort zal in ons blad, bg wgze van inleiding, aan die voorstelling en aan genoemde stukken eene beschouwing worden gewgd door den heer W. H, Hasselbaoh, die ook een vorig maal zoo beleefd was die taak op zich te nemen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1