MIDDELBURGSCHË COURANT. 1415" Jaargang, 1902. Vrijdag 28 November, Verschillende Berichten. N", 2«1 Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 27 Nov. 8 u. vm. 34 gr., 12 u. 39 gr., av. 4 u. 37 gr. F. Y e r w a c h tzwakke O. wind, licht bewolkte lucht, geringe afname in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel moer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die sij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomatig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia uitsluitend gerechtigd het Algenaean AelvcïÉaiatle-BB.veaiB A. BE LA HAR Asm., M.S. V«»rbnrgwal 366, AfiSUSt AkmiMIUBI. Middelburg 27 November. Kameraverzir.h t. Zitting van Woensdag, liet was heden een dag gewjjd aan onder wijs en zending. Wjj zjjn dus nog niet genaderd tot de mili taire uitgaven, zooals ik verwachtte. Bgua alle onderwysspecialiteiten kwamen aan het woord, en gaven daarbjj blijken even zeer van het onderwys in Indië als van het onderwijs hier ta lande op de hoogte te zg», terwijl de zending-specialiteiten aan het einde der zitting pleidooien over en weer hielden, die ons althans éen zaak duidelijk maakten, nl. dat wö met sen coalitie-ministerie te doen hebben, en de heer Idènburg geen calvinistisch maar een »coalitie" minister is, die geit en kool he9ft te ontzien. Over de zending dan, die den geheelen dag bp verschillende punten ter sprake kwam, al vorens deze aan het slot »grondig" werd be handeld bjj de onderafdeeling Eeredienst", toen dit onderwerp door den heer Van Kol werd ingeleid, werd ai bjj het »Iniandsch onderwjjs" gesproken. Ook hier was het den heer Van Kol, die aan dit »kruidje-roer-me- niet" raakte. Hg betoogde nl. dat men in de Minahassa de scholen niet moest laten in de handen van genootschappen, want dan zou dat zeker ontevredenheid en erger veroorzaken. Trouwens, zoo verzekerde hg, nergens moest aien het onderwjjs aan kerkelgke invloeden overlaten. Dit kwam er uit met een overtuiging en een zekerheid, die dr De Visser deed opkij ken. In zjjn blik lag zoo iets van »dat is me een klantje, die mgnheer Van Kol 1" Maar Van Kol had nog veel ieelgker dingen te vertellen. Hg haalde den «beroemden knuppel" zaliger na gedachtenis van verleden jaar, dien hg toen maals in het clericale hoenderhof slingerde, om de beeldspraak van dr Schaepman te bezi gen, wederom voor den dagen evenals in die dagen, had hg er heden succes mede, want de hoenders stoven op, al begonnen ze elkander niet te bepikken dat de veeren er uit stoven. Wat ian.l. het geval In de Minahassa zjjn roomsch-katholieke zusters gevestigd, die ech ter geen onderwgs mogen geven, wat de pro- testantsche zendelingen erg goed vinden. Die vreemde eenden in de bjjt, nl. in de protes- tantsche bjjt, dienen geweerd te worden, en nu dat niet heelemaal mogelijk is, is het toch zeer aanbevelenswaardig, dat ze geen vrgheid van beweging verkrygen. Ze zjjn er eenmaal te Pomohon, maar dat is al erg genoeg. Onder wgs geven moet hun belet worden. Aldus redeneeren de heëren van de protestantache zending, die de »oudste brieven" hebben. De heer Van Kol echter is van een andere mee ning. Hg heeft die zusters in haar werk ge- zien, en dat was geheel aan menschenliefde gewjjd. Ergo ging het zgn inziens niet aan om dezen zusters de toestemmiog.te onthouden hare pleegkinderen ook onderwgs te geven Hierbjj had hg nog iets te zeggen, nl. woorden met shaken", aan het adres der heeren katho lieke Kamerleden, leden van de coalitiemeer derheid. Hg had zustertjes te Pomohon beloofd om haar zaak ter sprake te brengen, ook al zouden zgn katholieke collega's er over zwjj- gen. Dat pakte natuurlijk. De heer Van Vlgmen liep er dadelgk voor in het geweer. Zoo iets kon hg niet op zich laten zitten. Reeds verleden jaar, den 28slen November, had hg er over gesproken, en daarom zou hg er nu nogmaals eens op terug komen. Hg was er van overtuigd, dat deze minister aan de zusters recht zou laten weder varen. Van den overleden minister Van Asch van Wjjck had hg in dit opzicht een bemoe digende belofte gekregen, en hg gelooft dat heer Idenbnrg deze toezegging wel gestand zal doen. Werd dit nog al kalm gezegd, zonder den anderen vleugel van de broederen der coalitie in hun teere gevoelens van hun zendingsmo- nopolie ten koste van de leken te treffen, dr De Visser bleek uit een ander vaatje te tappen. Had het werpen met den knuppel" door den heer Van Kol den heer Van Vlgmen slechts opgeschrikt, bg den afgevaardigde voor Amsterdam werd het effect te weeg gebracht, dat hy begon te pikken, en wel erg ngdig er op los pikteeerst tegen den heer Van Kol, die echter een harde huid heeft, en toen tegen de zuaterkens, dus indirect tegen den heer Van Vlgmen. O 1 domine was zóo boos Nu, den heer Van Kol verweet hg •wispel turigheid". Verleden jaar had hg heel anders gesproken. Toen waren de zusterkens in het ongelijknu hadden ze volgens dien heer ge- l|jk. Wat moet men nu wel van den heer Van Kol denken vroeg dr De Visser. En dat waren zoo maar geen praatjes. De heer De Visser had er de Handelingen bg gehaald, toonde daaruit de «wispelturigheid van den heer Van Kol ten duidelgkste aan. De domine raakte by na heelemaal van stuur. Verder moest hg »protesteeren" tegen hetgeen de heer Van Kol, over de zendingscholen in de Minahassa gezegd had. In de Minahassa werkten die »karkelyke invloeden", die de heer Van Kol wilde weren, juist uitnemend, zoodat de spreker daar zendingscholen als regel en gouvernementsscholen als uitzondering wilde hebben. En wat betreft de zusters, dr De Vmser, bleef er bg, die moest men geen vergunning verleenen tot het geven van on- derwjjs. Het was al bedenkelyk genoeg, dat 0 er warenwetteljjk was dat alles behalve in den haak, maar zo nu ook met de protes- tantscha zendelingen geljjke rechten geven, dat stond geljjk met onrust verwekken, enz, enz. Zóo zeker was de heer De Visser daar van, dat men werkelyk zeu gelooven dat hg die toekomstige onlusten en ontevredenheid zwart op wit in zgn zak had. Alles sloot als een bus En nu het resultaat. De minister, die als man met 25 jaar Indi sche dienstjaren dit getwist kalm had zitten aanhooren, en er zeker het zjjne van gedacht zal hebben, beloofde alles wat hg maar belo ven kon en voorts dat er bg de Indische re- geering op een spoedige beslissing zal aange drongen worden. Een vrjj pover resultaat dus, maar het eenig mogeljjke en verstandige wat hg in deze kon doen. g de onderafdeeling »Eeredienst" werden zaken nog eens dunnetjes over gezegd. Wederom was het de heer Van Kol, die van -schgn-christenen" sprak, en dr De Visser, die hier tegen »profcesteerde". Maar nog onzjjdiger dan de eerste maal gedroeg de minister zich bjj dit debat. Heel leuk merkte hg op, toen de heer Van Kol hem als het ware tot een discussie uit- noodigde, dat hg met diens beschouwingen over het Chistendoin in de Minahassa niets te maken had. Zjj stond ook geheel buiten de begrooting. Het debat ging uit als een nachtkaars. De heer Van Kol af, znr De Visser af, alle maal konden ze naar huis gaan. De kapitein minister had er genoeg over gehoord, zoowel over de «lokmiddelen" door het Christendom in de Minahassa gebruikt, waarvan de heer Van Kol een studie gemaakt had, als over eerezuil", die de zending zich op Celebes had opgericht, waarvan dr De Visser zoo plechtig -d gesproken. Wat bg het onderwgs ter sprake kwam, gaf den minister aanleiding tot het doen van ver schillende b9lott8n. Zoo beloofde Z. Ex. dat er voor een voldoende aanvulling van het onderwgs personeel zal gezorgd wordendat er niet meer inspecteurs van het onderwgs zullen komen dan er nu reeds zgndat er behoorlijk voor het landbouwonderwijs zal zorg gedragen worden, en dat hg het gymna- tal onderwgs in lndië zal bevorderen. Morgen krjjgen wg misschien een avond zitting. Er wordt dan ook wel een beetje al te veel gepraat. Al dat geredetwist b. over de zending. Had dat niet wat ingekort kunnen worden don Heuvel naar aanleiding van Van Kol's reclame hem geschreven. De brief was niet vertrouwelijk" en alle bescheidenheid heeft trouwens haar grenzen Geldrop, 28 Oct. 1902. Waarde Collega In antwoord op uwen geëerde dient, dat ik al het mogelyke heb gedaan, om alles in het rapport te krggen, omdat het rapport het "I moet geven wat er in de afdeelingen besproken is. Helaas mjjn praten heeft niet mogen baten. Onze voorzitter, dé heer Cremer, is toch over het algemeen nog al voor zwemmen en krygt natuurljjk als oud-Minister altjjd an deren mede. Wat de gevraagde rapporten betreft, alle» di6 u op het Ijjatje had staan, zgn gevraagd. Die, waarvan niets in het verslag vermeld wordt, zgn volgens den heer Cremer nog in bewerking en is de vraag daarna op voorstel van Z.Ed. geschrapt. Mjjns inziens maakt hg het den nieuwen Minister niet makkelgker door alles zoo te doen zwemmen. Onder aanbieding myner beleefde groeten heb ik de eer te zgn Hoogachtend (Get.) G. v. i). HEUVEL. •Het publiek oordeele nu over de houding van den heer Cremer in de commissie van rapporteurs." ZOU ZIJ TOCH KOMEN Naar Het Vad. verneemt heeft de Regeering besloten bg de wet machtiging te vragen tot het heffen van een surtaxe op suiker. INVLOED VAN DEN PERSOON. Hoeveel invloed bg verkiezingen de persoon van een candidaat heeft, is meermalen gebleken, ook in onze omgeving. Dit is echter opnieuw aan het licht gekomen j de stemming te Leiden, vergeleken met die in 1901. Don uitslag van die, Dinsdag gehouden, kennen onze lezers. y de verkiezing in 1901 werd de heer A. E. van Kempen dadelyk gekozen met 2164 van de 3967 stemmen. Toen gingen de christelijk- historischen met de anti-revolutionairen ei roomsch-katholieken samen. De drie groepen brachten nu te zamen 2020 stemmen uit. Toen verkreeg de vrjjz.-dem., prof. mr H. L. Druoker, 1081 en de liberaa', mr W. van der Kaag, 722 stemmen. De soc.-democraten hadden toen geen eigen candidaat. En Dinsdag kreeg de vrijzinnig-democratische candidaat, de heer K. K. Sytsma. slechts en mr M. Mendels, soc.-democraat, 150 stemmen- VAN KOL EN DE COMMISSIE VAN RAPPORTEURS. Aan Het Volk wordt uit de Tweede Kamer geschreven •Nu verschillende bladen o a. op brutale wgze De Nederlander in zgn Kameroverzicht het na de »verklaring" van den heer Van den Heuvel, voorstellen, alsof Van Kol geheel in het ongeljjk is inzake de rapporteursquaestie, zend ik u hier den brief van den heer Van Uit Vlissingen. Dinsdagavond werd in het lokaal vaa d8n heer W. Stofkoper aldaar een uitvoering gegeven door Vlissings Mannenkoor. Zg werd door een zeer talrgfr publiek bijgewoond, dat zich dien avond uitstekend amuseerde en hiervan telkenmale door een warm applaus bljjk gaf. De verschillende commers werden op ver dienstelijke wgze uitgevoerd, vooral de laatste vielen bljjkbaar zeer in don smaak, zoodat zelfs op herhaald verlangen een nommer extra werd gegeven. Het succes van dien avond is dan ook zeker naast het koor onder leiding van den heer R. Rekker voor een deel te dan ken aan het Rotterd&msch quartet, dat zich van sena zeer goede zgde liet bennen. Na afloop van het concert bracht de heer Winkelman, lid van het Mannenkoor, namens zgne modeleden een woord van dank aan dit quartet voor zgn medewerking tot het welsla gen van deze uitvoering. Ook mej. Rika Bekker ontving een woord van lof voor hare verdienstelg ke klavierbegeleiding. Een bal, waaraan zeer velen deelnamen, sloot den avond. Zoo de commissie van rapporteurs besluit het een of ander punt, dat in de afdeelingen der Kamer te berde is gebracht, niet in het Verslag op te nemen, dan noemt men dat onder elkaardit punt >laten zwemmen." y kon. besluit i benoemd tot ontv. der dir. belastingen enz. Veendam, N. Kikke, ontvangei te Zeve naar c. a. aan den gewezen eerste-luit. der art. W. A. P. F. L. de Koek, bg vernieuwing, een tgdeiyk pensioen voor den tgd van één jaar verleend ad 450es benoemd tot lid van den Raad v. N.-I, de heer mr. S. J. Lagerwey, thans directeur van justitie in N.-I. DIT STAD EN PROVINCIE, Wjj herinneren nog even aan de voor dracht, morgen (Vrjjdsg) in een der lokalen van de sociëteit De Vergenoeging alhier te houden door den heer Anth. van Dugn, van Utrecht, over de Ongevallenwet. Voor alle belangstellenden bestaat gelegen heid tot introductie. De vergadering begint te acht uren. Justitie en politie zgn voortdurend bezig met het onderzoek van den zooveel gerucht makenden diefstal op het bookmakerskantoor van de firma S. alhier. In het begin der week zgn daarvoor ook te dezer stede geweest een paar Engelaohe detec tives. Men beweert dat op verzoek van de justitie hier te lande, te Londen beslag is gelegd op belangrijke som, die door den gearresteerden Duitscher M. op een Engelache bank zou zgn gedeponeerd. Door de politie wordt gverig gezocht naar een persoon, ook werkzaam geweest op het bewuste kantoor. Deze moet Maandag van hier naar Rotter dam zgn vertrokken en Dinsdagavond terug gekeerd met den laatsten trein. Hg moet te Middelburg uit den waggon zgn gestapt, doch na dien tyd nergens meer gezien. Het station heeft hg niet door een der uitgangen verlaten en over de naar de stad leidende brug is hg niet gekomen hoe hg het station heeft verlaten, is een raadsel. Zoowel hier als te Vlissingen is Woensdag in alle richtingen gespeurd, maar tot duB ver zonder resultaat. De jonge man is als bg tooverslag verdwenen. Naar aanleiding van de door ons gebezigd- uitdrukking dat, wanneer de justitie uitgaat tot het doen van huiszoekingen, zg vergezeld wordt door een groote politiemacht, maakt men er ons opmerkzaam op dat die macht slechts bestaat uit twee politieagenten en rgksveldwaehter. Daar bg een huiszoekiug een agent voor de deur moet postvatten wanneer er een achteruitgang, is ook daar agent wordt geplaatst, opdat tjjdenB e huiszoeking niemand de woning kan verlaten, schiet er slechts een persoon over die de juBtitie bg de huiszoeking behulpzaam is. Wjj hebben natuurlgk geen bezwaar tegen deze rectificatie. Geslaagd voor de akte middelbaar boekhou den mejuffrouw J. C. Bekaar te Middel- burg. Reeds gemeld in een deel der oplaag van ons vorig nommer. Uit Zierikzee In een Woensdagavond door de ZierikzeeBche gsvereeniging gehouden algemeene vergadering, die door 28 leden werd bijgewoond, is, eenige huishoudelijke zaken, in de plaats van het vertrokken bestuurslid den heer D. ten Haaf, gekozen de heer J. ten Haaf, die ver klaarde de benoeming aan te nemen. De heeren J. van Schelven en J. B. Geluk werden sis bestuurslid herkozen, beiden met groote meerderheidzg gaven te kennen dat de herbenoeming hun welgevallig was. jj de omvraag verzocht de heer L. v d. Ende voorziening in den ongemakkelgken toegang tot de jjstent die te hoog staat. De voor zitter antwoordde dat hierin moeilyk verande ring zal te brengen zyn, door den terrein toestand. Daarna verzocht de heer W. C. de Crane 't woord om naar aanleiding van een ingezonden stuk in een plaatselgk blad waarin 't bestuur wordt aangevallen over het niet tjjdig open stellen van de gsbaan, zgn vertrouwen in 't bestuur uit te spreken. Hg is overtuigd, dat dit gegrondene redenen voor zgne handel wgs heeft gehad. (Applaus). De voorzitter dankte den spreker en zeide dat hg zich door niets zal laten weerhouden zgn eenmaal ingenomen standpunt te verlaten. Hg verklaarde dat na grondig onderzoek is gebleken dat het gs, jl. Zaterdag nog onbe trouwbaar was en is er trotsch op, dat i hem en den anderen bestuursleden, vooral ook met het oog op de kinderen, steeds inlichting vraagt. Tot dusverre kwamen nog geen on gelukken voor hg gelooft dus'dat zgne handel wijze correct is. HOOSWATER Vltsniiigem. Vrydag 28 November nam. 12.21 Zaterdag. - 29 12.57 Zondag 30 1.30 Maandag. - 1 2.8 Dinsdag 2 December 2.40 Woensdag 3 3.13 Donderdag 4 3.46 Door het Uitvoerend deel van het Hoofd bestuur der Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland, bestaande uit heeren P. C. J. Hennequin, voorzitter, C. H. Wagtho, vice-voorzitter, J. J. van Weel, penningmeester, en G. A. Vorsterman van Oyen, secretaris, is aan de ministers van waterstaat, enz., van financiën en van buiten- landsche zaken het volgend schrgven gericht. Aardenburg, 19 Nov. 1902. Waar meerdere onzer groote Landbouwver- eenigingen en ook eenige afdeelingen onzer Maatschappg zich tot de Regeering hebben gewend, om haar gevoelen kenbaar te maken omtrent de maatregelen, die, als een gevolg van de Conventie van 5 Maart 1902 tot oplos sing der suikerquaestie te Brussel gesloten, zullen behooren te worden genomen, acht het Uitvoerend deel van het hoofdbestuur der Maat schappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland zich verplicht, mededeeling te doen van den loop der behandeling dezer aangelegen heid in de vergadering van het Hoofdbestuur der Maatschappg van 6 November jl. als gevolg waarvan het besluit werd genomen om te dezer zake geen adres van wege die Maatschappg te doen uitgaan. In even gemelde vergadering werd door den Voorzitter namens het Uitvoerend deel van het hoofdbestuur het voorBtol gedaan en verdedigd, om zich tot de Regeering te wenden met een adres, waarin zoude worden gewezen op het belang van den verbouw van beetwortelen voor den landbouwer, den veldarbeider en de schipperg, met vermelding tevens van de ver meerdering der cultuur van audera gewassen, die, met name in deze provincie, dit jaar reods plaats vond en daarvoor in de plaats trad. Voorts zoude in dat adres aan de Regeeriug worden verzocht, om bg de onzekerheid ven de toekomst van de beetwortelsuikerindustrie de kansen op het behoud oener cultuur van natuurlgken omvang te bevorderen door uit breiding van het conaumptiegebied en wel door eene belangrgke verlaging van den sui- keraccgns, en eindelgk zoude de weasch wor den te kennen gegeven, dat de Regeériug ia het algemeen maatregelen mocht beramen, waardoor de beetwortelcultuur, zoowel voor den landbouwer als voor de industrie, loonend -e beraadslaging ter vergadering zich bjjna uitsluitend tusschen den Voorzitter, belast met de verdediging van den inhoud van het bovenbedoelde adres, en een der afgevaardig den van de afdeeling Hulst onzer Maatschappg eze afgevaardigde bleek de toekomst van de beetwortelsuikerindustrie zóo duister in te zien, dat de invoering eoner surtaxe hem wen- schelgk voorkwam, al ware het niet tot het maximumcgfer, in de eonventie genoemd, Bg de bespreking der preliminaire vraag of de Maatschappg zich met een adres tot de Regeering zoude wenden, achtte deze afge vaardigde dit ongeraden op grond, dat do kans bestond, dat de strekking van dit adres e andere zoude kunnen worden, dan door het Uitvoerend deel was aangegeven, in welk geval de Voorzitter der Maatschappg later, naar zgne meening, als lid van de 2e Kamer, bg de behandeling van een eventueel Wets ontwerp in eene moeieljjke positie zoude ko men tevens meende hg, dat, waar het hoofd bestuur van de Zeeuwsche Landbouwmaat- schappg gewoon was volkomen eenstemmig te zgn in de uitdrukking van zgn gevoelen, het zich liever moest onthouden van de openba- ring zgner meening, waar dit nu vermoedelijk niet het geval zoude zgn. Door den Voorzit ter werd daartegen aangevoerd, dat hg hoopte, steeds te zullen kunnen onderscheid maken tusschen de verschillende betrekkingen, waarin bg had op ta treden, en aangetoond, dat var- schil van gevoelen tusschen de leden der ver gadering van het Hoofdbestuur zich meermalen had voorgedaan, waarbg dan zoowel het ge voelen van de meerderheid, als dat der min derheid, tot zgn recht werd gebracht. Bg de daar opgevolgde stamming over de vraag, of men zich in dezen tot de Regeering wenden zoude, verklaarde zich een geljjk aantal, nl. 10 leden, daar voor en daar tegenhet voorstel werd daarop krachtens de bepaling der Statuten be schouwd als te zgn verworpen. De Maatschappij tot bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland een gewest, dat ongetwgfeld nauw betrok ken is bg de toekomst van de beetwortelcul tuur zal zich dus van het uiten harer meening bg de Regeering en Volksvertegen woordiging onthouden. Het is moeieljjk aan te nemen, dat het gevallene besluit berust op de aangevoerde gronden en wg meenen, dat veeleer eene overigens lofwaardige vrees voor eene onzuivere stemming, evenwel niet uit gesproken in het spel was immers, naast den woordvoerder, in dezen den Voorzitter van de Coöperatieve beetwortelsuikerfabriek te Sas van Gent, bevonden zich drie aandeelhouders dier fabriek als afgevaardigden der afdeelingen ter vergadering. Hunne stem tegen het voorstel tot het uiten eener meening mag dan ook onzes inziens worden beschouwd als het gevolg der overwe ging, dat zg, zoowel voor de beetwortelsuiker industrie als voor den landbouw opkomende, aan de zuiverheid der stemming overdo strek king van een eventueel in te dienen adres af breuk zouden doen. Tot secretaris van het Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid is, in plaats van mej. Van Asperen v. d. Velde, die 1 Januari haar taak als secretaris van Ons Huis te Amsterdam gaat aanvaarden, door het bestuur benoemd uioj Jacoba Snethlage, woningopzichteres te'sGra- venhage. Het Bureau heeft tevens, naar men ons verder meldt, een belangrgke werkkracht ge wonnen in de volontair-bibliothecaris, mej. Marie Rueb uit Rotterdam, die geregeld over komt voor het verrichten der reed» vrjj om- vangrgke bibliotheek-werkzaamheden. In zjjn antwoord op het voorloopig ver slag der Twqede Kamer ov9r zgne begrooting verklaart de minister van justitie dat er geen reden bestaat voor het bevorderen der onmid dellijke invrglieidsstelling van Wiebren Hoger huis, daar diens gezondheidstoestand thans gunstig mag genoemd worden. Binnenkort zal te Haarlem een »arbei- dersbeurs voor dienstboden" geopend worden, Er is een wgziging gebracht in de voor schriften voor de zooveel besproken belooniag van politiedienaren te Amsterdam. Voortaan ?.al

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1