MIDDELBIRGSCHE COURANT. N". 273. 1302. Woensdag 19 November, Verschillende Berichten. Jiö' Jaargang, |Deze courant verschijnt d a g 01 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,| f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. 18 Nov. 8 u. V! geringe afname in temperatuur. THBBMOHETEB EN VERWAC HTING. gr., 12 u. 32 gr., av. 4 u. 31 gr. F. V e r w a 0 h ttoenemende O. wind, Advertontien20 cent per regel. S-oboorte-, dood- en alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 Tegels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betrettenae Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advartsnile-Binnu A. HE LA BS AR Asn., 1Ü.S. Voorburgwal 866, Anuterdun. Middelburg 18 November. De oorzaken van den achteruit* gang in hoedanigheid van de Zeeuwsche oesters. In het jongst verschenen maandblad Mede- dadingen over visscherij vangt de heer P. P. C. Hoek een beschouwing aan over bovengenoemd, voor onze provincie zeker zeer belaogrjjk, onderwerp, waaraan het volgende ontleend is. De Zeeuwsche oester is altjjd befaamd ge weest om hare uitmuntende eigenschappen 1 Of er nu ook al fijnproevers gevonden werden, die, meer nog dan op de Zeeuwsche, op En- gekche, zg. natives, gesteld waren of er nu ook nog in vele Hollandsche families van deftige, oude afkomst herinneringen, overle veringen bestaan van Texelsche oesters, waar aan de voorvaderen op Oudejaar zoo smulden en die zoo goedkoop waren, waarvan er op een oestermaal wel honderd door eiken gast verorberd werden enz-, de reputatie van de Zeeuwsche oesters heeft daaronder nooit gele den als de oester de noblesse onder de week dieren vertegenwoordigt, zal niemand twijfelen aan de zuiverheid der kwartieren van de Zeeuwsohe oester, waarvan gezegd werd dat zjj zoo malsch was, dat zjj als een klont boter weg smolt in den mond van den liefhebber. Dien goeden naam is de Zeeuwsche oester bljjven behouden in de eerste jaren nadat de zg. oeBtercultuur zich was gaan toeleggen op de vermeerdering van de productie. De oes- tercultnur dagteekent in Zeeland van het jaar 1870 en de eerstelingen van de teelt kwamen in het najaar van 1873 op de markt. Van de door cultuur verkregen oesters werd aanstonds vermeld dat zg in qualiteit niet onderdeden voor van de natuurlijke banken afgevischte oesters. Terwijl nu het aantal dezer laatste allengs kleiner werd, nam dat der gekweekte zeer «nel toe en weinige jaren nadat met de aflevering van gekweekte oesters begonnen was, kon men gerust zeggen dat het onder scheid niet meer gemaakt werd en dat verre weg de meeste der Zeeuwsche oesters producten waren der kunstmatige teelt niet alleen, maar ook dat de reputatie der Zeeuwsche oesters daaronder niet geleden had. In den loop der jaren 1880—1890 begint het dan echter voor te komen, dat men over het produet der teelt niet zoo, of zoo alge meen tevreden is, als in de daaraan vooraf gaande jaren de regel was. Zoo heet het in het Verslag van het Zeeuwsche Bestuur der Vissohergen over 1880, dat de oesters in dat jaar niet buitengewoon vol en vet waren er dat zg op een bepaald gedeelte der Ooster- Sohelde bepaald mager waren; in het Verslag over 1882, dat de oesters over het geheel kleiner warenin dat over 1885, dat het viscbgehalte van de oesters niet zoo goed was als in het vorige jaar; in 1886 was »de visch" (het eetbare deel van de oeBter) niet bijzonder best; in 1887 was het product der teelt, vooral in den aanvang der campagne, allerellendigst en eindelijk was in 1888 de visch van alle soorten over 't algemeen maar slecht wer- keljjk mooie oesters kwamen er in dat jaar maar weinig voor. In de op 1890 volgende jaren begint het allengs regel te worden over de qualiteit der Zeeuwsche oesters te klagen. In vorige jaren gold de klacht als er geklaagd werd steeds slechts een deel der oesters; er waren er toch ook altgd goede oesters in Zeeland te krjjgen; na 1890 komt het telkens voor, dat eigenlijk de geheele teelt van een bepaalden winter onvoldoende is, dat een werkeljjk goede Zeeuwsche oester in zulk een winter dus feite lijk niet te vinden is. Daarbjj doet zieh nu een ander verschgnsel hoe langer zoo alge- meener en, voor de bjj de cultuur geïnteres seerden, hoe langer zoo pjjnljjker voor: er gaan zoovele oesters dood op de oesterpercee- lenOok dit verschgnsel was vroeger wel waargenomen, maar dan altgd als een uitzon dering beschouwd; ook gelukte het vroeger, als dat verschgnsel voorkwam, het in verband te brengen met en dus als 't ware te verklaren uit een abnormalen toestand van de water temperatuur in den winter. Zoo kostte, om het treffendste geval te citeeren, dat bekend geworden is, de strenge koude van den winter 1890/91 het leven aan ongeveer 60 (volgens schatting) van de op de bank aanwezige oesters. In den aan dien winter voorafgaanden zomer verloor men echter, zonder dat daar voor een bepaalde reden viel op te geven, 3( van de grootere oesters en in het jaar 1893 kwam men in het laatst van Augustus even eens tot de ontdekking, dat er vooral in de grootere soorten zooveel sterfte was voorge komen. Te beginnen met 1895 is het letterlijk regel geworden elk jaar in de verslagen over den toestand der visscherjj op de Schelde en Zeeuwsche stroomen klachten aan te treffen over de groote sterfte, die de oesters op de verpachte perceelen teisterdevoor den zomer van 1895, zoowel als voor dien van 1896 schatten de oesterkweekers het verlies op 30 a 40 van de oudere voor de consumptie bestemde oestersin den zomer van '98 was die sterfte belangrjjk grooter en werd voor sommige perceelen tot van 50 verlies door sterfte gesproken. In 1899 was die sterfte wel wat geringer maar werd toch nog van perceelen met 30 verlies gesproken enz. enz. Een derde verschgnsel, dat de oesterkweekers allengs met groote zorg is gaan vervullen, is dat de oesters op de perceelen der Ooster- Schelde, over 't algemeen gesproken, tegen woordig meer tjjd gebruiken om tot een voor de markt geschikt product op te groeien, dan dat, naar zg zich herinneren, vroeger het geval was. Kon men in de goede jaren van de teelt er regelmatig staat op maken, dat de vierjarige oesters voor den handel bruikbaar waren, kwam het toen zelfs voor, dat de driejarige voor verkoop geschikt waren, allengs werd het regel, dat slechts een deel, soms zelfs maar een klein van de vierjarige ais marktoesters ver koopbaar waren en dat het meerendeel daar van als zoogenaamde twjjfelaars, in plaats van verkocht, naar de bank teruggebracht moesten worden, om een jaar later opnieuw opgekord opnieuw in verkoopbare en onverkoopbare gesplitst te worden. Neemt men nu daarbjj in imerking, dat middelerwijl een groot deel van die oesters door sterfte verloren ging en dat diegene, die ten slotte groot en vet genoeg geoordeeld werden om verkocht te worden, in den regel toch nog zoo goed, zoo vet niet waren, als dat vroeger voor de Zeeuwsche ;er regel was, dan behoeft het geen nader betoog, dat er voor de oesterkweekerB inder- d termen waren om over het resultaat hunner cultuur te klagen. In December 1896 wendden'zg zich tot den minister van financiën, den beheerder van 's lands domeinen, waartoe ook de voor oestercultuur verpachte perceelen gerekend moeten worden, met het verzoek van staatswege een onderzoek te doen instellen naar de oorzaken van de vermindering der hoe- opvatting stelt het Hbld. de meening dat er onder de Europeanen in Deli ongetwijfeld velen zjjn, die uit plichtbesef zoowel als uit eigenbelang begrjjpen, dat »zjj het best ge diend worden, wanneer zg welwillend zjjn tegetover hunne ondergeschikten." De IV. Bot. Ct zegt, niet te kunnen be- oordeelen in hoever alwat in deze brochure wordt gezegd, den toets der kritiek kan door staan. Maar ook zjj vindt het al erg ge noeg, als maar een deel van het vermelde als juist moet worden erkend. Daarom be treurt zg het, evenals wjj, »te meer dat de commissie van rapporteurs voor de Indische begrooting althans hetgeen de heer Van Kol tan aanzien der koelie-ordonnantiën bjj het afdeelingsonderzoek heeft in het midden ge bracht, niet in het Yoorloopig Verslag heeft opgenomen" en het komt haar niet twijfel achtig voor, dat het wenscheljjk is dat dit onderwerp desniettemin bjj de openbare be handeling der Indische begrooting ter sprake wordt gebracht. gevolg van dezen maatregel werd aan dr Hoek in April 1897 door den Minister van Waterstaat, wien ook de belangen der oester cultuur als tak van Vaderlandsche Njj verheid ter harte gaaM, opgedragen een onderzoek in te stellen naar de oorzaken van den achter uitgang in hoedanigheid van de Zeeuwsche oeBter. Dat onderzoek, dat in den zomer van 1897 een aanvang nam, werd tot in het najaar van 1901 voortgezet; de lange duur ervan vindt zjjn verklaring daarin, dat het dr Hoek noodzakelijk bleek te zjjn, toen het onderzoek reeds een tjjdlang was ingesteld, zelf cultuurproef in te stellen en deze ongeveer 2 jaar moest worden voortgezet. Het daar over opgestelde rapport kwam in December 1901 gereed en verscheen in den loop van October 1902 als uitgave van het ministerie van waterstaat, handel en ng verheid in hei licht. Dr Hoek geeft een overzicht van den in houd van het rapport en van de eraan toege voegde bjjlagen. De wetenschappelijke adviseur in visscherjj- zaken stelt zich voor in een volgend nummer van het Maandblad zyne beschouwing te ver volgen. EEN AANKLACHT. Dezer dagen verscheen te Amsterdam eene brochure onder den titel De jn'llieoenen uit Deli, waarin de schrgver, mr J. van den Brand, advocaat te Medan, een aantal misbruiken aan- die onder ons bestuur in Deli voorkomen, met name ten opzichte van de uit Java aan geworven koelies, die het soms niet beter hebben dan slaven, terwjjl de schrgver omtrent het lot der Javaansche vrouwen in Deli de ergerlgkste toestanden blootlegt. De Nienwe Arnh. Ct hoopt, dat deze klacht die doet zien dat de heer Van Kol weinig of niet overdreef, toen hjj in 1897 voor het eerst de koelietoestanden in Deli ter sprake bracht in de Tweede Kamer ditmaal een ernstigen weerklank moge vinden in de Kamer, Zg meent, dat deze brochure >een rilling door Nederland" zal doen gaan, geljjk het indertijd ook van de Max Havelaar werd getuigd vooral omdat deze aanklacht het werk is va bekend en ernstig man, wiens mededeelingen berusten op ervaring en eigen waarneming. Het Hbld., erkennende dat er misbruiken in Deli zjjn, hoopt eveneens »voor de eer van ons land", dat daaraan ten spoedigste een einde kome. Maar het gelooft, dat de schrjj ver aan de door hem medegedeelde feiten »een te generaliseer end karakter" geeft, waar door den lezer den indruk kan krjjgen alsof alle bestuurders en bestuurden in Deli »wed- jjvoren in gemeenheid". Tegenover zoodanige Geerke, journalist te Amsterdam. Hem werd een orediet van f 800 voor de redactie enz. toegestaan. Tot leden van het hoofdbestuur werden ge kozen de heeren dr H. de Vries en J. Cuypers. Met ingang van 1 December 1902 is be noemd tot kommies-ontvanger voor het grens- kantoor der le categorie te Kapellebrug van de Zasde, thans tjjdeljjk belast met de waarneming van die betrekking. KORTE MEDEDEEL IN GEN VERGADERINGEN. Te Amsterdam is Zondag het congres gehouden van magazgn- en winkelbedienden in Nederland. In het bureau, belast met de leiding van het congres, had 0. a. zitting de heer A. van "ujjs van Middelburg. Zeven vereenigingen waren vertegenwoordigd. De Bond werd opgericht verklaard en de naam zal zjjnAlgemeene Magazijn- en Winlcel- bediendenbond in Ned&rland. Hg beoogt de bevordering der stoffelijke, zedeljjke en maatschappelijke belangen van zoowel manneljjke als vrouwelijke per sonen, die den leeftijd van 18 jaar bereikt hebben en op magazgn en winkel werkzaam zjjn, ook van hen die belast zjjn met verkoop, expeditie en administratie. Ter bereiking dat doel geeft de Bond zoo mogeljjk geschriften en een eigen orgaan uitj; en doet hjj voorts alles wat langs wette- ljjken weg mogeljjk is ook in samenwerking met andere soortgelijke organisaties en lande lijke comités. Hjj richt afdeelingen op in die plaatsen waar geen vereenigmg van magazgn- winkelbedienden is tenzjj deze slechts in naam mocht bestaan en na bemoeiing van het hoofdbestuur niet geneigd bljjkt 'n strgdbare atdeeling te willen worden. Verder verleent hg financiëelen en moreelen steun aan afdeelingen onder nadere bepaling in het Huishoudelijk Reglement. Als hoofdzetel van den Bond werd vastge steld Amsterdam. Omtrent den zetel van het hoofdbestuur werd besloten dat ook deze te Amsterdam zal zjjn. De jaarvergadering zal worden gehouden in de maand December. De geldmiddelen zullen worden gevonden in contributie, giften en verdere ontvangsten. Het hoofdbestuur zal bestaan uit negen leden en welvoorzitter A H. Harpman, le secretaris H. Suringa, le penningmeester W. A. P. Gjjsbertaen, allen uit Amsterdam, vice-voorzitter K. O. Boer, Haarlem, 2e seore- taris J. de Groot, Amsterdam, en S.Rjjnveldt, Rotterdam. Middelburg, Enschede en Win schoten zullen nog drie leden voor het hoofd bestuur kiezen. Het volgende program van actie werd goed gekeurd a. Het verkrjjgen van een bjj de wet gere gelde vervroegde winkelsluiting. b. Het bekomen van 8en minimum vacan- tietjjd van 8 achtereenvolgende dagen per jaar met behoud van salaris. Het trachten naar een volkomen vrjjen rustdag per week, liefst den Zondag. d. Het verkrjjgen van een bg de wet voor geschreven zitgelegenheid in den winkel voor het personeel. Beperking van het internstelsel en regeling van het leerlingstelsel. De leden behulpzaam te zjjn bg het zoeken naar betrekkingen. Het verkrjjgen van een naar plaatselijke verhoudingen geldend minimum loontarief. g. De leden moreel en zoo mogeljjk flnan- ciëel te steunen bjj eventuëele salarisgeschillen of ter verkrjjging van een korteren arbeidsdag. h. Oprichten van een Kamer van Arbeid voor Winkelbedrijven. plaats voor de eerstvolgende jaarver gadering werd Rotterdam aangewezen. BMUEUDDIGM MZ. Bg kon. besluit: is aan H. van Os, te 's Gravenhage, eervol ontslagen militair apotheker der eerste klasse het N.-I. leger, de bevoegdheid van apotheker verleend benoemd tot ingenieur der 2de klasse voor het stoomwezen, de adspirant-ingenieur voor het stoomwezen, F. H. C. M. Hoek is benoemd tot adspirant-ingenieur voor het stoomwezen, W. Veenhoven, werktuigkundig ingenieur te Hengelo. ATJEH Bljjkens een hier te lande ontvangen tele gram zjjn, bjj het zoeken naar den president- sultan in Pedir, licht gewond de luitenant der inf. Hackstroh en de luitenant der cavalerie De Bruin. De vjjand liet elf dooden achter. Op de Zondag te Delft gehouden jaarver gadering van de Vereeniging De Dageraad bleek uit het overzicht van het afgeloopen jaar dat de afdeeling Enkhuizen heeft opgehouden te bestaan en er 214 algemeene leden zjjn. De afd. Amsterdam heeft 150 leden, Den Haag 126, Dordrecht 17, Delft 40 en Groningen 52, samen zoowat 600 leden. De heer Gerhard, die de redactie van het weekblad der Vereeniging De Vrije Gedachte nederlegde, werd vervangen door den heer UIT STAD EN PROVINCIE. Onder verwijzing naar de in dit nommer voorkomende advertentie raden wjj lezers, die aan de gas- en waterleiding of aan beiden zjjn aangesloten, zoowel in hun eigen belang als in dat van den dienst, aan om, nu de vorst is ingetreden, de volgende wenken op te volgen De gasmeter worde tegen de vorst beschermd, 't zg door er zaagmeel, 't zg er een kleed over te-leggen. De aangeslotenen aan de duinwaterleiding dienen, om verzekerd te zgn dat de leiding niet wordt beschadigd, 's avonds de stopkra nen te sluiten en het water uit de buizen te laten wegloopen en verder de hoogste kraan in het huis open te zetten opdat de lucht kunne toetreden. Het jaarlgksch onderzoek van de verlof gangers der militie te land, aan wie toege staan is dat onderzoek op een lateren tgd dan in Juni te ondergaan, zal dit jaar plaatshebben op het stadhuis te Middelburg, op Zater dag 6 December, des voormiddags om elf uren. De zittingen van Militieraad, zullen, na afloop der zittingen te Middelburg, worden geopend te O 0 s t b u r g op 13 December a. s.i te H u 1 s t op 16 December a. s. en te Z i e- r i k z e e op 19 December a. s. De militieraad vergadert te Oostburg voor de gemeenten in het voormalig 4e district, Hulst voor de gemeenten m het voormalig district en te Zierikzee voor de gemeenten op Schouwen, Duiveland, Tholen en St Philipsland. Bg de heden gehouden verkiezing van leden der Kamer van koophandel en fabrieken alhier zgn de aftredende leden allen her kozen, en wel de heeren J. Lutegn met 64, J. P. Fokker met 68, H. P. den Bouwmeester met 70, Ph. Boudewgnse met 66, L. G. Kake- beeke met 69 en H. A van Adrichem Boo- gaert met 67 stemmen. Verder verkregen de heer W. J. J. Koole 3 stemmen en verschillende personen ieder 1 7 briefjes waren blanco van de 78 die werden ingeleverd. Voor de verkiezing van een lid, ter voor ziening in de vacature, ontstaan door het overigden van den heer J. Borsius, leverden eveneens 78 kiezers biljetten in. Gekozen werd de heer E. A. C. F. Mes met 60 stemmen. Verder verkregen de heeren C. Boudewgnse 9, en jhr. J. P. Boddaert 5 stemmen, terwjjl op twee andere peronen een stem was uitgebracht; twee briefjes waren blanco. Het aantal kiezers bedraagt 240. Heden morgen heeft de majoor J. H. P. de Lille Hogerwaard, benoemd directeur van de cadettenschool te Alkmaar, het bevel over het 2e bataljon, 3e regiment infanterie al hier overgedragen aan kapitein J. H. N. Ber- nelot Moens, die tjjdeljjk met dat bevel wordt belast. De majoor De Lille Hogerwaard za! zgne bestemming volgen. Uit Vlissingen. Hr. Ms. pantserschip De Ruijter vertrok heden kwart voor tweeën naar 't Nieuwediep Er wordt storm uit het N. O. verwacht. De heer J. D. Kestell, secretaris van gene raal De Wet, vertrekt 21 dezer met het s. lintagel Castle, naar Zuid-Afrika. Bjj kon. besluit is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd gemeld, mei ingang van 28 November benoemd tot burgemeester van Tholen de heer M. G. van Stapelen. Woensdag Donderdag Vrjjdag Zaterdag Zondag Maandag. Dinsdag HOOGWATER VlüMlngen. 19 November nam. 3.43 4.37 5.35 6.43 8.16 9 30 10.37 LANDBOUW. Maandag hield de vereeniging Het Neder- landsche Rundvee Stamboek te Amsterdam eeae buitengewone algemeene vergadering. Mede gedeeld werd, dat een groote reclameplaat, voorstellend inlandsch vee, zal worden ver spreid, ook in 't buitenland Een begeleidende brochure in vier talen zal eveneens worden verspreid. Tot inspecteur voor de provincie Groningen werd benoemd de heer J. Djjkveld Stol te Ulrurn. Nog kwamen de bepalingen omtrent de inrichting van het stamboek in bespreking. sze bepalingen zgn van technischen aard. Bg de overgangsbepalingen zette de heer v. d. Bosch uit Goes uiteen, hoe het Rundveestamboek van Noord-Holland kon wor den opgelost in de Nederlandsche Vereeniging. De vergadering besloot, dat tot die samen- aelting pogingen zullen worden aangewend. In 't geheel wordt door de Regeering 30 000 beschikbaar gesteld voor veefokkerjj. Het kwam den voorzitter, den heer J. Bree- baart Kzvoor dat elke afdeeling van 't Ne- derl. Rundvee-Stamboek een bepaald gedeelte tot haar beschikking moet hebben. In dezen geest werd besloten. LETTEREN EN KUNST. Te Ween en wordt een liefdadigheids- concert georganiseerd voor de gewezen Wag- iangeres Amalia Materna, wier villa onlangs voor schuld verkocht is. In weerwil van het groote verleden van de nu bejaarde vrouw, zgn er velen die niet veel sympathie voor deze beweging hebben, want zg heeft op een onge looflijk lichtzinnige manier haar fortuin opge maakt, evenals ondersteuningen die haar later geschonken werden. Velen ergeren zich er ook aan dat men op dat concert o.a. ten uitvoer zal brengen die i des scluddbeladenen Amfortas en gedeelten betreffende de heilspendende Gral uit de Parsifal. »Deze smakeloosheid is bjjna een vergrjjp tegen de kunst" schrjjft de correspondent van de Brankf. Ztg. De November-aftevering van De Economist bevat een opstel van den heer F. M. Wibaut Over toaardeproblemen in eene socialistische {com munistische) Maatschappij. Hjj weerlegt daarin verschillende beweringen, door den oud minister, mr N. G. Pierson geuit in een studie, in de aflevering van Juni van hetzelfde tjjdschrift, over Het ivaardeprolleem in eene socialistische maatschappij, waarin hg de socialisten oproept om nu toch eens »kleur te bekennen." Aan het ministerie van buitenlandsche zaken in Den Haag is eene overeenkomst ge- teekend tusschen Nederland en België, die de overeenkomst van den 16en September 1888 zal vervangen, welke de wederkeerige betrek kingen regelt van de Nederlandsche postspaar bank en de algemeene spaarbank in België. In 75 jarigen ouderdom is te Maastricht overleden jhr. mr. Van der Maesen de Sorn- breff, oud-minister van buitenlandsche zaken in het tweede ministerie Thorbeoke. De heer Van der Maesen bekleedde deze hooge betrekking echter nog geen 2 jaren De aansluiting van onze regeering aan den stap der groote mogendheden die aan Rusland over den Poolschen opstand van 1893 een nota hadden gezonden, vond geen bjjval bjj vele kamerleden en leidde tot de afstemming der begrooting voor buitenlandsche zaken door Eerste Kamer op 29 Dec, van dat jaar. Vjjf dagen daarna was de minister op zgn verzoek ontslagen. Een half jaar daarna bracht het kiesdistrict Maastricht hem in de Tweede Kamer, waar van hg tot 1873 deel uitmaakte. Volgens het jaarverslag van de Machi- nistenschool te Amsterdam ving de eerste cursus (September—Februari) aan met 159 leerlingen. Bjj het einde verkregen 5 leer lingen het diploma voor werktuigbouw en electroteehniek en 2 voor suikertechniek en electrotechniek. De tweede cursus Februari— Augustus ving aan met 133 leerlingen. Toen kregen 10 leerlingen het diploma in de on derscheidene vakken.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1