MIDDELRIRGSCHE COURANT. W oensdag 12 November. V" D< N®. 267 Mi!' Jaargang, 1902. Doze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THBBMOHETGR BW VERWACHTING, 11 Nov. 8 u. vm. 46 gr., 12 u. 52 gr., av. 4 n. 51 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige O. wind, veranderlijk. Advertentien20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Keclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Qeldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adwertentle-Bnrena A.,9B LA MASS Am., BI.S. Voorburgwal 366, Amsterdam. Middelburg II November. Politieke Moraliteit? Terecht vroeg onlangs in het Sociaal Week blad de hees Kerdjjk»Wa&t big ft de politieke moraliteit, waarvan «Christenen" immers de uitverkoren pachters zjjn Hij vroeg dat in verband met de groote... laat ons maar zeggen vrjjmoedigheid, waarmede sommige anti-revolutionnairen zich bljjken te willen heenzetten over de door hen verwachte vermeerdering van des heeren Kuyper's «oude plunje". Oude plunje nog wel, die de aller mooiste staatsierok was in diens kleerenkast Menschen, die geen al te slecht geheugen hebben, zullen nog wel weten, dat bp de ver kiezingen van het vorige jaar door de anti- revolutionnairen als eerste eisch op den voor grond was geplaatst«voor zoover de grondwet toelaat, finale oplossing van het onderwijs vraagstuk in den geest van het gewijzigde Unie-rapport." Zoo had het centraal-comité der partij, waarvan dr Kuyper de ziel en de be wegende kracht was, het voorgesteld als eerste nommer van het «program van urgentie"; en zoo had haar Deputaten-vergadering, die door dr Kuyper werd beheerscht, besloten. Opdat een ieder goed begrjjpen zou, dat het maar niet voor de aardigheid was, had men er na drukkelijk bijgevoegd, dat het aldus werd vastgesteld «voor het vierjarig tjjdperk, dat met de stembus van 4 Juni stond ontsloten te worden." Doch nauweljjka had die stembus gesproken, en had de anti-revolutionnaire heerscher, onder dankzegging aan God, de teugels van 's lands bewind in handen genomen, of de Troonrede, waarin het ministerieele program voor het in getreden vierjarig tijdperk omschreven werd, sprak van die >finale oplossing van het onder wijs-vraagstuk" n'el. Dat moet in oprecht-vertrouwende anti- revolutionnaire kringen van eenvoudigen van hart een bittere teleurstelling zjjn geweest- En vermoedelijk in het er daarmede niet beter op geworden, sedert allengs geruchten opdoken, dat men op vervulling van de stembus-belofte maar niet meer moest rekenen. Zouden die geruchten heusch waar zjjn ge weest 't Heeft er wel den schijn van, nu enkele weken geleden de heer De Wilde, die door gaat voor den pers-schildknaap bg uitnemend heid van den Minister van BinnenlandBche Zaken, het volgens een verslag in De Standaard noodig heeft geoordeeld, in een vergadering te 's Gravenbage te verklaren, dat het zou zjjn een «onredeljjke eisch, van dit ministerie te verwachten, in deze vierjarige parlementaire periode te komen met een finale oplossing van de schoolkwestie in de richting van het Unie-rapport". Een anti-revolutionnaire in hot Noorden, do Nieuwe Prov. Groninger Courant, scbjjnt zelfs alle moed te hebben opgegeven. En zjj proeft zich en haar lezers over bet geval te troosten als volgt »Het zou kinderachtig wezen om te gaan pruilen mannen weten zich over een teleur stelling wel heen te zetten. Ook in dit op zicht moeben we de historische Ign volgen. In 1880 en '89 verwachtte men algemeen een andere oplossing, dan toen gegeven werd Nauwelgks echter werd ons verzekerd, dat die andere oplossing in de gegeven omstandig heden niet mogeljjk was, of heel de par tg berustte daarin, en dr Kuyper gaf ons daar toe het voorbeeld." 't Scheen ons de moeite waard, die woorden onverkort weer te geven, Dat «volgen van de historische lgn" is goud waard. De heer Kuyper schreef eens »anti-revolutionair ook in het huisgezin". De Nieuwe Prov. Groninger kan er nu van maken >anti-revolutionnair ook in het schenden van stembus-beloften". Of hebben 's ministers vrienden in de pers. in hun overgrooten jjver, hem noodeloos in opspraak gebracht, «overmits" hjjzelf er niet aan denkt, zoodanige ontrouw aan het gegeven woord te begaan, maar wel degelgk met de toegezegde «finale oplossing" komen zal? Vriend en vgand zullen het binnen enkele weken, over enkele dagen misschien, vernemen. Want eenige zjjner vrienden in de Kamer minder geneigd, dan anderen, naar 't schjjnt om zich bg zoodanige ontrouw neer te leg gen, indien werkelgk de Minister Kuyper er zich aan wil schuldig maken hebben, lui- dens het Voorloopig Verslag over hoofdstuk I van de staatsbegrooting, hem «herinnerd, dat de meerderheid der kiezers, wier stem tot het optreden van het ministerie aanleiding gaf, vooral geleid werd door het uitzicht op finale oplossing van de schoolkwestie". Nu is de Minister aan het woord Hg dient het te spreken iu zgn Memorie van Antwoord En als hg het niet duidelgk doet, zal hg bg de openbare beraadslaging er wel toe gedron gen worden. Zgn beste vrienden zullen ver moedelijk hopen, dat hij de geruchten, die in omloop zgn gebracht, vierkant zal logen straffen. Of zal hg zgn lastig-vragende vrienden van zgn kant er aan herinneren, dat hun bewering, als zou «de meerderheid der kiezers" in 1901 geleid zgn door het uitzicht op een finale oplossing der schoolkwestie in den geest van het Unie-rapport, onjuist is? Zal hg er op wjjzen, dat zulk een oplossing noch was noch is het begeeren van de Katholieken Zal hg het oude liedje zingen van het coalitie-kabinet, waarin hg geen vrjj man is Zal hg niet zoo openhartig, maar toch verstaanbaar zeggen: ik zou wel willen, maar ik kan niet, en ik mag niet Als bg dit doet, zal hg zelf in het licht stellen, dat bg de stembus een houding iB aangenomen, die den toets der zedelijkheid niet kon doorstaan. In het verkiezingsstrgd- perk werd gestreden om de regeermacht. Een ieder dr Kuyper in de eerste plaats wist met volkomen zekerheid, dat bjj in geen geval g machte wezen zou, een «zuiver" ministerie te vormen, dat hg integendeel zonder de mede werking der Katholieken het niet zou kunnen bolwerken. Geen seconde van een minuut heeft hg zich kannen voorstellen, dat het Kabinet, aan het hoofd waarvan hg na de zegepraal zou komen te staan, niet een coalitie- Kabinet wezen zou. Welnu, waar dat zoo was, waar hg niettemin door de Deputaten-ver gadering, welke het veldtochtplan opmaakte, voor het vierjarig tjjdperk, hetwelk in aan tocht was, de finale oplossing van de school kwestie voorspiegelde, indien het kiezersvolk hem op het kussen bracht, daar zouden wjj als gewone burgermenschen altjjd nog een klein beetje hechtend aan zedelijkheid ook op staatkundig erf waarlijk niet gaarne in zgn Bchoenen staan, bg aldien bg inderdaad die voorspiegeling ging verloochenen. Wg zouden er dan zelfs toe kunnen komen medelgden met hem te hebben, zooals een iegelijk, Christen of niet-Christen, betaamt jegens zgn medemensch, al wordt door dezen zéér grovelijk misdaan. En wg zouden dan bovendien zeggenvoor de kiezers een leering met het oog op den volgenden keer. FRBD. VAM ËËUUN EN HET SOCIALISME. Dezer dagen heeft dr Fred, van Eeden te Leeuwarden en te Groningen een voordracht gehouden over gemeen schappelijk grondbezit. Hg zette het doel en het belang van g< schappelijk grondbezit uiteen en de noodzake lijkheid van kolonisatie der arbeiders, het liefst in de nabijheid van groote steden en hun om streken, om zoodoende met elkander in con tact te komen. jj behandelde vooral zgn houding tegenover de sociaal-democraten en bestreed hen in hun tegenwoordige uiting. De kern der socialis tische idee is dat recht gesteld wordt boven macht, maar de sociaal-democratie tracht eerst de macht te verkrijgen, om daarna in te voe ren wat zg meent dat recht is. Zg zoekt het om dan het gezag te overwinnen enzjj toont daardoor het vertrouwen te hebben ver loren in het feit dat de waarheid geen uiter lijke macht behoeft om te zegevieren, maar alleen vrjje uiting. Volgens dr Van Eeden leeft overal de idee van het socialisme ze is de idee der toekomst. Ze bedoelt, dat de menschen elkander weder- keerig zullen helpen, niet elkander uitplun- Niet uit een bjjzonder beginsel van zelfverloochening, maar uit verstandig inzicht. Onderling dienstbetoon is socialisme. In zgn hart is elk socialist. Misverstand houdt aansluiting onderling tegen. De idee wacht op de kern, die durft handelen. Waarom handelen we niet We zien toch, dat leven van den arbeid van anderen een algemeen ver schijnsel is. Dat nu is anti-socialistisch en ge volg van kortzichtigheid. Vanwaar deze Door suggestie, die langzamerhand in den loop der eeuwen ontstaan is en de geheele maatschappij heeft doortrokken, leder meent thans, dat het magte leven van den arbeid van anderen. Er zgn er echter, die dit als onreeht inzien: die zien, dat een klein deel het grootere uit buit. Zoo ontstond daartegen een strooming de sociaal democratie, deze trekt overal de grootere krachten tot zich. Maar tegenover deze strooming ontwikkelde zich een nieuwe. Deze wenscht niet, dat alles van boven af wordt klaar gemaakt, ze wenscht, dat van onderen op wordt begonnen overal wil ze, dat de men schen zelf werken aan wijziging der verhoudin gen. Niet van uit Den Haag wenscht ze dit te zien doen. Zoo is de groep ontstaan die strjjdt voor Gemeenschappelijk Grondbezit, en eene veree- nigiug van dien naam oprichtte. Wat is het doel van die Vereeniging Bekend is, dat de bron van het kwaad zit in den particulieren eigendom van den grond. Zoo zgn er, o- a. iu Friesland, uitgestrektheden in het bezit van éen enkel persoon waarop duizenden arbeiders werken, aan wie door den eigenaar slechts zooveel wordt uitbetaald als volstrekt noodig is om te leven terwjjl hg zelf de overwinst in weelde verteert. Zulk een toestand kan niet blgven bestaan. De grond behoort aan de gemeenschap. Eigendom kan een goede zaak zgn, maar in beperkten zin- Een smid b. v., die voor de nitoeiening van zgn beroep aan éen hamer genoeg heeft, mag niet over honderd beschikken. Het bestaande recht op den grond is een waar roofrecht hierin moet verandering gebracht worden. Dit het doel van den Bond. Maar niet door den Staat wil deze zgn doel bereiken. Zelf wil hg zich grond verschaffen, door zgn eigen leden dien laten bewerken. Maar grond alleen is niet voldoende. Er zgn werktuigen noodig. AIzoj ook de productiemiddelenook deze moeten gemeenschappelijk eigendom worden- Maar de grond is het eerste het andere volgt wel. Niet alle eigendom behoeft te ver dwijnen persoonljjk eigendom kan blijven bestaanieder heeft voor zich zelf kleeren noodig, enz. Nu voert men den aanhangers van dien Bond toe, dat zg zich gaan afzonderen in koloniën zich terugtrekken om daar hun eigen landeljjk leven te leiden. Maar dat is bg hun geen doelhet is het begin van de uitvoering van het streven van den Bond. Beoogd wordt het bezit te veroveren van den gronu' in dor pen en steden voor de werkerB. Voor de werkers, onverschillig of ze werken met het hoofd of hand, als hnn arbeid slechts productief is. EEM KORT WOORD is door den heer H. van Kol in het licht ge geven naar aanleiding van het Voorloopig Verslag over de begrooting van Nederlandsch- Indië voor 1903. Met diepe teleurstelling heb ik aldus vangt hg aan dit Verslag der Commissie van Rapporteurs, bestaande uit de heeren Cremer, De Visser, Tydeman, Van de Velde en Van den Heuvel gelezen. Zulk een lauw Verslag waar zulke groote nooden om kracht dadig ingrjjpen roepen, zulk bljjkbaar eu dat nog wel op onhandige wjj ze hulp ver- leenen aan den Minister indien hjj gewichtige vragen zou willen ontwijken, had ik niet kunnen verwachten. Doch erger nog is het, dat men zaken van ingrijpenden aard, die niet in éene maar in meerdere afdeelingen, door mg en mjjne partggenooten zgn te berde gebracht, eenvoudig beeft verzwegen Daarbg kan en mag ik mg niet neerleggen. Daar ik te vergeefs den Voorzitter der Commissie, den heer Cremer, aandrong op herstel van dit verzuim» wil ik trachten op deze wjjze daarin althans ten deele te voorzien. Het is nu het middel dat mg nog rest, om een en ander ter kennis te brengen van de Leden der Tweede Kamer, van den Minister en van allen die belang stellen in Indië. Wat de algemeene beschouwingen betreft, zoo kan ik die hier ter zjjde laten. Wat deze aangaat, moet den Leden der Commissie eenige vrjjheid worden gelaten, en moet men, bg het kort weergeven der gehouden beschoswingen, kunnen afgaan op den takt en de eerlijkheid der Rapporteurs Doch iets anders ib het waar het geldt détailzaken, bg de verschillende onderafdeelin- gen besproken. Daar heeft men het volste recht uitdrukkelgk te verlangen, dat elke ge maakte opmerking, die niet als onzin kan wor den beschouwd, of het vermelden niet waard in het verslag worde opgenomen. In hoe verre de volgende punten onder een dier beide rubrieken vallen, laat ik gerust aan het oordeel van den lezer over. Verder wil ik mg slechts beperken tot die punten die in hoofdzaak aan leiding hebben gegeven tot deze klacht, en deze dan nog zoo beknopt mogelgk opgeven, Hierna volgen de verschillende punten, die hg ter sprake bracht. te GoorDordrecht mr H. Th. van Geuns, thans griffier bg het kantongerecht te Eist; zgn benoemd tot inspecteur der dir. bel. enz. L. A. Alting Mees, waarn adjunct-contro leur der directe belastingen en van het kadas ter te Haarlem, onder intrekking van zjjne benoeming tot ontvanger der directe belastin gen en accjjnzen te Mjjdrecht c. a. en tot inspecteur te Emmen J. H. Staal, adj.-inspec teur te Arnhem is dr J. C. Marfex, thans ijjdeljjk leeraar aan de Kon. Mil. Academie, benoemd tot leeraar in de wis- en natuurkundige vakken aan ge melde inrichting; is- de eerste-luit. op non-activiteit M. J. M Willems, van het wapen der art., op zgn ver zoek, een eervol ontslag uit den militaren dienst verleend. De St. Ct. van heden bevat een Kon. besluit van den 24sten October, houdende bepalingen omtrent het onderzoek van meelaftreksels in bierbrouwergen en van bier. 0IT STAD EN PROVINCIE. Bg kon. besluit is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd gemeld, met ingang van 16 Nov. benoemd tot directeur van het Rgkslandbouwproefstation te Maastricht dr D. Knuttel, scheikundige aan het proefstation te Goes. Verder is aan den eervol ontslagen licht- wachter bg de verlichting op de Wester- Schelde te B a t h, A. Zuidweg, een pensioen verleend ten bedrage van f 150 's jaars. BMUiaiIlTGM MZ. Bg kon besluit: zgn benoemd t®t griffier bg het kantonge recht te: Amsterdam (4de kanton) mr L. J. Blgdenstegn, thans subst-griffier bg de arr.- rechtbank te ArnhemSchiedam mr C. Jen- tink, thans griffier bg het kantongerecht te Almelo; Woerden jhr mr J. B. Ooenen van 's Gravesloot, thans griffier bg het kantonge recht te Dordrecht Sommelsdgk, mr W. F. van Slooten, advocaat en procureur te Haar lem, tevens beëedigd klerk ter griffie van de arr.-rechtbank en waarn. griffier bg het kan tongerecht aldaar; Almelo mr L. H. M. van Kruyne, thans griffier bg hetr kantongerecht Uit VliBsingen. Wegens slapte van werkzaamheden aan de fabriek De Schelde, waar onlangs, zooals gemeld, de werkuren reeds verminderd zgn, zgn thans tegen as. Zaterdag een 30-tal werklieden be dankt, in 't geheel sedert de laatBte weken 40. Nog meerderen zullen ontslagen wor den, zegt men. Maandag waB het 50 jaar geleden, dat heer A. C. de Mug nek, brandmeester bjj de brandweer te Oost- en West-Souburg, werd aangesteld en gedurende al dien tjjd daaraan onafgebroken verbonden bleef. Het gemeentebestuur meende dat feit niet onopgemerkt te moeten doen voorbijgaan. De burgemeester bood, met een van wa&r- deering getuigende toespraak, den jubilaris namens hem zeiven, den gemeenteraad en den secretaris een sierlijk verguld zilveren gedenk penning met inscriptie aan. De heer De Mujjnck toonde zich ten hoogste ingenomen met dit bewijs van erkentelijkheid- Voor het bergen der Silvio, bg Bsrs- e 1 e gezonken, is, volgens het Hbld. van Ant werpen, nu contract gesloten met eene Ant- werpsche firma. De Silvio zakt steedB dieper het zs en naar het scbjjnt zou zg reeds een weinig op zjjde zjjn gevallen, doch van dit laatste hebben we nog geene bevestiging ontvangen. De bergingswerken worden voortgezet. Omtrent en in verband met het ongeval, dat in het Gasthuis te Goes plaats had met den, in ons vorig nommer gemelden noodlot- tigen afloop, sehrjjft de G Cl.: Het geval heeft zich als volgt toegedragen. Terwjjl de Zuster Donderdagmorgen voorbe reidende maatregelen nam voor het bezoek van den geneesheer, was het kind een oogenblikje aan zich zelf overgelaten en daarvan heeft het gebruik gemaakt om zgn schortje in de kachel te steken, zoodat zgn kleertjes in brand ge raakten. Op het gegil van het kind kwam de Zuster, die zich in het aangrenzend vertrek bevond de vertrekken loopen in elkaar en de deur stond open aangeloopen, zag in een oogwenk wat er gebeurd was, nam een deken van het bed, wikkelde de kleine er in, kortom deed alles wat tot redding gedaan moest worden Het heeft helaas niet mogen baten. Het is stellig een droevig iets, dat in een Gasthuis waar men kinderen ter verpleging dergeljjke dingen kunnen voorvallen, maar toch zal men de Zuster, die steeds hare taak met zoo groote toewjjding heeft vervuld, niet al te hard mogen vallen. Een verzuim is er gepleegd, daar valt niets tegen te s maar het ongeluk zou niet hebben kunnen plaits vinden, indien er om de kachels eene afsluiting was geplaatst, zooala in de meeste ziekeninrichtingen het geval is. Voor kinderen en patiënten, die aan toevallen Ijjden, ia zoo iets hoog noodig. Laten wg hopen, dat der- gelgke afsluitingen voortaan in deze inrich ting, die overigens zoo keurig in orde is en waarop Goes met recht trotsch mag zjjn, niet zullen ontbreken De ervaring, dat die afslui tingen noodig zgn, is veel te duur gekocht, maar zoo kan er uit dit droevig geval iets goeds voortkomen. Met ingang van 23 Nov. a. zal het rjjks- telephoon kantoor te K a p e 11 e (Zuid-Beve land) op Zon- en feestdagen geopend zgn van 7.30 tot 8 30 uur voormiddags (Greenwichtjjd). De diensttjjd op werkdagen bljjft enveranderd. Voor de scholen met den Bjj bel werd dit jaar gecollecteerd te Spui bg Terneuzen (gem. Axel) 88 en te Oud Vosmeer 230. In de jl. Maandag te IJz en dg ke ge houden raadsvergadering werd opnieuw tot het heffen eener beursbelasting besloten, waar op de goedkeuring van H. M. zal worden ge vraagd. Medegedeeld werd dat Gedeputeerde staten afwjjzend hebben beschikt op het hooger be roep van den heer J. F. Temmerman tegen zgn aanslag in den hoofdeljjken omslag, daar bij verzoekende 4000 te worden verlaagd. Op ingekomen verzoekschriften van bewo ners der buitenwijken tot het leggen van klin kerpaden zal door burg. en weth. in eene volgende vergadering advies worden uitgebracht. Dan zal ook worden besproken het vervan gen der stervende kastanjeboomen op het Marktplein, waarmede het maar niet vlotten wil. Ten slotte wees de heer Hendrikse op den ellendigen toestand van den publieken weg in de Nolle en aan de Ponte en verzocht hjj het dageljjksch bestuur bjj het schouwen der wegen den djjkgraaf van dien polder tot zgn plicht te brengen. Wel kan men niet vorderen dat in den winter de wegen in zomertenue zjjn, maar daarin gaten aan te treffen waarin men ge makkelijk een paard zou kunnen begraven, vindt hg wel wat al te erg. De voorzitter antwoordde dat de wegen alleen in het voorjaar geschouwd worden doch daar ook bg hem klachten over den slechten toestand waren ingekomen, stelt hjj zich voor een buitengewonen schouw te houden. )eze weinig belangrjjke vergadering werd naar men rus meldt door slechts 5 leden bjjgwoondde heeren Leenhouts en De J waren afwezig. LANDBOUW. Wjj ontvingen een «verslag van proef nemingen naar de oorzaken van het lage per centage vluchtige vetzuren in JMederlandsche boter." Dit bevat een onderzoek naar den invloed der weersgesteldheid en van de voedering op het verzadigingscjjfer der vluchtige vetzuren enz. in de boter en wel in de maanden Mei tot en met November 1901, door dr A. J. Swaving, directeur van het Rgkslandbouwproefstation te Goes. Aan het slot zegt de heer Swaving De thans verkregen resultaten komen over een met die van het vorige jaar, zg bevestigen de toen door mjj opgestelde conclusies, zoodat, op grond hiervan, als vaststaande het volgende moge worden aangenomen I, de late weidegang vermindert, voorname- ljjk tengevolge der schrale voedering, het ver zadigingscgfer voor de vluchtige vetzuren, terwjjl het Crismergetal en het refractiecjjfer min of meer stjjgen II- de stalvoedering alleen reeds hefczjj op stal of buiten op den mestput, behoudt het verzadigingscgfer op eene behoorlgke hoogte, terwjjl refractie en Crismercjjfer binnen de normale grenzen blgven III. de verandering in de voedering doet zich bjjna onmiddellijk en op zeer duideljjke e in de samenstelling van het bovervet gelden (sterke daling van het verzadigings cgfer, stgging der refractometrische afwijking en van het Crismergetal); IV. door doeltreffende bijvoedering in de we 'de moet het mogelijk zijnom bij laten weidegang hel verzadigingscijfer voor de vluchtige vetzuren, op behoorlijke hoogte te houden. De vergadering, uitgeschreven door de af- deeling Zierikzee der Maatschappij tot bevordering van landbouto en veeteelt in Zeeland, waarin door een tweetal leden der kamer van koophandel de uienteelt en de uienhandel voor Londen zullen besproken worden, is bepaald op a. Zaterdagmiddag. Die vergadering zal o. a. worden bezocht door den rjjkslandbouwleeraar en den rjjks- tuinbouwleeraar, terwjjl die ook zal worden bijgewoond door een landbouwer uit Flakkée, die dit jaar proeven genomen heeft met zaad van uien, die op de Londensche markt gevraagd worden. RECHTSZAKEN. Arrondissem ents-Rechtbank te Middelburg. Heden (Dinsdag) zgn veroordeeld wegens mishandeling P. D., 23 j., boerenknecht, O.- en W.-Souburg, tot 4 m. en J. H., 38 j., werk man, Axel, tot 2 m. gev.straf, cn P. A. H, 28 j., arbeider, Westdorpe, tot f 10 b. s. ƒ10 d. h.;

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1