MIDDELBIRGSCHE COURANT.
N°. 247.
145° Jaargang,
1902,
Maandag
20 October,
Ons standpunt.
Dezo courant verschijnt dagelijks, mat uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs» per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
18 Oct. 8 u. vm. 48 gr., 12 u. 50 gr., av. 4 u. 50 gr. F. Verwacht: gedeeltelik be wolkte
lucht, neerslag, later opklarend.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel,
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ni verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Ann., N.K. Veorburgwal 966, Amsterdam.
By deze courant behoort een Bij
Middelburg f8 October.
De Maasbode kan zich natuurlik niet ver-
nenigen met het Btandpunt, door ons ingenomen
tegenover de besturen der drie anti-liberale
kiesvereenigingen in het negende district van
Amsterdam, die bi den raad erop aandrongen
paal en perk te stellen aan het optreden van
openbare onderwizers bi verkiezingen en die
openbare betoogingen na afloop van e
stemming willen verbieden.
Zelfs onze herinnering aan de flinke houding
indertid van den schoolopziener mr J. H. de
Laat de Eanter te Goes tegen den minister
Heemskerk, en onze waarschuwing dat libe
ralen, die deze besturen in hun verzoek steunen,
meewerken de staatkandige vrgheid van ons
volk aan banden te leggen, konden de redactie
van dit katholieke blad niet van gedachten
doen veranderen.
Integendeel.
Onze opmerking in ons nommer van Dinsdag
overnemende, laat zjj daarop volgen
»Het baat natuurljjk niet, om tegenover deze
staatkundige denkbeelden een uitgewerkte
redeneering op te zetten. Eerstens niet omdat
men wegenB de jjlheid der daar verkondigde
begrippen er eigenlijk geen vat op heeft. Maar
tweedons ookwanneer men de liberaliteit
zoo opvat en in de vrijzinnigheid dermate ge
vangen ligt, dat men voor elk individu in
Nederland in alle omstandigheden een onbe
perkte vrgheid opeischt, niet zeggen wg om
politieke denkbeelden te hebben, maar om die
op allerlei wgs onder het volk straffeloos te
propageeren, daarbjj leuk opmerkende dat
mCn de lui maar moet laten begaan omdat
men de propaganda toch niet kan tegengaan
ja, dan zw|jgt natuurlijk ieder die nog een
grein gezond verstand heeft en het wel meent
met het Vaderland.
Want voor hem is het dan duidelijk, dat de
•politiek van de straat"' ten slotte aan het
langste einde trekt en dat dus allerwege het
politiekorps versterkt, nieuwe straf- en dwang-
wetten dienen te worden ingevoerd, wil men
niet dat zulke politiek, eerst alleen de politiek
van Troelstra, nu blijkbaar ook die van de
Midd. CL. in het land zegeviere.
Nu zal het voorloopig niet zoo'n vaart nemen,
daar ons volk toch te nuchter is van zin om
eene handhaving van de staatkundige vrgheid
der burgers en eene uitlegging van deNeder-
landsche Grondwet als die welke de Midd. Ct.
ons hier aan de hand doet, op den duur te
dulden, maar de overgelegde citaten bewjjzen
toch wel, dat er tegenwoordig al meer dan
een liberaal blad is aan te wijzen, hetwelk
misschien wel niet op eene Ign met het Volk
wil genoemd worden en zich te fatsoenlijk
acht om socialist te wezen, maar dat feitelijk
hoe langer zoo meer afglijdt naar Troelstra
en de zjjnen en van bet libeyalisme alleen nog
maar den naam draagt."
Dit is ook een standpunt dat, hoe dikwjjls
ook bloot gelegd, altijd de aandacht trekt om
zgne eenzijdigheid.
In denzelfden vorm redeneerende, zouden wg
zeggen:
Het baat natuurljjk niet om tegenover deze
staatkundige denkbeelden eene uitgewerkte
redeneering op te zetten.
Eerstens niet omdat men wegens de jjlheid
der daar verkondigde begrippen er eigenljjk
geen vat op heeft.
Maar tweedons ook: wanneer men de een
zijdigheid en de vrees zoo ver drjjft dat men be
paalde categorieën van personen, o.a. gemeente
ambtenaren, bjj de uiting van hunne politieke
gevoelens aan banden legt, ja dan mag natuur
ljjk niemand zwjjgen die inziet hoe gevaarlgk
de weg is welke men dan bewandelt.
Heden gemeente-ambtenaren, morgen rijks
ambtenaren, vervolgens geestelijken van alle
kerkgenootschappen en ten slotte een ieder
wien de heerschende partij liever het zwijgen
oplegt.
En dan wordt het voor hem duidelijk dat
men, onder den schjjn van vrees te koesteren
voor orde-verstoringen of voor misbruiken,
ten slotte de grootste willekeur in het land
zal doen zegevieren, gepaard gaande met eene
onduldbare tyrannie.
Nu zal het voorloopig niet zoo'n vaart ne
men, daar ons volk toch te vrijheidlievend
is om zich niet met kracht tegen een derge-
ljjken maatregel te verzetten, maar tevens
omdat de ervaring der laatste jaren met
betoogingen of agitatie-middelen leerde het
ons het te kalm is om tot buitensporig
heden over te gaan. De straatpolitiek heeft
op ons volk weinig of geen vatde vrgheid
op dat gebied heeft het te lief.
Maar bovendien om buitenissigheden op
verkiezingsgebied waar te nemen, behoeft
men niet bjj de socialisten te gaan. Wg
hebben onlangs nog daarvan een staaltje ge
lezen toen men in het katholieke Limburg, waar
het socialisme nietde Roomsche geestelijkheid
wél regeert, dronkemanstooneelen waarnam
bjj een stemming voor de Provinciale Staten.
Laat men tegen zulke tooneelen zich ver
zetten, en, zooals De Tijd zoo flink deed, zgne
stem doen hooren.
Maar men onthoude zich van allerlei stappen,
die toch geen practisch nut kunnen hebben.
Stelmen wil bg een gekozene een serenade
brengen. Moet men die verbieden omdat zjj
tot wanorde aanleiding kan geven?
Laat ieder vrg zgne politieke gevoelens op
gepaste wjjze uiten. Tegen buitensporig
heden kan de justitie waken.
Maar gaat men de vrgheid in deze eenigs-
zins beperken, dan zullen alle politieke par
tgen daarvan de treurige gevolgen ondervinden
zelfs zjj die van de socialisten zoover afstaan
als De Maasbode, maar wier dwangsysteem wg
meer vreezen dan al het overdreven geredeneer
van sommige socialistische bladen en sprekers.
n
Ten slotte een enkel woord aan een ander
adres.
De pers-overzichtschrijver van de Opr. Haarl.
Crt, anders zeer onpartgdig en zoo volledig
mogeljjk in zgne aanhalingen, maakt ditmaal
69ne uitzondering ten onzen opzichte.
Min of meer uitvoerig brengt hg onder de
oogen zgner lezers wat andere vrgzinnige
bladen ten gunste van de verzoeken dier drie
besturen opmerken, maar van ons betoog maakt
hg zich, meenen wg, wel wat al te kort af
door de bewering dat wg te weinig onder
scheiden tusschen hetgeen een ambtenaar als
zoodanig of als gewoon burger mag doen.
Hem verzoeken wg van het vorenstaande
ook kennis te nemen en de hoofdstrekking
van dit en ons vorig betoog wel te willen
brengen onder de oogen van zgne lezers.
Zg krggen nu allicht eene geheel verkeerde
voorstelling van ons standpunt in deze.
Bovendien merken wg nog eens op dat in
de bewuste aanbeveling der onderwgzers, zg
eenvoudig zich als zoodanig deden kennen
maar niet als openbare onderwgzers.
Als de gemeente nu begint daariH reeds
aanleiding te vinden om zulk optreden te
verbieden, wat belet dan het rgk en de
provinciën hetzelfde te doen met hunne amb
tenaren
EENE MEDEDBBLING.
Sommige onzer collega's zgn gverig bezig
achter de letters V. D., waaronder meermalen
in ons blad opstellen voorkomen, initialen te
zoeken voor bekende personen zoo o. a.
van den heer Van Deventer.
Wg achten het, nu dit vermoeden meer en
meer zgn weg vindt in de pers, nuttig te be
vestigen wat het Sociaal Weekblad heden op
merkt, dat die artikelen niet zgu van de hand
van genoemden heer.
stuk meer worden verhoogd. Er werd befcrek-
kelgk weinig breiwerk door de thuiswerkende
vrouwen geleverd, zoodat in 't geheel 840
meer dan vroeger werd uitgegeven
Het boekjaar 1901—2 bleek evenwel esn
voordeehg jaar te zgn geweest, en daarom
kon aan eiken man eene gratificatie worden
toegekend van f 7 50 en aan de vrouwen elk
5samen dus 112.50, Het bestuur wenscht
elk jaar voort te gaan met het uitkeeren van
gratificatiën, naar bevind van zaken, totdat
andermaal een vaste verhooging van weekgeld
zal mogelgk zgn.
Wg gunnen gaarne onzen jongelui het
genot van het voetbalspel op het Molenwater.
Het is ons zelfs vaak een lust hen zoo flink
en levenslustig zich te zien vermaken.
En dat doen stellig velen met ons.
Maar willen zg de sympathie van het publiek
b'g ven bezitten, dan dienen zg zich binnen de
perken te houdenen niet, zooals wg dit dezer
dagen zagen, den voetgangers op het wandel
pad hinderlgk te zgn.
Het wekte de ergernis van eenigon op.
En daarom meenen wg goed te doen, de
Bpelers, die dit deden, langs dezen weg daarmee
in kennis te stellen. Zg zullen dit zeker als
vriendelgken wenk opvatten om voor het
vervolg meer de wellevendheid in acht te
nemen tegenover de wandelaars en fietsers, die
zich buiten hun terrein
DUT STAD EN PROVINCIE.
Eerlang heeft te Middelburg wêer
de jaarlgksche verloting plaats van voorwer
pen, vervaardigd door blinden, over wie de
Vereeniging tot Werkverschaffing aan Zeeuwsche
blinden haar vriendelgke zorgen uitstrekt.
Als gebruiklgk zullen die voorwerpen weer
voor belangstellenden en die zgn er im
mers veleter bezichting worden gesteld
op Zaterdag 25 October. Alsdan en ook
den penningmeester, den heer H. B. Wgtman
Jr., zgn loten a 25 ets te bekomen.
Wg verwgzen naar de desbetreffende annonce
in dit nommer.
Van het bestuur van genoemde inrichting
ontvingen wg de volgende mededeelingen
Door ten vorigenjare aangewende pogingen
tot vermeerdering van contributiën, stegen
deze met f 350. Daardoor kon aan 13 man
nen 50 ets per week meer worden uitbetaald'
en het breiloon van 3 vrouwen met 5 ets per
Voor het Zaterdag 1 en 2 November
alhier door de koninklgke Middelburgsche
schermvereeniging Koningin Wilhelmina uitge
schreven internationaal en nationaal scherm-
concours zgn verschillende groote en kleine
verguld zilveren en zilveren medailles uitgeloofd.
Fraaie medailles werden aangeboden door
de vereenigingen Uit het AfolkVoor het Volk
en Vreemdelingenverkeer, beiden te Middelburg,
door het hoofdbestuur der vereeniging 's Lands
Weerbaarheid, door de heeren Herm. Sngders
te Middelburg, prof. Alex Dreesden en P. v.
d. Poorten, beiden te Gent, Van den Bergen
en Langeraad, beiden te Middelburg.
Er zal worden geschermd op degen, sabel
en langen stokop eerstgenoemd wapen naar
de Hollandsche en Fransche methode.
Heden vertrokken een 7-tal leden van
Koningin Wilhelmina naar Gent, om deel te
ion aan een internationalen schermwedstrgd
uitgeschreven door den internationalen bond
van professors en schermlief hebbers.
voeren, doch we leven dit jaar in een schgnbaar
bgzonderen tgd. 't Is nu niet de puike kwaliteit
der Bruinissesche oesters (uit de Grevelingen,
Battenoord en Herkingen), welke de verzending
vanuit Tholen drukt, want daarvoor hebben de
handelaren hier,zooals wg reeds vroeger meldden,
gezorgd, door tgdig perceelen in die streken te
pachten, doch wat tot heden nog niet dikwgjs
voorgevallen is, is en dat de Engelsche oesters,
zooals wg in ons vorig nommer schreven, dit
jaar puik van visch zgn, en waarmede als van
zelf de Duitsche markt ruim voorzien is. Helaas
de tgd is voorbg, dat de oesters van de Zeeuw
sche banken geprefereerd worden boven alle
andere soorten. Engeland met zgn Whitstables
en Duitscbland met zgne Holsteiners zgn komen
meespreken niet alleen, doch hebben op dit
oogenblik de bovenhand. Jammer genoeg wordt
geprobeerd door eenige kweekers van buitenaf
de markt te dwingen met ongemotiveerd
lage noteeringen, doch de tgd zal leeren, hoe
lang die campagne met succes kan gevoerd
wordenhet is maar te hopen, dat dezen een
gevoelige les krggen voor de toekomst, 't Is
hiermede zooals met zoovele artikelen »Goede
wgn behoeft geen krans."
m
Naar algemeen beweerd wordt, valt de op
brengst der zg. vrge banken, welke jl. Dinsdag
zgn opengesteld, niet mede. Verscheiden
Thoolsche visschers zgn deze week reeds terug
gekeerd.
De mosselverzending was deze week bepaald
druk te noemen. Flinke hoeveelheden worden
per tram van daar vervoerd.
(Iers. en Th. Crt.)
RECHTSZAKEN.
Uit "V li s s in gen.
Bg beschikking van den minister van marine
is aan den binnenloods J. de Groot, met in
gang van 1 Nov. e. kop zgn verzoek, eervol
ontslag uit den loodsdienst verleend en is met
ingang van dienzelfden datum bevorderd tot
binnenloods de hulpbinnenloods D. Stemmer.
Men schrgft Ons
Door de besturen der gemeenten Wisse-
kerke, Colgnsplaat en Cats zgn po
gingen aangewend om den nieuw te benoemen
kantonrechter te Goes de verplichting op te
leggen eens in de maand zitting te houden op
het eiland Noord-Beveland.
Daar bg gebreke van openbare middelen van
vervoer en door den overtocht over de Zand-
kreek de reis naar Goes zeer lastig en be
zwarend is, ware het zeker gewenscht dat de
aangewende pogingen met een gunstigen uit
slag mochten bekroond worden.
Nadat, aanvankelgk met succes, het ge-
lelte der haven van Zierikzee, dat den
houten bodem van het gesloopte Sas bevat,
afgedamd was en de werkzaamheden tot op
ruiming van dien vloer goed vorderden, iü
thans het uitbreken plotseling gestaakt moeten
worden, omdat bleek dat de dam ging
ontzetten en niet meer bestand was tegen het
soms hoog daarvoor staande water. Men zal
thans in het ongeval voorzien door een twee
den dam te maken, aan de bnitenzgde van
den eersten.
Niet alleen zal te Koewacht een brigade
van 5 marechaussees gestationneerd worden,
zooals wg in ons vorig nommer meldden, maar
ook te De Kouter komt een brigade, daar
van 3 man.
Bovendien zullen de brigades te Axel, Hulst
en Sas van Gent ieder met twee man worden
versterkt.
OESTERS EN MOSSELEN.
In de week van 9—16 Oct. werden van
I e r s e k e verzonden 600.000 leverbare oesters.
De prgzen warenle soort 95—100 fr., 2e
soort 45—50 fr., 3e soort 30—35 fr.
Hoewel de uitersten ongeveer gelgk zgn ge
bleven, toonende prgzen toch neiging tot dalen.
In de laatste week is er wat meer leven in
de oesterverzending merkbaar, doch over 'tal-
gemeen iB deze nog niet zooals andere jaren in
dezen tgd. Verscheiden jaren zgn verloopen,
dat de maand October heel wat oesters zag ver
Arrondissements-Rechtbank
VERDUISTERING EN VALSCHHEID.
Wg moesten yrgdag èn wegens het late
uur èn door plaatsgebrek het verslag afbre
ken van de behandeling voor bovengenoemde
rechtbank der zaak tegen B. J. A. Tz., vroeger
boekhouder der naamlooze vennootschap de
Middelburgsche courant, die toen terechtstond
wegens verduistering en valschheid.
Wg laten thans volgen wat de verdediger
in het midden bracht.
Mr M. Jacq. de Witt Hamer ving aan met een
beschrgving van het leven van den beklaagde.
Hg verhaalde hoe deze in 1873 in den
dienst der courant is getreden, hoe gering
zgn inkomen was, hoe eerst na zes jaren zgn
salaris is verhoogd, en eindelgk hoe ook huise-
3 omstandigheden lang geleden zgn finan-
tieelen toestand uiterst bezwaarlgk maakten.
Is het niet eenigszins begrgpelgk dat be
klaagde, die een zoo belangrgke kas onder
zgn beheer had, daaruit putte voor zgn per-
soonlgke behoeften: dat hg, gedreven door
zgn ongelukkigen toestand, geld wegnam,
't welk hg zich voorstelde slechts te leenen,
om later terug te geven?
Van dat teruggeven kwam niets.
Voorts was de boekhouding groot en uitge
breid en met de weinige hulp, die hg aan
vankelgk had, voor hem niet goed te houden.
Naast het tekort, dat eenmaal door den be
klaagde was gemaakt, is de administratie schuld
aan de valschheden in de boeken. Door het
lastige van die administratie waren er fouten
gekomen deze moesten goedgemaakt worden.
Hoe? Door verandering in de boeken. Hulp
om het op andere wgze te doen, kon beklaagde
niet vragen, daar dan zgn aanvankelgke ver
duistering ook zoude zgn ontdekt.
Zoo bleef de eens gedane verduistering wel
een der oorzaken van de valschheden, maar
niet de eenige.
Het bewgs der verduistering, zooals die bg
dagvaarding is gesteld, is niet geleverd. Wel
is zg vr'eger geschied, maar die ééne verduis
tering is reeds lang verjaard.
De beklaagde heeft voor de courant geld
ontvangen, het niet gebruikt voor zich zeiven,
maar het gelaten in de kas der courantal
leen heeft hg de boeking ervan niet ge
daan, zooals hg die had behooren te doen.
Dat kan toch geen verduistering worden ge
noemd.
Van de ten laste gelegde verduistering zal
beklaagde derhalve behooren te worden vrg-
tot bewgs van eenig feit. Welnu, de naam
looze vennootschap De Middelburgsche Courant
is geen koopman in den zin der wet en deze
boeken zgn dos ook geen koopmansboeken.
De spreker zeide steun te vinden voor die
meening in een arrest van het Hof te Amster
dam van 5 Februari 1896, besproken in hel
Magazijn voor Handelsrecht 1896. Men zie voor
het betoog hoe in deze van geen opzettelijk»
valschheid in geschrifte sprake kan zgn ook
nog een vonnis der Rechtbank te Arnhem, een
arrest van het Hof te Arnhem en een arrest
van den Hoogen Raad, alle te vinden in 't Week
blad van Recht no. 6971.
Wat aangaat het gebruiken van het kasboek
als ware het echt en onvervalscht, zoo is de
vertooning door den beklaagde aan den ge
tuige Lutegn, die adviseerend en niet hoofd
commissaris was, niet geschied om hem con-
tröle te geven op het geldelgk beheer van
den beklaagde, welke contröle alleen aan
hoofdcommissarissen toekwam.
De heer Lutegn erkende dan ook zelf met
geen geldelgk beheer belast te zgn en alleen
te hebben nagegaan of de posten uit de grond
boeken behoorlgk overgebracht waren in het
grootboek.
Immers, zoo zeide de verdediger, het gel
delgk beheer is bg de hoofd- maar niet bg
adviseerende commissarissen. Als de heer
Lutegn een onderzoek deed, deed hg dat rut
vrg en wil, niet als uitvloeisel van zgn plicht
als adviseerend commissaris. En nu hg het
deed, waar hg het niet behoefde te doen, mag
dat nooit strekken om den beklaagde te be
zwaren en het in deze bedoeld artikel op hem
van toepassing te brengen.
De beklaagde genoot groot vertrouwen, te
groot, daar, naar pleiters meening, wat minder
vertrouwen den beklaagde voor veel wat nu
is geschied, zou hebben bewaard.
De beklaagde is voer geene der ten laste
gelegde feiten strafbaar. Mocht echter de
rechtbank in enkele deelen van andere ge
dachten zgn, dan neme zg naast al de door
gestane ellende van en de groote verleiding
voor den beklaagde in aanmerking, hoezeer
hg reeds 24 jaren lang de straf heeft
gedragen voor zgn éene vergrgp en hoe hg
iederen morgen opstond met de idee, dat heden
reeds zgn fout kon worden ontdekt.
Na re- en dupliek werd de uitspraak be
paald op Dinsdag over 8 dagen.
INGEZONDEN STUKKEN.
Ingezonden stukken worden in geen geval teruggezonden.
BEVREEMDENDE ADVIEZEN.
Wat aangaat de geïncrimineerde valschheden,
zoo zgn de daarvoor aangevoerde feiten zelve
zeer zeker bewezen, doch spreker betwgfelde
of de rechtbank in het kasboek der naamlooze
vennootschap De Middelburgsche courant een ge
schrift zal zien dat tot bewgs van eenig feit
te dienen bestemd is.
Is het bedoelde kasboek niet een zoodanig
geschrift, dan is art. 225 ten deze niet toepas-
selgk.
De verdediger voerde toen aan de be
sprekingen over het bewuste artikel bg het
tot stand komen van het strafwetboek.
Gezegd is o. a. dat alleen koopmansboeken
kunnen worden beschouwd als moetende dienen
Onder de onlangs verschenen »Stukken voor
den Gemeenteraad" maken een paar adviezen
van Burg. en Weth. over verzoekschriften, die
binnenkort in den Raad behandeld moeten
worden, een bepaald verrassenden indruk en
wel omdat ons Dagelgksch bestuur daarin tot
heel andere conclusies komt, dan men, op
grond van tegelgkertgd daarin uitgesproken
meeningen, zou verwachten.
De Vereeniging Kindervoeding vraagt subsidie
uit de gemeentekas.
Burg. en weth. zeggen»Wg blgven van
meening dat inwilliging van het verzoek in
het belang van het onderwgs gewenscht zou
zgn."
Treffend juiste uitspraak inderdaad!
De conclusie ligt voor de hand, niet waar
dus wg adviseeren tot inwilliging van het
verzoek(behoudens natuurlgk eventueel be
zwaar tegen het bedrag).
Doch neenburg. en weth. reeds sedert
1900 voorstanders van gemeente-subsidie ten
behoeve van kindervoeding stellen voor op
het verzoek afwijzend te beschikken
Zg hebben bedacht dat de raad reeds twee
keer heeft geweigerd zich z'n principe vóór zulk
een subsidie te verklaren en meenen nu dat
hg ook tegenover dit bepaald omschreven ver
zoek dezelfde houding zal aannemen.
Omdat zg meenen dat de raad-consequent
zal blgven, worden burg. en wethincon
sequent en stellen voor af te wgzenwat
ig wenschelgk achten
Voorstanders van kindervoeding moeten er
nu maar op hopen dat de raad consequent zal
blgven in het verwerpen der adviezen van
burg. en weth. op dit punt en dus ook nu
andersom zal beslissen dan deze adviseeren.
Een onlangs alhier benoemde, te Vlissingen
woonachtige, onderwgzeres (in de handwerken)
verzocht vrggesteld te worden van de verplich
ting voor allen die bg het L. O. alhier
werkzaam zgn bestaande om in Middelburg
haar vaste woonplaats te vestigen.
B. en W. alweder zeer juist redenee
rende zeggen dat op dit verzoek afwgzend
dient te worden beschikt. Zg weerleggen de
motieven, in het bedoelde verzoek aangevoerd,
en toonen aan dat de bestaande verordening
stellig ook op requestrante toepasselgk iaën er
