MIDDELBIRGSCHE COURANT. N°. 237. 143° Jaargang, 1902. W oensdag 8 October, Deze courant verschijnt d a g o l ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. TBBRNOHETEB EN VERWACHTING. 7 Oct. 8 n. vm. 51 gr., 12 o. 56 gr., av. 4 n, 55 gr. F. V e r w aro li tzwakke wind,, zwaar bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels ƒ1.50; elke regel meer 20 cent. Keclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adverfentle-Barenn A* DE IA MAR Au., N.N. Voorborgwnl 366, A maler dam. Middelburg 7 October. Een liberale partij Ten aanzien van de Vrijzinnig-democraten volgt meer dan één liberaal persorgaan, en ook meer dan één liberaal spreker in verga deringen, een eigenaardige tactiek. De eene maal wordt terecht geconstateerd, dat zjj met de liberale partij gebroken hebben zjj heeten dan scheurmakers, afvalligen, eigenljjk thuis behoorend bjj de sociaal-democraten. Den anderen keer daarentegen soms zelfs maar eenige regelen druks verder, of weinige oogen- blikken later worden zg voorgesteld als toch slechts een fractie van de liberalen, als de te ongeduldige voorhoede van dezen, en dientengevolge tjjdelgk hun eigen weg gaande, maar vóorbestemd om weder terug te keeren tot de vroegere gemeensohap. Wie dit laatste zeggen, zonder het te ge- looven, behoorden met die onbetamelijke aar digheid eindelijk op te houden. En wie het zeggen, omdat zjj het in gemoede gelooven, zullen goed doen wat beter uit hun oogen te kgken; dan zullen zjj wel tot de ontdekking komen, dat zjj vasthouden aan een hersen schim. Qnmogeljjk is het zeker niet, dat de hui dige Vrjjzinnig-democraten en een deel van de Liberale Unie-mannen wederom in hetzelfde gelid komen te staan. Wjj voor ons hopen dit. Maar toch slechts onder deze stellige en onontwijkbare voorwaarde, dat de bedoelde mannen van de Liberale Unie hun halfslachtig karakter afleggen, niet langer tegeljjkertjjd willen en niet-willen, geen enkelen slag meer om den arm houden en, zonder op de kier te laten een deur waardoor zg weer ontsnappen kunnen, vierkant zich stellen in den dienst der vrjjzinnige democratie. Wjj schrjjven dit niet zoo onomwonden, omdat het ons een lust is, aan de Liberale Urne en haar volgelingen onaangenaam te wezen. Wjj doen het, omdat haar gedraging by en na de algemeene verkiezingen er aan leiding toegeeft- Als zjj, ondanks den draai, dien zjj ia begonnen te nemen, nog niet ten volle wordt vertrouwd, dan dient zg het voor beeld van Tgl Uilenspiegel te volgen en met zelfkennis te belijden, dat zjj het er ook naar gemaakt heeft. Maar of al dan niet geschiede wat wjj in zódver hopen, in allen gevalle is het geheel afgezien van de Vrjjzinnig-democraten een onwaarheid, een misleidend Bpelen met een woord, een misbruik hetwelk slechts voortdu ring van politieke verwarring en van politiek bederf ten gevolge kan hebben, nog steeds te spreken van een «liberale party." Want zulk een party is er lang niet meer. Wat er is, dat zgn mensohen, die nog allen «liberalen" zich noemen, ofschoon zg tezamen vormen een verzameling van vogelen met zeer diverse pluimage. Maar een liberale partij saamgebonden door gemeenschappelgke begin selen op alle hoofdpunten en eenheid van ge- dragsiyn toonend, bestaat noch in de Kamer noch in den lande. Zie naar 's lands vergaderzaal. Over de vryzinnig democratische party aldaar moge men gunstig of ongunstig oordeelen, toch zal haar ergste bediller niet betwisten, dat zjj in haar doen en laten aan de eischen eener party beantwoordt. Maar bet bonte gezelschap van hen, die allen zichzelven tooien met het etiket van liberaal Van party leven ge9n spoor, en van gemeenschappelgke levens-openbaring slechts teekenen op een gedeelte van het politieke veld. Hoe zou het ook anders met een Rink en een Borgesius aan den eenen, met een RoSll en een Van Styrum aan den ande ren kant? In den lande is het eveneens, 't Zou een tragi'komisch vermaak zgn, een legkaart te maken van de ware kleuren aller «liberale" kiesvereenigingen. En wat de perB betreft: vergeiyk by voorbeeld met elkaar de houding van Het Handelsblad en die van Het Vaderland by een, ook uit party-oogpunt zóó ernstige en gewichtige gelegenheid als de herstemming in Amsterdam IX. Gaarne beamen wg dan ook de meening, onlangs ontwikkeld door de Nieuwe Courant, bet oud-liberale orgaan van de residentie, dat het hoog tjjd wordt aan geknutsel en geknoei een eind te maken, en weer een liberale partg in het leven te roepen, die een beginsel vaandel onomfloersd omhoog durft heffen. Wel betwgfelen wg een beetje heel erg de juistheid van haar verwachting, dat haar ge trouwen, dan kwantitatief geslonken, kwalita tief te helderder zullen uitblinken. Wel is het voor ons boven twyfel, dat die herboren liberale party, in de nieuwe tijdsomstandig heden, een zuiver-conservatieve, in den goeden zin van het woord, wezen zal. Wel voorzien wjj, dat zg juist daarom in nauwere aanraking zal komen met de rechterflank der anti-revo- lutionnairen en met het grootste deel der Katholiekenmisschien bestemd om met dezen te zamen op een niet meer ver verwgderd tgdstip 's lands bewind te voeren. Doch dit vooruitzicht kan ons allerminst afschrikken van den wensch, dat er op die wgze meer klaarheid en waarheid kome in de politieke verhoudingen, en dat aldus uit de politieke wateren verwgderd worde wat ze troebel houdt. V. D. MEDISCH PROLETARIAAT. De Vox Medicorum waarschuwt Nederland- sche huisvaders Er is een voortdurende achteruitgang van den geneeskundigen stand waar te nemenin de toekomst zullen zeer vele medici een kom mervol bestaan vinden. Wat is hiervan de reden Niet anders dan de roekeloosheid, waarmede zoovele vaders hun zoons in de geneeskunde laten studeeren. Het aantal medici is onzinnig groot, de waardeering van den geneeskundigen Btand is gering, het gevoel van eigenwaarde zal daardoor bg vele medici dalen. De ware collegialiteit, dat eendrachtig samen gaan, het elkaar ontzien, apprecieeren en desnoods voorthelpen, bestaat reeds op vele plaatsen slechts in naam de collegialiteit, het sieraad van den geneeskundigen stand, is niet meer. Scherpe en oneerljjke concurrentie, afgunst, intrige, zgn helaas in de plaats ge treden. In Nederland, waar de sociale verschgnselen zich niet zoo snel openbaren als bg de groote naburen, is de toestand gelukkig nog niet in die mate verergerd als in Duitschland en Frankrgk het geval is. Wat daartegen te doen? In de. eerste plaats moet de noodlottige stroom van medici, die thans steden en dorpen vult, gekeerd worden, dit is de hoofdzaak. Door woord en geschrift moet ter algemeene kennis der Nederlandsche huisvaders gebracht worden, dat het in de eerstvolgende jaren afkeuring verdient, hun zoons in de genees kunde te laten studeeren, dat zg daardoor groote onkosten maken en hun kinderen een positie bezorgen, die later niet tot dankbaar heid zal stemmen. Ook moet er onderzocht worden, in hoeverre tusschenkomst van de Regeering mogelgk is, om het aantal medische studenten, die zich laten inschryven. te beperken. ZEGGEN EN DOEN. In het Katholiek Sociaal Weekblad schrgft mr. P. J. M. Aalberse «De Speetwet is aangenomen met 50 tegen 26 stemmen. De Speetwet. Zoo heeft mgr. dr. Schaepman dit ontwerp-wy'ziging-arbeidswet, den nachtar beid der haringspeetsters betreffende, teekenend genoemd. De naam verdiende aanbeveling, èn om zgn kortheid, èn, vooral, omdat er iets in klinkt van het spgtige gevoel, dat ieder onzer bg de aanneming van dit wetsontwerpje den keel beknelt. Nachtarbeid voor vrouwenEn zg, die zoo boog willen houden het huisgezin, het familieleven, zg, die voeding en kleeding van arme, hongerige schoolkinderen, hoe nut tig ook, verfoeiden, omdat kinderen voeden plicht was der ouders, zjj verklaarden zich voor dit ontwerp, omdat het voor de ha ringindustrie practisch noodig zou zgn. En de dezer dagen te Keulen vergaderende Internationale Vereeniging tot wetteiyke be scherming van arbeiders besloot, met 25 tegen 7 stemmen, dat het niet noodig meer is een commisie te benoemen, welke in opdracht heeft te onderzoeken, of de afschaffing van nacht arbeid voor vrouwen mogelgk is. Niet noodig, omdat deze vraag geen vraag meer is. Niet noodig, omdat met de noodzakelgkheid tevens de mogelgkheid geacht werd algemeen erkend te zgn. De Speetwet heeft een wel spgtelgken klank!" In geiyken geest spraken oek in de Kamer de heeren Artz en Talmaen toch stemden zg vóór de Speetwet. DB STAATSLOTERIJ. Een zonderling bericht heeft in de pers ge circuleerd. Met de plechtstatig aangekondigde afschaffing der Staatsloterg zou bedoeld zgn een geleidelgke afschaffing, welke zich zou uitstrekken over een niet gering aantal jaren. Het is haast niet te gelooven zegt de Kamper Crt dat dit bericht juist zou zgn, want is het werkelgk de overtuiging der Regeering, dat de lotery zondig is en dat deze bron van inkomst voor den Staat als onzedelgk moet worden veroordeeld, hoe kan zg dan met zulk een overtuiging transigeeren Geleidelgke afschaffing over «een niet te gering aantal jaren" beteekent, dat men van deze bate voor de schatkist niet kan afstappen; nog zoo lang mogelgk wil big ven genieten van de opbrengst der zonde. Hoe zou de Kegeering dat voor haar gewe ten kunnen verantwoorden Wie inziet, dat hjj zonde begaat, haast zich met die zonde na te laten, maar stelt dit niet uit, omdat de zonde hem voordeel oplevert en lijj daarvan geen afstand kan doen. Wat ons betreft, zoo vervolgt het blad wjj zien niet in, dat met de Staatsloterg zoo'n kwaad bedreven wordt, en zouden het, vooral in de gegeven omstandigheden, een dwaasheid vinden deze bate voor de schatkist prgs te geven. Voor 1903 is de opbrengst van dit middel geraamd op 657.000 een som dus, die meetelt, nu de toestand van 's lands geldmiddelen geenszins rooskleurig is en naar middelen moet worden omgezien om de inkomsten te vermeer deren. Eer zou het aan te bevelen zgn, aan de Staatsloterg eenige uitbreiding te geven en het aandeel, hetwelk de collecteurs genieten in den verkoopprgs der loten, eenigszins in te korten boven een zeker bedrag. Op deze wgze kon de bate voor de schatkist gemakkelgk tót een millioen, en meer, worden opgevoerd en dit zou den Minister van Financiën zeker te pas komen. De Staatsloterg is niet meer wat zg vroeger was. Toen konden er tegen haar inrichting ernstige bezwaren worden ingebracht. Men denke aan den tyd der huurloten, en vooral ook denke men aan de buitensporige winsten van sommige tusschenpersonen en aan de overige grove misbruiken, waartoe haar toen malige organisatie aanleiding gaf. Maar na de afschaffing der huurloten en na de reorganisatie die de lotery heeft ondergaan, valt er zooveel kwaad niet meer van te zeggen. Zegt men, dat de Staatsloterg de speelzucht bevordert, dan is dat overdrgving. Het valt toch niet togen te spreken, dat zjj de speel zucht vertegenwoordigt in haar onschuldigsten vorm. Wie heeft er ooit voorbeelden van gehoord, dat iemand, door in de loterg te spelen, zich geruïneerd heeft Er is grooter kwaad in de wereld dan de Staatsloterg. En wat inzonderheid de speelzucht betreft zoolang men het dobbelspel op de effecten- en de goederenbeurs, het grove wedden bg wed rennen, het spelen om grof geld in sociëteiten en in besloten gezelschappen niet verbieden kan, is het eigenlgk kinderachtig, de publieke moraliteit op de Staatsloterg te willen wreken, die den kleinen man in staat stelt een be scheiden achterdeurtje open te stellen voor de fortuin. Ook De Residentiebode verklaart zich tegen de afschaffing der staatsloterg, omdat de Staat thans die zes ton niet kan missen. En omdat men, de «speelzucht" hiermee willende be- strgden, verhooging van den accgns op het gedistilleerd voorstelt, waarvan de baten niet in zullen komen als de drankzucht zich niet behoorljjk handhaaft. Dit Igkt het blad uit een zede!jjkheidsoogpunt haast van kwaad tot erger vervallen. Er is meer; zegt het. De staatsloterg is in ons oog al een zeer onschuldig spel, dat heel weinig menschen rgk heeft gemaakt, maar dat er aan den anderen kant zeker niet meer heeft geschaad De 70 cent op de liter jenever zal zelfs van dat zuiver financieel standpunt meer kwaad hebben gedaan dan de loterg. Maar al zou men ons dit betwisten, niemand zal ons kunnen tegenspreken dat de loterg een kinderwerk is naast het spel op de Beurs gespeeld. Waarom dan niet eerst het beursspel tegen gegaan, vooral wanneer het gerucht juist is, dat ook de buitenlandsche lotergen zullen worden verboden. Om deze redenen hoopt het blad, dat de regeering zich nog bedenken zal vóór zg het voorstel tot afschaffing der staatsloterg indient. Zou zg daarbjj kunnen besluiten de verhooging in te houden van den accgns op gedistilleerd, reeds met 450 pet van zgn waarde belast, dan zou zg een dubbel goed werk doen. Wg kunnen niet nalaten hierbjj aan te teekenen dat het belang van het groot aantal, bg die loterg betrokken personen zeker wel een der voornaamste motieven, zoo niet de voornaamste, is voor zulk eene geleidelgke afschaffing. Red. TWEEDE KAMER. In het jaar 1903 zal tot stand komen de regeling van het personeel der militaire kust wacht en van de militaire loodsen die in oorlogstgd dienst zullen doen aan boord der oorlogsschepen. Voor de aanschaffing van op te leggen kleedingstukken, ten gebruike in oorlogstgd noodig, wordt op de marine-begrooting voor 1903 8400 aangevraagd. BJEU UJEfltïffGlESSf Bg kon. besluit is, voor den tgd van drie jaren, gedetacheerd bg de landmacht in West-Indië, de eerste- luitenant K- Kooiman, van het 7de reg. zjjn benoemd tot tweede-klerk bg den Raad van toezicht op de spoorwegen, C A. Marchand en A. I. Handel jr. KORTE HEJDEDEBIINOEN VERGADERINGEN. Op een Zondag te Utrecht door den Neder' landschen Bond van Handelsreizigers gehouden openbare vergadering zette .de heer H. F. van RegB6n te Amsterdam, lid van de voorberei dende enquête-commissie van het BondBbe.Btuur, uitvoerig uiteen het doel der enquête naar den toestand van den handelsreiziger en van den handelsagent en de wgze waarop dit onder zoek zal worden uitgevoerd. Hjj deelde hierbjj mede dat een commissie van eenige leden van de Tweede kamer der Staten-Generaal van versohillende staatkundige richting de enquête zal leiden. De namen dezer commissieleden zullen dezer dagen openbaar gemaakt worden. Personen buiten het vak zgn genomen om de waarde der enquête te verhoogen. EEN VERZOEK. Het eentraal-bestuur van het Alg. Ned. Werklieden-Verbond heeft zich gewend tot de Tweede Kamer, met verzoek bg den Minister van Binnenlandsche Zaken aan te dringen op wjjziging en aanvulling der arbeidswet o. m. in dezen zin, dat: lo. worde geregeld de arbeidsduur van de mannelgke arbeiders, inbegrepen den nacht en ZondagBarbeid 2o. worde verboden het doen verrichten van arbeid aan schoolgaande kinderen, vóór, na en tusschen den schooltgd 3o. worde beperkt de arbeidsduur voor jongelieden beneden de 16 jaar met ten minste twee uur per dag, voor het erlangen van ge legenheid tot het bezoeken eeser herhalings- of vakschool 4o. worde voorzien in misstanden als ge bleken zgn te heerschen in de steenbakkergen en soortgeljjke bedrgven. DIT STAD ÉN PROVINCIE. Bg kon. besluit is het eereteeken tot be looning van eervollen, langdurigen werkelgken dienst bg de schuttergen toegekend aan A. J. Lambertz, adjudant-onderofficier, en J. J. Bos, tamboer, beiden bg de d d. schutterjj te Mid delburg, en J. L. Strooband, sergeant bg de schutterg te Zierikzee. De gemeenteraad van Zierikzee nam Maandag een voorstel aan van burg. en weth., tot wgziging van het reglement van het pensioenfonds voor de ambtenaren en be ambten der gemeente. Die wgziging beoogt in hoofdzaak om voor den directeur en de leeraren der hoogere burgerschool de deelne ming in het pensioenfonds voortaan facultatief te stelllen, met dien verstande dat de voor de reeds in functie zgnde leeraren aangegane verzekeringen moeten biyven doorloopen. Een amendement van den heer Fokker om de facultatieve deelneming in het pensioen fonds ook van toepassing te verklaren op de nog in functie zgnde directeur en leeraren is tot 'een volgende vergadering aangehouden. Aangehouden is ook een voorstel om artikel 5 van het reglement zoodanig te wjjzigen dat aan de ambtenaren, die den dienst der ge meente verlaten, de helft zal worden terug gegeven van hetgeen zg in het pensioenfonds hebben gestort. Uit het verslag van den penningmeester van het toelaagfonds voor werklieden te R e- nesse over het afgeloopen jaar bleek dat het fonds te beschikken heeft over een kapitaaltje van ruim 920. In de algemeene vergadering werden twee nieuwe leden aangenomen, zoodat het aantal thans 55 bedraagt. Besloten werd om een poging tot aansluiting der verschillende fondsen op het eiland Schou wen te ondersteunen. Men schrjjft ons uit- IJzendgke: In de Maandag gehouden raadsvergadering werden twee onderwijzers benoemd (de heeren Dellaert en Crugsbergs) voor het geven van herhalingsonderwjjs aan de jongens ea één (het schoolhoofd Boskamp) voor dat aan de meisjes, waaraan nog werd toegevoegd mejuf frouw Callaert voor het onderricht in de hand werken. Of de meisjes, die verplicht zjjn de voorgeschreven leervakken te volgen, zullen opkomen, valt te betwgfelen, maar het is te hopen. Tengevolge van gedane aanbiedingen voor het plaatsen van een stoomcarroussel op de aanstaande kermis, stelde de voorzitter voor weder staan- of plaatsgeld in te voeren, waar toe met algemeene stemmen werd besloten. Eveneens werd besproken eenig recht te heffen op het voltrekken van kuwelgken bui ten den dag en het uur, daarvoor vastgesteld. De heer Hendrikse wilde volledige vrjjheid aan den ambtenaar van den burgerljjken stand laten zonder geldeljjke vergoeding. De heer Carpreau stelde voor 10 te heffen voor een bgzondeien dag en 10 voor een aangeduid uur. Een definitief besluit zal later worden genomen Voor de oefeningen in den wapenhandel, die dezen winter in het beurslokaal weder zullen worden gehouden, waarvoor een voldoend ge tal jongelingen zich hebben aangemeld, zullen gymnastiek-leermiddelen worden aangeschaft en op het gehucht Turkjje zal al vast een gedeelte weg worden verhard om nader voor gemeenschappelgke rekening met Waterland- kerkje en den Generalen Prins PPz'llewzpolder te worden voortgezet, waardoor de bewoners dier wjjk uit een modderpoel zullen worden bevrjjd. J.l. Zondag is het één honderd elfde drank lokaal in de gemeente geopend op de 2850 inwoners, en nog staat dat getal vermeerderd te wordeo. Hieronder zgn 31 met vergunning doch de klandestine verkoop van sterken drank is zóo algemeen dat zjj die vergunningsrecht betalen daarover, en zeer terecht, luide klach ten aanheffen. Wanneer de bierhuizen niet aan recht worden onderworpen, zal geen enkele wet, hoe kundig ook in elkaar gezet, uaartegen iets vermogen. Voor de scholen met den Bgbel is dit jaar ontvangen te Krabbendjjke met Oostdjjk (G.K) 25.78, Ooatkapelle (G.K..) 37.12 en te Zierikzee (H. en Kerken) 83.50. HET MILITAIR HOSPITAAL TE MIDDELBURG. Op de begrooting van Binnenlandselie zaken vo»r 1908 zgn uitgetrokken, onder de afdeeling Kunsten en wetenschappenvoor restauratie van het stadhuis te Middelburg 2500voor malige kerk te Vee re 2000 en den toren ts Zierikzee 500. Tevens komt daarop voor de restauratie van het voormalige Schuttersdoelen, thans Militair hospitaal, te Middelburg, waarvan wg vroeger reeds meldden dat zjj geschieden zon. Daaromtrent zegt de Memorie van toelichting: In overeenstemming met de opmerking in het voorloopig verslag op de staatsbegroot;ng voor 1902 gemaakt, en het daarop door den ondergeteekende bg de Memorie van Antwoord gegeven antwoord, wordt bg dit artikel slechts een totaalsom uitgetrokken en zal de specificatie van de verschillende posten uit de latere op gaven big ken. Terwgl het bedrag, noodig voor het onderhoud en de instandhouding van de in den staat behoorende bjj de Staatsbe- grooting, over 1902 opgegeven monumenten, met 3550 is kunnen worden verminderd, zal daarentegen 8000 meer worden vereischt voor de herstelling van.twee op dien staat niet voorkomende gebouwen, waarvan het eene reeds Rgkseigendom was, en het andere on langs aan het Rgk k osteloos in eigendom werd afgestaan. Het eerste is het tegenwoordig militair hospitaal te Middelburg (de voormalige schut tersdoelen). Dit gebouw dagteekent uit de eerste jaren der 17e eeuw en is opgetrokken uit baksteen met ruime toepassing van zandsteen. Het was blgkens de daarvan nog bestaande teekenin- gen in zgn oorspronkelgken staat eendersier- Igkste gebouwen der stad en is thans nog hoezeer ook verminkt een der belangwek kendste voorbeelden van den vroeg-renais- sancebouw in dit gedeelte van ons land. Het gebouw, oorspronkelijk opgericht voor Schutters- of Kloveniersdoelen, dient thans tot militair hospitaalhet werd in den loop der tgden verminkt door onoordeelkundige her stellingen en leed mede door onvoldoend onderhoud. De teekeningen van den vroegeren toestand laten geen twgfel over hoe deze is geweest en stellen in staat een getrouwe restauratie van het gebouw tot stand te brengen. In de voornaamste plaats komt hiervoor in aanmer king de voorgevel. De kosten eener herstelling daarvan, die wegens het monumentaal karakter van het gebouw ten laste van het departement van Binnenlandsche zaken zal te nemen zgn, zullen 11.000 bedragen, waarvan f 4.000 voor 1903 zal noodig zgn. LANDBOUW. Men schrgft ons uit Waarde: Een landbouwer, die alhier, om den lagen prgs der suikerbieten, die vrucht liever niet wenschte te telen, zaaide op den gereed ge- maakten grond Rheinburger uien. Hg heeft nu van 280 roeden oppervlakte, eene opbrengst gehad van driehonderd hectoliter. Deze heeft hg reeds verkócht tegen den ge middelden prgs van 1.05. Als men den landbouwers zulk eene op-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1