MIDDELRIRGSCHE COURANT 14S° Jaargang, 1902. Dinsdag 7 October. N°. 236. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. PTijs, Per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 6 Oct. 8 n. vm. 48 gr., 12 n. 51 gr., av. 4 u. 50 gr. F. Yer wacht: zwakke O. wind, bewolkte lucht. Advertentiën20 cent per regel. Gieboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Alge» A. DE Id A MAR Abir., N.2. Voorburgwal 366, Amsterdams». I het Algemeen Adverlentie-Rureao Middelburg 6 October. EENE VINGERWIJZING. »Wjj hebben dan niets meer te vragen, maar oevelen onze Middelburgsche perszuster en het Weekblad voor Zeeuwsch Vlaanderens Westelijk deel de lezing aan van het artikel dat gisteren avond in het Handelsblad verscheen." Aldus het slotwoord van Het Centrum aan ons adres. Dank voor die vingerwijzingmaar zjj is eigenljjk overbodig. Wjj namen van al wat het Amsterdamsche hoofdorgaan voor en naar aanleiding van de jongste herstemming schreef reeds kennis. Verkwikkelijk vonden wjj de lectuur niet; want het is niet aangenaam te zien hoe iemand zich wendt in allerlei bochten om te geraken uit een moeiljjke positie, waarin hjj door eigen schuld is gekomen. Het geschrevene maakt op ons den indruk dat de redactie van het Handelsblad, om tegen over den heer Pierson, wien zjj zulk een be treurenswaardig figuur liet slaan, zich schoon te wasschen, heel wat woorden noodig heeft Zjj draait om de kwestie heen en wil door aanvallen tegen de sociaal-democraten en door veel geredeneer over de liberale partjj doen vergeten dat de oud-minister alle reden heeft om boos op haar te zjjn en dat zjj zelve der liberale zaak" enorm veel kwaad heelt gedaan. Uit die beschouwingen bljjkt tevens dat zjj op het gebied van het kiesrecht nog altjjd niets geleerd heeft en nog voort gaat te varen in het oude zog van voor zooveel jaren. Onder de bondgenooten. He lijd is alles behalve gesticht over hetgeen door De Heraut, het orgaan der gereformeerde kerken, waarvan, naar men zegt, dr Kuyper nog steeds het hoofdredacteurschap vervult, dezer dagen is geschreven over »Onze Boomsche provinciën Dit blad schreef nl.: »Het is nog altoos een open vraag, of de aansluiting van Noord-Brabant en Limburg als generaliteitslanden aan den bond der zeven provinciën een aanwinst of een nadeel is ge weest voor de ontwikkeling van ons Gemee- nebest. In beide provinciën heerscbt de Roomsche kerk oppermachtig. Al mocht bjj den aanvang der Reformatie hier en daar even het heldere licht des Evangelies hebben doorgeblonken, het was een morgenschemering, waarop geen dageraad volgde. In het bloed der martelaren werd het zaad der Kerk gesmoord. Ook was de geest van het volk een andere dan van Hollander en Zeeuw, die tuk waren op hun vrjjheidtegen Spanje's despotisme kwamen Brabant en Limburg nooit in verzet. De samenkoppeling van beide provinciën aan onze Calvinistische republiek was dan ook louter vrucht van wapengeweld, maar leidde nooit tot die geesteljjke samensmelting, die voor de eenheid van het volksleven noodig is. Nog voélt wie beneden den Moerdijk komt, dat hier de Nederlandsche gedachte geen wortel schoot. De veerkracht van ons nationale leven ligt noch in Den Bosch noch in Maastricht. Maar al zijn deze beide provinciën meer bijwo- ners dan huisgenooten, toch heeft de Gerefor meerde Kerk steeds de roeping gevoeld, om den arbeid der Evangelisatie onder deze Roomsche landgenooten met kracht ter hand te nemen. Het was Gods bestel, dat deze provinciën zoo nauw met ons volk verbonden werden, en daarin lag een heilige roeping om het zuivere Evangelie te prediken aan hen, die in de macht van het bjjgeloof gebonden lagen." Volgt een uitvoerig overzicht van de tot dusver mislukte pogingen, om de zuidelijke provinciën te protestantiseeren, en een opwek king om geld te geven voor nieuwe pogingen, thans van Gereformeerde zjj de daartoe aan te wenden. De lijd nu heeft geen bezwaar dat, al gaat men op politiek gebied samen, men, elk voor zich, predikt voor zjjn eigen parochie, dat men propageert voor zjjn kerk, en een Protes tant beproeft zjjn Roomsche landgenooten bekeer en. Het recht der Nederlandsche Protestanten en Gereformeerden, om, als zjj er kans toe zien, onszelven en onze Roomsche provinciën. Noordbrabant en Limburg, te »evangeliseeren,r zjj daarom onzerzjjds geenszins bestreden, schrjjft het blad. Aan onB en aan de bewoners dier provinciën het recht die plannen te bestrijden en te ver ijdelen het recht om, met het oog op de ge schiedenis, welke reeds gedurende drie eeuwen het vergeefsche van dergeljjke bekeeringspogin- gen aantoonde, over de herhaling daarvan in onze dagen, de schouders op te halenhet recht om iederen »evangelist," welke den huiseljjken kring wil binnendringen en ons met praatjes over godsdienst komt lastig val len, beleefd de deur te wjjzen en op nadruk kelijke wjjze te kennen te geven, dat men van zjjn bekeeringsgver niet gediend is; het recht eindeljjk, om alle protestantsche lectuur, welke ons ongevraagd wordt toegezonden, ongelezen naar de snippermand te verwjjzen. Als ook van protestantsche zjjde de hier aangeduide rechten, waarop wjj voor ons zei ven voor onze katholieke landgenooten aanspraak maken, in beginsel en in de practjjk worden erkend, dan behoeft ook de grootste be keeringsgver van geloovig-Protestanten geen beletsel te zjjn, waarom wjj hen niet als landgenooten en als mede-Christenen weliswaar als dwalende mede-Christenen, r toch als mede Christenen, die veel punten des geloois, -vóór alles het geloof in een God en één Middelaar Christus met ons gemeen hebben zouden hoog schatten waarom wjj niet met hen binnen grenzen van betzelfde gemeenschappelijke vaderland als vrienden en broeders zouden verkeeren. Dit laatste echter wordt moeiljjk wanneer de bekeering8-jjver van protestantsche zjjde ertoe leidt, in ons, katholieke Nederlanders in 't algemeen, of in de bevolking onzer bjj uit stek katholieke provinciën in het bjjzonder, niet gelijkberechtigde landgenooten en Neder landers te zien, maar een soort van vreemde lingen, een minderwaardig ras, hetwelk nu eenmaal op den Nederlandschen bodem moet ld worden, zonder evenwel met de bevol king der overige provinciën op één ljjn te kunnen gesteld worden. azen wjj dergeljjke beschuldigingen in bladen als De GrenswachterMarnix en soortgelijke, het ,n ons volkomen onverschillig laten. Anders, om verschillende redenen, wanneer wjj die aantreffen in een blad als-De Heraut, hetwelk zóóveel hooger staat en geïnspireerd wordt van een zjjde,? bjj welke men juister begrip van toestanden en hoogere waardeering van een zeer aanzienljjk gedeelte der eigen landgenooten en mede-christenen mag ver wachten." e bewering van dr Kujjpers orgaan be sprekende, wil De lijd, die daarin een en ander caraiveerde, geen dispuut voeren over vraag, of de aansluiting van de generali teitslanden aan den bond der zeven provinciën een aanwinst of een nadeel is geweest, maar zjjne redactie wil zich bepalen tot het tegen woordige. En het is zoo schrjjft het katholieke gaan verder »het is, sprekende van het tegenwoordige, dat De Heraut de katholieke provinciën, hetgeen hier niets anders beteeke- nen kan dan de katholieke inwoners dier provinciën, noemt »meer bijwoners dan huis- oten", en ontkent, dat bjj die katholieke bevolking een waarachtig Nederlandsche geest wordt aangetroffen. Zie, over deze uitingen in De Heraut neb ben wjj verbaasd, hebben wjj versteld gestaan. Hoe is dan in de beBte protestantsche krin gen nog altjjd de geest bljjven voortleven uit de dagen van de Republiek der Geiiniëerde Provinciën, toen op de bevolking der Genera liteitslanden en op de Katholieken in het al gemeen als op een niet-volk met minachting werd neergezien En dit nadat Noord-Brabant Limburg bjjna negentig jaar deel hebben uitgemaakt van ons Koninkrjjk en hunne be volking in dezen tjjd het recht om voor volle Nederlanders gehouden te worden ruimschoots door daden bewezen heeft. »Bjjwoners" die bevolking, nadat in datzelfde langdurige tijds verloop tal van haar katholieke zonen in allerlei betrekkingen het vaderland de groot ste diensten hebben bewezen»Bjjwoners" nadat die gewesten bjj tal van gelegenheden bljjk hebben gegeven, ondanks de grieven, die zjj konden ontleenen aan het verledene, aller minst achter te staan bjj andere provinciën in trouw aan het vaderland, in liefde voor onze dynastieGeen land- of huisgenooten, va slechts bijiooners zou een bevolking mogen heeten, welke aan haar Vorsten een ontvangst bereidde zooals Koningin Wilhelmina ten deel viel bjj Haar bezoeken aan de zmdeljjke pro vinciën Geen echte Nederlanders zjj, bjj welke het nationaliteitsgevoel, zelfs ondanks ver schil van godsdienstige gezindte, zich op zóó enthousiaste wjjze heeft geuit vóór de stam verwante Calvinistische Boeren als in Brabant en Limburg het geval is geweest." De lijd gelooft nog dat de redactie van De Heraut zelve in deze niet aan het woord is ge weest. ^Misschien denken wjj niet al te optimistisch van het rechtvaardigheidsgevoel en het door vaderlandsliefde geleid oordeel der redactie, indien wjj op eenige retractatie of verklaring betreffende haar verantwoordelijkheid voor de boven dit artikel geciteerde woorden rekenen. In die woorden toch ligt voor alle Neder landers, op welke zjj worden toegepast, ook voor katholieke Noord-Br abanters en Limbur gers, een beleediging." if Wjj zgn benieuwd welken draai de redactie van De Heraut zal nemen om de bondgenooten weer in hun humeur te brengen HOOR EN WEDERHOOR. Het blad De Christelijke Ouderwijzer deelde onlangs mede, dat de heer J. B. Meerkerk uit Sappemeer bjj het afnemen van het examen hoofdakte o. a. de volgende vragen had gedaan 1. Wat staat er in het zooveelste hoofdstuk van De Delftsche Wonderdokter 2. Wat staat er in het zooveelste hoofdstuk van De Boos van Dekema 8. Zeg de reien van Yondel's Lucifer op. 4. Zeg twintig sneldichten van Huygens op. De heer Meerkerk, die daarover heel wat in de pers heefc moeten hooren, noemde dezer dagen in de Prov. Gron. Ct het bericht niet alleen lasterljjk, doch voegde er de volgende opheldering aan toe: »Het kan zgn nut hebben, even te zeggen, dat de onderwjjzers eenvoudig den korten in houd van een boek van buiten leeren, om dien op het examen op te zeggen, zonder dat ze het boek zelf ooit in handen hebben gehad. Daaraan moet een einde worden gemaakt, want zulke studie is totaal waardeloos. Dat ik mjj nu niet beet liet nemen, schjjnt som migen geërgerd te hebben. »Nu z»l ik u nog eens vertellen, hoe de heeren aan zulke verhalen komen. Een der candidaten kon, als elk ander, precies opgeven» waarover hg wilde spreken. Hg moest maar zeggen, wat, en als elk ander ried ik ook hem aan, alleen een boek te kiezen, dat hg pas gelezen had en heel goed kende. Best: De Delftsche WonderdokterVertel u mg dan eens wat er in dat hoofdstuk staat Dat herinnert u zich niet? Dat dacht ik wel. Ik zal 't u vertellen. Ik deed fiat. Vertel u mg nu eens, staat dat in verband met de geschiedenis van Juliaan en den Wonderdokter? Uit zgn antwoord bleek, dat hg 't heele verhaal niet kende. Ik zei: dan zullen we anders be ginnen. Waar speelt het stuk, in welke stad AntwoordTiel, Bommel, Amsterdam, Gouda. Ik weerEr zal een feest plaats hebben, niet waar, ter eere van wiens huweljjk Ik en dat de candidaat zeivan Prins Maurits. Vermakelijker nog zgn tal van andere staaltjes; maar ik heb geen lust, er verder van te vertellen. Zooals ik u zeimen leert résumés van buiten en heeft het boek, dat men zegt gelezen te hebben, nooit in handen gehad. Positief vertelt u dezelfde meneer bv-, dat »Max H&velaar" zoo mooi begint, nl met het slot. Enz. enz. Me dunkt, dat mjjn zwjjgen gerechtvaardigd is. Meer zal ik dan ook niet zeggen." Nog schreef de heer Meerkerk in de N. B. Crt o. a. Wat in genoemd krantje wordt gezegd is van a tot z onwaarheid. Uit hetgeen er meegedeeld wordt, kan ik op maken, wie de stakkerds zgn, die inlichtingen verstrekten, en daarin vind ik aanleiding hen te sparenalleen herhaal ik: ze hebben gej o kt. Indien de berichtgevers den moed hebben hunne namen te noemen in het openbaar, zal ik mg verdedigennog liever heb ik, dat e klacht indienen bjj den minister, dan kan ik me officieel verantwoordenook vind ik goed, dat ze de redactie van genoemd blaadje machtigen, mg te hooren met twee getuigen, mits ze hunne namen in 't openbaar noemen en hunne grove onwaarheden in het openbaar herroepen, indien big kt uit het ver hoor, dat ze jokten. Het kost mjj echter ook niet veel moeite de heele zaak hierbg te latenwant in den grond der zaak beklaag ik hen, minder om hun totaal onvoldoend en stakkerig examen, dan wel om de vernedering welke ze zich- zelven aandoen door hurt: leelgk gejok. Dat bedroeft me." BMoiraS"mz» Bjj kon. besluit is, met ingang van den dag waarop hjj zjjne functiën zal aanvaarden, benoemd tot leeraar aan de Rjjkslandbouwschool te Wageningen, dr A. van Bjjlert te Pasoeroean. Donderdag a. verleent de minister van oor log geene audiëntie. DIT STAD EN PROVINCIE. Wjj gevoelen ons gedrongen de kiezers in het eerste districtteVlissingen, vooral de vrjjzinnige, te herinneren aan de stemming, die morgen (Dinsdag) moet plaats hebben voor een lid van den raad. De atrjjd zal zwaar zgn. De tegenpartg deed een goede kèuze, maar des te meer plicht om nu beginsel tegen over beginsel staat voor eigen principe trouw op te komen. En het liberale standpunt wordt ingenomen door den heer J. W. Jacobze. Uit het feit dat van de zjjde der onder wjjzers die candidatuur krachtige steun is toegezegd, big kt voldoende dat men voor de belangen van het openbaar onderwjjs en de openbare onderwjjzers hem de voorkeur geeft boven zgn tegenstander. En wanneer men dan erop let hoe de heer Jacobze bekend is met de behoeften der ge meente, van hare belangen op handels- en scheepvaartgebied veel beter op de hoogte is dan de tegencandidaat, dan mag het zeer zeker in het belang van VliBBingen heeten hem een zetel in den raad aan te bieden. Zjjne geboorteplaats gaat hem zeer ter harte en zjjne algemeene bekendheid onder zjjne medestadgenooten maakt het verder overbodig omtrent hem iets meer hier te zeggen. Laten de liberale kiezers in de wjjken A, B C, D, N, O en P Dinsdag trouw op hun post zgn en hem de overwinning verschaffen Dat het gure weêr, hetwelk wjj dezer dagen hadden, in de maanden September en October tot de zeldzaamheden behoort, bljjkt wel uit den thermometerstand van de laatste jaren, waarvan een geacht en onderzoekend stadge noot trouw aanteekening hield. Van 1848—1867 en van 1875 tot nu toe was die stand niet zoo laag als op den 3en Octo ber jl's morgens te 8 uur, toen zjj 40° aan wees. Gemiddeld was in al de genoemde jaren in de le helft van October de stand 52°. Sommigen meenen dat dit verscbjjnsel hier aan is toe te schrjjven dat hoog in de lucht een zuideljjke windstroom waait, terwjjl lager een noord-oostelgke wind heerscht. De zon wordt daardoor belet hare stralen door de wolkenlaag te doen heendringen. Of dat alleen de oorzaak is van de nu heerschende, haast onnatuurljjke, koude it niet te zeggen. Omtrent verklaringen betreffende verschgn- len in den dampkring dient groote voor zichtigheid in acht genomen te worden het veld is zoo groot. Uit Vlissingen. Zondag werd aldaar per sloep aan den wal gebracht het Ijjk van den stoker H. P. dat aan boord van het Engelsch stoomschip Orestes, op reis van Antwerpen naar Londen dien morgen ter hoogte van Borssele gevonden werd op de stookplaats. Vermoedelijk is de man door eene beroerte getroffen en daar door van de ladder gevallen, waarmede men naar de stookplaats afdaalt. Per brancard werd het ljjk onder politie toezicht naar het lgkenhuisje op de algemeene begraafplaats vervoerd. De afdeeling Vlissingen van den Bond van Nederlandsche onderwijzers heeft be sloten voor de aanstaande gemeenteraadsver kiezing in het eerste kiesdistrict op Dinsdag 7 October, de candidatuur van den heer J. W. Jacobze ten krachtigste te steunen. VI. Ct. De verkiezing voor een lid van den gemeen teraad te Goes vacature ontstaan door het vertrek van den heer W esselink, burgemeester, is bepaald op Dinsdag 28 October, de stem ming, zoo noodig, op Donderdag 6 November, herstemming, zoo noodig, op Donderdag 13 November d. a. v. Bjj het comité aldaar werd tot dus ver voor de Boerengeneraals ontvangencol lecte aan de huizen 1072.96, kaarten voor zitplaatsen in de kerk 488.50, collecte in de kerk 146.63®, gift van eene Zeeuwsche dame, thans in Engeland wonende, 1000, bjj de bladen ontvangen 151.25, samen 2756.59®. Van 7 buitengemeenten is reeds 1090.57 ingekomen en als extra gift uit Wemeldinge nog 11. De geheéle ontvangst bedraagt alzoo ƒ3858.16'. Reeds is een bedrag van ƒ4000 geremitteerd. Te Borssele had Zaterdag iets plaats dat in de laatste kwarteeuw aldaar onbekend was. De inventaris enz. van een winkelier in suikergoed enz. werd executoriaal onder den hamer gebracht voor eene pretensie van 40 wegens leverantie. De opbrengst van het te veilen goed was iels hooger dan de helft der vordering. Als de proceskosten daar nog af moeten, zal de eischende partjj zeker niet te best varen. Zaterdag avond laat kwam een tentwa gentje van iemand te Stavenisse met paar kermisgangers van St. Maartensdjjk en ontmoette vlak bjj het dorp den postwa gen, die het wagentje aanreed, waardoor het aanmerkeljjke schade bekwam. Het paard, dat los geraakte, kwam met den koetsier in de sloot terecht. Man en dier kregen, gelukkig onbeduidende, kwetsurende passagiers kwamen er met den schrik af. Uit Oud-Vosmeer schjjft men ons Met de regeling van vertrek en aankomst der post zgn wjj een halve eeuw ten achter bjj andere plaatsen. Des namiddags half vier vertrekt de bode naar Tholen; brieven, na dien tjjd gepost, gaan eerst den volgenden morgen acht uur, en big ven dan nog in Tholen liggen tot na den middag, zoodat een brief'een etmaal noodig heeft om twee uur verder te komen. Des Zondags is het nog ellendiger, omdat dan slechts éen verzending plaats heeft dus een brief bjjna twee maal 24 uren over een afstand van 2 uur noodig heeft. Te Hengstdjjk had Zaterdag de installatie plaats van den nieuwen burgemeester, den heer C. van Esbroeck. De hoofdstraten waren bjj die gelegenheid keurig versierdschoone eerebogen hier en daar opgericht; van alle huizen wapperde de vaderlandsche driekleur, terwjjl aan sommige woningen nog bjjzondere versieringen waren aangebracht. Een kranige eerewacht haalde den nieuwen titularis omstreeks twaalf uur aan de grens der gemeente af. Bjj de school werd halt gehouden en door een der leerlingen on der, een kinderljjke toespraak, een bouquet aangeboden, waarna de president der feest commissie den heer Van Esbroeck compli menteerde. Hierna werd een stoet gevormd, bestaande uit een afdeeling der eerewacht, het fanfaren- korps St. Cecilia, schoolkinderen, den burge meester, de feestcommissie en de tweede af deeling der eerewacht. Die stoet trok onder muziek naar 't gemeente huis, waar op de gebruikelijke wjjze de instal latie plaats had. Vervolgens hield de nieuwe burgemeester een druk bezochte receptie, waarna de stoet naar zgn woning trok, waar allen een ruim en keurig onthaal vonden. Daarna keerde men weer naar het gemeentehuis terug om een serenade en concert aan te hooren, door de fanfare gegeven. Tot laat in den avond heerschte een opge wekte, vrooljjke drukte. Te Terneuzen werden gedurende het derde kwartaal van dit jaar opgeschutbe- voor de haven aldaar, 115 zeeschepen met eene brnto-inhoud van 242.594 M8 (in 't zelfde tjjdvak van het vorig jaar 119 schepen, inhoudende 246,924 M8)bestemd voor Gent 270 zeeschepen, met een bruto-inhoud van 725.549 M8 (in 't zelfde tg d vak van 't vorig jaar 287 schepen, inhoudende 782.277 M8). Afgeschut werden: van Terneuzen 100 en »mende van Gent 288 schepen, tegen resp. 101 en 288 in 't vorig jaar. Verder werden nog door de Oost- en West sluizen 1522 binnenvaartuigen op- en 1423 uthet vorig jaar bedroegen over dezelfde maanden die cjjfers resp. 1358 en 1295 Men schrjjft ons Zondagnamiddag hield de Maatschappij tot bevordering van Ooft- en luinbouw in het kan ton Oostburg te Z u i d z a n d e, in de Drie Koningen, eene algemeene vergadering, die bjj- gewoond werd door 4 bestuurs- en een dertig tal gewone leden, en die bjj afwezigheid door ongesteldheid van den voorzitter, den heer Hammacher, werd gepresideerd door den heer M. M. Mejjer. Mededeeling werd gedaan van een ingeko men schrjjven dd. 5 Aug. jl. van kerkvoogden der Ned. Herv. Gem. te Aardenburg, houden de kennisgeving dat genoemd college geen bezwaar heeft tot het afstaan der voorkerk, tot het houden van de tentoonstelling dier Maatschappjj in 1903, onder voorwaarde, dat daarvan op den Zondag geen gebruik zal wor den gemaakt vóór des morgens 11 uur. Verder werd door den secretaris medegedeeld, dat hjj een bezoek heeft gehad van den nieuw- benoemden tuinbouwleeraar, den heer Camman, die hem kwam spreken over de begrooting voor den op te richten snoeicursus. Tot dekking der kosten is het volle subsidie aangevraagd aan het rjjk, dat voorheen 150 toestond, ter wjjl de provicie op de vraag om 100 weige rend beschikte. Op die begrooting is gebracht het leerplan, zjjnde 192 lesuren, verdeeld over 48 weken en 4 uur per week. Verder is uitgetrokken 50 voor leermid delen 10 voor correspondentie- en administra tiekosten en 40 voor den proeftuin. Nu deelde de heer Camman mede dat de 40 voor den proeftuin van de begrooting moesten afgevoerd worden, doch dat hjj, qua landbouwleeraar, daartoe 50 zoude aanvra gen. Vermoedelijk vindt deze verwisseling

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1