MIDDELRIRGSCHE COURANT. N°. 230. 143° Jaargang, 4902. Dinsdag 30 September, FEUILLETON. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen» Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. 29 Sept. 8 t veranderlik. IHBBKOIKKITfiR EIS VERWACHTING. vm. 50 gr., 12 n. 59 gr., av. 4 n. 56 gr. F. Voerwacht: matige O. wind, Advertentiën20 cent por regel, Geboorte-, dood- ea alle andere familieberïohteu^en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, iB uitsluitend gerechtigd het Aigezsaeeaa Adves'ÉonêJe-RïaJf®»!» A. HE LA Si AR Asa.s N.§» Voarbnrgwsl 266, Asagfoffdaass» VOOR DE BOERENGENERAALS ontvingen wg heden een som van 100, en wel in een bankbiljet van 60 G. Q- 7859 en een van 40 J. 3189 samen met de vorige opgaaf 138.945. Wg overhandigden dit bedrag aan den heer J. A. Zip, penningmeester van het Comité van ontvangst. Middelburg 29 September. ONWAAR. Naar aanleiding van ons gevoelen dat in Amsterdam vele liberalen verkeerd deden de heerschende regeeringspartg te versterken door op den heer Bgleveld te stemmen, sehrgft Het Centrum »Blgkbaar zouden de liberalen dus hun be ginsel niet verloochend hebben, wanneer zg op den socialist hun stem hadden uitgebracht. Daarin was niets >monsterachtigs" geweest. Hoe men in het stille Middelburg, waar men weinig of niets gewaar wordt van de woeling in de groote steden, de zaken toch gemoede lijk beoordeelen kan Blgkbaar ook heeft de frissche strooming, die elders aan de anti-clericale vooroordeelen reeds een einde maakte, in die provinciestad nog niet hare heilzame werking doen gevoelen. Men is wat achterlgk in het mooie land stadje en vermeit zich daar nog in de beschou wingen van een verleden tgd, die het socialis tisch gevaar niet kende." Een enkel woord daar tegenover Voor frischheid op politiek gebied moet men waarljjk in Amsterdam niet zjjn. Jaren lang heeft men ter weerlegging van de bekende uiting dat de hartader des lands flauw klopte het doen voorkomen alsof het politieke leven in Amsterdam zeer sterk ontwikkeld was, maar van dat idee is men al lang teruggekomen. Het riekt er duf en onaangenaam. En wat nu de vrees voor het clericalisms betreft, wg wenschen op te merken dat toch zeker wel beBtrjjding daarvan een der voor naamste beginselen der 1 i b a r a 1 e n is. En dat het dus tegen hun beginsel, ver loochening daarvan is geweest dat zg stemden op den heer Bjjleveld. Dit was onze bedoeling. Op het punt van beBtrgding der clericalen echter scharen wg ons aan hunne zgde, en staan wg met hen niet alleen. In België, Frankrgk en Spanje, de katho lieke landen bg uitnemendheid, heeft men, dat zgn de katholieken zeiven, het blgkt dagelgks, al meer dan genoeg van de tyrannie en den invloed der geestelijke drgvers. En wg moeten ook eerlgk zeggen dat wg voor ons land de macht der partijen van het tweetal Sohaepman-Kuyper liefst spoedig zien gefnuikt omdat wg daarvan geen heil, in tegendeel nadeel voor ons land verwachten. En op dit punt zgn wg niet kleinsteedsch maar vinden wg in het gansche land een overgroot aantal aanhangers. Middelburg staat op dat punt dus volstrekt niet alleen. VAN KOL OVER ATJS3H. Herhaaldelijk is, tjjdens het bezoek van den heer Van Kol aan Oost-Indië, geschreven over eene groote verandering dié er in zijne ideeën over de toestanden daar en in 't bjjzonder over Atjeh zou hebben plaats gehad. Wat daarvan waar is, blgkt wel uit hetgeen door hem dezer dagen in Het Volk is ge schreven. Hg erkent dat bg zich in de beoordeeling der toestanden, vooral in het verre, nog veel te weinig bekende Indië kon vergissen, doch in den regel werd hg versterkt in zgn vroegere inzichten. Alleen de vraag van oorlog of vrede op Atjeh, maakte een uitzondering; doch met principes heeft dat z. i. niets te makendat zgn feiten waarbg men zich moet neerleggen, evenals bg de nederlaag der Boeren in Zuid- Afrika. Mijn beginsel bleef onaangetast, sehrgft hg, de Atjeh-oorlog blijft onrechtvaardig", al zgn onze wapenen het sterkste gebleken. Het afwentelen der koBten van Nederlandsche ver- overings-oorlogen op den hongerlijdenden Javaan blijft »prostitutie onzer nationale eer", al erken ik dat doch dit alleen in de allerlaatste tg den terugtrekken onmogelgk is geworden en de oorlog in de gewesten, die ik bezocht, Groot-Atjeh, de Noordkust en de Oostkust (de Westkust, waar de meeste slagen vallen, werd niet door den heer Van Kol bezocht) zgn einde nadert. Hoe velen hebben evenzoo in de onoverwinnelijkheid der Boeren geloofd, en men dezen beschuldigen van dien landen- roof goed te keuren, nu zg eindelgk erkennen moeten dat de Boeren het onderspit moesten delven Is echter big keus de laatste gevechten de vrede minder nabjj dan ik door eigen oogen meende te zien Dat zal de naaste toekomst ons zeggen. Van misleiding door generaal Van Heutsz en een groot aantal officieren en sol daten is geen sprake. Wie een blik op de kaart werpt en de door mg gevolgde reisroute nagaat, moet dadelijk gevoelen dat het onmo gelgk is, zulk esn uitgestrekt terrein schoon te houden van vganden. Meer dan 370 kilometer, een afstand geljjk aan dien van Den Haag naar Parjjs, werd door mg, voor een gedeelte zonder dekking, ongewapend te paard afge legd terwjjl 240 kilometer laags de zee werd gevaren. Die weg over land liep door bergen en dorpen, door oerwouden en bouwvelden, dikwjjls door woest en bergachtig terrein. Welke enorme troepenmacht zou er noodig zgn, om uit ravjjen en heuvelen, bo'sschen en kampongs alle benden te verdrjjven, terwijl soms eerst 's avonds laat door mg de tocht voor den volgenden dag werd vastgesteld, waarbg steeds zooveel mogelgk de brandpun ten van vroeger verzet werden uitgekozen. De Atjeh-rapporten die (in strgd met de vroegere blauwe leugens") sedert het optreden van generaal Van Heutsz de volle waarheid bevatten, zouden dan tal van gevechten in die maand Maart 1902 moeten vermeldentalrijke verliezen aan dooden en gewonden, bg zulk gevaarvol comediespel, moeten aangeven en dat is geenszins het geval. En trouwens, wat de toekomst ons leeren moge, ik was als eerlgk man verplicht rond weg mede te deelea, wat ik zag, te schrijven wat mg waarheid toescheen. Ondanks de ver draaiing mgner woorden, ondanks de valschs voorstelling die men ervan zou geven, wilde ik geen slot op mgn lippen leggen, waar spreken en erkennen eener vergissing plicht was, Dat dit geschieden zou, wist ik vooraf, vooral van het mg sinds jaren vgandige Algem. Hbld kon ik niets andera verwachten. Bg mjjne forsebe aanvallen, in meer dan een mgner Reisbrieven, op Neerlandsch wanbeheer, wist dat sycophanten-blad slechts te knabbelen aan een paar cjjfers. Waar ik een relaas leverde van hartroerende ellende en chronischen hon gersnood, trachtte die redactie steeds dat beroep op het plichtsgevoel der Nederlandsche Regee- ring te verzwakken, door wat te wroeten in ondergeschikte punten van een verpletterend j'accuse! Tegenover onloochenbare feiten van Imperialisme, was het tevreden met wat wrie melen over de meerdere of mindere volledigheid van vluchtig neergeschreven citaten. Op deze wjjze verricht het kapitalistische blad, dat; zich nog het meeste met koloniale politiek, ïig houdt, een werk dat ik niet aarzel iisdadig" te noemen. Er wordt honger ge leden in massa door onze schuld en onze. hebzuchter wordt onrecht gepleegd tegen over weerloozen een kreet om recht en bgstand wordt geuit en het blad der Droog stoppels knaagt aan de hielen van den aan klager 1 Laat ze knagen Binnenkort zal blijken, dat ik niet >ontrouw werd aan mjjne beginselen", niet mgn >oude. plunje" wegwierp, doch beter gewapend en geharnast dan vroeger, vuriger dan ooit den strgd zal aanbinden tegen kapi talisme en imperialisme, die ten vloek werden aan onze koloniënde oorzaak van honger, ellende en onrecht, voor millioeneu inboorlin gen dier schoone gewesten. Tot dien heiligen strgd heb ik mg aan gegord en voorloopig keert mgn zwaard niet in de scheede terug De heerlijkheden van de politiek. Uit het Amerikaansch VAN ROBERT J. BURDETTE, »Er is éen ding," zei mgnheer Leatherby toen hg, tjjdens de laatste presidentsverkiezing, op een regenachtigen, s aaien ochtend door de stad liep, »dat mjj van politiek doet walgen, en dat is de heftige, beleedigende toon waarin de dagbladen ieder onderwerp en ieder verschil punt bespreken." »Ge moogt er inderdaad wel van walgen"» antwoordde de oude heer Bartholomeus, die hem juist tegenkwam. >Men zou het iemand Deze vermakeljjke, en twintig jaar geleden in een Amerikaansch blad verschenen, werd door den geachten ver taler uit zgn portefeuille gehaald, nadat bjj kennis had genomen van al wat er vóór en na de verkiezing in het IXe district van Amster dam is voorgevallen, gezegd en geschreven. Vooral de alleB behalve verkwikkeljjk8 pole miek tusschen twee bladen van zeer uiteen- loopende richting aldaar gaf hem zeker aan leiding ons zjjne overzetting toe te zenden met de vraag»Kunt u er iets mee doen En als antwoord daarop geven wjj die schets hier een plaats; zjj kan dienen tot leering en stichting. Red. niet kwaljjk kunnen nemen als hg tegen woordig de krant met een tang uit de brieven bus haalt. Altjjd weer gooi ik het blad hall gelezen weg en ik denk er ernstig over mgn abonnement op te zeggen want ik meen dat mjjne huiskamer er door besmet wordt." »Dat is zoo", antwoordde Leatherby, »het is erger dan besmetting. Het is bederf; he heeft een verlagenden, verdierljj kenden invloed die, ik ben er van overtuigd, de grondslagen van ons zedelgk gebouw ondermjjnt. De df lgksche pers in dezen tjjd is eene groote fabriek van bedrog; laster, leeljjke woorden en nog leeljjker moraal." »Ik voor mg zie niet in", zei Bartholomeus, waarom men niet over politiek even rond borstig, even eerlgk en even vrjj van bittere uitdrukkingen en gedachten, van kwetsende woorden, van drift en van booshuid zou kun nen praten als over het weer of de mode." >Juist mjjn idee", zei Leatherby. »Wat mg betreft, ik kan me geen man voorstellen zoo kleinzielig, zoo bekrompen van verstand, zoo weinig ernstig, dat hg geene discussie kan voeren over eenig politiek onderwerp zonder te vervallen in de ruwheid, platheid, beleedi gende lastertaal en schaamtelooze kwaadspre- kerjj, die thans de dagbladpers tot schande strekken." »Ik beschouw het als een vorm van-idi otisme", antwoordde de oude heer. »Hetwgst op een zwakken geest, die schimpwoorden voor TffHBSMa KAMER. De verkiezing van een lid dier Kamer in het Kiesdistict Gouda, noodig doordat de heer A. W. F. Idenhurg heeft opgehouden lid der Kamer te zgn, is bepaald op 10 Oct., de stemming, zoo noodig, op 17 Oct. en de her stemming, zoo noodig, op 27 October a. BIT STAD EN PROVINCIE. Het verheugt ons dat thans van liberale zgde gepoogd wordt belangstelling te wekken voor de aanstaande verkiezing op 14 Oct., voor een lid van den gemeenteraad in het tweede district van Middelburg. De stemming heeft plaats op 24 October; eene eventueels herstemming op 4 Nov. Tegen Vrjjdag a. is eene openbare bijeen komst uitgeschreven, waartoe alle kiezers in dat district worden uitgenoodigd. Zooals men weet, omvat dit district* de bewoners der wjjken A, B, C, D, E, F, GenH, Wjj hopen dat velen die vergadering zullen bjj wonen en eene goede, practische keuze zal worden gedaan. Het is morgen (Dinsdag) de dag om kaarten te nemen voor de bijeenkomsten, die Woensdag te Middelburg plaats hebben en argumenten en schreeuwen voor logica aanziet. Ik was altjjd en ben nog conservatief, maar ik kan toch mjjne afkeuring over menigen libe ralen maatregel op beschaafde wjjze te kennen geven, en als ik geen verstand genoeg had om in mgn humeur te bljjven, dan zou ik mee a recht te hebben om over politiek te praten." - »Ge hebt volkomen geljjk", hernam Leatherby ernstig. »A1 verschillen wg omtrent sommige punten van politiek in meening, daar ik mgn levenlang liberaal was, toch kunnen •jj, dunkt mg, vrjj en tot onderling genoegen, a naar ik vertrouw, met voordeel met elkander wel van gedachten wisselen, en onze verschillen op vriendelijke wjjze bespreken: zonder te vervallen in de dwaze en afkeurens waardige uitvallen, getuigende van boosheid, onkunde en vooroordeel, waarin tegenwoordig het Ochtendblad zoo bgzonder-uitmunt." »Dat had" ik in het Ochtendblad niet zoo opgemerkt," antwoordde Bartholomeus, die blgkbaar moer belang begon te stellen in het gesprek, »maar als het gemeene, liberale pam flet, dat de avondlucht verpest, me gebracht wordt door mgn buurman, een onwetenden lummel, die lezen noch schrgv8n kan, maar het blad koopt als een partgplicht, en hg me vraagt om het hem voor te lezen, dan sta ik verbaasd dat de goden van waarheid en be tamelijkheid dat eerloos, kinderachtig prul niet met hun bliksems vernietigen." »U moet in aanmerking nemen," voegde bezocht zullen worden door de Boerengeneraals. Men denke daarom Voor de bijeenkomst in de Concert- en gehoor zaal waarop de Zangvereeniging lot Oefening Uitspanning hare medewerking verleent, zgn Dinsdag den geheelen dag toegangskaarten verkrijgbaar a 1 by de boekhandelaars R. M. Smits, Van Benthem Jutting, J. C. W. Altorffer, F. B. den Boer, F. P. D'Hug, J. J. Fanoy en M. W. Hildernisse. Voor de begroeting des avonds in het Schut tershof kan men tegen 5 centen een kaart be komen in den Hove Dinsdag 's middags van 12 tot 3 en 's avonds van 7 tot 8 uur. Voor de bjjeenkomst inde Nieuwe kerk zgn nog slechts enkele plaatsen meer beschikbaar. Op alle scholen is dien ochtend vacantie gegeven. Tevens herinneren wg aan het verzoek om te vlaggen en met met den stoet mee te loopen en aan den uitdrukkelgken wensch van onze gasten, om toch vooral niet de volksliederen der ondergegane republieken zingen. Tot dusver hebben zich voor de eerewacht bg de ontvangst van de generaals aan het station 7 vereenigingen bg den voorzitter der vereeniging Uithet volk— Voor het volk aangemeld. Ook f0 Goes komen de Generaals en wel Dinsdag avond te half elf uur. Zg logeeren bg den heer J M. Kakebeeke, die nu, in plaats den heer Wesselink, burgemeester, eere voorzitter is. De secretarissen logeeren in de Zoutkeet. Woensdag morgen te 9 uren heeft in de Hervormde kerk eene bgeenkomst plaats, toe- gankelgk tegen verschillende entrees. Sprekers zgn de heeren Van Lelieveld, predikant, Bahde, pastoor en Van der Veen. Het bericht in een Hollandsch blad dat uit Goes een bedrag van 3000 voor het fonds zou zgn toegezegd, is reine phantaBie. Te Groningen verklaarde generaal Botha dat, wat de bijeengegaarde gelden betreft, er een hoofdcommissie met het beheer zal worden Belast. Deze zal gesteund worden door sub commissies. Van tgd tot tgd zal er een verslag verschgnen in de couranten, waarin staat op welke wjjze het geld is besteed. Een volledige Ijjst zal voorts worden gepubliceerd van de gelden, die zgn ingekomen. Generaal De la Rey vertelde d'aar nog wat hem er toe geleid had lord Methuen los te laten. Hjj had zich niet afgevraagd, wat de anderen zouden zeggen of denken. Hg had zich alleen afgevraagd wat hg, de verant- woordeljjke generaal, in het waarachtig belang het volk vond en dit was nameljjk niet een zwaar gewond officier met zich mee te en en misschien daardoor oorzaak van zgn dood te zgn. Vele Engelsche officieren had hg gevangen genomen en losgelaten. Als er een officier was, die hem harde dagen en alapelooze nachten had bezorgd, dan was het lord Methuen, maar van alle Engelsche officieren hadden de burgers voor lord Methuen de meeste achting. Zaterdag brachten de Boerengeneraals Botha en De la Reg een bezoek aan Zwolle. Ook daar het spreekt van zelf waren velen bjj aankomst tegenwoordig om hen har telijk toe te juichen. Nadat in het stadhuis de officieele begroeting had plaat3 gehad, werd een rjjtoer gemaakt, als 't ware tusschen menschen-muren door. 's Middags had er een bgeenkomst plaats in de Ruiters-Sociëteit, waar ook de generaals een toe spraak hielden, terwjjl het mannenkoor Fidelia van den heer Van Riemadgk zeer schoon eenige liederen zong. Toen bekend werd dat generaal Botha dien dag zgn 40en verjaardag vierde, kende het »heil u" geen grenzen, dat zich eindelgk oploste in »Lang zal hjj levenNa dat den generaals nog een krans en onder scheidene giften waren aangeboden en eindelgk, na de receptie die verleend was, nog een diner, vertrokken zjj des avonds naar Hattum om daar den Zondag rustig door te brengen. Uit Ylissingen. Benoemdtot zeeloods de loodskweekeling lste klasse N. Drjjver en A. Roos; tot loods kweekeling le kl. die der 2e kl. C. de Groot J, P. C. Baart, en tot loodskw. 2de kl. de matroos H Engels. Tevens is de hulpbinnen- loods C. A van Hoepen bevorderd tot binnen loods en gedetacheerd te Antwerpen. De heer J. van Anrooy, brievengaarder te Wilhelminadorp, heeft als zoodanig zgn ontslag genomen, tegen 15 Oct. a., wegens vertrek naar elders, Voor ongeveer een kwart eeuw lag het vaarwater op de Schelde kort onder den wal van Waarde. Door verplaatsing van verschil lende zandbanken, had ook eene verandering van vaarwater plaats. De schepen zetten van toen af meer koers onder den wal van Wal soorden. In de laatste jaren heeft er weer eene ver schuiving van bedoelde zandbanken plaats gehad, met dit gevolg dat de schepen weer gerust langs dezen kant kunnen varen. Ten bewjjze hiervoor, zgn er dezer dagen op de Schelde in het gezicht van Waarde eoaige bakentonnen gelegd. Leatherby hem toe op een toon, iets luider dan noodig was tot iemand wi9ns hand op arm rustte, »dat het Avondblad zoo'n stroom van bederf, zoo'n sneeuwval van poli tieke schijnheiligheid en schurkerjj te trot- seeren heeft dat zgn stem wel hard moet klinken, wil zjj gehoord wordenhet moet wel flink, uitdagend spreken met de donde rende stem van den rechtschapen aanklager, om het volk te doen opschrikken en te doen beseffen het wezenljjk gevaar dat het land bedreigt door conservatief wanbeheer en con servatieve dwingelandij." Verduiveld," riep Bartholomeus uit, »de conservatieve partjj is het laatste, het eenige bolwerk tusschen de republiek en het eeuwig verval. Ik zeg u, mgnheer, laat de liberale partg eens het roer van staat in handen heb ben laat die bende van politieke dieven, onderkruipers, buiten de wet gestelden en verworpelingen onze politieke machine eens doen loopen, dan zullen we in de macht zgn van eene horde van het gemeenste schuim, de meest beginsellooze, verdorven, ontaarde, buitensporige, duivelsche schelmen, die ooit aan de galg hingen." »Alle duivels", schreeuwde Leatherby, zgn arm uit de hand van Bartholomeus los rukkende, »indien de satanische, helsche plan nen van de conservatieve partg tot uitvoer kwamen met al de daarbg behoorende schurkerg en verleiding, dan zouden wg eene regoering De tramlgn Huls tW alsoorde» nadert zoo schrgft men ons hare vol tooiing Reeds zgn goederenwagens gearriveerd, zoodat het vervoer van suikerbieten en andere goederen welhaast kan beginnen. Wanneer de Igu voor het publiek opengesteld zal wor den, is nog niet bepaald, al hebben de bladen t 15 Sept. en later 15 October als datum Waarschgnlgk zal men nog wel eens een paar andere datums te lezen krggen, vóór de offi cieele datum vastgesteld wordt. - Ten bewgze hoe brutaal Belgische wild- stroopers optreden, meldt men ons uit Z u i d- dorpe dat Zaterdag namiddag op klaarlich ten dag een tweetal een haas schoten achter haag van een huis in de kom der gemeente Barrevoets over een stoppelveld trokken zg verder. Heden morgen vervoegde zich bg den ge meente-secretaris van Selzaete een onbekénd persoon, die 40.000 francs eischte. Hevig ver schrikt, vluchtte de secretaris uit zgn woning naar de politie. Zonder verzet werd de onbe kende gearresteerd. Het bleek een krank zinnige te zgn. - In het asile St Jean, het Ylaamsche Meerenberg, vond hg voorloopig een onderkomen. van gebrandmerkte boosdoeners en mis dadigers krggen, eene regeering van fielten, eene strafkolonie, waarin de meest hopeloos onverbeterlgke, schaamtelooze deugnieten de wet zouden voorschrgven. De slechte trouw van de conservatieve partg, haar schandelgk verleden, haar verdorven neigingen hebben de Christelgke wereld geschokt en »Je bent een leugenaar." gilde Bartholo meus, »en je bent precies eender als de rest van je dwaze, proleterige, onwetende partg eene lage, minne, armzalige, b6de- laarsachtige, gewetenlooze en verraderlgke bende, wier onbeschaamdheid in het vragen van stemmen aan eerzame mannen slechts geëvenaard wordt door je roofgierige en niet te verzadigen begeerlgkheid[naar postjes-; uw..." »En jg bent een oude gek", huilde Leatherby, een bedilzieke, schreeuwerige, ge meene, kwaadsprekende, oude ellendeling en ik onteer mgn naam door met je op straat te spreken, je verwart schelden en schimpen met argumenten.en je antwoordt op eene eenvoudige, heldere uiteenzetting van feiten met kwaad- aardigen, honenden laster en verdachtmaking eenvoudig omdat je me niet kunt weerleggen," 'Zwgg", schreeuwde Bartholomeus, »Zeg geen woord meer, of ik sla je op je gezicht. Alle duivels, ik maak je een kop kleiner". »Dat kun je niet", bulderde Leatherby, zgn jas uittrekkende en rond Bartholomeus dansende. »Ik kan wel de heele conservatieve

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1