MIDDELBIRGSCHE COURANT.
Donderdag
25 September,
N°. 226.
i43e Jaargang,
1002.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelbarg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THBRIHOHETEB EN VERWACHTING.
24 Sept. 8 u. vm. 62 gr., 12 n. 63 gr., av. 4 u. 63 gr. F. V e r w a o h tzwakke Z. W. wind,
licht bewolkte lucht, neerslag, later opklarend.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Eeclamens 40 cent por regel.
Groots letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, botrefienclü
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A» BE LA MAR JUm., N.8. VeorburgW»! 366, Anunterdema.
Beroep
der Bóeren-Generaals op de
beschaafde wereld.
Het zal de wereld nog versch in het ge
heugen zjjn hoe de Boeren, na een bangen strjjd
voor hunne onafhankelijkheid van meer dan
twee en een hall jaar, eindelijk genoodzaakt
zjjn geworden de termen van overgave, hun
door de Regeering van Zjjne Britsche Maje
steit, Koning Eduard VII voorgelegd, door
middel van hunne afgevaardigden te Vereeni-
giug aan te nemen.
Gelijktijdig werd ons door die afgevaardigden
opgedragen ons naar Engeland te begeven ten
einde in de eerste plaats een beroep op onze
nieuwe Regeering te doen om de ontzacheljjko
ellende, die door de lengte en breedte der
nieuwe Kolonies heerscht, te verzachten. Slaag-
don wij hierin niet, dan zouden wjj een beroep
voor liefdadige bijdragen op de menscheljjk-
beid vaiu de beschaafde wereld doen.
Daar wg er tot dus verre niet in geslaagd
zjjn do Engelache Regeering te bewegen ons
volk verder behulpzaam te zgn, en de nood
onbeschrijfelijk hoog is, blijft er voor ons niets
over dan ons te wenden naar de volkeren van
Europa en Amerika.
In de hachelijke dagen, die wjj doorworstel
den, was het ons en de onzen zoet, gedurig
blijken van sympathie uit alle oorden te ont
vangen. De geldeljjke en andere ondersteu
ningen aan onze vrouwen en kinderen in de
concentratiekampen, en aan de krijgsgevange
nen in alle deelen der aarde, droegen oneindig
veel bg om het lot van die arme ongelukkigen te
verlichten, en wg nemen deze gelegenheid te
baat om namens het volk van de gewezen
Republieken onzen innigen dank te betuigen
aan allen, die ons in het verleden liefdadigljjk
hebben ondersteund. Het Eoeren-volkje kan
nimmer de hulp vergeten, die hetzelve bewezen
werd in de donkere uren van zgne beproeving.
Het volk van de twee Republieken had alles
veil voor zgne onafhankljjkheid, en nu de wor
stelstrijd voorbg is, staat het totaal geruïneerd.
Hoewel wg niet de gelegenheid hadden een
nauwkeurigen staat op te maken van de ver
woesting, aangericht in de twee Republieken,
zgn wg op grond van onze persoonlijke ken
nis overtuigd, dat er minstens dertig duizend
huizen op de boerenplaatsen en bovendien ral
van dorpen door de Britten gedurende den
oorlog verbrand of vernield zgn.
Onze woningen met de meubelen zgn ver
brand of vernield, onze boomgaarden neerge
veld, alle landbouwgereedschappen stuk ge
slagen, molens vernietigd, elk levend dier is
weggevoerd of gedood niets bleef ons,
helaas over. Het land is eene woestenij. Ook
heeft de oorlog vele slachtoffers geëischt en
het land weergalmt van het geween der hulpe-
looze weduwen en weezen.
Bovendien behoeft niet te worden herinnerd
hoeveel in de toekomst voor de opvoeding van
de kinderen onzer burgers zal noodig zgn.
In dezen grooten nood wenden wg ons nu
tot de wereld met het verzoek om door liefda
dige bg dragen onze weduwen en weezen, onze
verminkten en andere nooddruftigen te hulp
te komen en onze kinderen behoorljjk te doen
onderwijzen.
Wg wjjzen op de verschrikkelijke gevolgen
van'den oorlog, om onze groote behoefte ter
kennis van de wereld te brengen en geens zins
om de gemoederen op nieuw gaande temaken
Het zwaard rust nu in de scheede en alle ge
schillen zwggen in tegenwoordigheid van zoo
groote ellende.
De schade, door den oorlog berokkend, is
onbeschrgveljjk groot, zoodat het kleine be
drag, dat Engeland, volgens de termen van
overgave, zal schenken, zelfs indien tienmaal
vermenigvuldigd, geheel en al ontoereikend zal
zgn om ook maar de oorlogsverliezen te dekken.
De weduwen en weezen, de verminkten en
nooddruftigen, en onze kinderen voor wie
alleen wg dit beroep doen, zullen dus daaruit
weinig en in de meeste gevallen niets trekken.
Alle bg dragen zullen gestort worden in een
fonds, genaamd Het Generale Boeren-Hulp-F onds,
en dit fonds zal uitsluitend besteed worden om
in de behoeften van de personen, voor wie het-
aelve verzameld wordt nu en in de toekomst
te voorzien, j
Wg verzoeken vriendelgk de harteljjke sa
menwerking van de bestaande Comité's in de
verschillende landen van Europa en Amerika,
en staan nu op het punt die landen beurtelings
een bezoek te brengen ten einde de zaak be
hoorljjk te organiseeren.
LOUIS BOTHA.
C. R. DE WET.
J. H. DE LA REIJ.
Wjj ontvingen heden nog voor dit doel,
onder het bjjschrift »Een gezellig avondje",
2 11 samen met de vorige opgaaf 37.345.
Wjj zullen te gelegenortjjd dit bedrag over
handigen aan het comité voor de ontvangst
der generaals te Middelburg.
Middelburg 24 September.
IN BIJZONDER I.K HT
komt, door eene mededeeling, wolko wjj heden
ontvingen, de houding, door de liberalen in
het IXe district te Amsterdam bjj de jongste,
veelbesproken verkiezingen aangenomen.
Men schrgft ons nl.
»Het is een eigenaardig stelletje, die libe
ralen uit hel Amaterdamsche negende district.
Kregen zjj niet den raad van hun centraal
bestuur om toch Heldt tot candidaat te nemen,
den werkmans afgevaardigde, die zoo jarenlang
steeds naar zgne krachten en inzichten voor
het arbeidende volk en de democratie had
gestreden? De man, dien nog het vorige jaar
de liberalen in Amsterdam tot candidaat
hadden gesteld en wiens vrjjzinnig-democrati-
sche overtuigingen toen geen beletsel waren
De vrgzinnig-deniocraten hadden zich reeds
bereid verklaard onmiddelljjk Heldt over te
nemen en daardoor zou diens keuze zgn ver
zekerd en de antirevolutionnair zgn geweerd.
Maar neen, dat was den heeren liberalen te
bar. Een vrjjzinnig-democraat steunen, dat nooit"
Dan liever Pierson, wiens denkbeelden over
eenkwamen met misschien tien procent van de
kiezers in dat district en gehoopt op een ge
lukkig toeval om bg een herstemming den
candidaat met medewerking van andere par
ty en er door te halen.
Natuurljjk konden de vrijzinnig-democraten
daarmede geen vrede hebben en streden zjj
met hun eigen candidaat Gerritsen, die twee
honderd stemmen meer behaalde dan zjjn meer
conservatieve mededinger.
Op wie rust nu de schuld, wanneer dat district,
dat Tak van Poortvliet, Kerdjjk en Lely heeft
afgevaardigd, thans een anti-revolutionnair naar
de kamer stuurt Op de liberalen en geen
anderen, op de mannen, die niet inzien de
juistheid van het woord, dat Troelstra hun
heeft toegeworpen»het lioeralieme zal demo
cratisch zgn of het zal niet zgn."
Wjj komen op die mededeeling nader terug.
Kameroverzicht.
Zitting van Dinsdag.
Het debat over het adres van antwoord op
de Troonrede was ditmaal al zeer spoedig af-
geloopen De heer Mees leidde het in met een
opmerking over 3 (buitenlandsche betrek
kingen) van dat adres, waarna de heeren Scha
per en Van Kol het woord voerden, de eerste
over de arbeidstoestanden in ons land, de
tweede over Indië, om vervolgens door den
minister van binnenlandsche zaken beantwoord
te worden. Van belang was hetgeen de premier
verklaarde over de beteekenis zjjner buiten
landsche reizen en onze buitenlandsche betrek
kingen. Het was muisstil in de Kamer, toen
dr Kuyper van een stukje papier een verkla
ring voorlas, die ongeveer op het volgende
neerkwam.
»dat noch aenig verdrag is gesloten, noch
het sluiten van eenig verdrag is voorbereid,
noch ter voorbereiding van eenig verdrag een
enkele schriftuur gewisseld, noch eenig offi
cieel of officieus woord is gesproken
dat noch in den ministerraad, noch onder de
ministers persoonljjk ooit, ook maar met een
enkel woord, eenig plan noch denkbeeld van
alliantie ter sprake is gebracht
dat wat mg zelve aangaat, ik noch in Den
Haag, noch over de grenzen met eenig staats
man oi met eenig lasthebber van een staatsman,
een enkel woord over eenige alliantie gespro
ken heb
dat al wat daarover vermeld is, rust op
pure fantasie, ten deele uit politiek opzet.
En eindelyk dat het bewind van oordeel is
dat er noch gegevens noch omstandigheden
aanwezig zgn, die het voor de Nederlandsche
regeering raadzaam of geoorloofd zouden maken
van de tot dusver gevolgde gedragsljjn af te
wjj ken."
Met zichtbaar genoegen werd deze verza
meling ontkenningen door den premier voor
gelezen, en ook de Kamer scheen zich zeer
'over die overstelpende massa van »ik heb dit
niet gedaan", »ik heb dat niet gedaan", »ik
heb evenmin dit voorgeslagen, of dat over
wogen", te verheugen.
Als het nu nög niet uit was, zeide dr
Kuyper, dan wist hg niet hoe aan die
geruchten de kop ingedrukt moest worden.
Nu zal iedereen gaarne gelooven dat er
noch een verdrag gesloten is, noch seen enkel
schriftuur" is gewisseld »ter voorbereiding"
van zulk een verdrag, nadat dr. Kuyper dit
plechtig in de volle Kamer heeft verklaard.
Maar een enkele vraag mag bg dezen trits
van ontkenningen toch geoorloofd zgn. En
wel dezewas al die omhaal van enkele dezer
totaal overbodige ontkenningen noodig Ware
het niet veel eenvoudiger geweest indien dr
Kuyper met een enkel woord b.v. gezegd had
wat hj) dan wèl b.v. bg den Duitschen onder
secretaris van buitenlandsche zaken besproken
had, toen hjj met dien staatsman een onder
houd heeft gehad tjjdens zjjn bezoek in het
voorjaar in Berlgn Een bezoek, dat dr
Kuyper in zgn bekend interview aan den
Figaro-reporter niet heeft ontkend.
Hierbjj zjj ton overvloede herinnerd, dat onze
premier in de Figaro wel verklaarde, dat hg
dien Duitschen minister gedurende zgn jongste
reis door Duitschland naar Oostenrjjk niet had
gesproken. In dat geval had een positieve
verklaring tegenover zekere, naar gangbare
begrippen, meer of minder geloofwaardige be
richten gestaan, en had men óok kunnen
getuigen Vincident est dos. Nu heeft de premier
het bljjkbaar noodig geacht een ontkenning
te geven, waarbjj vooral op volledigheid is
gelet. Ook van een verklaring, waarop vooral
daarbjj de nadruk is gelegd, zal gaarne acte
genomen worden, al moet ontkend worden wat
de heer Schaepman met zgn geweldige over
drijving verklaarde, nl. dat de minister met
moordende ironie" aan die geruchten een einde
heeft gemaakt. Ironie bljjve zooveel mogelgk
buiten onze betrekkingen met het buitenland.
Het verder debat had niet veel om het Ijjf.
Dr Kuyper gaf' nog een antwoord op de rede
voeringen van de heeren Van Kol en Schaper,
waarna, na eenig debat, het adres zonder hoof
delijke stemming werd aangenomen.
Dinsdag a.s komt de Kamer bjjeen tot af
doening van het wetsontwerp tot vèrhooging
van Hoofdstak VI (het pantserschip) en de
aanvulling van art. 5 der arbeidswet (haring-
speeten).
De beroepswet werd, na de pauze, zonder
hoofdeljjke stemming aangenomen.
TELEURSTELLING.
In christelijke onderwijzerskringen openbaart
zich groote teleurstelling over de tweede troon
rede van het kabinet-Kuyper, welke, toezeggin
gen doende omtrent de bg de Staten-Generaal
in te dienen wettelgke regelingen, niets bevat
over de eigenlgke school quaestie, in weerwil
dat in 1901 bovenaan op het programma van
actie der anti-revolntionaire partjj hare op
lossing stond geschreven in den geest van het
rapport der »Unie: een school met den Bg bel".
Het Christelijk Schoolblad o. a. schrgft:
»Het lager onderwjjB" wordt er eigenlijk niet
in genoemd. Pensionneering der bjjzondere
onderwijzers en van de weduwen en weezen
van onderwijzers wordt in uitzicht gesteld,
doch vergeten we niet, dat, zoo eene regeling
daarvoor wordt gevonden, deze zeer zeker
lasten op ons zal leggen, die velen onzer tot
hiertoe niet hebben kunnen dragen. Zoo
gaarne hadden we de belofte gehad van eene
nadere regeling van het g e h e e 1 e lager
onderwjjs, waardoor eene betere salarieering
van alle onderwijzers mogelgk geworden ware.
Werkelijk is die salarisquaestie een vraag
stuk, dat dringend om oplossing roept. Zjj
verwekt tegenstellingen, die er niet behoefden
te wezen. Zjj bederft onze verhoudingen. We
begrjjpen, dat in onze kringen teleurstelling
zal gevoeld worden.
Verrassend kan deze houding van het
Christelijk Kabinet toch eigenlgk niet zgn
merkt de Arnh. Crt op. Immers, bg de behan
deling der Staatsbegrooting in December 1.1.
beantwoordde dr Kuyper den aandrang van
mr Tjjdeman, om op het gebied van heilager
onderwjjs stelsel tegenover stelsel te plaatsen,
met de opmerking, dat dit niet noodig was
omdat 't immers thans goed ging.
AMBACHTS- EN TECHNISCH ONDER
WIJS.
Op de begrooting van Binnenlandsche zaken
voor 1903 is de subsidie voor de ambachtsschool
te Goes verhoogd met 2440.
Bljjkens de Memorie van toelichting op die
begrooting zal een nader ontwerp worden inge
diend om met het begin van den cursus
1903/1904 aan de Polytechnische school te
Delft het karakter van technische Hoogeschool
te verleenen en het onderwgs aan die instel
ling te brengen onder Hooger onderwjjs.
Met het doel om, na behoorljjke vöorberei-
ding, tot de oprichting van een Technikum te
geraken, die aan de middelklasse van peröonen,
die tusschen de werklieden en de wetenschap
pelijk gevormden instaan, gelegenheid biedt
tot volledige opleiding, geheel op de hoogte
van onzen tjjd, is j 20.000 uitgetrokkenbg
suppletoire begrooting zal het noodige kunnen
worden geraamd voor den bouw der vereischte
lokaliteiten, de hulpmiddelen bg het onderwgs
en het personeel.
De 20.000 moeten dienen om de plannen
in gereedheid te brengen, en aan zeer enkele
personen, die aan het Technicum moeten op
treden, een aanstelling te kunnen geven en
gelegenheid zich in het buitenland op hun
toekomstige werkkring voor te bereiden. Ge
rekend is op de voorloopige aanstelling van
3 leeraren ad f 4000 elk en 8000 voor 't
ontwerpen der plannen.
Nu reeds uit een te zetten welke inrichting
aan dit Technikum zal te geven zgn, zou voor
barig zgn.
BMUIüUHIGM
Bjj kon. besluit:
is aan dr S. S. Rosenstein eervol ontslag
verleend als hoogleeraar in de faoulteit der
geneeskunde aan de Rgks-universiteit te Lei
den, met dankbetuiging;
is benoemd tot inspecteur der registratie en
domeinen 3e kl. in de 15ie divisie (Gouda)
U. J. W. van Nooten, thans inspecteur van
die klasse in de 40ste divisie (Leeuwarden.)
Oost=ïndiëc
Volgens het Bat. Nieuwsbl. is Hr Ms pant-
serdekschip Zeeland 23 Augustus van Batavia
naar Ampenan vertrokken, onder bevel van
den kapitein ter zee W. Allirol, ten einde
zich te voegen bg de Java-divisie, om met
deze deel te nemen aan een tocht, op het
program gezet met het doel om den dewa-
agoong van Kloenkoeng tot rede te brengen
Deze heeft zich namely k onbehoorlijk gedragen
tegenover een vertegenwoordiger van het
Nederlandsch gezag, die het jaarljjkseh bezoek
kwam brengen, en dien hg niet wenschte te
ontvangen. Behalve deze zaak, hangen sedert
eenigen tjjd ook nog andere kwesties.
De Java-divisie ia er op voorbereid, des noo
dig, van haar geschut gebruik te maken, en
onze stedehouder in Karang Asem, Goesti
Dj elan tik, die ook nog al tjjd niet den waren
toon tegen het Nederlandsch gezag weet te
treffen, kan zich thans spiegelen aan hetgeen
den dewa-agoong van Kloenkoeng boven het
hoofd hangt.
Het Soerab. Handelsblad bericht dat de cho
lera ook in het, overigens zoo gezonde Malang,
op verontrustende wjjze heerscht, en onder de
Europeesche ingezetenen reeds ettelgke slacht
offers maakte.
De zeeplaats Kwala Kapoeas in de afdeeling
Dajak-landen van de Zuider- en Oosterafdee-
ling van Borneo, is, volgens de Java-Bode, mei
cholera besmet verklaard.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Bjj kon. besluit zgn, zooals nog in een
deel der oplaag van ons vorig nommer is ge
meld, herbenoemd tot kantonrechter-phatsver-
vamgers te Hulst de heer L. J. M. van Waes-
berghe Janssens en te Goes de heer jhr U.
E. Lewe van Nyenstein.
In de spoorwegdienstregeling komt, wat
de Zeeuwsche ljjn betreft, met den
winterdienst slecht een wjjziging van een paar
minuten in den loop van twee der mailtreinen.
De trein, die te 6.45 's avonds uit Vlissingen
gaat, zal voortaan te 7.53 te Rosendaal komen
en de laatste mailtrein uit Roosendaal naar
Vlissingen zal 2 minuten verlaat worden.
Op de hegrooting van Binnenlandsche
Zaken voor 1903 is 4000 van 11000 uit
getrokken voor onderhoud van't tegenwoordig
militair hospitaal te Middelburg en even
veel als het vorig jaar voor het raadhuis in
die gemeente.
Voorts zou 2000 subsidie kunnen verleend
worden aan een op te richten zeevaartschool
te Vlissingen, mits geljjk bedrag door de
provincie wordt toegezegd.
Burg. en weth van Middelburg doen
den raad het voorstel in 1903 een atoombrand
spuit aan te schaffen, waarvoor 4200 op de
begrooting voor dat jaar is uitgetrokken.
Men leze verder hetgeen hierna omtrent die
begrooting wordt gemeld.
Daaruit big kt o. a. ook dat burg. en weth
geen termen vinden om den raad voor te
stellen te voldoen aan het verzoek van de
agenten van politie om verhooging van salaris.
De 2e luitenant G. H. O. W. van der
Nagel, van het 2e bataljon, 3e regiment int',
te Middelburg, wordt van 1 October—15
Januari e. k. gedetacheerd bg de normaal
schietschool te 's-Gravenhage tot het volgen
van een gymnastiek-, scherm- en zwemcursus,
In het eenvoudig doch smaakvol versierde
lokaal Réhoboth van mej. Van Vollenhoven te
Serooskerke vierd9 jl. Maandagavond de
vereenigiug Dorcas haar 20ste jaarfeest. Het
talrjjk opgekomen publiok werd vergast op
gezang, voordrachten en muziek. Het fanfare
corps gaf tevens enkele nummers ten beste,
terwijl ook de vsreenigmg Dorcas uit het na
burige Oostkapelle een paar zangstukken ten
gehoore bracht. Het was voor allen een genot
volle avond, die naar veler zin veel te spoedig
omvloog.
Mej. L. van de Swaluwe te Heinkens-
zand is benoemd tot onderwijzeres aan de
bjjz. R. K. school te Rjjsdjjk bg Delft.
HOOGWATER.
Tllssingen.
JDontbnrg.
Donderdag
25
Sept. vm. 6,25
vm. 6,34
Vrjjdag
26
7,46
7,55
Zaterdag
27
9,18
9,27
Zondag
28
10,35
10,44
Maandag
29
11,35
11,44
Dinsdag.
30
nm. 12,06
nm. 12,15
DB GBMBBNTE-BBGBOOTING TAN
MIDDELBURG TOOR 1603
wordt geraamd in ontvang en uitgaaf op
622.180.69".
Onder de ontvangsten is uitgetrokken
Hfdst: I, inkomsten wegens vroegere dien
sten, 8009.405, gedeelte van het batig slot
der rekening over 1901.
H f d s t. II, inkomsten uit bezittingen,
33.854 01.
Hfd8t. III, heffingen, inkomsten uit ng ver
heid en belastingen, f 380.489.78°.
Daaronder komt voor 109.843.80 als in
komst uit de gasfabriek en 29.933,50 uit de
duinwaterleiding.
De opcenten op 's rjjks directen be
lastingen beloopen 35.817 66B, waaronder 40
op de grondbelasting der gebouwde eigendom
men f 11.427.76, 10 op id. ongebouwd 463.72,
en 50 op de personeels belasting 23.926.188>.
Dehoofdeljjke omslag wordt geraamd
op 125.000 tegen 110.000. voor 1902 toe
gestaan.
De belasting op de honden is uitgetrokken
op 1606.80 en het vergunningsrecht wegens
verkoop van sterken drank in 't klein op 3500.
H f d s t. IV, inkomsten van verschillenden
aard, 119.902.49°.
Daaronder is uitkeering aan het rjjk inge
volge art. 1 der wet van 24 Mei 1897 (Stbl
no 156) 61.394.76, subsidie van het rjjk voor
het hooger onderwgs 9266.70, bgdrage van
het rjjk krachtens art. 45bis der wet tot rege
ling van het lager onderwgs 1440.
H f d s t. V, buitengewone inkomsten, 127.415,
waaronder geldleeningen van f 100.000 tev
voorziening in het gebrek aan kasgeld, 22.500
ter voorziening in de kosten van verbetering
van afvoer van vuil in de gemeente en van
4200, ter voorziening in de kosten van eene
stoombrand3puit met toebehooren.
H fd Bt. VI, inkomsten niet tot de voor
gaande behoorende, 2510.
De uitgaven zgn als volgt geraamd
H f d s t. I, nadeelige sloten van vroegere
jaren, nihil.
H f d s t. II, bestuur der gemeente, 26.649.45.
Daaronder is 130 voor kleeding van de
boden.
H f d s t. III, inning der belastingen, 3678 44,
H f d s t. IV, politie, brandweer, straatverlich
ting, schutterjj en gezondheidsdienst 54.452.75,
Daaronder voor politie f 19.511, brandweer
6830.04, straatverlichting 10.200, schutterjj
j 3722 en gezondheidsdienst 14.189.71.
Voor de gezondheidscommissie is 800 uit
getrokken, in plaats van 100 in 1902 en voor
den reinigingsdienst f 10.154.71, in plaats van
f 9579.71.
Hfdst. V, openbare werken, f 61.038.70.
De post jaarwedden van de opzichters is
met 200 verhoogd.
Voor onderhoud van bruggen en ponten-is
f 2400 uitgetrokken, tegen 675 voor 1902
toegestaan. Voor verbetering van den afvoer
van vuil in de gemeente is 22.500 geraamd
en voor herstelling van het monnmënt bg de
Spgkerbrug 275.
Hfdst VI, inrichtingen van ng verheid,
115.814.
Hfdst. VII, onderwijs, kunsten en weten-
