MIDDËLBIRGSCHE COURANT.
1002:
Maandag
1 September,
PP. 20»,
3.4d" Jaargang,
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THBRMOMBTEB EN VERWACHTING.
30 Aug. 8 u. vm. 65 gr., 12 u. 67 gr., av. 4 u. 68 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige
«iud en bewolkte lucht.
Adverteniiën50 «at-per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel moer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel
Groote letters aaar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Ad ver teutte.Ba r«an
A. DB ïiA HAR Aan'., N.I. Voorburgwal Amsterdam.
Bij des» courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 30 Augustus.
Onze Koningin wordt morgen (Zondag)
22 jaar.
Zij zal vooral dezen jaardag zeker wel
met dankbaarheid, met meer dan gewone
vreugde vieren.
En het Nederlandsehe volk zal dit met
haar doen.
Daarvoor is alle aanleiding.
Het jongste jaar ging niet zonder stor
men en teleurstelling voor vorstin en volk
voorbij.
Maar des te meer reden tot vreugde is
er nu het dreigende gevaar is geweken en
H. M. weer hersteld.
Onlangs wezen wij er reeds op dat dit
feit eene reden kan zijn voor meerdere
opgewektheid bij de gebruikelijke herden
king van haar jaardag.
Dit zal Maandag blijken.
Maar ook morgen zullen er wel zijn die
door vlagvertoon bewijs willen geven dat
zij den eigenlijken dag niet onopgemerkt
laten voorbijgaan.
Bij hare ernstige ziekte is opnieuw ge
bleken hoe nauw vorstin en volk aan elkaar
verbonden zijnen hiervan getuigenis af
te leggen, zal zeker ook thans een behoefte
wezen.
Onze Koningin zij nog vele gelukkige
jaren toegewenscht
Drie middelen voor een
goed doel.
In de dagen van stilte op verschillend
gebied, van her en der gaan om rust te
nemen en ontspanning te zoeken, om uit
te blazen van gedane, en nieuwe krachten
te verzamelen voor te wachten werkzaam
heden, in zulke dagen vraagt men te ver
geefs aandacht voor vraagstukken ofzi
van meer belang dan de alledaagsche.
Men heeft daarin geen lustmen gunt
zich daarvoor geen tijd.
Het is ook om die reden dat wij ons
onthielden van beschouwingen over een
paar punten, reeds vroeger besproken, maar
die nog steeds belangstelling verdienen.
Wij hopen dat nu achtereenvolgens te
doen.
Een dezer betreft eene vernieuwde poging,
uitgegaan van den Wereldbond voor Vrede
en Vrij internationaal Verkeer om voor zijn
te waardeeren streven propaganda te maken.
De heer L. M. de Boer, voorzitter
algemeen secretaris van dien Bond, ijverde
wederom voor de goede zaak door een op
stel, waarin hij o. a. besprak een „scheids
gericht onder de schoolgaande jeugd."
Na eene aanhaling van Dunant, den
edelen stichter van het Roode Kruiswaarin
d8ze zijn goed vertrouwen uitspreekt dat
in de 20ste eeuw alle politieke verwikke
lingen door rechterlijke uitspraak zullen
worden ontbonden, wijst de heer De Boer
er op dat het vooreerst nog wel een hope-
looze zaak zal blijven om in deze invloed
uit te oefenen op de regeeringen der groote
gaat boven macht." De reeds in ieder eerlijk
hart bestaande overtuiging moet worden
versterkt en bevestigd en zich openlijk uit
spreken dat aan de betrekkingen tusschen
de volken onderling dezelfde rechts- en
zedelijkheidsbegrippen ten grondslag liggen
tusschen de bijzondere personendat
dus de natiën in haren onderlingen omgang
de gewoon mensehelijke zedeleer behooren
toe te passen, die eiseht„wat gij wilt, dat
u de menschen doen, doe gij hun desgelijks."
Hoe meer die volksovertuiging doordringt
en zich uitspreekt, des te grooter zal gewis
haar invloed worden.
Een eerste noodzakelijk gevolg hiervan
zal toch zijn, dat het volk allengs slechts
volksvertegenwoordigers van dien geest
afvaardigt naar zijne parlementenen
deze op hun beurt een krachtigen invloed
uitoefenen op de regeeringen, opdat ver
deeldheden, die tusschen verschillende
Mogendheden mochten ontstaan, door een.
vast en blijvend Hof van Arbitrage, samen
gesteld uit vertegenwoordigers van alle be
schaafde volken, worden beoordeeld en, zoo
immer mogelijk, in der minne worden ge
schikt aan welke beschikking dan de
partijen zich hebben te onderwerpen.
Dit is dan ook het doel van de bekende
Union Interparlementaire pour VArbitrage
et de la Paix. Er valt reeds te wijzen op
een stap in die richtingDe beide vijan
dige Zuid-Amerikaansche Republieken Ar
gentinië en Chili, waartusschen ieder oogen-
blik de oorlog dreigde uit te breken, hebben
een dergelijk scheidsgerichts-verdrag geslo
ten, voorloopig nog voor den tijd van 10
jaar, terwijl beide staten tevens tot ontwa
pening zijn overgegaan, en overeengekomen
geen nieuw oorlogschip te zullen bouwen,
dan na elkander VU jaar te voren daarvan
mededeeling te hebben gedaan.
Met dit verdrag is voor de uerste maal
het bewijs geleverd, dat een scheidsgericht-
en ontwapeningsverdrag tusschen staten
mogelijk is, hoewel nog een aantal geschil
punten en strijdvragen aanwezig zijn, die
tot nu toe tot bloedige oorlogen tusschen
die verdragsluitende staten hebben gevoerd.
Maar dit is nog eene uitzondering.
En treurig maar waar is het dat het
tegenwoordig geslacht, de groote meerder
heid ten minste, die zoo machtigen invloed
kon uitoefenen op de regeeringen, voor de
inselen van vrede en arbitrage nog lang
niet rijp is. Men lette maar eens op de
lauwheid, ja totale onverschilligheid, waar
mede de vredesbewegingen van onzen tijd
door de groote massa worden bejegend.
Onze naaste hoop moet dus, zegt de heer
De Boer, het meest gericht zijn op het aan
komend geslacht, het jonge volk, dat nog
de inrichtingen van lager-, middelbaar- en
hooger onderwijs bevolkt. Op dit jonge
volk, dat eens op de schouders van het
tegenwoordige zal staan, moeten wij trachten
te werken met al wat in ons is. Ons
streven moet zijn, dat zij betere denkbeel
den in zich opnemen van waarachtige hu
maniteit en volken-moraliteit, dan wij vrij
algemeen in onze jeugd van enze opvoeders
overnamen.
Reeds geschiedt dit in vele genoe:
inrichtingen van onderwijs en opvoeding
door een betere behandeling der vaderland
„Zij toch zijn van zulk een militaristischen
geest doortrokken, dat zij bij alle politieke
verwikkelingen van eenige beteekenis, nog
slechts alleen in den oorlog de oplossing
daarvan kunnen zien. Volgens den geest
van het militarisme toch is „het recht van
den sterkste" het hoogste recht, en dat
alleen kan en moet den knoop doorhakken.
Daarom noemen die regeeringen den
oorlog eene noodzakelijkheid, zoolang de
menschheid zal bestaan, en de verschillende
belangen en rechten der volken met elkander
kruisen of in botsing komen.
Op de volksovertuiging vooral moet dus
voortdurend en met allen ijver en kracht
worden gewerkt, Het volk moet worden
wakker geschud, en alle machten, die den
mensch dwingen tot eene hoogere levens
opvatting, godsdienst, wetenschap, kunst,
beschaving, moeten worden aangewend,
om de volken tot de algemeene erkenning
te brengen van het groote beginsel„Recht
Geen verheerlijking meer van oorlogen,
al blijft waardeering van grootsche daden,
die daarbij verricht worden, niet uitgesloten.
Geen geschiedenis daarvan, vol van zelf
verheerlijking en minachting voor naburige
volken, zooals die in onze jeugd werd ge
doceerd, maar de ware geschiedenis der
volken, van hunne lotgevallen en levens
verwisselingen, van hunne idealen en her
vormingen, van hun handel en nijverheid.
;enschap en kunst, van hun vooruit
streven naar het betere, het hoogere
eene maatschappelijke of sociale g
denis alzoo, waarin gewelddadige worste
lingen en omkeeringen eerst eene noodza
kelijke, dan eene meer ondergeschikte, en
eindelijk eene treurige rol spelen.
Dat is reeds een groote stap vooruit in
de goede richting.
In diezelfde goede richting werkt ook
„As fratemité des Peuples par correspon
dence." Zij bedoelt de grensscheidingen
tusschen de verschillende volken weg te
nemen, zooveel mogelijk althans, en daar
entegen de vriendschappelijke verbintenissen
zooveel mogelijk te bevorderen, door elkan
ders taal, elkanders zeden en gebruiken te
leeren kennen en waardeeren.
Dit geschiedt door onderlinge corres
pondentie, zooals die nu sedert een paar
jaar reeds gevoerd wordt tusschen 2100
Fransche en Engelsche jongens, en die in
Saksen wordt bevorderd door de Deutsche
Central stélle fik' internationalen Briefwechsel.
En als g«volg daarvan is ontstaan een
tijdelijke ruil van kinderen iu de vacantie,
ook in Nederland reeds bekend.
Men moge dit hier te lande vooral doen
ter vermeerdering der kennis van vreemde
talen, of in laadbouwkringen in Nederland
zelf om meer practische ervaring op het
gebied van landbouw en veeteelt op te doen
eene internationale ruiling heeft vooral deze
zijde dat inan land en volk wederzijds
leert kennen en waardeeren.
Natuurlijk gaat men niet tot zulk een
ruil over dan na behoorlijk onderzoek en
na zooveel mogelijk de zekerheid verkregen
te hebben, dat het kind in goede handen
Men zoekt dus naar degelijke menschen
in het vreemde land.
Zij, op wie de keuze gevallen is, zullen
tjh tegenover den jongen vreemdeling
bovendien wel van den besten kant laten
want zij verwachten voor hun eigen
kind wat zij geven aan, wat zij zijn voor
hun logé.
De jonge reizigers leeren in het vreemde
land dus veel, zeer veel waardeerenook
worden zij er met liefde behandeld, en waar
iemand liefdevol wordt bejegjend, daar is
hij reeds verzoenend gestemd tegenover
allerlei vreemds dat hij anders" beslist zou
afkeuren, misschien wel met spot bejegenen.
Als vele Engelschen in vroegere jaren op
de hier bedoelde wijze eenige weken thuis
waren geweest in degelijke gezinnerf in ons
land of elders en omgekeerd, dan zc«i dit
in Engeland allicht als tegengif hebbett ge
werkt tegen het verderfelijk Jingoïsme der
laatste jaren.
Als er dus ooit een middel kan mee
werken tot verbroedering der volken, dan"
zou dit zeker wel zijn de tijdelijke ruil van
kinderen in de vacantie.
Een groot bezwaar fcegen. de onderlinge
correspondentie is wel het verschil in taal.
Vreemdelingen kennen zoo weinig een an
dere taal dan hunne eigent Niet overal
worden, als in Nederland'., drie moderne
talen geleerd. En dan staat men nog tegen
over zoovele anderen, als Noren, Zweden.
Russen, Italianen, Spanjaarden-.
Moet de correspondentie slechts in éeif
taal, b. v. in het Fransch, pliaats hebben
dan gaat er, dunkt ons, te veel verloren
van het eigenaardige, das wordt nog veel
gemist van het typische dat hen kenmerkt,
met wie men in nadere betrekkingen wil
komen.
Het Volapuk, dat deze bezwaren oplost,
is nog niet gevonden.
het hoofd, als leidsman van zulk een
scheidsgericht, zou ik wenschen te zien
het Hoofd der school of een der onder wij-
door dezen als de meest geschikte
daartoe aangewezen.
De onderlinge geschillen, die anders
allicht aanleiding zouden geven tot onder
drukking van den zwakkere, of tot eene
vechtpartij, waarbij de verongelijkte mis
schien nog het onderspit zou delven,
zouden dan voor dit söheidsgericht moeten
worden gebracht, dat, na wederzijdsche
partijen en hare getuigen te hebben ge
hoord, uitspraak deed. Eindbeslissing, bij
hooger beroep, kon dan worden
door den leider.
Mijne overtuiging is, cfiafc, wanneer zoo
iets vrij algemeen op onze schelen en in
richtingen van onderwijs en opleiding werd
ingevoerd, dit zeker vaa hoogst gun-
stigen invloed zou zijn op de ontwikkeling
van het rechtsgevoel bij het aankomend
geslacht. En vast staat het, dat. allen die
zóó van hunne jeugd af aan haddera geleerd
het „vuistrecht, het brutale recht van den
sterkste," naar den achtergrond tei-dringen,
ja ten slotte in eigen kring geheel op te
heffen, ook later niet, bij de omderiinge
strijdvragen en verwikkelingen den- volkea,
het wapengeweld of het „recht van den
sterkste" zouden willen laten beslissen.
Daarbij kan het m. i. niet anders, of
dergelijke instelling bij de jeugd zal ook
van machtigen invloed zijn op allen, die?
sedert lang de schooljaren zijn ontwassen
in de eerste plaats zeker op de ouders van
de hierin betrokken jongelieden. Zij zullen
als tegen wil en dank, moeten getuigen
onze kinderen maken ons en de volken
beschaamd
Dit idee geeft de heer De Boer slechts
aanhoe dit het best ware uit te voeren,
kan hij niet zeggen, daarvoor is het nog
te jong, te onrijp. Het best «kuikt hem
dat hoofden van scholen eens een proef
zulk een middel spoedig blijken te falen.
Het meeste heil verwachten wij dan ook
van den moreelen invloed der onderwijzers
en leeraren. Zij kunnen door hun woord, door
hunne besprekingen, door hun onderwijs iu
de geschiedenis, door hunne daden ter bevor
dering van al wat den vrede en het geluk
der volkeren op een ander dan militair
gebied kan bevorderen, de jeugd vatbaar
maken voor de beginselen der Vereeniging,
waarvoor de heer De Boer zich zoo inte
resseert, en waarop wij ook door ons op
stel weerde aandacht hebben willen vestigen.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Door burg. en wefch. van Middelburg
is aan den heer J. 8. Frederiks, met ingang
van 1 Januari 1903, eervol ontslag verleend
als commies ter gemeente-secretarie alhier, es
zjjn met ingang van dien datum bevorderd tot
klerk le kl. de heer J. R. Domenie, thans klerk
2e kl., en tot klerk 2e kl. de heer J. W. H. L.
van Karssen, thans klerk 3e kl.
Verder is door hetzelfde college met ingang
,n i October benoemd tot spuimeester bjj de
spuieluis van den rioolwatergang J. Geill te
Veere, in plaats van zjjn vader, aan wien,
zooals reede ia gemeld, met denzelfden datum
als zoodanig eervol ontslag is verleend.
De verkiezing van een lid vaa den raad voor
het 2e district, noodig door het overigden sran
des hear dr. A. van der Swalme, is door' burg.
en wetk. bepaald op 14 October, de stemming,
zoo noodig, op 24 Oct. en de herstemming,
indien di6 noodig mocht wezen, op 4 Nov.
Door de wiekjjdersvereeniging Scaldis
alhier zjjn voor de op koningiunejaardag
op het Molenwater te 'houdep wielerwedstrij
den twee prjjzen aangeboden.
Een aardig idee
Het zetten van een nieuw sociëteitsge
bouw in den Buitentuin alhier is gegund
aan de firma H. P. van de Ree Zn. te Mid
delburg, die daarvoor het minst inschreef, voor
10.990.
Zooals men weet, wordt het werk uitgevoerd
onder toezicht van den ontwerper van het
bekroonde plan, den heer A. L. J. Goetbals,
architect, lid der firma C. A Goetbals Zn-
In plaats van wglen den heer M. de Mol
is door de commissie van bestuur en toezicht
over de schoolonderwjjzers-weduwenbeura in
Zeeland, tot rentmeester dier beurs benoemd
de heer A. A. C. de Mol te Middelburg-
De groote Markt alhier, waar Vrjjjdag-
avsiüd het muziekkorps der d.d. schutterjj een
uitvoering gaf en waar de feestverlichting,
Maandag te ontsteken, werd beproefd, maakte
een aliergezelligsten indruk.
Drommen menschen genoten van de muziek,
waaraan gsed aandacht werd gewjjd, en van de
gasilluminaüa. die uitstekend slaagde, uitge
zonderd op eea punt, waar de wind het den
aanstekers nog&i lastig maakte.
Daartoe in staat gesteld door de com
missie volgens art. 82 ,der wet op het lager
onderwjjs, maakten Vrjgdagwiddag de leerlingen
fder vjjfde klasse van de scholen voor min-
Wij zouden eerst wel eens het gevoelen
dier heeren over zulk een middel willen
vernemen, en vermoeden dat hunnerzijds
enige bedenking zal worden geopperd.
Hoe goed ook bedoeld: hoe nuttig het
moge zijn bij de jeugd reeds vroeg in te
prenten dat recht gaat boven macht, dat
de zwakke niet mag worden onderdrukt
door den sterke dat er andere middelen
zijn dan te vechten om hangende geschillen
uit den weg te ruimener
twijfel bestaan of het in het leven roepen
van een scheidsgericht van leerlingen
voor wel het meest geschikt is.
Zou daardoor niet juist vermeerdering'
yan geschillen te wachten zijn?
Kinderen kunnen heel dikwijls
kwestie niet overzien, begrijpen daarvan vaak
fa voor groote -«
het spreken vuu recht0ver een vertrokken de 210 kinderen
Hoe dik\TïE8 worden beroeps- en
rechters, in het buitenland,
Het derde middel, waarop de heer De
Boer wijst om de jeugd op te voeden in
de goede richting, en dat onder ieders be
reik zou kunnen vallen, terwijl het corres-
pondeeren en uit logeeren gaan alleen voor
meer gegoeden is bestemd, betreft een
scheidsgerecht onder de schoolgaande
jeugd.
Hij schrijft daaromtrent het volgende
„Ik zou n.l. wenschen, dat reeds aan
de lagere en middelbare inrichtingen van
onderwijs of opleiding het beginsel: "recht
gaat boven macht," ook practisch in: toe
passing werd gebrachtdat daar dus niet
het recht van den sterkste, het
vuistrecht, als het hoogste recht mocht
gelden, maar als schandelijk onrecht werd
gebrandmerktdat alzoo de onderlinge
geschillen en veeten niet door vuistrecht,
maar door een door de leerlingen zelf ge
kozen blijvend scheidsgerecht werden uit
gemaakt, aan welker uitspraak allen vrij
willig zich verbonden, zich te willen onder
werpen.
Zulk een scheidsgericht zou dan moeten
bestaan uit een tiental b. v. van de flinkste
leerlingen uit verschillende klassen, door
de klaegenooten zeiven daartoe gekozen,
vooral militaire
gewraakt
Zal men nu kinderen als rechters laten
optreden en doen o ordeelen over kwesties,
waarvan het zelfs voi ir ouderen vaak hoogst
moeilijk is, goed op de hoogte te komen,
en waarin ouderen eers f na vee^ wikken en
wegen uitspraak kuunen doen
Daarbij verlieze men nid uit het oog
dat bij tal van vergrijpen, - door leerlingen
gepleegd, het oneindig bet Vr *8 de andere
scholieren daarmee onbek '®od te doen
blijven! De onderwijzer, wi^ttS taak het
is veel te vooirkomen en in goe "de richting te
leiden, heeft zelf heel dikwijls' moeite ge
noeg om tactvol het pleit te be slechten en
te zorgen dafl de onschuldigen er buiten
blijven. Hier zijn Vondel's wo.wden van
toepassing; „V-eel weten kan a.^oe niet
baten, somtijds schaden."
Heeft de< heter De Boer alleen p&öt «*og
op onderlinge geschillen der jeugd,
dan meenen, wij dat het eene onmogelijkheid
zal blijken, -om die. telkens aan zulk een,
scheidsgerl pM te onderwerpen. Voor de!
onderwijzei :s is het niet doenlijk daarop
en op de uitspraken van zulk een scheids
gericht st eeds te letten en hen, die daarin
zitting ht #>ben, zal het spoedig vervelen oen!
rechtertjet te spelen.
In de praktijk zou, naar ons gevo»leny
begeleid door een dertigtal onderwijzers én
ouderwi§seressenbenevens van een paar ledefi
W&u genoêtnde commissie, per tram naar V-lis-
saogen, waar op het Betje Wolfapleiu werd
uitgestapt.
Langs den Zeffcoulevard wandelde men toen
ninar het kleine badhuis, waar de kinderen op
verschillende tijdstippen onthaald werden.
Verder vermaakten zjj cich aan het strand,
nu «n dan een liedje zingend.
T© 6 uren keerden de feestgangers, hoogst
voldaan per ittm weder huiswaarts.
Dit zjjn kinderen, die aan het onlangs .gé-
houden feestje niet deelnamen.
Vrjjdag avotnd wist a 1 hi er aan deu
Noorisingel een koe aan haar bewakers te
ontkomen, waarna ®fi -ap den loop ging. Na
overal doorheen gehold te zjjn, geraakte zjj
eindeljjk in een sloot.
Eerst den volgenden voormiddag mocht het
gelukken het beest, dat zieh bjjjjj zjjn val een
hoorn had afgestooten, weer de bevrjjden.
Dit Vlissmgea.
Aanstaanden Dinsdag, 's middags te 2 uren
vergadert de gemeenteraad.
Mecledeelingen zullen daarin worden gedaan
en stukken overgelegd, waarna aan de orde
zjjn verschillende benoemingenvan een wet
houder, van een ambtenaar van den burger
leken stand, noodig wegenB de periodieke af
treding van den heer Kalbfleisch, van leden
der vaste commission uit den gemeenteraad,
van eeu stembureau voor de te houdeft ver-
jkiezing vaa een lid van den gemeenteraad
