7 Juli N". 187. li«!is Jaargang, Deze oourant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent, THBRilIONBTGR EM VERWACHTING. 5 Juli 8 u. vm. 68 gr., 12 n. 74 gr., av. 4 u. 73 gr. F. Verwacht: zwakke wind, bewolkte Lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regeL Gtroote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreöende Handel, Np verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bnreuu A. UB SiA MAR Aen., N.Z. Voorburgwal 260, Amsterdam. Bij deze courant behoort een Middelburg 5 Juli. Het Waalwijksche kerk- subsidie. Deze kwestie heeft nog heel wat pennen in beweging gebracht en tot degelijke maar ook tot zeer spitsvondige betoogen aanleiding ge geven. Men heeft zich daarbij beroepen op uitspra ken van bekwame mannen, o.a. van prof. De Bosch Kemper, die de bevoegdheid ontkende van Gemeenteraden en Provinciale Staten om subsidiën voor eeredienst op hun begrootingen te brengen, en van den minister Kappeyne, die in 1878 verklaarde: »Men kan niet uit de wet aantoonen, dat de provinciën en de ge meenten minder bevoegd zjjn tot het geven van subsidiën aan kerkgenootschappen dan tot het doen van andere uitgaven, die hun door de wet niet zjjn opgelegd." Er is dus, zooals in alle kwesties, voor twee erlei standpunt heel wat te zeggen. Eén argument, dat bjjzonder de aandacht verdient, is in het debat gebracht door De Nederlander, wier redactie aan dit vraagstuk uitvoerige opstellen wjjdde. Zjj beweert dat de kwestie beheerscht wordt door art. 150 der Gemeentewet, luidende: »De plaatselijke verordeningen, waaronder alle voor schriften en beschikkingen van den raad en van burgemeester en wethouders worden ver staan, treden niet in hetgeen van algemeen Hg ka- of provinciaal belang is." Nu beweert genoemde redactie dat het sub- sidiöeren van kerken en kerkgenootschappen Rjjkszaak is; »de verhouding tusschen het openbaar gezag en de kerkgenootschappen is vastgesteld in de artt. 167—173 der Grondwet; binnen dit kader is alleen de Rjjkswetgever op dit gebied bevoegd en in de financieels behoeften van kerkgenootschappen kan, zoo noodig, slechts uit de Staatsbegrooting worden voorzien." Er is zeker voor dit standpunt wel wat te zeggen maar het is dan toch wonder dat man- uen als Heemskerk, Kappeyne en Van Houten ook geen kwajongens - hieraan niet dachten toen zjj verklaarden tegen besluiten als nu'door den raad van Waalwjjk er een is genomen geen wettig bezwaar te hebben. Waartoe bepaalt zich het voorzien in de behoeften van kerkgenootschappen door den Rjjkswetgever In het betalen van een deel van het trak tement van predikanten bjj de Ned. Herv. gemeente. En dat berust op eene overeenkomst, vroeger, bjj het scheppen van een nieuwen toestand, tusschen Staat en kerk gesloten. Maar daaruit vlooit nog niet voor dat het Rjjk op andere wjjze de kerkgenootschappen moet of kan steunen. Wjj meenen dat, hoe verkeerd wjj op zich zelf het verleenen van een subsidie door een gemeenteraad voor het bouwen van een ook vinden, zulk een college toch het recht heeft om dit te doen, even goed als aan een -muziekkorps, een vereeniging of instelling. De autonomie eener gemeente is op dit punt, meenen wjj, onaantastbaar. Maar eerst is onzes inziens een raad in deze verantwoord, wanneer hjj overtuigd is dat de overgroote meerderheid der bevolking met zulke subsidies instemt. En vast staat in elk geval dat dr Kuyper, de minister van binnenlandache zaken, in zjjn recht was toen hjj geen termen vond om het besluit van Waalwjjk's gemeenteraad aan de Koningin ter vernietiging voor te dragen. Zjjne voorgangers van verschillende richting leverden hem voldoende antecedenten om zjjne houding in deze ten volle te rechtvaardigen. Wjj wjjzen hierbjj o.a. nog ten slotte uit- drukkeljjk op eene beslissing der regeering in 1882 toen de raad van Oldebroek eene bjj- drage van 5 voteerde voor de Noord-Pool expeditie. Zulk eene uitgaaf betreft toch zeker allerminst de huishouding der gemeente. Hiertegen hadden Ged. Staten van Gelder land wel bezwaardooh de Regeering vond geen termen om dit besluit krachteloos te Zjj beschouwde ook dit als niet in strjjd met de wet of het algemeen belang. En op dit standpunt alleen mag en moet eene regeering zich plaatsen, wil zjj niet ge- gevaar loopen onbilljjkheden te begaan. Van den flaagscben Toren. Het is hier in de laatste dagen weken mag ik wel zeggen zulk verrukkelijk schoon weder geweest, dat onze goede stad bjjna als uitgestorven scheen. Geen zieltje was er soms te zien in straten, waar het anders een vrjj druk verkeer geeft. En wie er dan nog langs de schaduwzijde met loomen tred voortwan- delde tien tegen een, dat het geen Haagsch poorter of poorteres was. Dezen waren of de buitenlucht gaan happen meest natuurljjk in de omstreken öt zjj blijven thuis gedu rende de middaguren, als de zon het felst steekt, de warmte niet te verdragen is en de straten zonder besproeiing niet te bewandelen Deze laatste gewoonte, n.l. het op stok bljjven zitten, is, naar een oud-Hagenaar rnjj mededeelde, hier eerst recht in zwang geko men door de oud-Indisch gasten, menschen, beter weten, hoe je de warmte van het ljjf houdt, dan op welke manier men zich voor niet veel geld goed amuseeren kan. Een kunst, laat ik het gerust zeggen, die de Hagenaars beter verstaan. Om de warme dagen dus goed door te komen, is het zaak een Indisch-Haag- sche combinatie van dag- en tjjdverdeeling te volgen iets wat dan ook door velen wordt gedaan. Scheveningen is er gebeel op ingericht. Daar begint de pret eerst goed, als de zon ter kimme neigt. Dan vult de »Pier" zichdan beginnen de Bars te levendan wordt het druk langs de »Plank" en doen de verschil lende snoep- en drinkgelegenheden, aan de »Plank" voornoemd gelegen, goede zaken. Dan ook eerst kan men bewonderen, wat Den Haag aan beau monde te aanschouwen geeft, en zien de demi-mondedie hier een niet onbelangrijke getalsterkte heeft bereiktdan ook eerst kan men het groote verschil tusschen deHaagsche hommels en de Haagsche bjjen zien. Want die zjjn hier ook, al is de proportie er, evenals in insecten-wereld, van dien aard dat men haar net andersom zou wenschen. B. v. in de ambtenaars wereld is de verhouding niet zeer schitterend, en daarin heeft het nieuwe ministerie niet veel verandering gebracht. Wat ten dien opzichte dan ook geschreven is, doet me denken aan de uitspraak van een der bureau-ambtenaren, wien ik vroeg of ze bjj hem op het departement nog tjjd van eten hebben onder het regime van den «nieuwen koers." »Ocbvertelde hjj mjj, «alles gaat net als onder de andere heeren, met dit verschil alleen, dat ik nu twéé heeren moet dienen in plaats van een, n. 1. mjjn ministèr en den premier, en verder dat mjjn minister nog steeds bezig is zich »in te werken," wat voor hem een heele studie schjjnt te zjjn." Ook bjj andere heeren. ambtenaren ben ik op kondschap uitgegaan en vernam van hen een bjjna eensluidend antwoord met dien verstande, dat alles zjjn gangetje gaat en dr Kuyper een eflectieve premier w, eigenljjk meer premier dan minister. Zoo moet hjj van alle belangrjjke stukken, die van de andere departementen uitgaan, kennis nemenen als een of ander hoofdambtenaar van weerbarstige natuur dit geneus in wat hjj vindt»eens ander mans zaken" tegen gaat, wordt hjj fluks tot de orde geroepen. Natuurljjk gaat dit zeilen onder »den nieuwen koers" bjj het eene depar tement wat gemakkeljjker, elders weer moei- ljjker, al naar mate de departementchef meer »durf' heeft of zjjn zaken kent, maar de premier moet en wil in die qualiteit gekend worden. En als bjj van een of ander onder werp meer wil weten, weet ge wat bjj dan doet Den betrokken minister om raad vragen Misgeraden. De betrokken ambtenaar, onverschillig van welk departement, wordt om voorlichting ont boden, en die legt de zaak den premier haar fijn uit. Nu zal men zeggen, dat is de Napoleon tische manier van doenop dezelfde wjjze leerde Napoleon het vak van regeeren toen bjj consul was, maar dat neemt niet weg, dat dit ook de manier van onzen premier is, die, zooals mjjn zegsman mjj zeide, zich over eenigen tjjd niets meer behoeft te laten uitleggen. Hp is dan van alles op de hoogte, onverschillig of het het ambachtsonderwjjs, de suiker queastie of een pantseracbip betreft. Hjj kan dan des noods drie departementen besturen in stede van één. Of de heeren ambtenaren nu wel bjjster inge nomen zjjn met deze eigenaardige studiën van dr Kuyper in het regeeringsvak, is een open vraag. Er zjjn er, die zich wat gecoiffeerd achten, als ze bjj den heer premier op bezoek zjjn geweest zooais b.v. een Duitsche minister bij keizer Wilhelm *zum Vortrag" wordt ont vangen. En deze heeren weten dan veel te verhalen van des premier's snedige opmerkingen, z'n vriendelijkheid, enz. enz. Maar er zjjn er ook, die met die fraaie nieuwigheid maar ihiatig ingenomen zjjn. En het gros der ambte naren, die in den beginne erg met hem weg diepen, beginnen nu ook wel een weinig ^anders te oordeeien. Niet dat ze hem weder gaarne zagen verdwijnen. Zoover ib het niet gekomen, en daartoe zou ook geen aanleiding tan. Maar toch beginnen ze te merken, dat hg de fluweela handschoenen, waarmede bjj in den eersten tjjd de liberale ambtenaren aanpakte, heeft uitgedaan. Zoo b. v. om maar eens een staaltje te noe- en moest er onlangs een voorstel gedaan worden ter reorganisatie van de Polytechnische school te Delft. De minister-premier droeg dit aan een niet bureau-ambtenaar op, met opgave tevens van den tjjd, waarin het her vormingsvoorstel moest ingediend zgn. Deze tjjd inderdaad zeer kort scheen den per soon in quaestie niet voldoende toe om een behoorljjk plan te kunnen uitwerken, wat den minister ook medegedeeld werd met verzoek om langer termjjn daarvoor te mogen ge bruiken. Het antwoord van den premier kwam hierop neder, dat hg dergelgke excepties niet kon accepteeren van een door het rjjk gesala rieerd ambtenaar. Een particulier zou zeg gen »daar heb ik geen of niet genoeg tjjd voor" maar een ambtenaar had of moest altjjd tjjd hebben". Het gevolg van het een en ander dat het rapport binnen den vereischten termjjn inkwam. Maar of de inhoud aan des minister's ver wachtingen beantwoord heeft, is een andere quaestie. Zeker is het echter, dat er druk aan zgn departement gewerkt wordt aan de wetsontwerpen tot reorganisatie van het technisch en ambachts- onderwjjs, waarover ik reeds vroeger in een vorig schrjjvenuitwjjdde. Verder verneem ik, dat met het oog daarop reis van dr. Kuyper aanstaande is naar Oostenrgk in Augustus. De rapporten, die op dit onderwerp betrekking hebben en door autoriteiten hier te lande zgn ingediend, zgn allen gereed en in bewerking. Dr. Kuyper's reis naar Oostenrgk, en de resultaten, die op die reis verkregen zullen worden, moeten aan de zaak de finishing louch geven. En dan zal iets te voorschjjn komen, naar men mjj zeide, waarover iedereen verbaasd zal staan. Amerikaanschen kabel alleen te bouwen in oorlogstjjd, is toch wel een weinig al te veel gewaagd en vertrouwd. Hoe meer ljjnen er zijn, des te beter en secuurder. Dit is althans de meening van Uw getrouwen Torenwachter. Den Haag, 4 Juli 1902. Minder verwonderd zal men zeker zgn over de stille werkzaamheid van het departement van »buitenlandsche zaken." Daar is men ook wel „werkzaam," maar lang niet zooals op de bureaux aan het Binnenhof, en schjjnt het nog tusschen minister en ondergeschikte ambtenaren geen »pais en vrede" te willen worden. Laatstgenoemden ten minste mop peren sterk over de toegediende »correctiën", die zjj voortdurend van hun chef ktjjgen, en die naar hun opvatting geheel onverdiend zgn. Zoo werd laatst een der ambtenaren gewezen op fouten, die hjj in een Franschen brief zou hebben gemaakt. De ambtenaar meende, dat geljjk had de minister bleef ook op zgn stuk staan, een dictionnaire kwam er aan te pas, en per slot van rekening bleek het dat de ambtenaar volmaakt geljjk had. Natuurljjk strekken dergelgke voorvallen niet om het prestige van den minister te verhoogen, en het dan ook te begrjjpen, dat dr Kuyper's alziend oog" steeds met angstige bezorgd heid van het Binnen- naar het Buitenhof gericht is. En als de ambtenaren durfden, zouden ze zeker met bun klachten wel bjj den premier komen aandragen. Maar »durven" dan aan B. Z., dat zgn twee zaken, die niet goed te rjjmen zgn. Toch is er iets tot stand gekomen aan Bin- tenlandsohe Zaken en wel een kabelconventie met Frankrjjk. De onderhandelingen, hierover tusschen beide landen gevoerd, waren eerst •ODgen. De Franschen wilden Saigon verbinden met een Nederlandsche Ijjn Pontia- nak—Batavia, en vroegen daarvoor subsidie ook van Nederland. Dit subsidiebedrag scheen echter te hoog te zgn, althans de onderhande lingen werden afgebroken. Nu onder het nieuwe ministerie wederom aangeknoopt, is, naar ik hoor, het resultaat bereikt, dat met September een verdrag met Frankrjjk aan de Staten- Generaal ter goedkeuring zal overgelegd wor den, dat in hoofdzaak overeenkomt met de Duitsch-Nederlandsche kabelconventie, waar door Ned.-Indië een telegraphische verbinding Batavia—PontianakSaigon verkrjjgen zal, zoodat wjj dan langs twee niet-Engelsche wegen met onze koloniën zullen kunnen telegrapheeren. Vooral de minister van koloniën moet op het tot 8tand komeir van dezen nieuwen telegraphi- schen gemeenschapsweg aangedrongen hebben, wat dezen bewindsman niet weinig tot eere strekt. Want inderdaad om op den Duitsch- UIT STAD EN PROVINCIE. Door burg. en weth. van Middelburg wordt ter benoeming van een directeur-leeraar der burgeravondschool aanbevolen de heer J. I. van Wujjckhuiae, directeur der ambacht school te Gorinchem. De aanbeveling, opgemaakt door het college van curatoren over het gymnasium alhier, ter benoeming van een leeraar in de oude talen de oude geschiedenis vacature dr H. J. T. A. Wansinkbestaat uit de üeerendr A. W. Kan, Utrecht, dr O. Schreuders, Alkmaar, en dr W. F. Stutterheim, 's Gravenhage. Men schrjjft ons In het vorige jaar trof het Verpleeghuis in de Langeviele alhier een groot vsrlies door het onverwacht overigden van haar presidente, mevrouw Van Citters—Ermerins. Thans be treurt de inrichting wederom een gevoelig verlies, nu evenwel niet tengevolge van over igden. Heden vertrok van hier mevrouw Engelen van Pjjlsweert. Sedert Mei 1899 aan het hoofd van het bestuur in huis, verrichtte zjj haren gewichtigen maar dikwerf moeiljjken arbeid met de grootste nauwgezetheid. Doch dit was het niet alleen waardoor zjj zooveel aanspraak maakte op waardeering, ook niet omdat zg haar taak geheel belangeloos volbracht, het was vooral de geschiktheid om tot aller voldoening, met inachtneming der economische vereischten van de Inrichting, het geheel te besturen. Zjj bezat bjj dit alles een zoo fijnen tact, zooveel vriendelijkheid en voorkomendheid, dat bjj allen, die met haar in aanraking zgn geweest, den hoogsten lof heeft ingeoogst. Ook zg gevoelde zich innig verbonden aan haar werkkring, was zeer gehecht aan de zusters voor wie zjj een vertrouwde vriendin is geweest en die wederkeerig met leedwezen haar zien heengaan. Dit bleek vooral dezer dagen. Het valt ook haar moeiljjk den werk kring, dien zjj lief heeft gekregen, te verlaten, en zeker zou zjj hier niet toe zgn overgegaan, zoo familieomstandigheden het voor haar niet hadden gewenBcbt gemaakt. Gelukkig mag hierbjj worden gevoegd dat het bestuur er in slaagde, tegen 1 Aug. in mej. Kool eene plaatsvervangster voor de ver trekkende directrice te vinden. Mej. Kool is voor het huis geen onbekende, daar zg in den zomer van 1900 een drietal maanden de zus ters behulpzaam is geweest bjj het verplegen der zieken. Ook zg deed dit geheel belangeloos. De voorbereiding voor de viering van het tienjarig bestaan van de Vereeniging tot bevordering van hel Vreemdelingenverkeer a I h i e in September a.s. is, naar men ons mededeelt, in vollen gang. Uitnoodigingen, om in te zenden op de ten toonstelling ran reclame-middelen, werden ge zonden aan nagenoeg 700 vereenigingen tot bevordering van vreemdelingenverkeer, spoor weg-, stoomboot- en tramwegmaatschappjjen in ons land, België, Frankrjjk, Italië, Duitsch- land, Zwitserland, Oostenrgk, Zweden en Noor wegen, Engeland en Amerika. Van verschil lende zjjden komen nu reeds de inzendingen wjj waren in de gelegenheid enkele er van te zien, die den indruk opwekken, dat onze con certzaal want daar zal de tentoonstelling worden gehouden in September een ver rassend, kleurrjjk en bont tafereel zal opleveren. Voor den wedstrjjd voor eene reclamekaart en eene reclameprent van Walcheren werden niet minder dan ruim 900 uitnoodigingen ver zonden aan bekende schilders,kunstclubs, graveurs, teekenscholen enz. in onB land. Voor den wedstrjjd van étalages zullen bin nen enkele dagen de gedrukte circulaires in onze gemeente worden verspreid. Het is te hopen dat de neringdoenden, die bjj vreemde lingenverkeer dan toch het meeste belang hebben, door een algemeene medewerking aan dezen wedstrjjd zullen toonen, dat zg het streven van de vereeniging weten te waar- deeren. De parade, heden bjj gelegenheid van den 61en verjaardag van prinses Maria, vorstin Von Wied, gehouden, had haar gewoon verloop. Zjj trok weinig of geen belangstelling. Te Vlissingen werd, wegens afwezig heid van het garnizoen, geen parade gehouden. Omtrent den ontvluchten Z. loopen aller lei geruchten. Men meent hem overal te zi9n, maar hg wordt nergens gevonden. Bjj de justitie komen telkeua berichten in dat de be wuste persoon ten minste iemand wiens signalement men beweert dat daar op slaat -- hier of daar geweest is of nog is, en bjj onder zoek vindt men ftf niets öf wel iemand die èn in bouw èn in uiterlijk in alle opzichten van verschilt. Typisch is dat herhaaldelijk kennis wordt geven dat op een en hetzelfde oogenblik Z. heeft vertoefd op plaatsen, uren van elkaar gelegen. Hardnekkig volgehouden wordt een sedert Dinsdag loopend praatje dat hg zich bevindt in een roggeveld onder Arnemuiden aanne melijk is dat niet, want dan zou hjj zeker reeds gevonden zgn. Het beweren toch dat men oppert, als zou de eigenaar zich verzetten tegen het doorzoeken van zgn veld, rust op geen goeden grond. Als de justitie wil onder zoeken, wordt zg daarin door niets belet. In een der bladen wordt beweerd dat Z. een goed zwemmer is. Hoe men dat weet, is ons niet bekendals men het zegt omdat hg achter het huis van arrest door het water geloopen is om de Winterstraat te bereiken bewjjst dat niet veel. Dat is een klein kunstje. En het kostte hem slechts een paar natte voeten. Juist daarom is het vreemd dat aan dia zjjde van het huis van bewaring zoo'n ge brekkige afsluiting is. Üii Vlissingen 3chrjjft men ons Sedert Woensdag jl. zgn in het Grand Hotel de concerten begonnen van het Wiener Dames Orchesteronder directie van mejuffrouw Hen- riëtte Diirnberger, dat in de laatste jaren door de exploitanten van het Badhotel wordt Behalve de avonden, die gereserveerd ajjn voor andere uitvoeringen, zal gedurende de maand Jnli en de laatste helft van Augustus deze dameskapel door hare opgewekte muziek voorzeker de gezelligheid van een zitje aldaar verhoogen en wjj twjjfelen niet of velen zullen daarvan gebruik maken. Heden Zaterdag, morgen, liep met goed ge- volgt van de werf der Mjj. De Schelde te water het stoomtransportvaartuig Frans Naere- bout, aldaar in aanbouw voor rekeningjvau het departement van marine. Van dit stoomschip werd den 26 Maart jl. de kiel gelegd. Mac' ine en ketel staan gereed om in het schip te worden geplaatst. Tot vader en moeder in het huis van ouden van dagen der gereformeerde kerk te Amsterdam zgn benoemd de heer A. de Brea echtgenoote te Vlissingen. UitOost- en WestSoaburg schrjjft men ons De vele nieuwigheden, die in de laatste jaren in onze gemeente zgn ingevoerd, zgn voor de oudjes van dagen, wier aantal hier opmerke lijk groot is, ik zou u ongeloofljjke cjjfers kun nen noemen, tot groote ergernis. Eerst heBft het gemeentebestuur de euvel daad begaan van de aloude aschbakken te verwijderen en de stad na te apen door een reinigingsdienst in het leven te roepen en asch en vuilnis aan de huizen te doen ophalen. Hoe velen het gemeentebestuur dankbaar waren dat die onoogeljjke steenen bakken, die ons dorp zoo ontsierden, waren verdwenen, waar door menigeen bjj avond voor een aschbad werd bewaard, onze oudjes zagen met leede oogen de schendende hand slaan aan hun ge liefde bakken, die hen zoo veie jaren trouw hadden gediend. Dit was nog niet genoeg. Ons gemeente bestuur holde op zgn verkeerden weg voort de brandspuit, die meer dan eene eeuw zulke trouwe diensten had bewezen, moest door eène nieuwe vervangen worden. De straatverlichting was ook al niet langer voldoendeelk jaar werd het aantal lantaarns grooter, en hiermee niet tevreden, moest onze petroleum door gaB worden vervangen. Het is treurig om aan te zien. Vroeger, toen zg jong waren, bestond geen straatverlichtingen van ongelukken werd nimmer gehoord. Be droevend is het een gemeentebestuur te heb ben, dat zulke dwaze dingen doet. Maar het is niet alleen de gemeenteraad, sommige gemeenteleden volgen dit college in zulke verkeerde nieuwigheden. Wjj hebben hier ook onze fabriek van zuivel producten, waar men gepasteuriseerde en ge- Meent onze correspondent werkeljjk dat alleen ouden van dagen zoo gekant zgn tegen nieuwigheden Waarljjk, wjj weten wel beter. Er zgn tal van bejaarde menschen die jongeren beschaamd maken met hunne frissche ideeën en hunne waardeering van wat de nieuwe tjjd op verschillend gebied goeds brengt; menschen die met hun tjjd meeleven; wat van vele jongeren niet gezegd kan worden. En zoo zal 't wel zgn ook in zjjn kring. Red»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1