MIDDELBIRGSCHE C0l)RA!\T.
Zaterdag
5 Juli.
Middelburg 4 Juli.
Kanaal Gent—Terneuzen.
N°. lid.
143s Jaargang,
1902,
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- i
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
4 Juli 8 u. Tm. 64 gr., 12 u. 71 gr., av. 4 u. 72 gr. F. Verwacht: matige Z. W. wind,
bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel.
Gfroote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreflende
Eandel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE IiA MAR Am., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Tot de wetsontwerpen, die bij de Tweede
Kamer zijn blijven liggen ter behandeling
in de volgende zitting, behoort ook dat tot
het sluiten van een nieuwe overeenkomst
met België, omtrent vergrooting van de
nieuwe zeesluis, bewesten Terneuzen.
Een teleurstelling zeker voor velen, die
belang hebben bij een beteren handelsweg
van uit de Schelde langs Terneuzen naar
Gent.
Maar misschien voor even veel anderen
een uitkomst, dat onze vertegenwoordiging
maar niet hals over kop, op 't eind van de
zitting, een gewichtig besluit nam; een be
sluit, dat in zijn gevolgen diep kan ingrijpen.
Vooreerst voor hen, die we de agrariërs
zouden kunnen noemen.
't Is waar, België betaalt alle kosten.
Maar zeggen dezen dat geld komt er
wel, vooral als het waar is, dat hoogge-
plaatsten en financieel ruim bevoorrechten
het hunne er voor over hebben. Doch, we
hebben meer van onzen zuidelijken buur te
vragen dan een diepere en breedere sluis,
plus een beteren kanaalarm.
Hoe zal België doen met ons vee
Zullen de Belgen, als ze maar eerst onze
vergunning hebben, niet voortgaan op den
ouden weg en den invoer van ons vee be
lemmeren waar ze kunnen, desnoods met
unfaire middelen
Laten we daarom niet te spoedig toe
happen en probeeren voor onzen veestapel
meerdere faciliteiten te krijgen, alvorens
plain pouvoir te gevende handel beeft
toch bij den veestapel ook belang. Heeft
deze geen débouché naar het Zuiden, dan
kunnen de Nederlandsche veehouders niet
terecht en wordt er door een goed deel van
het Nederlandsche volk ontzaglijk veel
nadeel geleden.
En de agrariërs staan niet alleen.
Waarom zoo vragen anderen is
het noodig, dat men, terwijl men bezig is
aan een nieuwe zeesluis met een doorvaart-
wijdte van 15.76 M., pogingen aanwendt om
die wijdte te brengen op 18 M. Aan een
werk, dat met zijn annexeu millioenen kost,
is men toch niet ondoordacht begonnen
Dat heeft men toch niet aanbesteed voordat
alles rijp was overwogen
En immers niet alleen de Belgische, ook
de Nederlandsche regeering had haar fiat
te geven voor men begon
De voorgestelde wijziging is niet van
geringe beteekenis.
In het oorspronkelijke plan heeft men:
een buitensluishoofd lang 41,725 M.;
een schutkolk 140 M.
en een binnensluishoofd 37.725 M.
dus een sluisgebouw ter
lengte van 219.45 M.
terwijl door de wijziging deze cijfers zouden
worden resp. 44.625 M., 140 M., en 40.625,
waardoor het sluisgebouw lang wordt
225.26 M.
Yerder zullen door de wijziging de breedte
en diepte van de doorvaartopening van
15.75 en 7.65 M. worden 18 en 8.35 M.
Waarom
Y ooral, omdat te Sas van Gent de door-
vaartwijdte van 't begin af grooter was en
grooter blijft, zelfs al wordt de wijziging
aangenomen.
Natuurlijk is daardoor Sas van Gent klaar,
ook als later de zeesluis nög grooter mocht
worden. Maar kan de zeesluis niet op een
maal op de geëischte grootte worden ge
bracht
Er is naast die nieuwe zeesluis daartoe
wel grond beschikbaar. En men kan toch
niet veronderstellen, dat men dien vooreerst
ongebruikt zal laten, om het werk in het
land te houden, hoe nobel het overigens
zijn moge voor werk in het land te zorgen.
't Is te begrijpen, dat men in Zeeuwsch-
Vlaanderen in 't algemeen, in Terneuzen in
't bijzonder, al deze dingen met een zeker
soort van belangstelling gadeslaat en velen
blij zijn, dat de nieuwe concessie een beetje
traineert. Voor Zeeuwsch-Vlaanderen om
de landbouw- en veeteeltbelangen, in Ter
neuzen, naast deze, om velerlei andere
redenen.
Terneuzen is er zeer bij betrokken. Aan,
bij en door de bestaande groote of zeesluis
verdienen velen een goed stuk brood,
anderen meer dan dat. Doch de sluis is
te smal en te ondiepverandering dient er
dus te komenen misschien kunnen die
menschen zich verplaatsen, want, waar
scheepvaart is, valt menig dubbelje stuk
ten bate van de omwonenden.
Maar zullen door de nieuwe, groote en
nog grooter wordendè zeesluis de groote
stoomschepen vooral niet doorstoomen naar
Gent en Terneuzen links laten liggen Nog
meer, zullen de schepen van het chartre,
dat nu door de Westsluis kan, ook maar niet
in eens naar België gaan, en dus geen
werk meer geven aan de Los- en Laad
plaatsen te Terneuzen, waardoor ze nu hun
lading kwijtraken of innemen, om die dan
per trein naar en van alle kanten te zien
door- en aanvoeren
Om zoo'n ramp te bezweren, is de ex
peditie-handel te Terneuzen terecht op
verbetering van die los- en laadplaatsen
gaan aandringen, telkens en telkens weer-
En komt die verbetering niet omdat het
hieuwe kanaal zoo zeggen de menschen
klaar is, dan zal Terneuzen een ramp
treffen, waarvan het zieb moeilijk herstellen
zal. Nu reeds moeten schepen hier geweigerd
worden bij gebrek aan plaats. Daarom
vragen de expediteurs te Terneuzen aan
de Nederlandsche regeering te zorgen, dat
er langs de bestaande kaden gebaggerd
worde tot minstens 56 d.M. diepte, opdat
vaartuigen van die diepte niet meer 8 a
20 M. uit den wal behoeven te blijven,
waardoor een ontzaglijke verhooging van
los- en laadprijzeu ontstaat, die het con-
curreeren haast onmogelijk maakt. Want
Antwerpen zit niet stil en Gent evenmin
en dat zijn natuurlijk de havens, waarmee
Terneuzen te concurreeren heeft. Als de
weg naar België geheel open is en
België haast zich met bekwamen spoed
dan is het voor Terneuzen te laat en wordt
aan een belangrijk deel van Nederland een
bron van inkomsten onttrokken.
Kan bovendien onze Regeering er toe
besluiten de aan Nederland behoorende
gronden, die liggen langs en achter de
thans bestaande kaden, in eigen beheer te
nemen, dan ware er veel gewonnen.
De vaart op Terneuzen is toch wel de
moeite waard?
De.loodsgelden over 1901, bij het Neder
landsch loodswezen ontvangen, bedroegen
ruim 45.000; door de bestaande zeesluis
kwamen 435 schepen met een inhoud van
bijna 895 duizend kubieke meters.
In 1881 waren er 193 zeeschepen die de
haven van Terneuzen tot bestemming had
den in 1891403, in 1901356, terwijl
in 1899 het laatste jaar dat zegeheven
werden aan kanaalrechten 42.410.12
werd betaald, tegen 41.1T2.185 in 1889
en f 23.496.22 in 1879.
Rekent men daarbij dat de M3 inhoud
van in Terneuzen binnengekomen Rijnsche
pen varieert tusschen 43212 M3 met 93
vaartuigen in 1891 en 1698S9 M3 met 336
vaartuigen in 1901, dan moet men wel tot
de overtuiging komen dat het nuttig zijn
zou ook eens Nederlandsch geld te besteden
aan deze Nederlandsche belangen, terwijl
er zooveel millioenen besteed zijn en wor
den aan de handelsbelangen van andere
centra.
En Terneuzen kan een centrum blijven
voor heel het Zuiden van Zeeland.
Als men ook maar let op het verzetten
der bakens op tijd.
West-Zeeuwscb-Vlaanderen heeft zijn tram
die, behalve het locaal-verkeer, ook het
gaan naar België vergemakkelijktOost-
Zeeuwsch-Vlaanderen is in dezen diligent
en binnen weinige jaren zal het stoomros
fluiten van het hoekje van Walsoorden tot
Selzaete, tot Sas van Gent als de kanaal-
liere gelegenheid? Het verdient overwe
ging het locaal verkeer in dezen te verbe
teren en daardoor ook voor de kleine luyden
betere gelegenheid te scheppen om zich en
hunne marktwaar te vervoeren.
Dit alles mag wel eens ernstig overwogen
worden
En vooral onze volksvertegenwoordiging
dient, vóór zij eene beslissing neemt over
de aanhangige overeenkomst, ernstig te
overwegen of de belangen van Terneuzen
en deze zijn één met die van een groot
deel van Zeeland voldoende zijn behartigd
en verzekerd.
Een Zeeuw.
Zal Terneuzen het moeten blijven doen
met het spoor MechelenTerneuzen en
(jent—Terneuzen Zal het geen verbinding
krijgen met Zaamslag, zoo'n belangrijke
landbouwstreek? Zal het niet anders naar
Philippine kunnen komen dan langs een
grooten omweg per spoor of met partiou-
AL TE BELEEFD.
een Nederlandsch gezant expres twee dagen
langer bljjtt om een feeBt te vieren, ter
eere van de omwentëling van '30, de uit
roeping en kroning van Leopold I op 21
Juli en het voor altjjd vervallen verklaren
van het Huis Oranje-Nassau van den Bel
gischen troon, dat noem ik weggooien
van alle gevoel van eigenwaarde
Het ljjkt er inderdaad op. Weet de minister
Kuyper hiervan en geschiedt dit met zjjn goed
keuring Ziet hg er tegen op - het is toch
geschiedzich met een ander depar
tement dan het zjjne te bemoeien en te zorgen,
dat de aanvankelijk voor het vertrek bestemde
datum behouden bljjft Het is in zekeren zin
zijn oorlogsbodem", die naar Antwerpen gaat
hij heeft hem toegezegd aan een Vlaamschen
reporter. En wat meer is hier schjjnt wel
zeer voldoende reden voor het ingrijpen van
De Nieuwe Courant doet eene eigenaardige
meedeeling die als zjj waar is, edoch wjj
hebben geen reden aan de juistheid ervan te
twgfelen terecht aanleiding geeft tot ern
stige en grondige bedenking.
Zooals men weet, zal H. M's Everlsen Neder
land vertegenwoordigen ter gelegenheid van
de zeer belangrijke Aardrijkskundige Tentoon
stelling, welke thans te Antwerpen gehouden
wordt. De tjjd van het verbljjf was bepaald
op 12 —21 Juli.
Naar nu genoemd blad uit goede bron ver
neemt, is evenwel in den datum van den terug
keer uit Antwerpen dezer dagen verandering
gebracht. Niet den 21sten, maar den 23sten
Juli zal de kruiser vandaar vertrekken. Op
verzoek nl. van den Nederlandschen gezant te
Brussel is die datum verschoven, opdat het
schip nog in staat zal zjjn op 21 Juli de vie
ring te helpen opluisteren van het jaarfeest
ter eere van het 71-jarig bestaan der Belgische
dynastie.
Met andere woorden op verzoek van een
Nederlandschen gezant heeft een Nederlandsche
minister gelast, dat een Nederlandsch oorlogi
schip, in afwjjking van een reeds vastgesteld
plan. een gedenkdag zal medevieren, waaraan,
bjj alle verbroedering en eensgezindheid en
nabuurschap, voor eiken waren Neder
lander niet anders dan pjjnljjke historische
herinneringen verbonden kunnen zjjn.
Dit dunkt ons al te beleefd. En de be
kende, bekwame hoofdredacteur van het
Haagsche blad breekt daarover dan ook op de
volgende wjjze den staf
Oude veeten zjjn vergeten daarover zjjn
wjj het eens; en er bestaat geen enkele reden
voor ons, Nederlanders, om in de geschiedenis
van het jaar '30 te gaan wroeten en daaruit
wrok tegen de Belgen op te diepen. Maar
volmaakt taktloos Bchjjnt het ons toe, dat de
Nederlandsche regeering er zelfs in de ge
ringste mate toe zou medewerken, die oude
veeten aan de vergetelheid te ontrukken
door den vjjand van weleer te huldigen
op het oogenblik dat hij ze herdenkt. Neder
land kan alle nationale gedenkdagen
België harteljjk meevieren, behalve die welke
de omwenteling van '30 in het geheugen
terugroepen. Het behoeft zich ook aan deze
laatste niet te ergerenbehalve met de
achoolkinder-cantates welke onder leiding van
den oud-schepen De Mot op de 'Place des
Martyrs te Brussel plachten gezongen te wor
den, geven onze vrienden de Belgen daartoe
niet de minste aanleiding. Maar anders dan
negatief of onverschillig kan toch onze houding
ten aanzien van zulke feesten niet zjjn.
Waartoe dient dan deze offioieele liefdoenerjj
Het is zeer aangenaam voor Koning Leopold,
dat zjjn geslacht 71 jaren den troon bekleedt,
waarop tevoren een vorst uit het Huis Oranje-
Nassau zetelde. En het is waarschjjnljjk ook
aangenaam voor de Belgen althans zjj vieren
feest. Maar moet een Nederlandsch oorlogs
schip daar van top vlaggen, niet omdat het
er toevallig bjj is, maar krachtens uitdruk
kelijk bevel?
Dat de Holland naar Spithead zou gaan, we
hadden er vrede meehet was een internatio
nale beleefdheid, waaraan men zich niet kon
onttrekken. Maar strekt deze geïmproviseerde
vertegenwoordiging ten bate van onze natio
nale waardigheid?
Zouden al was het alleen maar dit
die allen, die daar Nederland zullen vertegen
woordigen, de officieren, de bemanning, onze
jantjes, zich heelemaal geen rekenschap geven
van wat ze eigenljjk helpen opluisteren door
hun aanwezigheid en feestbetoon Wjj hopen
en gelooven het niet. Wat meer ia, wjj weten
dat er in onze marine anders over gedacht
wordt.
»Nu begrjjp ik best schrjjft iemand
uit marine-kringen ons dat we om die
oude standjes met de Belgen niel9
geven en met een of anderen Belg er zelfs
grapjes over maken, er toevallig zjjnde
van top vlaggen op dien datum enz. Maar
dat men als Nederlander op verzoek van
Eene opmerking onzerzgds, niet ter verdedi
ging maar tot verschooning van deze eigen
aardige daad van onze regeering.
Het is mogeljjk dat zjj de Evertsen laat bljjven
omdat het vertrek van dit vaartuig ook zou
kunnen beschouwd worden als een demonstratie
tegen de viering van den bewusten gedenkdag.
Ook dat kon aanstoot geven.
Maar van twee kwaden moet men het beste
kiezen en dan dunkt oub dat waar de dagen
van het verbljjf van Hr. Ms. bodem te Anfe-
reeds vooraf geteld waren, of te wel
bepaald, het beter geweest zou zjjn de
Evertsen stil te laten heengaan.
Wij hadden dan genoeg gedaan om dr Kuyper's
belofte af te lossen en konden daarna, zonder
ergernis te geven, afscheid nemen van onze
Belgische broeders, hun latende de gelegen
heid tot feestvieren en tot nadenken of zjj nog
altjjd reden van tevredenheid hebben over het
gebeurde van '80 en '31.
Daarover heerseht onder hen toch ook nog
verschil van meening.
EERSTE HAMER.
Het bericht, dat, in de plaats van inr G.
Pjjnacker Hordjjk, door de Staten van Zuid-
Holland tot lid der Eerste Kamer zou worden
gekozen baron Van Wassenaer van Rosande,
wordt geheel onjuist genoemd.
De anti-liberale Statenclub is reeds voor de
keuze bjjeen geweest; doch de naam van baron
Van Wassenaer is niet eens genoemd. Iets wat
trouwens ook niet kan, daar de heer Van Was
senaer is vrjj-antirevolutionair en, bjj vervan
ging van den heer Pjjnacker Hordjjk, in ieder
geval alleen een anti-revolutionair in aanmer
king zou komen.
BBfllUEMIllGM MZ.
Bjj kon. besluit:
is C. W. Mieling, eervol ontslagen directeur
m de algemeene landsdrukkerij, benoemd tot
commandeur in de orde van Oranje-Nassau
is aan E. H. Gugel, op zjjn verzoek, eervol
ontslag verleend als boogleeraar aan de Poly
technische school, met dankbetuiging
ia aan dr P. van Geer, op zjjn verzoek, eer
vol ontslag verleend als hoogleeraar in de
faculteit der wis- en natuurkunde- aan de
rjjks-universiteit te Leiden, met dankbetuiging;'
is aan A. Jansen, op zjjn verzoek, eervol
ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B.
S. te Tilburg en aan dr N. Quint Gzn, ook op
zjjn verzoek, als leeraar aan de R. H. B. S. te
Gouda
is benoemd tot officier in de orde van Oranje-
Nassau, Panembahan Hadjie Soleman Pakoe
Negara, radja van Sanggouw (Westerafdeeling
van Borneo).
Bljjkens uit Indië ontvangen telegraphische
berichten, zjjn sedert de jongste mededee-
lingen dienaangaande, in de St. Ct. van 5 Juni
bjj de krjjgsvèrrichtingena. in Atjeh en
Onderhoorigheden, gewondde lste-luit. der
nf. van het Nederl. leger, gedet. bjj dat in
N.-J., J. J. Korndörfferde adj.-onderoff. J.
Mulder; de sergeanten G. M. Sonders, F. Vol
ders, J. A. Steyn Parvé, H. F. G. Vallet,
H. F. Dummer, F. Wentsel en J. K. G.
Möller; de korporaal H. B. van Rojjen,
en de fuseliers A. G. Pellaerts, 1. Mun-
nik, G. J. Foks, J. van Smirren, D. BoBman,
H. Batterman, W. Eppinga, A. J. Smoor en
P. C. Mejjer; b. in Djambi overleden de fuse
lier J. A. Mouthaan licht gewond de lste-luit.
der inf. van het Nederlandsche leger, gedet.
bjj dat in N.-I. H. H. Bila de sergeant J. P.
J. Veeling; de infanterist A. H. Beutner en de
fuselier L. Verkaikc. in de afdeeling Doe
soen landen der Zuider- en Ooster-afdeeling
van Borneo, zwaar gewond de 2de-luit. der
inf. J. H. A. de Voogt; gewond: de lste-luit.
van dat wapen F. de Boevé en de fuseliers H.
L. Bemelmans en M. J. H. Pauwels.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Bjj kon. besluit is, zooals nog in een groot
eel der oplaag van ons vorig nommer is
gemeld, op verzoek, met ingang van 6 Juli,
G. van Trappen eervol ontslag verleend
als burgemeester van Hengstdijk.
Verder is de 2e luit. J. D. Eggink, van hot
Be regt. int. op nonactiviteit gesteld.
Aan dr W. F. Rujjsch, hoofdinspecteur van
de volksgezondheid, zjjn als ambtsgebied aan
gewezen de provinciën Zuid-Holland en Zee
land, terwjjl voor die" provinciën als inspec
teurs zjjn aangewezen W. van Boven, jhr G.
de Graeff, M. L. Q. van Ledden Hulsebosch en
dr E. Wintgens.
En zjjn in het bjjzonder belast dr E. Wint
gens met het toezicht op de handhaving van
de wetteljjke bepalingen betreffende besmet
telijke ziekten en met de zaken, rakende de
hygiëne van bodem, water en lucht; M. L. Q.
van Ledden Hulsebosch met het toezicht op
de handhaving der wetteljjke bepalingen op
uitoefening der artsengbereidkunst en met
de zaken, rakende het toezicht op levensmid
delen W. van Boven en jhr G. de Graeff, mét
het toezicht op de handhaving van de wetteljjke
bepalingen betreffende de volkshuisvesting.
In de St. Crt. van heden zjjn opgenomen
de gewjjzigde statuten van de vereeniging
sociëteit Unitas te V1 i s s i n g e n.
Het doel isvriendschappelijk en gezellig
verkeer onderling. De vereeniging tracht dit
doel te bereiken door het beschikbaar stellen
van conversatie-lokalen en het ter lezing leg
gen van dagbladen en andere geschriften.
De duur der vereeniging zal zjjn 29 jaren.
De leden worden onderscheiden in gewone,
buitengewone, tjjdeljjke en buitenleden.
Het getal der gewone leden is hoogstens
151, dat der buitengewone, tjjdeljjke en buiten
leden is onbepaald.
Gewone leden betalen 25, buitengewone
den 20 en buitenleden J 5 contributie per
jaar.
Tjjdeljjke leden betalen 1.50 contributie
per maand.
Het was een zeer mooi concert dat Don
derdagavond in den Tuin op het Noordbolwerk
alhier werd gegeven door de stafmuziek van
bet 3e reg. infanterie uit Bergen op Zoom,
onder leiding van den heer A. Barbe. Het weer
werkte ook meehet was bladstil, en de tuin
bood een prettigen aanblik. Er was bjj na geen
stoel onbezet.
Wat bjj dit orkest bjjzonderen lof ver
dient is het prachtige klankgehalte. Van
harden, genepen klank in het koper is geen
sprake. In de sterkste fortissimo's klinkt het
warm en vrjj. En bjj de houten blaasinstrumen
ten kan men met recht spreken van een mol-
ligen toon zonder eenige scherpte.
De heer Barbe weet met die krachten te
woekeren. Ingewikkelde gedeelten bljjven door
zichtig; ieder figuurtje komt tot zjjn recht.
We denken hierbjj aan de stemmingsvolle uit
voering van de Fantaisie over Les Huguenots
van Meierbeer, en aan de Ouverture van de Eury-
an'he van Yon Weber. En niet minder aan de
keurige nuanceering van de wals In schoner
Maiennacht van Reutz.
Van deze drie nummers en van de ouverture
Ruy-Blas van Mendelssohn hebben we het
meeste genoten.
Na deze vier vielen de andere af, in weer
wil van de goede uitvoering. We zullen niets
afdingen op de zeer verdienstelijke klarinet
solo Caprice Polka van Mayeur, door den heer
Stoetzer en ook niet op het kunstige gekweel
en getjilp in La Chanson des Nids van Budt
(zoo'n vogelkoor schjjnt nu eenmaal op een
programma voor een harmonie-orkest te be-
hooren) maar we herhalen het: het valt af na
het vorige. We moeten echter ook al weer
erkennen dat enkele nummers van die lichtere
muziek noodzakeljjk zjjn om »Elck wat wils"
ge ven.
Jammer dat de Fantaisie over Les Dragons
de Villars van Maillart zoo lang duurde. Juist
de opeenvolging van aaneen geregen brokstuk
ken maakt dit soort werken zoo gauw ver
moeiend.
Het luid applaus na ieder stuk zal den direc
teur zeker wel een bewjjs zjjn geweest van de
waardeering van zjjn toehoorders.
Naarmate het donkerder werd, nam de
woeligheid onder de buitengemeente toe.
Vooral onder de laatste stukken was het
rumoer buiten het hek vaak zeer hinderljjk.
Zouden een paar lantarens op het donkere
pad buitenom niet de beste orde-bewaarders
zjjn
Hierover is, wjj weten het, meermalen ge
dacht, maar de uitvoering van dit idee Bcheen
op bezwaren van verschillenden aard te stuiten.
IZjjn die onoverkomelijk
Als eenmaal het nieuwe gebouw er is, dat juist
tegenover de muziektent gezet wordt, kan ook
