IUIDDEL6URGSCHE COURANT. Zaterdag 14 Juni, Verschillende Berichten. N°. 13». 143" Jaargang, 1902, Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 13 Juni 8 u. vm. 58 gr., 12 u. 61 gr., av. 4 n. 61 gr. F.Verwacht: matige W. wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Uufeuu A. DE IiA MAR Aan., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 13 Juni. DE WERKSTAKING TB ENSCHEDÉ GEÉINDIGD. Ia eea heden morgen door de werbstakende arbeiders van de firma's Van Heek gehouden bg eenkomst is met 697 stemmen voor, 422 tegen en 54 blanco stemmen het voorstel van dr. Borgman aangenomen, Zjj namen dus het besluit de staking op te heffen en op de door de patroons gestelde voorwaarden weer aan het werk te gaan. De drie leiders Reudink, Bakker en Van Lier hebben, zooals gemeld, zich teruggetrok ken. Zjj verlangden niet dat hunne mede arbeiders om hunnentwil den onmogeljjken strjjd nog zouden voortzetten en achtten zich niet geroepen excuus te vragen. Zy maakten de volgende verklaring openbaar: »Ondergeteekenden, ten zeerste overtuigd, dat wjj ten opzichte van de firma Van Heek Sc Co. steeds de volle waarheid hebben ge sproken en niet hebben gelasterd, kunnen daarom geen verontschuldiging aanbieden, wjjl dit een schuldbekentenis in zich zou sluiten, doch terwille van hun medearbeiders en de geheele stad Enschedé verklaren zjj van plaatsing in de fabrieken der firma Van Heek Sc Co. af te zien." De arbeiders hebben dus de vlag moeten strjjken. De loonstrjjd is door hen geheel en al verloren. Wjj hebben over de aanleiding daartoe ons nooit party gesteld, onvoldoende als wy op de hoogte waren. Maar, wy zeggen het Het Vad. na, wjj weten wel dit, dat het ons van harte heeft verheugd de firma te zien terugkomen op de blgvende uitsluiting van een gedeelte harer werklieden. Dat was een houding, voor den oveiwin- naar verbazend klein. Tegenover het in 't al gemeen zeer correcte gedrag der werklieden ware eenige edelmoedigheid van pas geweest. Die edelmoedigheid is intusschen te laat gekomen in hoeverre de firma geljjk had in haar houding tegenover de drie leiders kunnen wg niet beslissen en laten wy daar om buiten besprek om daarvoor veel be wondering te kunnen over hebben. En wat daarvan nog aanwezig mocht zyn, het wordt weggevaagd door een strikt ver- trouweljjke'' brochure, die de firma Van Heek richtte aan een aantal Nederlanders van positie, van wie ze vreesde steun voor de ten bate der arbeiders georganiseerde kunstavonden, Het kan zeer wel zgn, dat die brochure waarheid behelst van a tot z, maar waarom tegen het openljjk ageeren der arbeiders en der op hun hand zynde pers het middel ge bruikt van geheime refutatie Dit klemt te sterker nog, wanneer men in het geschrift leest bv. dat de arbeiders bjj een der bgeenkomsten met de firmanten dezen hebben uitgejouwd. Laat het waar zyD, maar waarom zegt men zoo iets in het geniep Nog erger wordt het, wanneer wjj als een dor redenen, waarom het arbitrage-voorstel van dr Kuyper werd afgewezen, te lezen krjj- gen, dat de firma hem sals niet geheel onpar- tydig (beschouwde), aangezien hg steeds in nauwe verbinding heeft gestaan met de werk- liedenvereeniging Patrimonium, en voorts nog, dat de heeren Van Heek zich door hem »niet fair behandeld" achtten. Die redenen zgn door hen niet in het open baar opgegeven. Maar dan behoort men zich ook van derge- lgke beschuldigingen achter iemands rug te onthouden. ERG SCHRAAL is de oogst, die in het nu feitelijk geëindigde zittingjaar het nieuwe kabinet met eigen handen heeft gebracht. Wg wezen er reeds op. En meerdere bladen doen heden bet zelfde. Zoo schrgft het Hbld: Wat heeft dit eerste jaar onder het nieuw be wind gebracht? Ruim 150wetsontwerpen, be halve de staatsbegrooting en de Indische be grooting, zgn afgedaan dat klinkt heel fraai ruim 150 ontwerpenDoch men moet hier zeker niet alleen tellen, maar ook wegen. En dan valt het gewicht voor een zittingjaar niet mee. Het is grootendeels, ja byna uitsluitend, klein goed. Enkel de ontwerpen van militai ren aard de bevordering- en pensioenrege ling en het Btraf- en tuchtrecht zijn van grooten omvang en zij behooren, evenals het kabel tractaat en de subsidieering eener stoom vaartlijn op China en Japan, tot de overge nomen nalatenschap van het vorig ministerie. Vraagt men, wat er van het weidsche re- geertngsprogram is terecht gekomen, met welks aankondiging het nieuwe kabinet de zitting heeft ingewyd, dan kan het antwoord niet anders wezen dannihil. Er is zelfs nog niets van eenige beteekenis i n g e d i e n d, uit de reekB van maatregelen, in Sept. 1901 »zoo op stoffe- ljjk als op geestelyk gebied" noodzakelgk ge noemd, waarbjj naar het toen luidde behoorde te worden voortgebouwd »op de Christelijke grondslagen van ons volksleven". Geen herziening der »Zondagswet"geen beteugeling van speel- en drankzucht" geen svrgmaking van het onderwjjs" geen rechtstreeksche vertegenwoordiging van den landbouw"geen maatregelen tegen »ver- valscbing van voedingsmiddelen" en »oneer- ljjke mededinging"geen octrooiwet geen regeling van het Consulaatwezen" ten dienste van landbouw, njjverheid en handel geen snadere regeling van het arbeids-con- tract"geen uitbreiding der ongevallen verzekering tot zeevisscherij en landbouw geen verzekering tegen de gevolgen van ziekte, invaliditeit en ouderdom"geen sverster- king van 's Rjjks inkomsten" geen regeling der administratieve rechtspraak. Van al deze en nog meer maatregelen, in de troonrede van 17 Sept. 1901 opgesomd, heeft nog geen enkel het tjjdperk van voor bereiding achter zichalthans geen enkel ontwerp nog de Kamer bereikt. Men moet hierby zeker rekening houden met de groote moeiljjkheden waarvoor een nieuw Kabinet, van geheel andere richting dan zgn voor ganger, in het eerste jaar van zgn leven zich geplaatst ziet. Niemand had recht te verwach ten dat van dit weidsch program al in dit eerste jaar meer dan een klein gedeelte ver- wezenljjkt zou worden. Maar geheel en al niets, zelfs niet voorgedragen is dat niet wat heel weinig Zekerde ministers hebben niet stilgezeten zjj hebben stellig bard gewerkt, een aantal regelingen van meer of minder belang tot stand gebracht, wetten uitgevoerd o. a. voor de invoering der Woning- en der Gezondheidswet gezorgd. Er is geregeerd, gelyk er vóór hen ook geregeerd werdbeter of slechter, of even goed of slecht, dat is nu nog niet na te gaan. Maar van hun hervormingswerk, het eigen karakter van het kabinet, is nog niets naar buiten uitgeschenen. Wie dit »Christelgk" Kabinet met bezorgd heid heeft zien optreden, zal er niet over treuren dat het geen haast maakt met de verwezenly king zyner plannen, al bejammert bg het, dat zooveel goede arbeid die gereed lag, werd ver nietigd en menige hervorming zoodoende noo- deloos vertraagd, Maar wat zullen de aanhangers van het sGhristelgk" Kabinet zeggen van dezen stil stand, van de groote beloften waarop maar geen daden volgen? BEN ÜEMIAGM EIZ. Bg Kon. besluit: is de mil.apotheker 2de kl. D. G. J. Bolten, van het pers. van den geneesk. dienst der landmacht, voor den tjjd van drie jaren gede tacheerd bg de landmacht in West-Indië. De St. Ct, van heden bevat een kon. besluit van den 4den Juni 1902, tot vernietiging eene bep.aling, voorkomende in art. 9 der door den gemeenteraad van Roermond op 17 No vember 1900 vastgestelde verordening op het verblyven met woonwagens binnen die meente. ven van het bestuur van Olympia, waarin o.a. het volgende voorkomt sNiemand, die ook maar eenigszins onpar- tydig is, zou willen beweren, dat ons Fanfare corps, de uitstekende diensten, die het bjj herhaling bg andere gelegenheden welwillend heeft betoond, ten zeerste apprecieerende, een beter concert zou hebben kunnen geven dan het achttal leden van de stafmuziek van het 3e Regiment infanterie uit Bergen op Zoom dit gedaan heeft, daar. zelfs leden van Concordia terecht moesten erkennen, dat, hetgeen ten gehoore werd gebracht, niet door hen zou kunnen worden verbeterd. Daarbjj mag gerust worden opgemerkt, dat Fanfaremuziek binnens huis niet te preiereeren is boven strjjtorkest." Naar men ons uit Koewacht schrjjft, ontving Donderdag voormiddag de kommies ontvanger aldaar van den inspecteur der directe belastingen te Terneuzen telegraphisch bericht, dat den landbouwer M. M. te Axel toestemming werd verleend om zgn koe, die uit België kwam, Nederland in te voeren, waarop M. met het dier huiswaarts ging. UIT STAD EN PROVINCIE. Te Hoedekenskerke had Donder dag een ernstig ongeluk plaats. Toen de land bouwer H. Roud 27 jaren, te paard van het land kwam, struikelde het dier, met het ge volg dat R. over den kop heen op den grond viel, onder het paard geraakte en een trap tegen de borstkas kreeg. Na een vreeseljjk ljjden van eenige uren is de man overleden. Hg laat een vrouw met twee kinderen na. De vereeniging Landbouw en Veeteelt" te Wolfaartsdgk besloot pogingen aan te wenden tot oprichting van eene afdeeling van het Groene kruis". Aan den secretaris werd opgedragen om deze aangelegenheid verder tot een goed einde te brengen. In de zomermaanden is er weinig werk aan de oestercultuur. Daarom gaan vele visschers van Ierseteop de Zuiderzee hun geluk beproeven met de mosselvangst. Zoo vertrokken deze week op één dag 28 vaartuigen, door stoomkracht gesleept, daarheen. Dat kost veel geld, zoodat de vangst voorspoedig moet gaan, wil er wat van overschieten. Een visscher overkwam het verleden week, dat zgn heele lading, 90 ton, bjj aankomst te Ierseke, ge storven was. In ons nommer van Maandag 9 Juni werd in een mededeeling uit T h o 1 e n, o.a. melding gemaakt van eene uitvoering van de gymnas- tiekvereeniging Olympia, die gevolgd werd door een concert, gegeven door een achttal leden van de stafmuziek uit Bergen op Zoom. Daarop liet onze correspondent de vraag volgen, of het Thoolsche fanfarencorps Concordia daarvoor niet geschikt was In verband daarmee ontvingen wg een schrjj- In de heden morgen te Aardenburg gehouden raadszitting werd o. in. medegedeeld, dat het hoofd der school, de heer Haan, heeft bewilligd in de voorwaarden tot onderhoud van de schoollokalen bg abonnement a 100 'sjaars, en dat de heffing der hondenbelasting thans is goedgekeurd. Tegen het instellen van een tweetal paarden markten te Oostburg bestond bg den raad geen bezwaar. Goedgevonden werd het ontvangen markt- geld bg gelegenheid der kermis, welk bedrag dit jaar zeer groot is geweest, als naar ge woonte te verdoelen, en wel in dier voege dat van liet bedrag, ad f 167.55, 150 in de gemeentekas zal vloeien en het resteerende ad 17.55 zal worden toegekend aan den be ambte, belast met het regelen van en het toezicht op het bouwen der kramen enz. Op het verzoek van den polder Bewesten Eede benoorden Sint Piciersdvjk, Lit toekenning eener subsidie ad f 125 gedurende 30 jaren, ter tegemoetkoming in de bosten van aflossing van het kapitaal, benoodigd voor den aanleg van grindwegen, geraamd op 15.000, stelden burg. en weth. voor daaraan ten deele te vol doen door een subsidie te verleenen ad 100 'sjaars gedurende 15 jaren, onder voorwaarde dat op de te verharden wegen geen tol zal worden geplaatst. Ingevolge de kennisgeving van Gedeputeerde staten, dat dit college zgn goedkeuring wei gert aan de gemeente-begrooting voor 1902, wjjl daarop niet is gebracht een post, ten be hoeve van de aanschaffing van nieuwe kadas trale kaarten, werd op voorstel van burg. en weth. met algemeene stemmen besloten op deze weigering voorziening aan te vragen bg H. M. de Koningin, overeenkomstig art. 209 der gemeentewet. De gronden waarop dit adres zal berusten, evenals eenige mededeelingen betrekkelgk den bouw van een post- en telefoonkantoor, werden behandeld in eene zitting met gesloten deuren. - Het vermoeden, uitgesproken in ons nom mer van Maandag, dat de te Zaainslag gear resteerde Duitscher ook plichtig was aan de inbraak te Hoofdplaat, is juist gebleken. Naar wg vernemen, is deze persoon in het huis van bewaring te Middelburg plot seling gestorven. Stukken voor den gemeenteraad Tan Middelburg. De heer jhr C. J. J. A. van Tejjlingen heeft een schrjjven gericht tot zjjne medeleden van den raad aangaande het tarief en de voor waarden betreffende de levering van duinwater. [jj herinnert er daarin aan dat hg in vergadering van 26 Febr., bg het voorstel van burg. en weth. betreffende werken ten behoeve van de gemeentelgke duinwaterleiding, de aandacht der leden vestigde op de wensche- lgkheid om het duinwater voortaan uitsluitend te leveren over den meter. Na onderzoek van de geschiedenis der duin waterleiding sedert haren aanleg, en daarmede verband houdende statistieke cjjfers, is de heer Van Teglingen tot de overtuiging gekomen, dat algemeene invoering van het meter-stelsel niet enkel wenschelyk, maar zelfs gebiedend noodzakelgk is. Ofschoon door den Raad besloten is, burg, en weth. uit te noodigen, een onderzoek in te stellen naar de wenschelgkheid, om, op een later te bepalen tgdstip, het water uitsluitend over den meter te leveren, komt het den heer Van Teglingen toch dienstig voor, zgne mede leden in kennis te stellen met de gronden waarop zgne meening berust, en daarbg tevens aan te geven, de wgze waarop, met wgzïging der tegenwoordige verordening (verzameling no 45c), het tarief voor de levering van het duinwater ware vast te stellen. Waarom is de invoering van het meter stelsel gebiedend noodzakelgk Om de schromelijke waterverspilling te keeren. De schrgver toont achtereenvolgens aan le. dat die waterverspilling inderdaad in hooge mate bestaat2e. hoe hoog noodig is het haar te keeren 3e. wat zy wordt zg niet ge keerd der gemeente nog kosten zal. Ad 1°. dat de waterverspilling in hooge mate bestaat, zal z. blyken uit het ontwerp-tanef voor levering over den meter,^dat de heer Van Teglingen overlegt. Bg zgne verdeeling zou voor de 2182 aan geslotenen per jaar die dan niet zouden kunnen klagen, dat zg daarbg stiefmoederlijk worden bedeeld of dat de hoeveelheid in het belang der volksgezondheid niet ruim vol doende zou zgn slechts 884.21 M3 noodig jn. Intusschen is in 1900 173.425 M3 en in 1901 201.635 M3 water opgepomptdeze cgfers, meent de schrgver, duiden met klaarheid aan tot welk een ontzettende hoogte de waterver spilling is geklommen. Ad 2°. Dat het in het belang der gemeente financiën dringend noodig is haar te keeren, springt in het oog bg eene aandachtige be schouwing der cgfers van eene andere, in het schrgven gevoegde tabel. Deze tabel vermeldt de ontvangsten en uit gaven wegens de exploitatie der duinwater leiding volgens de gemeenterekeningen over 1892 tot en met 1900 en de begrootingen voor 1901 en 1902, benevens de kosten van aanleg gedurende de jaren 1889 tot 1899. Daaruit blgkt dat, met inbegrip van rente en aflossing van opgenomen kapitaal, de dienst jaren 1892- 1899 nadeelige saldo's hebben op geleverd tot een gezamenlgk bedrag van f 47.712, terwgl alleen de dienst van 1900 batig slot opleverde van 16. Voor 1901 en 1902 werden batige 3aldo's geraamd tot een bedrag van f 5384. De kosten van aanleg bedroegen tot 1901 f 347.240; de heer Schotel raamde de kosten voor uitbreidingen verlegging op f 30.00 Te zamen alzoo f 377.240. Van de daarvoor aangegane leening is, naar de heer V. T. verneemt, nog slechts afgelost 22.500. Rest aan schuld 354.740. Volgens den schrgver is er dus reden te over om op groote vermindering van het verbruik te sturen. Ad. 8o. Geschiedt dit niet, dan staan wg binnen kort voor nieuwe groote uitgaventot staving dier bewering verwyst de heer V. T. naar het rapport van den ingenieur Schotel waar hjj op bladz. 45 van volgnummer 776 zegt: Wanneer het verbruik mocht stjjgen, dan kan door het bg plaatsen van de 12- putten de capaciteit tot 100 M3 per uur worden opgevoerd. Hetgeen dan in de eerste plaats dringend noodig zal zjjn, is uitbreiding van machines en ketekzelfs de geringe capaciteit van de hoogpersleiding van de Oranjezon tot de gemeente zal verdubbeling daarvan noodig maken." Volgens inlichtingen van een deskundige worden de kosten daarvan geraamd op f 200.000, weten: 50,000 voor uitbreiding van machines en ketels en 150,000 voor de hoog persleiding. Daarenboven zg er op gewezen dat het op pompen van 64 M3 telkens 100 K.G. stoom- kolen vereischt, zoodat reeds daardoor de ex ploitatiekosten elk jaar aanmerkelijk vermeer deren. De heer Van Teglingen vleit zich dat hg er door het voorafgaande in geslaagd zal zgn zgne medeleden te overtuigen van de gebie dende noodzakelykheid om het meterstelsel m te voeren op gevaar af van de mogelgkheid dat het nu ontvangen bedrag va» abonnemen ten zal verminderen, hetgeen hg echter ten sterkste meent te mogen betwjjfelen. Aan het slot van zgn schrgven geeft de heer Van Teglingen nog eene nadere toelichting van de cgfers der aan zgn schrgven toege voegde tabellen. Hg stelt daarin een minimum van waterver bruik waarvoor moet worden betaald, doch niet meer dan volgens het tegenwoordige tarief. Dit minimum dient althans voorloopig zg het dan als overgangsmaatregel te wor den vastgesteld, omdat anders de rentabiliteit der duinwaterleiding te veel op losse schroeven wordt gezet. Blgkt later dat de afneming door het nieuwe stelsel niet te veel wordt gestoord, dan kan met het minimum-verbruik worden gebroken, en iederen afnemer slechts in rekening worden gebracht, wat hg in werkelijkheid gebruikt. Voor meterhuur rekent de heer Van Teglingen te ontvangen f 5492 of ongeveer 10 van den inkoopprys van 2200 meters, waarvoor hg 55.000 uittrekt. Verder zou de heer V. T. voor elke M: water boven het minimum in elke klasse 0.40 in rekening willen brengen. In 1900 werd aan abonnementen en over den metir ontvangen 21.319.76. Toen werden 173425 M3 opgepompt. Nu brengen blykens Tabel A 88421 Ms zon der meterhuur op 14.076.47. Te kort alzoo 7.243.29. De overblgvende 85004 M3 ad f 0.40 zouden 34.001.60 opbrengen. De bepaling ware te maken, dat bg levering van water ten dienste van eenige industrie mits het verbruik niet minder zg dan 250 Ms per jaar eene korting op den prys worde toegestaan. ONDERWIJS. De dezer dagen, zoo als gemeld, te Amster dam op proefschrift tot doctor in de Neder- landsche letteren bevorderde heer A. Ver schuur, geboren te Cats, begon in 1883 zgn loopbaan als onderwijzer aan de leerschool, verbonden aan de rijkskweekschool voor on- derwgzers te Middelburg. Eenige jaren later werd hg benoemd tot hoofd der Paulschool Amsterdam en is nu sedert een paar jaren leeraar in het Nederlandsch aan een Hoogere Burger school aldaar. Aan de universiteit te Leiden heeft de heer C. Loeff het candidaats-examen in de rechten en aan die te Utrecht de heer E. Verselewel de Wit Hamer het Prop. genees kunde afgelegd. Naar men ons meldt, zal binnenkort het eerste nummer verschgnen van Het Weekblad voor politiek, kunst en letteren, onder redactie van den heer J. G. Barenbroek, redacteur van het eenige maanden geleden opgëheven Volksblad. De gezondheids- en de woningwet zullen met, zooals eerst het voornemen was, op L Juli, maar 1° Augustus worden ingevoerd. De berichten uit Schaumburg omtrent onze Koningin luiden gunstig. H. M. maakt rytoeren. Het wêer is goedbeter in elk ge val dan hier. De raad van Arnhem is, na een aantal zittingen er aan t8 hebben gewjjd, gereed ge komen met de behandeling van het ontwerp- werkliedenreglement. Art. 6, regelende de loonen, werd aangenomen, aldus geamendeerd, dat het minimum loon nu bepaald wordt op 416 voor werklieden beneden en 450 voor die boven de 25 jaar en op f 364 voor werk vrouwen. Van de amendementen op art. 9, regelende de werktyden, werd aangenomen dat om den maximum werktgd op 10 uur vast te stellen, in plaats van de voorgestelde 11 uur. Aldus geamendeerd werd bet art. goedgekeurd. Den werklieden werd aanspraak gegeven op 6 dagen verlof per jaar. DE STEENINDUSTRIE VAN 1902. De waalsteenfabrikanten kunnen zich geen voorjaar herinneren, dat zoo afwisselend was in tegenspoed, wat betreft het weer, als dat van 1902. Eerst de nachtvorsten, daarna een onafgebroken regentgd, toen bet hooge water, waardoor de fabricage van waalsteen voortdu rend werd tegengehouden. Volgens eene zeer matige berekening zgn er in April en Mei ruim 24 werkdagen voorby gegaan waarop niet kon worden gewerkt op de waalsteenfabrieken en, indien men eveneens zeer matig rekent, werden er dus dageljjks op die gezainenlyke fabrieken minstens 8 millioen waalsteeaen minder gemaakt, alzoo tot op heden pl. m. 190.000.000 waalsteenen minder. De nieuwe steen komt daardoor nu gemiddeld eerst in de maand September a. s. aan de markt. Er worden hoogere prjjzen genoteerd tot October en November a. s. lurf- en Steen-Industrie Te Nienwendgk (bjj Gorinchem) kreeg een heibaas uit 's Gravendeel het heiblok op rechterhand, waardoor dit lichaamsdeel vermorzeld werd. Na verbonden te zgn, heeit men den ongelukkigen man naar het gasthuis te Dordrecht overgebracht. Hg is 46 jaar oud, gehuwd en kostwinner van een vry talrjjk Jn de Engelsche cadettenschool te Sand hurst is een soort muiterg uitgebroken. Om den schuldige van een of ander ongeregeld heid te vinden, waren alle permissies tot uit gaan ingetrokken. De cadetten kwamen toen toch samen, jouwden den gouverneur uit en hielden een manifestatie in de omliggende dorpen. De jongelui zullen echter hun daad wel betreuren, want er worden strenge maatregelen aangekondigd. Over de Portugeesche bevolking zgn dezar dagen de uitkomsten der jongste telling ge publiceerd. Met inbegrip van de Azoren en Madeira zgn er 5.428.659 inwoners, een ver meerdering van slechts '878.980 in 10 jaar. Maar in deze opgaven is vooral treurig het

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1