IHIDDELBllRGSOHE COURANT.
Maandag
12 Mei,
N°. 110
14ö° Jaargang.
1902.
Deza courant ver schijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
10 Mei 8 n. vin. 50 gr., 12 u. 57 gr., av. 4 a. 51 gr. F. Verwacht: matige N. wind,
bewolkte lucht, regenachtig, guur weer.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andore familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel moer 20 cent. Reclamens 40 cent per regel.
Gfroote letters naar de plaats, die zij innemen.
Totde plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE I.A MAR Azn., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bij
Middelburg 10 Mei.
TOESTAND DER KONINGIN.
Heden seint men ons
Het L o o 's morgens te negen
uur.
»0. M, de Koningin genoot een bjjzonder
rustigen nacht; de boopta bleef weg. Alles
blaft naar wensch gaan.
Dr RoeBeingh,
L. Pot, arts."
Des namiddags te twee uren.
»De gunstige toestand van Hare Majesteit
blijft aanhouden.
Dr Roessingh.
L. Pot."
Om zooveel mogeljjk voorzorgen te nemen
ten opzichte van den gezondheidstoestand van
H. M, hebben naar men ons heden meldt
gevoerde besprekingen tusschen de genees-
heeren, de Koningin en Prins Hendrik geleid
tot de installatie van een eigen veestapel,
waarvoor de oude boerderij van Prinses
Marianne in het koninklijk park zal worden
ingericht.
Een nieuwe Friesche stal wordt gebouwd
en 7 koeien zullen enkel met koek en hooi
gevoerd worden.
De rjjksveearts Schelpevoort te Apeldoorn
zal de controle over het vee voeren.
Sc
H. M. de Koningin heeft Vrjjdag wederom
besluiten geteekend.
Dit deelden wjj in een deel der oplaag van
ons vorig nominer reeds mee.
wel niet schitterend, doch laat toe een matig
dividend aan de aandeelhouders uit te keeren
en ook de vooruitzichten wettigen het ver
trouwen dat de tbans weder ingetreden voor
uitgang zal voortduren.
De plannen tot uitbreiding der inrichtingen
en het bouwen van arbeiderswoningen moeten
voor het oogenblik nog blijven rusten, doch
zoodra de omstandigheden het zullen toelaten,
zal daaraan een begin van uitvoering gegeven
worden.
De exploitatie van het droogdok Prim Hen-
drik te Middelburg gaf, evenals de exploitatie
van het droogdok te Vlissingen, een nadeelige
uitkomst, beide hoofdzakelijk tengevolge van
belangrjjke reparation aan hunne werktuigen.
Van het eerste dok werd slechts door 13 en
van het tweede slechts door 23 schepen ge
bruik gemaakt.
Het saldo winst bedraagt 42.327,70.
De explottatie der havenwerken leverde een
winst op van 3.274.74.
Het gemiddeld aantal werklieden in het
afgeloopen jaar bedroeg 1300 en was op 31
Dec. 1901 1318.
Aan arbeidsloon werd uitbetaald ƒ724.378.25.
Het ziekenfonds is wederom belangrjjk ach
teruit gegaan en ral met 2.356.65, zoodat
het thans nog bedraagt 5.047.50.
Het dividend werd vastgesteld op 4
De heer Arie Smit, volgens rooster aan de
beurt van aftreding, werd met algemeene
stemmen als commissaris herkozen.
Tot adjunct-directeur werd op voordracht
van den directeur en commissarissen benoemd
i heer mr J. Smit Az.
De stoomvaartmaatschappij Zeelandte
Vlissingen, heeft hare dienstregeling voor
dezen zomer uitgegeven. Het is op opvrage
bg de directie of de agenten gratis verkrijg
baar.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Zooals uit eene advertentie in dit nom-
mer bljjkt, is morgen, Zondag, de tentoonstel
ling van den reuzenwalvisch alhier voor
het laatst geopend.
Waar de entree verlaagd is, zal dit waar-
Hchjjnljjk velen aanleiding geven het kolossale
zeedier te gaan bezichtigen.
Het is stellig de moeite waard.
Het Middelburgsche Dames-Comité verzoekt
allen, die boeken of tijdschriften wenachen af
te staan voor de krijgsgevangen Boeren of
voor de Concentratiekampen, deze niet op te
zendep dan na mededeeling aan het Comité
met opgave van de titels.
Het komt het Comité wenscheljjk voor, met
het oog op de hoogetransportkosten, alleen
van die boeken de vracht op zich te nemen,
die door de K.G. en de kampbewoners bepaald
gevraagd zgn.
Het Comité is ten allen tjjda bereid op aan
vrage mededeeling der gewenschte boeken te
doen.
Hier zjj slechts gemeld, dat op die ljjst voor
komen stichtelijke lectuur, titels van moderne
Hollandsche literatuur, bepaald aangewezen
studieboeken, goede schoolboeken vau den
laatsten tjjd, benevens dictionnaires.
-
Dezer dagen is door de typographische
vereeniging Harmonie en Vriendschap a 1 h i e_t
een adres gericht tot de ministers van bin-
nenlandsche zaken en van financiën, houdende
instemming met het aan genoemde departe
menten gezonden adres van de typographische
vereeniging te Assen, waarin verzocht wordt
om, met gewenschton spoed, eene wettelijke
regeling in het leven te roepen, teneinde tot
pensioneering van de Nederlandsche werk
lieden te geraken.
Onder de Vrjjdag verpachte plaatsen ter
gelegenheid van de kermis alhier behooren
er nog twee voor draaimolens, tegen 132
121, boven het gewone marktgeld.
De communicatie per tram tusschen
Middelburg en Vlissingen is Vrijdagavond
weer hersteld.
Uit Vlissingen.
In de heden aldaar gehouden vergadering
van aandeelhouders der koninklijke maatschappij
De Schelde, scheepsbouw- en werktuigenfabriek,
werden de balans- en winst- en verliesrekening
over het afgeloopen jaar goedgekenrd.
Aan het door den directeur uitgebracht
verslag over 1901, het 26ste jaar van het be
staan der maatschappijis het volgende ont
leend
De ten vorige jare aangegeven redenen van
malaise schjjnen als van voorbjjgaanden aard
te kunnen worden aangemerkt en hoewel in
het afgeloopen jaar nog gedeeltelijk de ge
volgen daarvan ondervonden zgn, kan gecon
stateerd worden dat er vooruitgang te be
speuren is.
De uitkomst der expLoitatie is ditmaal nog
Welke waarde hebben tegenwoordig de
verschillende motoren voor den landbouw
inleiderde heer I. de Koning.
Hoe dient het landbouwonderwijs in zjjnen
vollen omvang geregeld te worden?
Inleider: de heer G. A. Vorsterman van
Oren te Aardenburg.
De omvang en de oorzaken van het toene
mend gebren aan arbeidskrachten bjj den
landbouw.
Inleider de heer mr C. J.
TerwjjL heden middag te Goes een I
eierenkoopman, zekere C. Roos van 's Hee-
renhoek, juist zjjn vrachtje had afgeladen in
een winkel in de Langevorststraat, en daar
stond af te rekenen, zag hjj in allerjjl
zjjn paard met de kar verdwjjnen.
In woeste vaart holde het dier de straat
ten einde en liep zich tegen den voorgevel van
n banketbakkerswinkel morsdood.
De man had het vierjarig paard kort geleden
gekocht en ljjdt nu aanzienlijke schade. De
man werd nog verbaliseerd wegens onbeheerd
laten staan van paard en kar.
Ongelukken vielen verder niet voor; maar
ilog werd materieele schade toegebracht aan
aangereden kar, die ook in de straat stond-
De gemeenteraad van 's-Heer Arends-
kerke benoemde Vrjjdag tot leden van de
commissie tot wering van schoolverzuim de
heeren A. Moerland, C. Butler, A. Vogelaar,
W. P. Markusse en J. v. d. Poel, zulks ter
vervanging van de commissie, die in haar ge
had gevraagd.
Op het 54e Nederlandach Landhuishoud-
kundig Congres, Dinsdag 24 Juni te Z i e r i k-
i te houden, zullen de volgende vraagpunten
worden besproken
Waarom is het gewenscht dat door alle
coöperatieve landbouwverbruiks-vereenigingen
in Nederland, aanbeatadingsvoorwaarden wor
den vastgesteld, waarin uniforme bepalingen
voorkomen, betreffendea. monsterneming
b. verpakking der monstersc. garantie en
garantievorm d. onderzoek en heronderzoek
e. speling, korting en boete.
Inleider de heer Dr. A. J. Swaving.
Ia het mogeljjk door Rjjkaconttöla in Neder
land op de bereiding van boter en margarine
te geraken tot een oplossing der moeilijkheden,
die thans de Nederlandsche boterhandel onder
vindt bjj den invoer van Nederlandsche boter
in het buitenland
Inleider: een vertegenwoordiger der Neder
landsche Kamer van Koophandel te Londen.
De noodzakelijkheid van toezicht op den
uitvoer van vleesch naar Londen in verband
met de vele afkeuringen wegens tuberculose?
Inleider dezelfde.
Is eene vertegenwoordiging van den land
bouw nuttig en wenscheljjk Zoo ja, welke
is de meest wenecheljjke organisatie
Inleiderde heer H. M. Hartog.
Wat is de werking der nieuwe "boterwet
Inleider: de heer I. Rinkes Borger.
Het is gebleken dat onze boerenleenbanken
veel meer deposito's ontvangen dan voorschot
ten uitleenen.
Sommigen zien hierin het bewjjs, dat 1
renleenbanken voor den Nederlandschen land
bouwer overbodig zjjn. Is deze conclusie juist?
Inleider: de heer J. Bs. Westerdjjk.
Zjjn door het Rjjk gesubsidieerde voeder-
proeven in de gewone boerderjj wenscheljjk,
en, zoo ja, hoe zoude daaraan uitvoering kun
nen worden gegeven
Inleiderde heer L. J. M Koert, te Mid
delburg.
Deze mededeeling ontleenen wjj aan de
Nieuwe Zierikzeesche Courant.
Terwjjl vroeger steeds de programma's voor
eene Landbouwtentoonstelling en Landbouw-
congressen, in Zeeland te houden, aan alle
Zeeuwsche bladen werden gezonden, wordt
ditmaal daarop een uitzondering gemaakt en
schijnt alleen Zierikzeeschen bladen die be
leefdheid bewezen te worden.
Zoo eenzjjdig is men nooit te werk gegaan;
in geen enkel deel -van onze provincie.
Een enkele Hollandsche courant dankte die
opgave aan het toeval dat haar correspondent
met zulk een blad in betrekking staat.
Of eene afwjjking van den vroeger gevolg
den regel geschikt is om de belangstelling in
de daarbjj betrokken kriDgen in de overige
deelen van Zeeland, buiten Schouwen, op te
wekken, is een andere vraag.
Donderdagnamiddag werd den heer P.
H. Kaptejjn, predikant bjj de Ned. Herv. ge
meente te R e n e s s e, namens een groot aantal
gemeenteleden uit Renesse en Noordwelle een
sierljjk cadeau aangeboden, bestaande uit een
bureau ministre met stoel, als blijk van vriend
en naar aanleiding van het bedanken
voor het beroep naar Koog aan de Zaan.
Te Bruinisse werden in 1901 aan
gevoerd en uitgeplant 5.400.000 le, 2e en
soort oesters voor 18, 12 en 6 per
1000 stuks. Hiervan werden in den handel ge
bracht 4.500.000 s<-pbs .j'e, 2e en 3e soort ad
40, 25 en 15 per 1000 stuks.
Dat de mosselhandel daar ook kolossale
verhoudingen aanneemt, kan bljjken uit 3e
65.000 tonnen mosselzaad die in 1901 wer
den aangevoerd, hoofdzakelijk van de Zuider
zee afkomstig, ad 80 per ton en tevens uit
den uitvoer van 115.400 tonnen mosselen ge
middeld ad 1.80 per ton.
Te St. Jansteen is Vrijdagochtend
een kind van ongeveer 7 maanden, dat in een
stoeltje bjj het vuur gezeten was, vermoedeljjk
door een vonk uit den haard, in brand geraakt.
Het kind bekwam zulke ernstige brandwon
den dat men voor zjjn leven vreest.
De hear A. van dan Oever, consul van
België te T e r n e u z e n, ia, op zjjn verzoek»
s zoodanig eervol ontslagen.
In de Vrjjdag te Aardenburg ge
houden raadszitting werd besloten niet toe te
geven aan het verlangen van Ged. Staten om
alsnog in de begrooting van 1902 eene koogere
som uit te trekken voor vernieuwing der
kadastrale plans, omtrent welker vernieuwing
betrekking tot het betalen der kosten
verschil van meening bestaat.
Aan het hoofd der school zal het aanbod
worden gedaan het schoonhouden der school
lokalen, aanmaken van kachels enz., te regelen
0 abonnement, mits 100 'sjaars. De groote
jaarljjksche schoonmaak is daaronder niet
begrepen.
De aanbesteding der rioleering achter de
huizen buiten de Kaaipoort met het aanleggen
van een weg, waarvoor drie inschrjjvingBbil-
jetten, waren ingekomen, werd gegund aan
den laagsten inschrijver, den heer A. Beun al
daar, voor 1138.50.
Na de bespreking van het ingekomen voor
stel tot reglementswijziging van het burger
gasthuis, waaromtrent de beslissing moest
plaats hebben in eene met regenten te houden
gecombineerde zitting, werd aangeboden het
uitvoerig en beredeneerd verslag van den toe
stand der gemeente over 1901.
De verordening tot regeling van het herha-
lingsonderwjjs werd vastgesteld, waarbjj reke
ning werd gehouden met de door den districts
schoolopziener gemaakte opmerkingen.
Aan het einde der zitting deelde de voorzitter
mede, dat de directeur-generaal der postergen
en telegraphie in die gemeente wenscht te
vestigen een postkantoor, indien daartoe ge
schikte lokalen tegen een passenden huurprjjs
aan het Rjjk kunnen worden aangeboden,
waarop B, en W. werden gemachtigd naar
dergeljjke lokalen uit te zien on onderhande
lingen aan te knoopen.
Naar ons wordt medegedeeld, werd Woens
dag j.l. aan den calamiteuzen Hoofdplaat-
polder eene oeverafschuiving ontdekt, die
lengte van 60 meters heeft en waarbjj de
laagwaterljjn 25 meters nader tot den djjksteen
kwam.
Van eonig gevaar voor den polder is geen
iprake, daar de laagwaterljjn daar ter plaatse
nu nog meer dan 100 meters verwijderd big ft
van den teen van den dgk.
Deze afschuiving sluit aan bjj die welke in
November van het vorige jaar plaats had.
Bljjkens een opgaaf in de St. Ct. van
heden bedroeg de bevolking van Zeel and
op 1 Jan. 1902 219.832 personen en wel 108.768
m. en 111.064 vr.
Vlissingen had 19.224 inwoners, 9388 m. en
136 vr., Middelburg 18.949, 8747 m. en 10.202'
Terneuzen 9.033, 4424 m. en 4609 vr.,
Goes 7100, 3321 m. en 3779 vr., Zierikzee
5226 m. en 3598 vr. en Hontenisse 5003,
2459 m. en 2544 vr.
In dezelfde St.-Cl. zjjn opgenomen de
letterteekens voor de verschillende gemeenten,
wat betreft de vaartuigen ter zeevisscherg.
LETTEREN "ENON ST.
Op het abonnementsconcert, Donderdag
avond in de Vereeniging te Njjmegen gegeven,
waar de Arnhemsclie Orkestvereeniging een fraai
programma uitvoerde, verleende hare mede
werking eene jeugdige pianiste, wie zeer zeker
een goede toekomst in het rgk der tonen wacht:
mej. Marie Polet, leerlinge van bet conser
vatorium te Frankfort. Haar spel getuigt
van veel muzikaliteit; zjj heeft een goeden
aanslag en eene gevoelvolle voordracht. Met
veel genoegen hoorde men de drie nummers
Rondo capriccioso van van Beethoven,
Alia Polacca en Intermezzobeide van Ferd.
Hiller, waarna het applaus zoo geestdriftig
was, dat zjj nog een toegiftjö gaf.
Het was over het geheel een hoogst aan
gename avond, die een talrjjker bezoek had
verdiend.
Naar wg vernemen, zal mejuffrouw M. Polet
zich in September a. s., nadat zjj haar einddi
ploma te Frankfort verworven heeft, te dezer
plaatse als piano-onderwgzeres vestigen.
Aldus lezen wjj in de Prov. Geld. en Nijm. Crt.
Mftjufvrouw J. Domela Nieuw enhuia, die
onlangs ook te Middelburg heeft ge
zongen, debuteerde Vrjjdagavond bjj het Lyrisch
Tooneel te Amsterdam als Pamina in Mozart's
1 ooverfluit. Zjj wordt zeer geprezen, al moet
natuurlijk haar spel nog aan losheid winnen.
Van Koning Oscar van Zweden is een
bundel verzen verschenen, in het Fransch
vertaald door Synnestvedt, met illustraties van
Hagborg, een sonnet van Sully Prudhomme
aan den dichter en een voorrede van Claretie.
MTJSXOALIA.
De derde uitvoering door de zangvereeniging
Tot Oefening en Uitspanning op Donderdag 15
Mei in onze concertzaal te geven, belooft een
waardig slot van dit zeker niet onbelangrijke
concertseizoen.
Behalve een betrekkelijk nog nieuw werk
het dateert uit 1900 nl. Bossi's Canmum
Oanticorum, zal de prachtvolle, van dramati
sche kracht overvloeiende, scène Wotarfs
Abschied von Brünnhilde uit Die Walkure van
Richard Wagner, alsmede het voorspel der
derde acte en een fragment (koraal en groet
aan Hans Sachs) tut Wagner's Meistersinger
worden ten gehoore gebraeht.
Bossi, de thans 42jarige componist van het
Canticum Canticorum, werd te Salo geboren en
studeerde aan hét conservatoire te Milaan.
Reeds een menigte composities, waaronder een
vioolconcert, Requiem en een opera, zagen van
hem het licht, doch eerst met zjjn Canticum
Canticorum verwierf deze componist een meer
algemeene bekendheid.
Bjj het bestudeexen van een klavieruittrek
sel van moderne composities krjjgt men door
gaans niet dien indruk welke gewenscht is om
zich zelf een goed oordeel over het mooie
belangrijke van dergeljjk werk te kunnen
vormen. Hoe practisch en smaakvol ook dik-
wjjls die overzetting voor klavier moge zjjn,
het is en bljjit een zeer zwakke reproductie
van de werkeljjkheid, en de lezer houde 't
mg dan ook ten goede dat ik mjjn meening
belangrjjk en verheven mjj ook menige
bladzjjde van Bossi's cantate toeschjjnt tot
na de uitvoering voorbehoud. Thans dan ook
slechts een enkel woord over de bedoeling en
samenstelling van de compositie zelve. Voor
hen die daarvan meer wenschen te weten ver-
wjj s ik naar de door prof. Gernsheim ge
schrevene annalyse. Deze toch ia zeer lezens
waard en geeft een juiaten blik in het werk.
Het Canticum Canticorum heeft tot grondslag
Salomo's Hooglied, en wordt dan ook door den
componist bjjbelacha cantate genoemd.
Bossi is een Italiaan, doch uit deze cantate
is dat m. i. weinig merkbaar. Enkele gedeelten,
waaruit het meer bruisende opgewondens
temperament van den bewoner van het Zuiden
spreekt, daargelaten, zou deze cantate even
goed tot de Duitsche school zjjn te rekenen,
want uit menige bladzjjde is te bemerken dat
Wagner's invloed zich ook op dezen componist
heeft doen gelden. Bovendien de samenstelling
van het geheel bewjjst dit reeds. Van een
cantate of oratorium-vorm toch, zooals wjj dat
bjj Handel, Mendelssohn, e. a. gewoon zjjn, is
hier geen sprake. Het werk is éen geheel en
heeft tot basis enkele motieven. Een eigenljjke
inleiding heeft het werk niet. Slechts met
vjjf zeer pianissimo gespeelde maten vangt het
orkest aan waarbjj het koor zich aansluit met
het motief
O - scu - le - tur - me O - scu-
Met dit motief geeft de componist ons weer
het verlangen van de Kerk naar Christus.
Bossi volgt de kerkelgke opvatting dat Christus
de bruidegom eu de Kerk de bruid is.
De twee andere hoofdmotieven van het werk
zjjn het koraal
t=i==i
-i
L—A—
Ec - ce pa
en het Hebreeuwsch
A- Ij -V
3* -*•
nis an - ge Lo - rum
e motief:
E
Van dit laatste merkt prof. Gernsheim op
dat Benedetto Marcelli dit zelfde motief als
oud Hebreeuwsche melodie in diens Psalm XV
aanwendt, met alleen dit onderscheid dat
Marcelli steeds groote en Bossi van overma
tige secondes gebruik maakt. Volgens Gems-
n sluit echter Boasi's bewerking zich ge
heel bjj het streng Oostersche karakter der
melodie aan.
Deze beide laatste motieven zien wij her-
haaldelgk en in verschillende vormen door het
geheele werk optreden, nameljjk naar gelang
de allegorie van de gedachte doelt op dat
wat zjj karakteriseeren moeten. In het inter-
so voer orkest treden deze motieven te
samen op en er ontstaat als het ware een
strjjd om den voorrang die eindigt met de
overwinning van het koraal-(Chriatu8)mofcief,
dat in plechtige, breede, zeer krachtige accoor-
den door het koor wordt aangeheven en met
een plechtig Halleluja dit gedeelte afsluit.
Slot volgt.)
BRIEFWISSELING.
Aan Ook een wandelaar. Gele
genheden als u er een opgeeft, zjjn er in onze
omgeving een aantal. Maar dat is de bedoeling
niet van hem die een »aardig zitje" verlangt.
~jj wil ook gezicht op zee hebben.
Vertrokken en aangekomen schepen.
Hr. Ms. pantserdeksohip Utrecht en Hr.
Ms. fregat Iromp zjjn 8 dezer van Algiers
vertrokken, ter voortzetting van de reis, resp.
naar Oost-Indië en naar Nederland.
Aangekomen 8 Mei te Batavia het s.s.
Madura, van Amsterdamte Brindisi het s.s.
Isis, van Port Said9 Mei te Rotterdam het
s.s. Sindoro, van Java te Amsterdam het s.s.
Soembawa, van Batavia en het s.s. Prins Willem
IV, van Paramaribo; te Newport News het
s.s. Amsteldijk, van de Holland-Amerika ljjn.
Vertrokken8 Mei van Perim het s.s.
Merapi van Java naar Rotterdamvan Genua
het s.s. Prinses Sophie, van Amsterdam naar
Batavia; van Rotterdam het s.s. Statendam,
van de Hottand-Amerika ljjn, naar New-York
9 Mei van Padang het s.s. Salak, van Batavia
naar Rotterdam van Boulogne het s.s. Staten
dam, van de Holland-Amerika ljjn, van Rot
terdam naar New-York.
Gepasseerd7 Mei Suez het s.s. Socmbingi
van Rotterdam naar Java St. Michael het s.s
Prins Maurits van Amsterdam naar Paramaribo
HANDELSBERICHTEN.
Graanmarkten ©na-,
IJzendijke, 10 Mei. Ter graanmarkt van
heden was de aanvoer redeijjk met goeden
omzet van alle artikelen tegen onveranderde
marktprjjzen.
Men besteedde voorjarige tarwe
fa nieuwe ƒ7.ƒ7.2511 f
jarige rogge a nieuwe
5.10, f 5.30 a jarige wintergerst
a I—.a/-.-; nieuwe 7.—, 7.30
a jarige zomergerst f
nieuwe ƒ6.75, a. haver
8.25, f 8.40 a f—.— paardenboonen 7.
7.20 a groene erwten 8.50,
a kroonerwten 8.75, a f—.— i
koolzaad a per H.L.
Gent, 9 Mei. Ter veemarkt van heden
(V rjjdag) werden te koop geBteld 10 schapen,
lammeren, 116 kalveren, 189 vette varkens,
1 looper, 372 biggen, 16 melkkoeien, 6 groote