MIDDELBURGSCHE COURAIVT. n°. m. 1902. Vrijdag 11 April, 145" Jaargang, courant verschijnt'M a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f2. nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EST VERWACHTING. 10 April 8 u. Tm. 42 gr., 12 u. 54 gr., av. 4 u. 51 gr. F. Verwacht: zwakke wind, licht bewolkte lucht, droog weer, nachtvorst. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclameus 40 cent per reg< Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njj verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adverteutle-Bn'reaa A. DE LA MAR Azn., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. Middelburg 10 April. Niet gelijk. De Standaard bewjjst »Een contra-beleefdheid" aan den Van dag tot da^-schrgver in het Hbld, naar aanleiding van diens woord tot dr Kuyper over zjjn interviews en loslippigheden in het buitenland. Het stukje vloeit over van sarcastische hate lijkheden. O. a. lezen wg daarin Over dr Kuyper schrijft men in het bui tenland. »£n dit nu doet men niet van den heer Boissevain. Daarvoor is hg te sober, te be scheiden, te kalm en te eenvoudig. Het is dan ook voor een man als hg, om tureluursch te worden. Minister Kuyper schrgft geen woord; en men sohrjjft over hem. Hjj, Charles Boissevain, schrgft in het zweet zgns aanschjjns; en niemand schrgft over hem." Logisch is de redeneering dat men over den heet Boissevain niet schrijft omdat hg daar voor »te sober, te bescheiden, te kalm en te eenvoudig is" in het geheel niet. Dit lezende, moet men tot de conclusie ko men dat dr Kuyper, omdat men veel over hem schrgft, in hooge mate het tegenover gestelde is van sober, bescheiden, kalm en eenvoudig. Maar er speelt trouwens in de driestar" heel wat valsch vernuft. En dande vergelijking tusschen die beide personen gaat even mank als de opmerking zelve. Charles Boissevain is een talentvol journalist, evenals dr Kuyper dit was, toen hg aan het hoofd van De Standaard stond. Beiden zgn voorzitter van den Nederlandschen journalisten' kring geweest. Op beide punten stonden zjj dus geljjk. En dr Kuyper schreef toen zeer veel, met een gver en een talent, waarvoor wg den diepsten eerbied koesterden. Maar toen schreef men over hem ook weinig of niet in het buitenland. En al had men dat wel gedaan, dan zou dit nog geen bezwaar zgn geweest. Thans is echter dr Kuyper minister. Sn als zoodanig rusten op hem andere plichten dan op een journalist, van hoe hoogen rang ook. Minister Kuyper is nu een officieel persoon, wiens woorden heel wat meer betee- kenis hebben dan die van een hoofdredacteur van een dagblad. Minister Kuyper moest niet ieder oogen- blik voor een verslaggever gereed staan om te pratenwant hg vertegenwoordigt als 't ware in veler oogen het Nederlandsebe volk. Wat dr Kuyper dus als minister zegt, zet men daar allieht op onze rekening. En dat doet men niet met de ontboezemin gen, opmerkingen of protesten van den hoofd redacteur van het Handelsblad. Bovendien is het hoogst onrechtvaardig te beweren dat ook naar diens stem, naar diens betoogen tegen den gruweljjken Boeren-oorlog in Engeland en Amerika niet geluisterd is. Dat iB wèl waar. Het verweer in De Standaard is daarom niet alleen niet fjjn, niet geestig, maar onbilljjk en volstrekt niet ad rem En wjj durven dit met te meer klem zeggen omdat wg destjjds, bjj de kwestie der bemid deling van minister Kuyper tusschen Engeland en de Boeren, stonden aan zijne zjj de en tegen over den Van dag tot «fa^-sehrgver. soldaten,vesting-artillerie, pantserfort-artillerie, pontonniers en genietroepen. Werd onder de vroegere wet de oudste lich ting in het volgend voorjaar ontslagen, thans moet zjj nog zeven jaar dienst doen bg de landweer. Het is dus natuurlijk, dat men in het laatste jaar van den dienst bg het leger hun militaire vaardigheid nog eens opfrischt, ten einde zekeren graad van geoefendheid van de landweertroepen te waarborgen, vermits de verplichte oefeningen bg de landweer voor het behoud van de militaire waarde van hoogst geringe beteekenis zjjn in vergelgking met de d.d. schutterg, die het in dit opzicht glansrgk van haar jongere zuster wint. Intusschen zullen de herhalingsoefeningen voor de 26-jarige miliciens groot; bezwaar op leveren. Velen zgn dan hoofd van een gezin geworden en kunnen moeiljjk worden gemist, hetgeen echter de noodzakelgke gevolgen zgn van het aangenomen stelsel van langdurigen diensttgd, gepaard aan een korten eerste- oefeningstgd, wjjl dit herhalingsoefeningen on misbaar maakt. Daarom bepaalt art. 111 der Militiewet 1901 dan ook nadrukkelgk, dat de verlofgangers ook bg de onbereden korpsen weken voor die oefeningen moeten opko- i, te verdoelen over hoogstens 3 termgnen. Om nu zooveel mogeljjk waarborgen te hebben, dat de verlofgangers een voldoende geoefend heid behouden, ook gedurende hun landweer- dienst, ligt het voor de hand, dat men de verlofgangers voor de laatste maal oproept in het jaar voorafgaande aan dat van overgang bg de landweer en dat men de resteerende twee termijnen met ongeveer geljjke tussehen- ruimten verdeelt over hun overigen verloftijd- Tegenover de niet geringe bezwaren om op ouderen leeftjjd nog voor een maand uit hun werkkring te worden geroepen, staat echter, dat thans art. 113 der Militiewet 1901 de be voegdheid geeft om in gevallen, waar dit ioodig is, geldeljjke vergoeding toe te kennen, waardoor mogelgk leed wordt verzacht. OPROEPING LICHTING 1895. Omtrent de bedoeling der regeering met deze oproeping vermeldden wg in ons norumer van Maandag een telegraphisch bericht uit Den Haagdoch een meer uitvoerige m deeling hieromtrent is zeker nuttig. 't Bljjkt dat het in de bedoeling ligt van de regeering, om dit jaar alle verlofgangers der lichting van 1895 onder de wapenen te roepen, die in het volgend jaar hun verderen zevenjarigen dienst bg de landweer zullen moeten vervullen, dat zgn derhalve de mili ciens bg de regimenten infanterie, hospitaal Het bljjft intusschen niet ontbreken aan aan- en opmerkingen over het plan van den minister waardoor feitélgk terugwerkende kracht wordt gegeven aan de nieuwe legerwetten. In de Leeuw. Qrt. heeft iemand, die in 1895 dienst nam en op wien die maatregel dus mede wordt toegepast, er op gewezen, dat hjj er stellig op had gerekend in 1902 zgn paspoort te krjjgen. •Dat ik het berioht met schrik las, aldus vervolgt hg, vindt zgn oorzaak hierin dat vele miliciens van 1895 zaken hebben, dus patroons zjjn, anderen weer hoofden van zaken zgn, ge huwd zgn en groote huishoudingen met kleine kinderen hebben. Hoevelen nu zullen er broo deloos worden en hoe vele huishoudingen zullen gebukt gaan onder de afwezigheid van den kostwinner van 't gezin, juist in den tgd dat er volop werk is en vooral op 't platteland dikwgla wat oververdiend kan worden voor den sehralen winter. Laat ik eenige voorbeel den aanhalen Nemen we de ambachtslieden eens d( meesten zullen, doordat de patroons veel aan genomen werk hebben, indien ze na een maand gediend te hebben terugkeeren, hunne plaatsen door anderen vervangen zien. Hoevele onderwijzers, ja hoofdonderwijzers, zgn er niet, voor wie de toestand zeer moeilgk is en zoo vervolgens tot den eenvoudigen kar rijder, daar ik niet twijfel of daar zgn ook miliciens der lichting 1895 onderkunnen die, zonder dat hunne zaak verloopt, zoo maar een heele maand er uit loopen Yerder zgn er nog velen als directeuren van zuivelfabri eken, zui velfabr ieksp ersoneel enz., honderden, die niet gemist kunnen wor den. Om kort te gaan, het zal een gedwongen werkstaking geven en er zou heusch wel in alle gemeenten een collecte gehouden mogen worden tot ondersteuning van huisgezinnen en personen, die buiten hunnen wil door de mili tiewet van 1902 broodeloos worden gemaakt. Eer het te laat is, zou 't misschien voor velen een uitkomst zgn, indien op de een of andere manier iets gevonden kon worden om den ondergang van velen te voorkomen en wel, dat de conditie, waarop wg in 1895 dienst namen, voor ons gehandhaafd blgft. Misschien is er wel iemand onder de lezers, die zich voor de goede zaak interesseert". Zooals deze milicien van 1895 er over denkt, denken er meer. Er hebben zich te De venter en te Amsterdam uit de miliciens van 1895 al comité's gevormd om een protestbe weging op touw te zetten. Waarschjjnljjk zal die actie wel meer algemeen worden. Het Volk pleit er o. a. met klem voor. »Er is nog een bezwaar aan deze oproeping verbonden, waarop we wjjzen wilden, aldus schrgft de Leeuw. Ct. In 1895 bestond de plaatsvervanging nog. Velen hebben toen nog gebruik gemaakt van de gelegenheid een plaats vervanger te stellen. Die hebben zich eehter alleen verbonden voor den diensttgd op den ouden voet. •Kunnen zg nu verplicht worden ook deze nieuwigheid mee te maken, of moet degene, die een remplacant stelde, dus zelf tot nu toe geheel ongeoefend was, thans gedurende één enkele maand opkomenHet wil ons toe- ichjjne», dat ook hieruit groote moeilijkheden zullen voortspruiten. Juist waar door af schaffing van het remplacanten-stelsel de toe standen geheel zgn veranderd, heeft het ver- leenen van terugwerkende kracht aan de nieuwe wet buitengewone bezwaren." Tijdig vermaan. De iVovincioie Groninger Courant heeft het over den «chaos" ter linkerzjjde, speciaal onder de liberale fracties in de Kamer. En zg komt tot de gerechtvaardigde, maar niet temin bedroevende conclusie, dat onder de groepen, die te harer tgd tegenover de ker kelijke meerderheid aaneengesloten zouden moeten staan, een hopelooze verdeeldheid en afscheiding blgft voortduren en ieder haars weegs stuurt, wel is waar niet zonder te we ten waarheen, maar toch met de zekerheid niet het beloofde land te zullen aanschouwen, dat alleen bg de strengst mogeljjke aaneen sluiting kan worden betreden. Zou de toestand", vraagt nu de Prov. Gr. Ct., gedoemd zjjn zóo te blijven Zou het onmo- geljjk wezen orde in den chaos te brengen en de naar alle kanten verspreide legioenen weder saam te brengen tot één sterke leger macht onder éen en denzelfden opperbevel hebber Wie gelooven haasten niet. Hoe boud en overmoedig het moge klinken in het aangezicht der verschijnselen die zich voor doen, de onmogelijkheid nemen wg niet aan. Zekerhet wordt met den dag duideljjker, dat het bg de eerstvolgende algemeene ver kiezingen zal gaan om het algemeen stem recht dat de liberalen, met of zonder de Vrij zinnig-democraten, daaromtrent kleur zullen moeten bekennen. Sn uit de debatten over de Staatsbegrooting is wel gebleken dat een aanzienljjk deel van de liberalen daarop slecht te spreken is. Maar zullen de dissendenten deze houding blgven aannemen tegenover een goed uitgewerkt voorstel, dat duidelijk maakt wat zjj, die het algemeen stemrecht voorstaan, daaronder in de toepassing verstaan en dat aan vrouwenkiesrecht en evenredige vertegen woordiging onafscheidelijk gekoppeld wordt? •Hetzelfde denkbeeld, dat uit de verte schrik aanjaagt, kan, ontwikkeld voor het oog ge plaatst, toelachen" schreef Thorbecke meer dan een halve eeuw geleden. En de feiten gaven hem gelgk. Van het referendum wordt dat het hierom in zgn uitwerking zoo conservatief is, omdat de massa, voor een denkbeeld in zgn algemeenheid warm maakt en opgezweept, daarvan dikwjjls niet meer is gediend, als het er mede kennis maakt uitgewerkt in al zgn ap- en depen< Ware het omgekeerde ondenkbaar? Zou het niet kunnen wezen, dat een uitgewerkt voor stel tot invoering van algemeen stemrecht met insluiting der vrouwen en van evenredige vertegenwoordiging veel minder verschrikke lijks bleek te hebben, dan zg zich voorstellen die letten op de leus alleen Dat het de, praeliminairen vormde voor de hereeniging van 't geen bgeen behoort, maar droevig uit elkaar is gespat, meer wegens incompatibili- teit van humeur dan van beginsel Een schema van gezond algemeen, ook vrou wenkiesrecht met evenredige vertegenwoordi ging, voortgekomen uit de overleggingen van deskundige mannen uit alle richtingen der anti-kerkelijke fractiën, de sociaal-democrati sche uitgezonderd, dat het middel wordt om uit de duisternis te komen tot het licht; dat de brug legt voor hereeniging en samenwer king. Is het een droombeeld, waarvoor ons opwinden Op zgn best een ideaal, waar door wg ons laten vervoeren Indien ja, dan zg het klasieke antwoord in herinnering ge bracht «Niemand heeft het ideaal in de hand doch waarheen stuurt hg, die het niet in het oog heeft Het komt ons voor, zegt Het Vad., dat deze woorden met den meesten ernst verdienen te worden overwogen, zoowel door hen, die voor standers zich noemen van algemeen stemrecht, voor mannen en vrouwen, als door hen, die tot nu toe daarvoor geen ooren hadden. Vooral door de laatsten. Want niet ten onrechte zou hun het verwjjt kunnen worden gedaan niet met ernst 's lands zaken te willen behartigen, wanneer zg weigerden hun nitief oordeel op te schorten tot tgd en wgle zjj in uitgewerkten vorm van de voorshands hun min sympathieke plannen kennis konden nemen. Het was daarom met nagenoeg onverdeelde sympathie, dat wg deze stem uit het noorden vernamen. Nagenoeg, niet gansch en al onverdeeld, Want mag in de veelal onsympathieke wjjze, waarop door de sociaal-democraten wordt ge propageerd, mag zelfs in de omstandigheid, dat een principieele kloof naar hun eigen be weren hen van de overige partgen der linker zgde seheidt, voldoende aanleiding worden gevonden om hen buiten te sluiten, waar het geldt het voorbereidend werk, dat aan grond wetsherziening vooraf moet gaan Zij eischen op dit stuk in beginsel hetzelfde als de vrij zinnig-democraten en Gms-liberalen, afgezien dan van de urgentiequaestiedie toch is een democratische, geen sociaal-democratische eiseh, waarom dan samen werking buiten bet Parle ment afgewezen, waar in het Parlement hun stemmen met graagte zullen worden aanvaard De brug moet gelegd, meent de Prov. Gron. Ct., voor vereeniging en samenwerking. Stellig, maar waar vereeniging en samenwerking moge lgk is met de sociaal-democratie, moeten de bogen dier brug even goed naar het sociaal democratisch kamp als in andere richting reiken. Nog éen amendementje onzerzjjds. »Wie. gelooven haasten niet", meent het Groningsch blad. Goed, maar wie bezield zgn door een krachtig geloof, zg zitten ook niet stil. Het is goed, dat deze zaak reeds ruim drie jaar voor de volgende algemeene verkiezingen ter sprake is gebracht. Voor wèlgewikte voor bereiding is thans de noodige tgd aanwezig. Met name de £7me-liberalen mogen dien tgd niet ongebruikt voorbij laten gaan. in de Noord-Friesche vissehersdorpen öf slechts zeer weinig haring wordt gevangen, öf als er, gelgk te Oosterbierum, wel haring gevangen wordt, deze slechts in geringen getale door en gene op het dorp zelf wordt gerookt, nl. niet meer dan in het dorp zelf en in de naast omliggende kan worden verorberd. De hoofdzaak van de vangst gaat naar Har- lingen en De Lemmer, waar gerookt wordt. Nu beweert de memorie van toelichting dat de nachtarbeid van vrouwen wordt voorge steld, omdat de mannen bij den bouwboer wérken Maar dit komt volstrekt niet uit. Want Harlingen is een stad en De Lemmer ligt niet in Frieslands bouwhoek Met andere woordende heele motiveering van het wetsontwerp valt in elkaar. PENSIOENREGELING. VRIJHANDEL ©F POLITIEK. In het jaarverslag der vereeniging Het vrije Ruilverkeer wordt gewezen op de wgziging van het ministerie in verband met het vraagstuk vrjje handel of protectie, en de meening uit gesproken dat het lang niet zeker is of de nieuwe meerderheid in onze Tweede Kamer, gekozen onder de leus van richtingen op gods dienstig gebied, vast aaneengesloten zgn za! wanneer de invoering van protectie hier wordt voorgesteld, al mag betwgfeld worden of do beginselen van de vrjjheid in de handen dier meerderheid veilig zgn. Het was merkwaardig, zoo lezen wg, dat in de kiescampagne van 1901 nagenoeg niet gerept werd van de vraag: vrjjhandel of be scherming? De kerkeljjke partjjen, die in 1897 door die vraag op den voorgrond te stellen de nederlaag hadden geleden, deden thans alsof het niet meer daarom ging. Heel terloops hadden zjj in de algemeene programs, welke zg eenige maanden voor de verkiezingen in het licht zonden, iets van bescherming gezegd, doch in onduidelijke en rekbare bewoordingen, verscholen te midden van zinsneden over andere onderwerpen. Het bestuur van Het vrije Ruilverkeer heeft in Vliegend Blaadje op de gevaren gewezen, welke in die bewoordingen waren verborgen, doch vlak daarop bleef het van den protectionisti- sehen kant doodstil en de taktiek om op die wjjze de tegenstanders in slaap te hou den gelukte merkwaardig goed." De Vereeniging heeft door tal van vliegende blaadjes gepoogd de beginselen van het vrjje handelsverkeer alsnu ingang te doen vinden, wat niet heeft kunnen verhoeden dat men onder de leus «fiscale" herziening en bevorde ring van den «nationalen arbeid" pogen zal iets in achterwaartsche richting te doen. Wjj weten wat daarvan aan is. Wjj weten dat zuiver fiscaal alleen die rechten mogen worden genoemd, welke geld in de schatkist n zonder bevoordeeling van eenige in- landsche industrie. Doch op dergelgke rech ten beeft men niet het oog. Wg weten, dat bevordering van den nationalen arbeid door middel van hoogere invoerrechten, eene leuze aan welke geen geloof mag worden ge slagen. Wjj zullen afwachten. Mogelgk wordt onze vrees niet bewaarheid. Vermits bevoordeeling van den éen altjjd benadeeling van den ander bljjkt mede te brengen, is het niet gemakke lijk een protectionistisch ontwerp samen te stellen, bg hetwelk niet dadelgk alle bezwa ren van de beschermende Staatkunde zich doen gevoelen. Wg mogen en moeten vertrouwen op het goed recht onzer beginselen. Dat goed recht zal, wanneer een aanval tegen den Vrjjen Handel niet enkel met woorden, doch ook met daden wordt ondernomen, spoedig luide van zich doen spreken. Het is bekend dat ook in de tegenwoordige meerderheid der Tweede Kamer zich invloedrgke leden bevin den, die voor dat goede recht niet doof zjjn gebleven, daarvan zelfs dikwgls openlgk heb ben getuigd." HET HARING-SPEETSTERS- ONTTOERP. Het Vad. heeft bg iemand die uit eigen aanschouwing de toestanden in de Noord- Friesche vissehersdorpen kent, inlichtingen ingewonnen. Daaruit big kt, evenals uit de mededeelingen van P. Heil in Het Volk, dat In eene dezer dagen door de Asser typogra- fen-vereeniging Laurens Janszoon Coster gehou den bjjeenkomBt is de volgende motie met algemeene stemmen aangenomen. »De leden der Asser Typografen-Vereeniging Laurens Janszoon Coster, op den 28 Maart 1902 vergaderd gehoord de mededeelingen van een harer leden het ten zeerste betreurende dat er door de Regeering schjjnbaar geen voortgang wordt gemaakt met het tot stand brengen van de wetten betreffende eene pensioenregeling voor de werklieden, wier tot standkoining zoo lang reeds en nog voortdurend met verlangen door den werkman wordt tegemoet gezien verzoekt de regeering de indiening der ter zake noodige wetsvoordracht door Haar bjj de Tweede Kamer thans zooveel mogelgk te wil len bespoedigen en gaat over tot de orde van den dag." Van deze motie is afschrift gezonden aan de ministers van binnenlandsche zaken en finan ciën, terwjjl bg alle vakvereenigingen op adheft8iebetuigi»g is aangedrongen. BEN UEMö Giai ENZ. Bjj kon. besluit is aan den ontv. der invoerr. enz. M. P. Troelstra te Groningen, op zgn verzoek, eervol ontslag uit 's rjjks dienst verleend zgn benoemd bg het wapen der inf., bjj het Ie reg. tot kap. de le-luit. W. van Druynen, van het 8e regt. tot en eerste-luit. de tweede- luit H. C. Rouffaer, van het korps. KORTE MEDEDEELINGEN VERGADERINGEN. Maandagavond trad in de vergadering van het socialistisch leesgezelschap te Amsterdam mr N. 'G. Pier son, oud-minister, op om te spreken over «economische vraagstukken in socialistiseben staat". Hg deed de groote bezwaren uitkomen die zouden voortvloeien uit den socialistiBchen toekomststaat, bjj rege ling van kwesties van internationaal handels verkeer, verdeeling van inkomsten. De heeren Loopuit en Vliegen bestreden hem en gaven hem den raad zich niet moeilgk maken over vraagstukken waaromtrent de socialisten zelf zich het hoofd niet breken. Mr Pierson deed nog opmerken dat de heeren zich heel gemakkeljjk Afmaakten van kwesties die zjj niet konden oplossen. UIT STAD EN PROVINCIE. Het is wel jammer dat de Muziekavond en het Populair concert van de Vereeniging voor instrumentale muziek alhier elkaar zoo spoedig opvolgen. Maar dit laatste heeft reeda zooveel burger recht verkregen dat wjj toch Zondag wel een talrjjke opkomst verwachten. Bg het vorige populair eoncert, in dit seizoen gegeven, was de belangstelling bgzonder groot en toonde het publiek zich uiterst dankbaar voor het genotene. We laten hieronder nu het programma voor a. Zondag volgen. Zooals men ziet, geeft het weer een keur van orkeststukken, afgewisseld door solo-nummers voor zang, violoncel en viool. Als zangeres zal optreden mej Toos Hoog uit Den Haag. Ten gehoore worden gebracht Concert in D-moll, Handel, en Concert voor viool No. 7, Ch. de Bériot. Sint Jans Gkeleide, J. O. M. v. Riemsdjjk Hoe groot, o HeerAdr. Valerius en Een liedje van de zee, Adr. Valerius, (voor sopraan). Elegie, Tschaikowsky, en Unter dem Balcon, Rich. Würst (met violoncel-solo). Suite, Edw. Elgar Salut d'amour, Edw. Elgar Gebet, Jenö Houbay; Brindisi (wals), D. Alard (voor viool). Van H Starrekijn, Fem. Schults Aanvenster, Kor Kuiler, en Herdertje op de groene weiCath, v. Rennee (voor sopraan). Serenade D-dur (le deel) H. Hofmanu.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1