MIDDELBURGSCHE COURANT. 148° Jaargang, Woensdag 9 April, N°. 83. 1902, Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 8 April 8 n. vm. 42 gr., 12 u. 47 gr., av. 4 n. 48 gr. F. Verwacht: zwakke wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andore familieberichten e Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regol moer 20 cent. Reclamens 40 cent per r Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ngverheid en Geldwezen, isuitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Am., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 8 April. Schoolbouw ia Middelburg. Hoe langer hoe meer wreekt zich te M i d- d e 1 b ii r g de dwaze schoolbouw ran weleer. In de drukste straten heeft men zulke loka len geplaatst of de daar zoo onpractisch gezette verbouwd. Om aan de hieruit voortvloeiende bezwaren te gemoet te komen, heeft men o. a. in de Lange Delft bordjes moeten plaatsen, waar over ingezetene en vreemdeling zich ergert of vrooljjk maakt. In een hoofdstraat als deze zjjn zulke paaltjes treurig sprekende bewjjzen van den onprac- tischen zin van vroegere en van gebrek aan doortastendheid van de huidige bestuurders. Waarom niet liever getracht gebouwen en terreinen daar te verkoopen in een win kelstraat als de Lange Delft waren ze nog niet lang geleden en zgn ze meer dan waar- schjjnljjk ook thans nog goed geld waard en voor de opbrengst elders, op een rustige plaats nieuwe schoollokalen, geheel ingericht naar de eischen des tjjds, gesticht? En dan het gebouw voor school B, gezet aan de Nieuwe haven in een drukke buurt, waar steeds passage is van rjj- en voertuigen en menschen Geplaatst vlak aan de straat als dit is, moet zelfs elk gesprek dat nabjj een der ramen gevoerd wordt, hinderljjk zgn voor de onder wijzers. Men beweert zelfs dat onlangs een hunner het les geven moest staken omdat twee vrouwen op straat het druk en luide met elkaar hadden over natuurlgk hoogst belang rijke zaken. Edoch dit alles kan men niet beletten, tenzjj men ook daar een bordje plaatst om zelfs het praten te verbieden. Dit zou echter al te mal zgn, nog maller dan de bordjes in de Lange Delft. Voor de keuze van de onpractische plaat sing van deze school is ons tegenwoordig bestuur echter niet aansprakelijk. Inderfcjjd heeft de heer J. A. Tak zich tegen die plaats verzet omdat door dat gebouw dit deel der stad zou worden ontsierd, en het zoo dicht bg het water was gelegen. Hg wilde de school in de Zusterstraat doen bouwen. Een voorstel, zgnerzgds daartoe gedaan, werd echter verworpen met 12 tegen 3 stemmen, die der heeren Tak, Nagtglas en B. A. Fokker. Het voorstel van burgemeester en wethou ders om het gebouw te zetten waar het nu staat, werd vervolgens met algemeene stem men op een na, die van den heer Fokker, aan genomen. Bg het nalezen der notulen van de 11 Febr. 1881 gehouden raadszitting viel bet ons op hoe bg de bespreking van dat punt zoo weinig gewezen werd op de eischen die met het oog op het geven van goed onderwgs worden gesteld. Hoofdzakelijk lette men slechts op den welstand voor de buurt, die het gebouw in haar midden zou krjjgen. Tegenwoordig is men op dit punt verstan diger en practischergetuige het plaatsen van nieuwe scholen aan de Oostkerk en de Molenstraat. Maar nu zou het, dunkt ons, een stap ach terwaarts zjjn wanneer de raad het voorstel van burg. en weth, aannam om school J tjjde ljjk in sohool B te huisvesten. Zooals gebruikeljjfe, ib dit voorstel wêer te elfder ure, kort vóór de behandeling in den raad, publiek gemaakt, d. w. z. opgenomen in de Handelingen, die vlak voor eene raadszitting verscbjjnen, door slechts weinigen worden gelezen en zeker niet onder de oogen van het algemeen komen. De pers kan, zoo zjj zich althans op de Handelingen abonneert, zulke voorstellen daaruit overnemen, waarmee echter ook weer tjjd verloopt. Voor eene ernstige, nauwgezette overweging- bestaat weinig of geen gelegenheu veel minder voor eene bespreking door belang hebbenden of belangstellenden, want nu en ook steeds vroeger is de raad een of twee dagen later geroepen eene beslissing lè nemen. Gelukkig dat ten minste eon lid der school commissie, mr Fruin, zich gehaast heeft licht over de kwestie te verspreiden en in ons nommer van heden men zie de rubriek In gezonden stukken het publiek meedeelt welke bezwaren de oommissie heeft tegen het voorstel van burg. en weth. Zjj zgn van te ernstigen aard en o'azes in ziens te gegrond om ze te verzwijgen, althans niet zooveel mogelgk bekend te maken. Voor zijne aanvulling in deze zjja wg daarom te meer den heer Fruin erkentelijk. Wg beamen ook zjjne opmerking dat men nooit weet hoe lang een tjjdeljjke toestand duurt. De ervaring leerde meermalen dat er niet veel noodig is om zulk een toestand bigvend te doen zgn. En daarom zouden wg wenschen dat de raad op zgn idee inging of nog wachtte met eene beslissing tot eene volgende vergadering, op dat het voorstel van burg. en weth. door zgn leden nóg eens ernstig kan worden overwo gen, en ook ingezetenen van Middelburg ge legenheid hadden, zoo zij dit wenschten, van hun gevoelen in deze te doen bljjken. Het belang van het onderwgs zou, dunkt ons, hierdoor gebaat worden. Onvoorwaardelijke bestrijding Door het in de Paaschdagen gehouden con gres van de Sociaal-Democratische Arbeiders partij is, na heel wat gewrjjf ten slotte, aan genomen de volgende, reeds meegedeelde, motie ♦Het congres der S. D. A. P. stelt den staat den eisch te zorgen, dat overal algemeen ver plicht kosteloos voldoend lager onderwgs worde gegeven 5 acht hiervoor noodig de verheffing van het peil der lagere Bchool met betaling aller kos ten daarvan onder deskundig toezicht door den staat constateert, dat een groot deel der arbei dende klasse in Nederland voor zgn kinderen godsdienstig onderwgs eischt, en acht het on- gewenacht het daarin tegen te werken, daar sociaal-democratie de eenheid der arbei dende klasse tegen geloovige en ongeloovige kapitalisten op maatschappelijk gebied niet ter wille van theologische geschilpunten heeft te verstoren stelt aan de bijzondere school dezelfde mate- rieele eischen als aan de openbare, ook wat betreft de positie der onderwijzers, wier zelf standigheid door den staat moet worden ge waarborgd evenals de vrjjheid van keuze der ouders en verklaart zich alleen onder geheele vol doening aan deze voorwaarden voor maatrege len, welke de gelijkstelling van de bgzondere school met de openbare beoogen." 't Dunkt ons geen slangen-listigheid te ver moeden, dat deze motie voor een groot deel haar ontstaan te danken heeft aan wat de heeren sociaal-democraten gewoon zgn tac tiek" te noemen, maar wat men duidelijker het jagen op stemmen onder anti-revolutio naire en katholieke arbeiders zou mogen hee- ten. Daags na het congres schreef mr Troel stra in Het Volk: »De bgzondere onderwijzers hebben in han sfcrgd voor zelfstandigheid, tractementsverhoogmg en promotie, thans in de S. D. A. P. een bondgenoot. In dezen schoolstrijd zgn wg éen met de gansche arbei dersklasse van Nederland." Of bg deze jacht veel edel wild zal worden geschoten, moet de uitkomst leeren wg be twijfelen het voorshands. Doch geheel afge zien daarvan, willen wg ook van onzen kant eens onder de oogen zien de vraag: welke behoort de houding van de voorstanders der openbare school in 't algemeen te zgn, wan neer straks de tegenwoordige regeering een poging gaat doen ter verwezenlijking van de, onlangs door- het anti-revolutionaire Kamerlid De Waal Malefijt in zgn Slichtsche Courant uit gesproken »hoop, dat voor de »vrge" lagere scholen een regeling zal worden getroffen, waarbjj het overgroot deel der koBten uit de publieke kas zal worden bestreden" Bg ons antwoord op die vraag laten wg alle principieele motiveering reeds daarom rusten, omdat bet beginsel van staatsgeld voor het bjjzonder onderwgs door de wet in 1889 is beslist, en bg die van het vorige jaar der bevestigd is. Ook zjj, door wie de beslis sing nog steeds wordt betreurd, zullen wel terugdeinzen voor een streven om haar te doen herroepen. Dienovereenkomstig plaatsen wg ons op dit practische standpuntbehooren dezulken verhooging van de uitkeeringen aan bgzondere scholen onvoorwaardelijk te bestrij den, dan wel, onder zekere voorwaarden, tot medewerking daartoe zich bereid te verklaren Wg zeggendit laatste. Niet, omdat wjj gewonnen zjjn voor den eisch van srechtsge- ljjklieid" want nog altijd zgn wg achterlijk genoeg om te gelooven, dat in de verhouding tusschen openbaar en bijzonder onderwgs die eisch misplaatst en ongegrond is. Maar wèl-, omdat wg het achten in het belang van een zeer groot deel van ons volk. Van dat deel des volks, hetwelk, 'bljjkens de ervaring van tientallen van jaren, aan godsdienstig-gekleurd onderwgs gehecht is en gehecht zal bljjven, en voor welks kindei en, die in scharen van tienduizenden de bgzondere school bezoeken, even warm als voor andere moet worden ge- wenscht, dat zjj zoo deugdelijk mogelgk on derricht ontvangen onder zoo gunstig mogeljjke omstandigheden. Bereikbaar nu is de vervulling van dezen wensch niet, zoolang de bgzondere schoolbe sturen wg schrjjven in algemeenen zin, niet met het oog op de bepaalde gevallen niet te beschikken krjjgen over ruimer geldmidde len, door milder steun uit de staatskas. Maar bereikbaar is zg dan zeer zeker, indiende be schikbaarstelling gepaard gaat met voorwaar den, welke doel treffen. Of honderd gulden gegeven wordt, dan wel twee honderd, in zulk een verschil schuilt noch een beginsel noch verheffende politiek. Driemaal liever het laat ste bedrag gegeven, dan het eerste, zoo daar mede gewaarborgd wordt, dat het bjjzonder onderwgs, als onderwgs, ga voldoen aan. dezelfde eischen, welke de wet voor het open bare heeft gesteld. In het voorbggaan worde opgemerkt, dat wij hieronder óók begrijpen verbetering van den stoffeljjken toestand der bgzondere onder wijzers, dewjjl die ons voor verbetering van het onderwgs zelf onmisbaar schjjnt. Afge keurd hebben wg het dan ook, dat verleden jaar, toen de uitkeeringen aan bgzondere scholen werden verhoogd, ofschoon dit geschied de met de bedoeling ze althans ten deele te doen strekken tot herziening der traktemen ten, niet de minste voorzorgsmaatregel is ge nomen, opdat die bedoeling verwezenlijkt zou worden. Overigens zgn wg het met de boven-afge- drukte motie ganscheljjk niet eens inzóóver, als daarin ten aanzien van eischen, aan de bgzondere scholen zelve te stellen, de nadruk is gelegd op de »materieele" eischen, ja deze alléén zgn genoemd. Vrjjwat meer waarde nog hechten wg aan hetgeen daarbuiten ligt, en waaromtrent de bestaande regeling ons lang niet bevredigen kan. Om slechts éen punt te noemen, zjj het ook het voornaamste wellicht. Voor de vaststelling van het leerplan en de verdeeling der school in klassen is, behoudens bg geschil beslissing door den minister, ten aanzien van openbare scholen de goedkeuring noodig van den dis- tricts-schóolopziener. Bijzondere scholen daaren tegen krjjgen de rjjksbjjdrage, als maar de wetteljjk voorgeschreven vakken op den roos ter staan, en als maar aan alle te zamen een mini mum aantal uren per week wordt gewjjd. Dit nu komt ons geheel onvoldoende voor. Hier zal tegenover méér Btaatsgeld ook te staan moeten komen méér zeggenschap van de ver tegenwoordigers van het staatsgezag, die èn voor behoorljjke klassenverdeeling èn voor be hoorlijke verdeeling van den tjjd over de ver schillende vakken dienen te kunnen zorgen. ln een der bladen wg meenen in De Nederlander lazen wg onlangs, dat, naar 't scheen, binnen kort allen in ons land zullen instemmen met hetgeen door de mannen van het bjjzonder onderwgs zoo lang vruchteloos is bepleit, 't Is wel mogelgk. Maar wg ver wachten het toch alléén dan, wanneer die mannen even grif, als in het aannemen van de rjjksbjjdragen, worden in het vrede-nemen met eischen, welke de staat bjj het verstrek ken zjjner bjjdragen behoort te stellen in het belang van het onderwgs. Zal dit gebeuren Zoo ja, dan kan het inderdaad komen tot volledigen vrede op schoolgebied. Zoo niet, dan bljjve er strgd, dien wg in dit geval liever tjjdeljjk beslecht zien doordat onze politieke tegenstanders bruik maken van de meerderheidsmacht, welke zjj bezitten, dan dat onze politieke vrienden de mede-verantwoordelijkheid ervoor aanvaar den. Voor dezen bljjve dan het wachtwoord de versterking van den invloed van het staats gezag op de bgzondere scholen, zoodra zjj hiertoe de gelegenheid en de macht erlangen. V: D. den aangetoond. Aan alle openbare scholen ;iet men eon daling, aan sommige een zeer belangrjjke daling van het willekeurig school verzuim." De bgzondere scholen hadden geen cijfers verstrekt. Maar dat ook daar de leerplichtwet haren weldadigen invloed doet gelden, werd door een der anti-liberale raadsleden, den heer Hessels» >r. verzekerde nl., »dat op die scholen de wenseheljjkheid van den leerplicht zeer is gevoeld en de toepassing dier wet een gunstig effect heeft gehad." De wet, die zulk een storm van verzet uit lokte, schjjnt dus al aardig op weg te zgn populair te worden. Vereenvoudiging der wel wat omslachtige formaliteiten en administratieve voorschriften zou daartoe ongetwijfeld nog veel kunnen bjjdragen. (Het Centrum). KORTE MBDEDBBLINGBN VERGADERINGEN. Maandag middag had te Rotterdam een ergadering plaats tot bespreking van de wen seheljjkheid van het houden van een Nationaal congres van winkeliers. Niet alleen waren op de circulaire van het voorloopig comité uit alle oorden des lands ympathiebetuigingen ingekomen, maar oek waren op de vergadering niet minder dan 23 vereenigingen van winkeliers vertegenwoordigd, Waaronder uit Middelburg de vereeniging Han- GOEDE GETUIGENISSEN ten gunste van de werking der leerplichtwet blijven zich vermenigvuldigen. Zoo kwam dezer dagen de veelgesmade ♦schooldwang" ter sprake in den Groningschen gemeenteraad. Ten opzichte van de openbare scholen gaf de commissie van toezicht op het lager onder wgs in haar verslag o. a. te lezen»Dat de wet heilzaam werkt, kan reeds duidelijk wor- Inmiddels was ook van de Algemeent wbike- rsvereeniging te Amsterdam een schrjj>en ingekomen waarin deze kennis gaf dat door haar reeds het vorig jaar het plan gevormd wa» te Amsterdam het derde Internationale congres van winkeliers te doen houden, en haar daartoe reeds krachtige steun was toegezegd uit het binnen- en buitenland niet alleen maar ook van regeeringswege. Waar dus beider belangen nauw samengingen, werd op samenwerking aangedrongen. Uit het debat bleek ook dat men algemeen van oordeel was, dat beide congressen zeer goed konden samengaan en men uit het inter nationale congres leering kon putten voor ©en nationaal congres. Wel wilde een der aanwezigen vooraf laten gaan het oprichten van een Bond van ver eenigingen, doch waar dit punt niet aan de orde was gesteld, werd het veorloopig ter zjjde gelaten. Door een afgevaardigde uit Noord-Brabant werd verklaard dat men wel bereid was het nationaal congres te steunen als het aan het internationaal congres geen schade zou toe brengen. Ten laatste werd met algemeene stemmen een motie aangenomen, gesteld doer den rechts kundigen adviseur der Handelavereeniging te Rotterdam, en geamendeerd door Amsterdam waarvan de strekking was dat men krachtig zou medewerken tot het slagen van het internationaal congres te Amsterdam, en in aansluiting daar mede in 1903 te Rotterdam een nationaal con gres zou houden. Het comité dat de vergadering had belegd, wrrd permanent verklaard tot voorbereiding van het nationaal congres. Sommigen wilden nog vaststellen de ljjn langs welke het nationaal congres zou geleid worden, nl. een voorloopig programma van punten opmaken, welke zouden behandeld worden, doch dit werd tot later aangehouden. BMUEMIAGM MZ. Bjj kon. besluit is een pensioen verleend van 2800 aan J. R. Nieuwenhuysen, ont vanger der invoerrechten en accjjnsen. Donderdag a. verleent de minister van oor log geen audiëntie, Oost-Indië. Het verdachte ziektegeval te Semarang wordt van offieieele zjjde gezegd geen longen- pest te zgn. Bjj eene ontmoeting tusscken onze colonne, die van Limboer naar de Tabir trok, met den vjjand, werden aan onze zjjde twee minderen gedood en gewond de majoor P. J. F. Louw, de le luit. F. J. F. van West, de 2e luit. M. J. Berckenhoff, benevens twee minderen. De verliezen van den vjjand zgn onbekend. DIT STAD EN PROVINCIE. Wjj vestigen de aandacht der huismoe ders op de in dit nommer voorkomende advertentie der Vereeniging van mineraalwater fabrikanten en bierhandelarenWalcheren, be treffende den verkoop van bier- en kogei- flesschen. De aquarellen-tentoonstelling in het Schuttershof alhier werd Maandag bezocht door 70 personen, waarvan 45 betalenden. Aangekocht is een teekening van A. J. P. Boudewgnse: Beslagen Glazen. Uit Vlissingen. Met het lichten van de gezonken tien kisten van de Tonnenbrug is men Maandag het is ook geen gemakkei gk werk nog niet veel opgeschoten. Het gedeelte van de brug, dat door de zinkende kisten naar beneden werd getrokken, is weder op zgn plaats terug gebracht. Heden worden de werkzaamheden voortgezet. Op de stoomhoutzagerg La Vitesse te G 0 is geraakte een werkman met zgne rech terhand in de schaafbeitels, waardoor vier vingers gedeelteljjk werden afgesneden. Op een bosrderg onder Heinkens- z a n d meldde zich Vrgdag een echtpaar aan, met verzoek den nacht in de schuur te mogen doorbrengen, wat werd toegestaan. Toen de landbouwer den volgenden morgen in de schuur kwam, werd hem medegedeeld, dat de familie van dé logé's met een jonggeborene vermeerderd was. Moeder en kind worden liefdergk door de boerin verzorgd. Het logies zal natuurlgk eenige dagen moeten verlengd worden. (G. Crt In de Maandag te Zuidzande gehou den raadsvergadering werd het nieuwe lid de heer J. D. Risseeuw, als zoodanig onlangs bg enkele oandidaatstelling in plaats van wjjlen zgn broeder, den heer Iz. Risseeuw gekozen, geïnstalleerd. Tot wethouder werd eerst gekozen de heer Adr. Lutejjn, die bedanktedaarna benoemde de raad den heer J. van den Ameele, die het al of niet aannemen der benoeming gedurende den bg de wet gestelden termijn in beraad heeft genomen. Tot ambtenaar van den burgerlijken stand werd gekozen de heer Van den Ameele voor noemd deze benoeming werd terstond door hem aangenomen. ONDERWIJS. De voordracht voor hoofd der O. L. school te Kleverskerke, gemeente Arnemuiden, bestaat uit de heeren J. P. van Hoeve, onder wijzer te Sarooskerke (W.), C. Steketee, waar nemend hoofd der school te Arnemuiden, en C. J. Neeteson, onderwijzer te Westkapelle. Bjj kon. besluit is een pensioen van 592 toegekend aan F. van der Veen, onder- wjjzer aan eene openbare lagere Bchool te Vlissingen. - Voor de betrekking van tjjdeljjk onder- wjjzer aan de 0. 1. school te Oosterland hebben zich vier sollicitanten aangemeld voor die van onderwijzer met de hoofdaote en 28 j- leeftijd aan dezelfde school geen. Bg de rijkskweekschool voor onderwijze ressen te Apeldoorn is 0. a. als kweekelinge benoemd M. G. de Bruynete Aardenburg. Onder de leden van den Bond ven Ned. onderwijzers is een stemming gehouden over het door het hoofdbestuur gedane voorstel om den te Apeldoorn ontslagen onderwijzer M. Zwaagdjjk tot wederopzeggens toe uitdeweer- standskas een steun van 550 's jaars te ver- leenen. Het voorstel is met bjjna algemeene stemmen aangenomen. Aan de rgks-universiteit te Utrecht werden voor de eerste maal ingeschreven voor den curBus 19011902 65 studenten in de medicjjnen, 38 in de rechten, 52 in de theologie n de wis -en natuurkunde, 12 in de letteren, te zamen 188, een getal vroeger niet bereikt aanzienlijk grooter dan tot nu toe een eenige rjjks-universitéit bereikt werd. LANDBOUW. Op de bovenzaal der sociëteit De Verge noeging alhier werd heden middag, ten overstaan van de commissie van toezicht, het eind-examen afgenomen van de leerlingèn die gedurende tyree jaren den landbouw-cursus hebben gevolgd, welke onder leiding van den heer A. de Smidt, vanwege de afdeeling ♦Wal cheren" der Maatschappij tot bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland, gegeven werd. Bg het eindexamen was ook tegenwoordig de heer 1. G. J. Kakebeete, rgkslandbouw- leeraar in deze provincie, en een deel van het bestuur van de straks genoemde afdeeling der landbouwmaatschappgi Van de gelegenheid, aan het publiek gebo den om het examen bjj te wonen, werd slechts door weinigen gebruik gemaakt. De onderwjjzer behandelde achtereenvolgens met zgne leerlingen: meststoffen, hunne samen stelling, werkzaamheid en aanwending zuivel bereiding, de samenstelling van melk, het melken, de keuze van melkvee en het maken van boterde samenstelling van het dierljjk lichaam en in verband daarmede de voeding en de voedermiddelen. Aan allen werd het bewjjs uitgereikt dat zg het onderwgs aan den wintereursus trouw en met goeden uitslag hadden bijgewoond. Dit geschiedde door den heer I. G. J. Kakebeeke,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1