MIDDELBURGSE COURANT 54. 145° Jaargang, 1902, Woensdag 5 Maart, Deze courant verschijnt d a g o I ij k a, met uUaonderlng van Zon- en Feestdagen, Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p.3 2,. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING, 4 Maart 8 u. vm. 88 gr., 12 n. 40 gr., av. 4 n. 43 gr. F. Verwacht: zwakke O. wind, licht bewolkte lucht, 's morgens nevelig, nachtvorst, weinig verandering in temperatuur. AdverteatiënSO cent per regel, t&aboorts- j dood- ©n alle andere familieberichten ea Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel üroote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het AlgaEsas«B» A^vss*t®a4l«-Bare«u A, US5 LA M&M Ask.9 Sï,So Veavbargsral AnMtarda». Middelburg 4 Maart. BESCHERMENDE RECHTEN IN VER BAND MET ONZUIVERE WAREN, Onder dit opschrift deelen de heeren Van Hamel Roos en Harmens in hun Maandblad tegen de kwakzalverij het volgende mede Nu vermoedeljjk weldra de politieke strijd aangaande vrjjhandel en protectie in ons Parlement zal ontbranden, achten wjj het in het algemeen belang wenschelijk, gegevens uit onze dageljjkache praktijk te publiceeren, die by de debatten, welker uitslag van zoo boog belang voor onze natie zal zjjn, misschien eenig gewicht in de schaal kunnen leggen. Bp dén invoer van artikelen speelt de quali- teit aer waren natuuriyk een belangrjjke rol en zal de wetgever hiermede rekening dienen te houden. Als voorbeeld hiervan moge het volgende sprekende feit dienen Een groote buitenlandsche fabriek van aar dewerk levert sedert geruimen tjjd gereedschap voor huishoudelpk gebruik, hetwelk een lood houdend glazuur bevat en uit dien hoofde af gekeurd behoort te worden, resp. de invoe ing er van belet. Toen wjj de directie der fabriek hierop opmerkzaam maakten, werd ons mede gedeeld, dat indien zjj loodvrij glazuur zou leveren de prjjs minstens met 50 pet verhoogd zou moeten worden, hetgeen met een verbod van invoer geljjk zoude staan, daar er dan onmogelpk winst aan te behalen zoude zjjn. Daar geen wetten den invoer of verkoop van dit loodhoudende aardewerk verbieden xn Neder land, zal niets hem beletten met den verkoop voort te gaan. Indien er derhalve een behoorljjke wet te dezer zake bestond, zouden zjj hun schadeljjke waar niet kunnen invoeren, tot groot gerief van de gezondheid der bevolking en der indus- trieelen, die elke poging tot het fabriceeren van deugdelyk aardewerk nu moeten opgeven, tenzjj zjj ook ondeugdelyke, resp. schadeljjke) waren in den handel zouden gaan brengen. Wjj hebben dit voorbeeld aangehaald om te bewyzen, dat door het gemis aan voldoende wetsbepalingen, de handel in ondeugdelyke waren bevorderd wordt. Indien zoodanige be palingen daarentegen wel bestonden, zouden besohermende rechten voor vele artikelen ge heel overbodig zjjn, daar de importeur door de verplichting van zich aan de wetten te moeten onderwerpen, zyn artikel zoo goed, resp. zoo duur, zou moeten maken, dat con currentie met hier bestaande industrieën onmo- geljjk zou blyken te zyn. Wy gelooven dat zoowel protectionisten als vry handelaren tevreden zouden zyn met de invoering van wetten, die de gezondheid zou den beschermen, en tevens de nationale in dustrie tot haar recht zouden doen komen, die toch in geen geval door buitenlandsche concurrentie met schadeljjke of ondeugdelyke artikelen benadeeld behoort te worden. BEIOEMDIGM MS. By kon. besluit: is benoemd tot tweede klerk by den Raad van Toezicht op de spoorwegdiensten H. Hei- neman is de Oost-Indische ambtenaar met verlof G. H. Th. Wiggers van Kerch em, laatstelyk 2de commies op het residentie-kantoor te Sa- marang, op zyn verzoek, wegens physieke ongeschiktheid, eervol uit 's lands dienst ont slagen, met toekenning van pensioen. A. s. Vry dag verleent de minister van justitie geene audiëntie. Blykens uit Indië ontvangen telegraphische berichten zyn, sedert de jongste mededeelin- gen dienaangaande in de Ned. Stcrt. van 5 Feb. by de krijgsverrichtingen in Atjeh en onder- hoorigheden, aan wonden overleden de serge anten J. Dekkers en G. Meyer en gewond de le-luit. der ini. G. F. B. Watrin, de fuseliers L. van der Werf, J. van Leliveld, J. W. van der Zanden en de ziekenverpleger H. W. Loep, en werd voorts in Djambi gewond de fuselier J. Halkema. In de Stct van heden komt voor een konink lijk besluit van 22 Jan. 1902, waarby, met in trekking van de Koninklyke besluiten van 23 Januari 1879 (Staatsblad no 25) en 17 Augus tus 1887 (Staatsblad no 157) met de sedert daarin gebrachte wjjzigingen, worden vastge steld a. het gewijzigd Algemeen Reglement op den loodsdienst met het daar by behoorend tarief van vergoeding voor reis- en verblyf- kosten der loodsen en b. de gewijzigde By- zondere Reglementen op den loodsdienst in de districten 1. Eems2. Terschelling en het Vlie; 3. Texel; 4—5. Goedereede, Maas en Brouwershaven en 6. Monden der Schelde. Voor de diamantbewerkers te Amsterdam zal later dit comité, op een enkele uitzondering bestaande uit dézelfde leden, eene geljjke po ging aanwenden. Heden werd op de algemeene plaats alhier ter aarde besteld de te Mid delburg overleden heer W. A. Dekker, in leven predikant by de Gereformeerde kerk te Hooge- veen. Met de familie volgden den lykstoet een vriend, ambtgenoot van den overledene, met een ouderling der kerk uit floogeveen, een drietal predikanten by de Gereformeerde gemeenten te Middelburg, benevens enkele vrienden en geestverwanten. Toen de lykkist in de groeve was neerge laten, nam de heer A. Littooy, predikant by de christelyk-gereformeerde kerk A alhier, het woord om van den overledene te getuigen dat hy iemand was niet een ruimen blik en een ruim hart, die zich op velerlei, zoo op sociaal als kerkelyk en staatkundig gebied verdienste lijk maakte. Hy was niet zoo diep weten schappelijk, maar had een goed verstand en was gevat en geestigwat hy tot het laatste toe, niettegenstaande zyn groot lyden, is ge bleven. Spreker herinnerde aan het groote verlies dat de familie heeft geleden, maar troostte deze er mede dat de overledene in Jezus Christus GEEN ABSOLUTISME. De Nieuive Courant verdedigt de firma Van Heek tegen het verwijt van absolutisme. »De firma is voor- den verzoening9raad verschenen, heeft met commissies z een internationale geconfereerd, heeft interviews ondergaan, zelfs van onbe twistbare tegenstanders. Ja, zy heeft voor een commissie, waarin ook arbeiders zitting hadden, haar boeken volledig open gelegd. Op «absolutisme" lykt dit alles zeker niet". Aldus het werkgeversblad in zyn nummer van Zondag voor acht dagen. Wel opmerkeljjk is wat in één nummer voren datzelfde blad meededeelde Het comité uit de burgerjj stelde zich ook in contact met partyen en heeft reeds met de firma Van Heek geconfere Over het loongeschil echter wilde de firma zich niet uit spreken. Resultaten zyn niet ver kregen. Zit niet in de door ons gespatieerde woorden het absolute absolutisme P Wil deze weigering niet zeggenover de loonquaestie keeft nie mand te oordeelen dan wy Trouwens dat is by al de door de N. Ct. geciteerde minzaam heid der firma altyd haar opvatting geweest. Er zyn zeer beleefde despoten; maar beleefd of niet, het blyven despoten. Deereteeren wil de firma in plaats van onderhandelen met do arbeiders als gelykberechtigden. En juist daarom komt het ons voor, dat de staking te Enschedé zulk een national e zaak is. Dezen werkgevers in 't by zonder, en daarmee allen patroons moet aan 't verstand gebracht worden, dat men in Nederland van zulk absolutisme (met of zonder fiuweelen pootjes) niet meer gediend is. (Sociaal Weekblad)- ÖIT STAD EN PROVINCIE. Over den «kunstavond,Donderdag in n z e n schouwburg te geven door mevrouw Theo Mann—Bouwmeester en den heer Jan Malherbe, zal het wel overbodig zyn uitvoerig te schrijven om de belangstelling van onzen lezerskring in Middelburg op te wekken. Toen beiden iudertjjd in Vlissingen optraden, schreef een onzer correspondenten daarover met groote ingenomenheid, en uitte hy zyn leedwezen dat daarby niet talryker publiek aanwezig was geweest. En op de verspreide programma's komen een drietal zoo gunstige getuigenissen voor, dat wy zouden kunnen volstaan met daarnaar te verwyzen. Ten overvloede echter nog dit Uit Amsterdam ontvingen wy een schryven van een belangstellend hoorder die met lof van zulk een «kunstavond" gewaagt. Wat Van Zuylen vroeger alleen deed, doen mevrouw Mann en de heer Jan Malherbe te nen. Er is dus veel meer afwisseling. Wy kunnen zoo schryft hy het pu bliek verzekeren dat het zich geen oogenblik zal beklagen wanneer het dien «Kunstavond" by woont. Mevrouw Mann en de heer Malherbe hebben begrepen dat in hun repertoire zooveel mo gelijk afwisseling moet zyn. Wanneer mevrouw Mann daaruit kiest n van de verzen van Vondel niet te spreken bijvoorbeeld Verlegen naar het Fransch van Jenny Thénard, Angstige oogen- blikken van Vereneten als Jan Malherbe voordraagt Hulpgeschreinaar het Hongaarsch van Micraï, en Mijn reiskoffer, naar het Fransch van George Feydeau en wanneer zy te zamen dan nog geven den bekenden, naar het Fransch gevolgden dialoog Mevrouw is mijnheer en mijnheer is mevrouw dan zal niemand kunnen zeggen dat er geen variatie genoeg is in hun programma en zal geen der aanwezigen de gelegenheid worden gelaten zich ook maar een oogenblik te vervelen." Voor den tweeden avond, Vrydag, bestemd voor de bezoekers enz. van Ons Huis, by welke gelegenheid een geheel ander programma wordt uitgevoerd, o. a. het Paternoster van Francis Coppée, zullen, als de tjjd van afha len der kaarten voorbjj is men zie de des betreffende kennisgeving van het bestuur dier inrichting wel geen plaats meer te ver krijgen zyn. En hoe zal het Donderdag wezen Zal het kunstlievend publiek niet in grooten getale opkomen, nu onze eerste tooneelsp ster zich weer eens in ons midden doet hooren Het voorloopig comité, dat zich te M i d- d e 1 b u r g gevormd had om te trachten ook in Zeeland's hoofdstad steun te verkrjjgen voor de uitgeslotenen te Enschedé, en dat de Maan dag avond gehouden openbare vergadering uitschreef, heeft thans een definitief karakter gekneusd, werd by per draagbaar naar zijne woning vervoerd. Vervolgens sprak de heer Kuiper, predikant j de Gereformeerde gemeente te Hoogeveen, een laatst vaarwel tot den vriend, met wien hy enkele jaren aangenaam en vriendschap pelijk samenwerkte. Hij wees er op dat de overledene in zyn ge meente zeer bemind was, zoo om zyn vroolyk en vriendelyk karakter, als om zyn boeiende voordracht en zyn mannelijk, gezaghebbend optreden. Zyn eenvoudige, heldere en duidelijke pre diking maakte hem in zyn gemeente en ook by de burgery bemind en na zyn verscheiden wydde een zjjner tegenstanders hem in een plaatseljjk blad een zeer waardeerend woord, daarby vooral latende uitkomen, dat de over ladende steeds met groote juistheid personen van zaken wist te scheiden. Hy had een trouw aanhankelijk karakter en was een echte Zeeuw, die groote liefde koesterde voor zyn geboortegrond. Een der broeders van den overledene, de heer Dekker van Scheveningen, dankte de sprekers voor hunne woorden en de overigen voo de betoonde belangstelling. Hy verzocht den heer Kuiper en den opziener der gemeente te Hoogeveen aan de gemeente aldaar den dank der familie te willen over igen voor al de liefde, den overledene betoond. Na ook den Middelburgschen predikanten en den overige aanwezigen dank te hebben ge bracht voor hunne belangstelling, verzocht hjj te besluiten met het zingen van het le ge deelte van het 2e vers van den 68en psalm. Hieraan werd voldaan en daarmee was de plechtigheid afgeloopen. In de afgeloopen week waren twee boerenknechts op een verkooping te Nieuw en St. Joosland en bezochten na afloop daar van een bierhuis. Zy bleven daar tot negen uur en gingen vervolgens den dyk op naar Middelburg. Onder den weg viel een hunner, sre N. van Buttinge, die in beschonken toestand verkeerde, in slaap. Zyn kameraad V. uit Middelburg maakte van die gelegenheid gebruik om de zilveren broekstukken en een kleiner stuk zilver te ontvreemden. Hy maakte het gestolene te gelde en verteerde het bedrag. De politie alhier spoorde het zilver op en maakte tegen V. proces-verbaal op. Een dag of tien geleden werden uit een café te VlissiDgen drie biljartballen ontvreemd en Zondag werd by de politie aangifte gedaan dat ook hier ter stede-uit een koffiehuis een stel biljartballen was weggenomen. Een onderzoek werd ingesteldde ballen, die reeds in de tweede en derde hand waren verkocht, zyn in beslag genomen en de dader is opgespoord. Dat was een niet gunstig be kend Middelburger, B. genaamd, die ook ver- baliseerd werd. Zaterdag avond omstreeks elf uur werd een reiziger, die met den trein alhier aankwam, in bewusteloozen toestand uit de ceupé gehaald. Op advies van een geneeskundige werd man, een 33-jarig varensgezel uit Schiedam, per brancard naar het gasthuis gebracht, waar bleek dat hy lydende was aan vallende ziekte. Heden heeft de man die inrichting weer verlaten. Het besloot Dinsdag a. 11 Maart, tusscben half twaalf en vier uur, een collecte te houden aan de huizen der ingezetenen. Uit Vlissingen. Maandagavond is de jongen K. op de fabriek De Schelde onder eene zware lorrie geraakt, zoodat de wielen hem over een der been en en De gymnastiekvereniging Volharding te Goes gaf Maandag avond in de schouwburg zaal der sociëteit V. O. V. eene openbare uit voering, die den opgekomenen veel genoegen verschafte. Tot afwisseling werden o. a. een tweetal tooneel stukjes gegeven: De gymnastiek te Wester- kerlc en Het Schoolexamen. Het was een genoeg- lyke avond. Te Wolfaartsdyk besloot Maan dagnamiddag j.l. de gemeenteraad de vroeger vastgestelde verordening op het lager onderwijs in zoover te wijzigen, dat de toelating van leerlingen geschiedt op 1 April en wel van hen, die vóór December, daar aan voorafgaande, hun vjjfde levensjaar hebben volbracht. Deze wyziging is 't gevolg van de bekende niet- goedkevvring door Gedeputeerde Staten van de vroeger vastgestelde verordening waarby de nieuwe scholieren 1 April het 5de levensjaar moesten volbracht hebben, en welke niet- goedkeuring by koninklijk besluit was be krachtigd. Nog besloot de gemeenteraad in beginsel tot het verleenen van subsidie aan den heer Nieveen voor den aanleg van de tram BorseleWolfaartsdyk. In de Maandagavond te Kruiningen gehouden raadsvergadering zyn twee gewich tige verzoeken besproken. Het eerste, ingezonden door de werkmans- vereeniging aldaar, was om by verordening de vaste en tydelyke gemeentewerkers te verze keren voor ziekte en ongevallen en by alle gemeentewerken, waar dit mogelyk was, een maximum arbeidsduur en minimumloon te be llen. Daar burg. en weth. geen voldoende inlich tingen konden geven, werd, na ampele bespre king van het voor en tegen, besloten dit ver zoek aan te houden tot burg. en weth. beter op de hoogte waren. Vooral de heer Elsman deed zich aU een voorstander van zulk een regeling kennen. Hjj kwam, zegt onze be richtgever, flink voor zyne vakgenooten op. Een verzoek om een openbare school op den Oostdyk, een gehucht, dat zoowel op Krui- ningsch als Krabbendyksch grondgebied ligt, was van nog meer gewicht. Dit verzoek was onderteekend door 45 ouders van 72 school gaande kinderen, die nu verre tochten moeten maken en dikwyls tengevolge van slecht weer, zwak gestel, onvoldoende kleeding, en derge lijke de school verzuimen. Daar alle raads leden de behoefte aan een school in dat ge hucht erkennen, werd het verzoek met alge meene stemmen aangenomen; burg. en weth. kregen machtiging de voorbereidende werk zaamheden te verrichten. Aan mej. Hornstra werd met ingang van 1 April eervol ontslag verleend als onderwijzeres aan de school te Hansweert. Twee rijksveldwachters, in de gemeente woon achtig, kregen elk een gratificatie van 15 gulden voor hun dienst in 1901. De begrooting werd eenigszins gewijzigd en zonder hoofdelijke stemming die wyziging goedgekeurd. Onder de ingekomen stukken was ook het verslag van de verrichtingen der commissie tot wering van schoolverzuim te Hansweert, waarin deze het betreurde, dat de strafrech ter zoolang met vonnissen wachtte. De heer De Vlieger, die te Cortgene een kaasfabriek wilden oprichten, doch daarin niet slaagde, is te Kruiningen gelukkiger geweest. De oprichting ervan is zoo goed als zeker. Door mej. de wed. L. J. Blemel, onlangs te Hulst overleden, is aan verschillende R. K. instellingen aldaar een som van 10000 vermaakt, vry van successierechten. In het Oosteljjk deel van Zeeuwse h-V laanderen blyven zoo schryft men ons de diefstallen nog steeds aan de orde van den nacht. Kippen, eenden, ganzen, vleesch, ja levende varkens, alles is welkom. En van het aanhouden der daders verneemt men nietsvan daar dat niet eens alle dief stallen bekend worden. Men redeneert en terecht dat het gestolene by het ontdekken toch reeds over de grens is. Van terugkrijgen of schadevergoeding is geen sprakemen wordt op d6n koop toe nog uitgelachen en dus zwjjgt men. Er zyn hofsteden, die tot driemaal toe met een bezoek vereerd werden. Meer en beter toezicht is dus hier dringend noodighet on langs aan den minister van justitie verzonden adres heeft dat dan ook zeer terecht aangetoond. Wenschelyk ware het, het corps marechaussee aanmerkelijk uit te breidendit doet flink dienst, ook by nacht en ontyd, ieder weet dat en vertrouwt daarop. Uit Retranchement schryft men ons Zondagmiddag trad in het kerkgebouw der een gedeelte van den buik gingen. Inwendig Hervormde gemeente alhier op de heer A* Hubregtse, een zoon van den heer A. Hubregtse in November 1894 alhier als hoofd der open bare school overleden. Hy deed dit op ver zoek van eenige zjjner vrienden, die gaarne zyn wedervaren in Zuid-Afrika wilden kennen. Voor omstreeks twintig jaren had hy zich gevestigd te Bethlehem in den Oranje-Vry- en was daar zeer voorspoedig geweest, totdat de oorlog met Engeland daaraan een einde maakte. Hjj gaf een aandoenlijk verslag van de verliezen van geld en goed, die hy door dien oorlog had geledon van de gevaren, waaraan lijj was blootgesteld geweestvan de onrust en den angst, door hem en de zynen uitgestaan. Zoo was het joDgste zjjner vier dochtertjes kort vóór het beleg by Bethlehem voor eenige dagen uit logeeren gegaan en duurde het vier maanden, eer het weder in het ouderljjke huis kon terugkeeren, terwjjl hy en de zjjnen al die,n tijd niets van het kind hoorden. Doch het ergste kwam eerst, toen hy en de inen, alsmede de overige inwoners van Bethlehem, naar het concentratiekamp by Har- rysmit weggevoerd werden. Weinig van het geen waaraan zjj gehecht waren, kon meege nomen worden. In dat kamp is zyne vrouw van ellende en verdriet gestorven. Door voor van een menschlievend geneesheer mocht hy met zyne kinderen naar zyn vader land terugkeeren. Met veel belangstelling en deelneming werd .jjn verslag door de in grooten getale opgeko menen, waaronder eenigen uit andere gemeen ten, vernomen. Ten slotte zeide de predikant hem dank voor het gesprokene en sprak deze de beste wensehen uit voor de toekomst van a de zynen, alsmede voor die der be woners van Oranje-Vry staat en Transvaal. De Staking en de Uitsluiting te Enschedé. Tegen Maandagavond was door het voorloo pig comité, dat zich te Middelburg heeft ge vormd om de uitgeslotenen in Enschedé te steunen, in het Schuttershof een openbare ver gadering belegd om het geschil, dat tusschen de firma Van Heek en hare arbeiders bestaat, door een der uitgeslotenen te doen uiteenzetten. Na al hetgeen over de strike in het njjvere Twente al is geschreven en gesproken, hadden gedacht dat de groote zaal te klein zou zya geweest om alle hoorders te bevatten, doch dit bleek niet het geval te wezener ble ven nog heel wat stoelen ledig. De voorzitter van den Middelburgschen Be- stuurdersbond D. Bimmel opende de by eenkomst en deelde mede dat het voorloopig comité, dat zich gevormd heeft om de uitgeslotenen te steunen, en dat is samengesteld uit mannen vau allerlei politieke en godsdienstige geloofs belijdenis, gemeend heeft, alvorens een beroep te doen op de offervaardigheid van het publiek, de zaak eens goed te doen uiteenzetten. Het had daarom een der uitgeslotenen J. H. Stins uit Enschedé uitgenoodigd hier als spre ker op te treden en deze had zich daartoe bereid verklaard; hy werd echter verhinderd en in zyne plaats was nu gekomen H. Ver veld, die, als voorzitter van het comité uit de organisatie in zake de strike, volkomen op de hoogte der zaak was en wien hy thans het woord gaf. Verveld zette daarna op kalme, bezadigde wjjze uiteen hoe de strjjd is ontbrand en voort gezet, hoe die wordt gestreden en hoe die zal gestreden worden ten einde toe. Het is niet te zeggen wie als overwinnaars uit den strjjd zullen komen, of dat zullen zyn de stakers dan wel de patroons, maar wie dat ook mogen wezen, de arbsiders meenen met allen grond te mogen beweren dat het recht aan hunne zjjde is. Om dat aan te toonen, verzocht spreker zyn gehoor zich met hem in gedachten te verplaat sen naar Twente, waar de hoofdbron der nyverheid: de katoenindustrie is. In die industrie zyn een drietal categoriën werkzaamde cambric- en drill we vers en de dekenwevers. De eersten maken fijn werk, de drillwevers iets grover, maar de dekenwevers het allergrofste werk. De beide eersten hebben grondstoffen te verwerken zonder onreinheden, maar de laatsten moeten met afval werken, die vroeger naar de mestvaalt werd gebracht. In dien afval zitten natuuriyk vele onreinheden, wat het werk niet gezonder maakt, terwjjl bovendien voor het kleuren der grondstoffen nog slechte kleurmiddelen worden gebruikt. Wanneer een arbeider 's Maandags naar de fabriek gaat met schoone kleeren, dan hebben die des Zaterdags dezelfde kleur als de dekens, die hy weeft. Bovendien is het werk van den dekenwever zeer afmattend. Hjj heeft volstrekt geen be weging; hy moet den ganschen dag aldoor stilstaan, terwjjl de andere werklieden veel meer ruimte hebben en zich nu en dan eens kunnen vertreden.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1902 | | pagina 1