MIDDELBURGSCHB COURANT.
H°. 26.
I 'ii> Jaargang.
Vrijdag
thbbhombteb kn verwachting.
31 Januari,
Sehnttevaer te Zierikzee.
1902
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
30 Jan.8 u. vm. 35 gr., 12 u. 37 gr., av. 4 n. 37 gr. F. - Verwaolt: matige N. wind, licht
bewolkte lucht, droog weder en vorst.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- on alle andere familieberichten on
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats, die jrij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Alg«»»®si@ Adfertentie-Bsresu
A* ©B I.A NAB Aks., M.S. fcerbufgffal 066, Amltsrd»»
Middelburg 30 Januari.
BEN VERWIJT.
De redactie van het nieuw verschenen blad
Maatschappelijk Welzijn, vooruitstrevend staat
kundig en sociaal-economisch orgaan voor be
lijders der positief-christelgke en democratische
beginselen", van welks verschjjnmg wg reeds
melding maakten, verwyt den christeljjken
partgen, »nu zg aan het roer zgn", een would be
democratisch conservatisme, waartegen in de
kerkelgke pers geen verzet is vernomen in de
katholieke bladen niet doordien deze niet on
afhankelijk schgnen te zgn in de anti-revo
lutionaire pers niet, zonder dat die redactie
de reden heeft weten op te sporen.
Wg zoo schrgffc zg zullen onze par
tgen toejuichen bg hunne pogingen tot ver
heffing der zedelijkheid en van den godsdienst,
maar wg zullen hen niet volgen in den dans
om het Gouden Kalf. JAVg hebben hen ver
trouwd bg hunne beloften en verklaringen ter
bestrjjding van den satan en den mammon,
wjj eischen van hen dat zg zoowel ten opzichte
van den jlaatsten als van den eersten boozen
geest hun woord inlossen.
Indien zg voortgaan met God èn den Mam
mon te bljjven dienen, dat is te zeggen, wan
neer zg den strjjd tegen den iaatsten niet
durven aanbinden, dan zullen wg, naar het
voorbeeld van onzen Heer Jezus, die de scha-
cheraars uit den tempel dreef, niet aarzelen
om de zweep van den nieuweren tgd, de pu
bliciteit ter hand te nemen, en hen alzoo te
doen gevoelen, waarheen zg ons brengen.
Wg wenschen dit te doen zonder naar links
of rechts te wgken, want wjj willen bg geen
partg worden ingelgfd. Wg gelooven niet aan
de socialistische doctrines omtrent klassen-
strgd en stofvergoding zooals Marx c. s. die
prediken, noch aan veel resultaten van de
prediking der klassenliefde, waarmede anderen
het doel willen bereiken.
Wg gelooven dat de volmaakte gelukstaat
slechts voor des menschen geest hiernamaals
te bereiken is, maar weten ook dat het egoisme
in deze wereld niet vermindert, doch steeds
meer gelegenheid vindt om onder een schgn
heilig mom zgn doel te bereikendat is het
opeenstapelen van kapitalen ten koste der
massa.
Daarom eischen wg dat de overheid ver
schaftede door God in Zgne Openbaring ge.
wilde gelgke rechten voor armen en rgken
met een bgzondere bescherming der maat-
schappelyk zwakkeren. Wg dulden geen be
voorrechting en achteruitzetting van standen
of groepen, noch op economisch, noch op staat
kundig, noch op sociaal gebied, en zullen de
middelen aantoonen om hieraan een einde te
maken.
belast is met de regeling van de winterbyeen-
komsten van deze vereeniging. (FZ. Ct.)
Woensdagavond gaf de gymnastiek-ver-
eeniging Sparta in de Prins van Oranje te
Goes een soiree.
De voorzitter, de heer A. W. A. Ross, hield
een openingsrede, waaruit bleek dat de ver
eeniging, die kwynende geweest is, tot nieuwen
bloei is gekomen, dank zg den invloed van
den beschermheer, den heer Z. D. van der
Bilt la Motthe, den hernieuwden steun van
het publiek, de toetreding van jongelui en de
leiding van den nieuwen directeur, den heer
F. J. W. Lambert van Zierikzee.
De uitvoering liep uitstekend van Btapel en
wat te zien werd gegeven lokte herhaaldelyk
een daverend applaus uit van het vry talrgk
publiek.
Een kluchtspel, Rooverhoofdman, was een
aardige afwisseling van de gymnastische
oefeningen.
Te K ape lie is een zesjarig jongetje5
dat door een langwagen werd aangereden en
daarbg een ernstige verwonding aan het hoofd
bekwam, aan de gevolgen overleden.
Te Wisse kerke moet eene herstem
ming voor een lid van den raad plaats hebben
tusschen de heeren Th. de Looft en W.
Nieuwdorp.
Zg verkregen Dinsdag respectievelgk 74 en
en de heer W. du Claux 64 stemmen.
De heer J. C. Brouwer te Col g s n pl aa'
is, met ingang van 10 Februari, aangesteld tot
surnumerair bg de exploitatiemaatschappy, ter
standplaats Kapelle-Biezelinge.
Ook te St. Annaland werd, in navol
ging van andere gemeenten, in 1901 eene
Vereeniging tot geldelgke uitkeering bg het
sterven van varkens opgericht.
Op hare eerste algemeene vergadering, onder
presidium van den heer A. J. Bierensjr, bleek
uit het door den secretaris, den heer J. Pol
derman, uitgebracht verslag dat de jeugdige
Vereeniging in bloeienden toestand verkeert.
Het ledental bedroeg toch in 1901 75, die te
zamen 123 varkens verzekerden,terwgl zg tevens
telt 8 donateurs en 1 begunstiger. De finan-
cieele toestand- is mede gunstig. Slechts aan
éen persoon was wegens het sterven van een
varken eene uitkeering noodig en deze nog
maar tot een bedrag van 8. Over het afge-
loopen jaar bedroegen de ontvangsten ƒ390.43'
en de uitgaven f 29.83', alzoo een batig saldo
van 360.60'.
Belgische landbouwers schgnen veel ge
brek te hebben aan hooi en stroo. Zg koopen
die artikelen ten minste in Zeeuwseh-
Vlaanderen O.D. voor hoogen prgs op en
besteden voor het stroo 65 tot 70 en voor
het hooi 60 tot 70 francs per 1000 kg. Een
Belgisch koopman kocht in de buurt van
Koewacht een 150.000 kg. hooi en stroo.
BEN OEMINGEN ENZ.
Bg kon. besluit
is aan C. F. Kruisinga, luit. t./z. 2de k'.,
opgedragen de betrekking van directeur der
ryks werkinrichting Veenhuizen no. 3,voorden
tgd van een jaar, onder stilstand van inkomsten
bg de marine en zonder opklimming in de
ranglyst
is de aan N. Lamens, thans concierge bg
het gerechtshof te Amsterdam, verleende eere
medaille, verbonden aan de orde van Oranje-
Nassau, in zilver, bg bevordering vervangen
door de eeremedaille, verbonden aan genoemde
orde, in goud en
is aan A. M. van Kessel, ontvanger der
dir. bel. van het 8de kantoor te Amsterdam,
op zgn verzoek, eervol ontslag uit 's rgks dienst
verleend, onder dankbetuiging.
Er moet worden voorzien in de vacature
van adjunct-directeur aan het rgksopvoedings-
gesticht voor jongens De Kruisbergnabg
Doetinohem.
Deze functionaris is bestemd om, onder de
leiding van den directeur, te worden belast
met den algemeenen dienst in het gesticht en
den directeur bg afwezen te vervangen.
Men zie no. 25 der St.-Crt.
UIT STAD EN PROVINCIE.
De heer W. F. Sturm, surnumerair der
directe belastingen enz. a 1 h i e r, is aangewe
zen voor de tgdelgke waarneming van het
vacante ontvangkantoor der directe belastingen
en accijnzen te 's Gravenpolder.
In een Dinsdag avond gehouden bg een
komst, is in plaats van den heer A. L. A
van ïïnen, benoemd tot secretaris van de af
deeling Vlisaing en der Maatschappij to
Nut van 't Algemeen de heer mr dr F. S
Witteveen.
Tevens werd den heer Witteveen opgedra
gen het secretariaat van de commissie, die
Geen wonder dus dat de Sassenaars op een
minder vriendschappelyken voet met de Vla
mingen levenOndervindt in de eerste plaats
de Sassche werkman hiervan, de nadeelige ge
volgen, ook de middenstand lgdt erdoor. Im
mers het hier verdiende loon wordt grootendeels
grenzen overgesleept om niet meer
terug te komen. De Belgen verdienen hier
wel, doch verteeren het in hun eigen woon
plaats. Het gevolg hiervan is dat een winke
lier en anderen veel minder verdienen, dan
dat de bestaande ny verheid zou doen vermoeden.
Op hen rust dus de taak zich zamen te
vereenigen. De heer Versluys sprak er, in
naam van den middenstand, reeds in onzen
gemeenteraad over.
Gezamenlyk zou men kunnen overleggen of
er maatregelen te nemen zgn om in dezen
toestand te voorzien, o. a. door betere en
goedkoopere woningen voor den arbeider te
bouwen en de eerste levensbehoeften billyk
hem te verschaffen. Daardoor zou hg wellicht
in staat zgn tegen de Belgen te concurreeren.
KERKNIEUWS.
De heer dr E. J. W. Posthumus Megjes,
predikant bg de Ned. Hervormde gemeente
alhier, heeft voor de beroeping naar Haar
lem bedankt.
De R.-K. Bisschop van Breda benoemde
tot kapelaan te IJzendijke den heer M,
Swagemakers, priester van het Seminarie.
Door de Provinciale Katholieke kiesver-
eeniging te Tem euzen is met algemeene
stemmen besloten bg de a. s. Raadsverkiezing
den candidaat der liberale kiesvereenigiug,
den heer P. J. Versluys, te steunen.
Men schrgft ons uit Sas van Gent:
Niettegenstaande de veie fabrieken en werk
plaatsen, die zich in onze stad bevinden, is de
geheele Sassche arbeidersbevolking zon
der werk.
Ten einde voor een gedeelte aan die
werkloosheid een einde te maken, wordt van
wege het gemeentebestuur het oude vesting-
baation Oranje afgevoerd.
Waaraan is dat gebrek aan werk tewgten?
Niet hieraan dat de fabrieken stilstaan.
Integendeel.
Maar wat is het geval
Sas van Gent ligt op slechts geringen af
stand van de Belgische groote gemeenten
Selzaete en Assenede. In beide plaatsen is
overvloed van arbeiders, vooral in Assenede.
Nu komen die Belgische werklui hier in de
taltyke fabrieken werk zoeken en
ze krggen het. En dit alles terwgl de Sassche
arbeider zonder werk aan de brug staat.
De oorzaak hiervan is echter niet ver te
zoeken. In België is het leven niet zoo veel-
eischend als in Nederland. Althans niet op het
platteland. Huizen zgn voor 1.50 a 2 per
maand te huren, terwgl men in Sas van Gent
voor f 4 nog slechts een gebrekkig en klein
huisje kan krggen. Daarbg zgn dagelijksche
levensbehoeften in België veel goedkooper.
Hieruit volgt dat de Belgen veel minder loon
eischen. En dit is de reden waarom in Sas van
Gent alle arbeiders, in elk geval zeker het 9/10,
Belgen zgn. Wg kgken slechts naar de spiegel-
fabriek, waar onder de 250 arbeiders zich
slechca 20 SasBenaara bevinden. En hiervan
zgn de meesten nog Walen. In de verffabriek
werken 2 Sassenaars en 20 Belgenin
Coöperatieve Suikerfabriek 12 Sassenaars en
het vierdubbele ervan zgn vreemdelingen.
{Van omen eigen verslaggever.)
(S 1 o t.)
Wy hebben nog het een en ander toe te
voegen aan uns telegraphisch verslag omtrent de
algemeene vergadering.
In de eerste plaats dat het hoofdbestuur ver
tegenwoordigd was door zgn voorzitter, mr H.
Smeenge, en de heeren De Jong, lJmker,
Bouman, Buisman, Tetenburg, secretaris-pen
ningmeester, en Joh. Haas, administrateur
boekhouder.
Ook dient vermeld dat in den loop der dis
cussie over verschillende punten bleek dat er
in de vereeniging een strooming was om in
't vervolg onder de binnenschipperg niet te
begrgpen de stoombooten terwjjl anderen dat
wel wilden, o. a. de voorzitter. Dit punt, een
zeer belangrgk, zal worden uitgemaakt bg de
eventueele statuten wijziging, die, zooals de
voorzitter mededeelde, weldra aan de orde zal
worden gesteld.
Voorts willen wg de motie, door den heer
Van Schouwen voorgesteld, in haar geheel
geven.
Zg luidde als volgt
»De vereeniging van Schuttevaer van 28
Januari 1902,
overwegende dat de behandeling van sociaal-
economische, politieke of godsdienstige vraag
stukken te veel van den beschikbaren tgd zal
vorderen op de algemeene vergadering
overwegende dat bovendien de behandeling
gevaar zal opleveren voor het aanzien, den
bloei en de eensgezindheid der vereeniging
van oordeel dat de vraagstukken, op de
agenda gebracht door Wieringen, Schouwen-
DuivelandenHoogeveen, tot die vorengenoemde
vraagpunten behooren
gaat over tot de orde van den dag."
En nu stappen wg van de algemeene ver
gadering af; er zou nog heel wat van te zeg
gen zgn, maar wg vertrouwen dat onze lezers
uit wat wg aanteekenden een denkbeeld zul
len hebben gekregen van wat Woensdag in het
Huis van Nassau, dat en dit tusschen haak
jes 's avonds in een schitterende verlich
ting prgkte, is verhandeld.
Byna onmiddelgk nadat de vergadering was
afgeloopen, spoedden zich de afgevaardigden
en leden van Schuttevaer naar het Hotel van
Oppen, waar de gemeenschappelgke maaltyd
zou plaats hebben.
De groote zaal waa keurig en kleurig ver
sierd en de gerechten, die den velen aanzitten-
den voorgediend waren, ofschoon eenvoudig
en niet velerlei, uitstekend toebereid en goed
voorgediend; zg smaakten na den langen werk
dag uitmuntend.
Zg werden van den beginne af gekruid door
een reeks toosteD, zoo groot en zoo verscheiden
als wg nog zelden aan een officieelen maal
tgd hadden te noteeren.
Zg waren zoo velen dat wg, met het oog
op onze plaatsruimte, ons er toe bepalen moeten
ze slechts zeer beknopt te releveeren.
De voorzitter opende de reeks met de ge
zondheid in te stellen van H. M. de Koningin
en haar gemaal, welke toost met enthousiasme
gedronken en met een driemaal herhaald »Zy
leven lang" bezegeld werd.
Daarvan werd, evenals van andere heildron
ken op officieele personen, per telegraaf aan
de betrokkenen kennis gegeven.
De heer LJmker wydde een glas aan den
minister van waterstaat, de heer De Jong deed
dit aan den minister van marine, de heer
Bouman aan het hoofd van het departement
van financiën.
De voorzitter bracht hulde aan Zierikzee
voor de wjj ze waarop dit zgn gasten weet te
ontvangen.
Hg dankte voor de van de bewoners van
Schouwen ontvangen sympathie.
Waar Zierikzee van het eiland het centrum
is, meende bg niet beter te kunnen doen dan
de bewoners van Schouwen te huldigen door
te drinken op den burgemeester der hoofdplaats.
Hg sprak daarbg de hoop uit dat Zierikzee en
Schouwen ook door scheepvaart groot zullen
worden gemaakt.
Daarna wgdde de voorzitter een glas aan
den minister van oorlog.
De burgemeester van Zierikzee dankte voor
de hulde aan de Schouwenaars. Hg stelde het
groot talent van den voorzitter, heden bg 't
leiden der vergadering opnieuw getoond, in
het licht en noemde diens herkiezing als lid
van 't hoofdbestuur zgn mooiste kroon.
rgdde een dronk aan wat den voorzitter
het liefst is, diens vrouw en kinderen. Ook
daarvan werd telegraphisch mededeeling gedaan
aan mevrouw Smeenge.
De heer Pompe van Meerdervoort wgdde een
woord aan den tgdelijken secretaris der ver
eeniging, den heer Tetenburg, en hoopte dat
het dezen zou gegeven zgn nog lang mede te
werken aan den bloei van Schuttevaer.
De voorzitter wenschte, waar de hoofdmannen
waren gehuldigd, dit ook de subalterne offi
cieren, hier de ondergeschikte ambtenaren,
van wier adviezen zooveel afhangt, te doen.
En nu maar laten wg nu met weg
lating van de namen der sprekers de onder-
nog korter dan wg reeds deden
resumeeren.
De burgemeester van Zierikzee en de bur
gers dier stad, de goede geest en de harmonie,
die Woensdag bewaard is, de afgevaardigden
van Kampen, de landbouw van Nederland in het
algemeen en die van Zeeland in 't bijzonder
de voorzitter van de afdeeling Schouwen
Duiveland en haar secretaris en de vrouwen
van Schouwen, saamgevat in de vrouw van
déh burgemeester van Zierikzee, werden ach
tereenvolgens herdacht en gehuldigd.
1 ntusschen werd medegedeeld dat de collecte
voor de vrouwen in de concentratiekampen
had opgebracht 36.
Lecture werd ook gegeven van een telegram
namens H. M. de koningin, waarin zg dank
liet betuigen voor den heildronk op haar en
haar gemaal.
Nogmaals werd toen op ons vorstenhuis een
glas geledigd, waarna men staande het
Wilhelmus aanhief.
En toen opnieuw vloeide de stroom der
welsprekendheid.
De voorzitter besprak de houding der enkele
socialisten, die in de vergadering het woord
voerden, en bracht hun een eeresaluut voor de
wys waarop zg hun vlag hadden ontplooid.
Zg streden met eerlyke wapens en schaamden
zich niet, waar de meerderheid anders dacht
dan zg, de vlag te strgken.
Nu weer een reeks gelegenheids toosten.
»Den landbouw heil" was gezegd en dat gaf
den voorzitter van de afd. Zierikzee der Zeeuw-
sche landbouwmaatschappg, den heer Giljam,
aanleiding om te wyzen op het nauw verband
dat bestaat tusschen den landbouw en de
schipperg. Het een zoo was de korte zin
van de lange rede completeerde het andere.
Het nieuwe lid van het hoofdbestuur werd
geluk gewenscht met zgn benoeming en ge
hoopt werd dat de heer Van der Linde, die
reeds zooveel hart toonde voor Schuttevaer, zgn
werkkracht zou geven in wyden kring. Nu,
dat betwyfelt niemand.
Ook de pers werd geëerd op een bgzondere
wgs.
De voorzitter wgdde haar een zeer waar-
deerend woord; en toen hg vroeg om den heeren,
die zich zooveel moeite getroosten om gr<Joten
klank te geven aan wat door slechts enkelen
wordt gehoord, een bewys van sympathie te
geven, stonden alle aanwezigen van hun zetel
op en huldigden zoo »de koningin der aarde".
Wg moeten weer wat overslaan, o. a. de
lange rede van den heer Westra, waarin hg
het goed recht der sociaal-democraten ook in
Schuttevaer op kranige wyze bepleitte en daar
aan een woord van hulde verbond aan de
onpartgdige wgze waarop de voorzitter de ver
gadering leidde en «andersdenkenden" gelegen
heid gaf om te getuigen voor wat zg "meen
den goed te zgn.
En zoo vloeiden steeds voort de sluizen van
welsprekendheid, op een manier die onze ko
lommen zou o ver stroomen.
Daarom in 't kort gezegd dat de heer mr
Fokker uit Zierikzee een dronk wgdde aan de
vertegenwoordigers ter Tweede kamer, ter ver
gadering aanwezig.
Hg herinnerde aan den heeten strgd die in
het district Zierikzee is gevoerd tusschen
liberalen en anti-revolutionairen en die ten
voordeele is uitgevallen van laatstgenoemden.
Dat bij geen rancune gevoelde, bewees het
woord van hulde dat de spreker bracht aan
den heer Pompe van Meerdervoort, die getoond
heeft zgn uiterste beat te doen om op de
boogte te komen van de belangen van het
district. Hg wenschte hem toe nog lang ge
legenheid te hebben die belangen te behartigen.
De vertegenwoordiger van het plaataeiyk
blad beantwoordde de welwillende woorden van
den voorzitter ten opzichte van de pers. H'
knoopte aan zgn erkentelgkheid daarvoor va;
den wensch dat de elf provinciën, die te zamen
ons Nederland uitmaken, in bloei mochten
toenemen.
Ja, nu wordt het den verslaggever wel wat
te machtig.
De voorzitter zeide dat nog 13 geen
gelukkig getal Bprekers het woord hadden
gevraagden wanneer die waren uitgesproken,
er stellig nog antwoorden waren te wachten.
Daar is geen beginnen aan.
Daarom dat begin niet gemaakt, maar een
voudig aan 't eind begonnen.
De heer Pompe van Meerdervoort beant
woordde mr Fokker en eerde in htm, die
voorzitter is van het bestuur der Visscheryen
op de Schelde en de Zeeuwscbe stroomen, de
met de schipperg in zoo nauw verband staande
visschery.
En toen spraken nog velen, sommigen ad
rem, anderen gezocht, maar wg doen daartoe
het zwggen.
Een uitzondering nog, om te vertolken wat
de voorzitter zeide ten opzichte van dan
restaurateur van het Hotel van Oppen.
Hg maakte hem een compliment over zyn
diner en dat onderschreven alle aanzittenden.
Wg hebben met een enkel woord gesproken
over de hulde, die op de algemeene verga
dering aan wylen den secretaris Jacob Varen
kamp werd gebracht. Dat waren woorden, maar
er zal een daad volgen.
Het voornemen is op het graf van den ver-
dienstelgken secretaris op de begraafplaats te
Amsterdam, namens Schuttevaer, een monument
te plaatsen.
Dit zal zgn van hardsteen, een hoogte hebben
van 2 meter, bg een breedte van 1.20 M. en
een diepte van 0.65 M. Er zullen op worden
gebeiteld of aangebracht emblemen der schip
perg, benevens de dagteekening van geboorte
en sterfte van den te vroeg ontslapene met
de woorden: »Ter nagedachtenis van Jacob
Varenkamp, den secretaris van de schippers
vereniging Schuttevaer, aan de familie opge
dragen door Schuttevaer."
Waar kunnen wg beter mee eindigen dan
met de hulde, aan den zeer gverigen, kundi-
gen secretaris, voor een deel de ziel van
Schuttevaer gedurende jaren, gebracht.
Basta daarom.
Eerste Zeeawsche Schooldag
Vereeniging voor Christelijk Volksonderwijs.
(S 1 o t).
Nog vóór de pauze werd Woensdag den heer
J. H. Blum, schoolopziener in het district
Middelburg, bet woord gegeven ter inleiding
van het onderwerp»Ons Volksonderwys".
Met gespannen aandacht werd dit rgke refe
raat, geheel uit bet hoofd voorgedragen, aan
gehoord.
De geachte spreker begon
Zalig, wie in 's levens morgen
't Levend woord der groote Schrift
Voor de kleenen niet verborgen
In den boezem werd gegrift
Wien het vragend oog mocht stralen
Vaak van wonderbaren gloed,
Bg haar heilige verhalen,
Manna voor het jong gemoed.
Zalig, die in de eerste jaren,
't Hart gericht naar Gods gehoon,
Leerde op 't heilig beeld te staren
Van den eengen Menschenzoon,
Die de wereld heeft bejegend
Met zgns Vaders vredegroet,
Die de kindren heeft gezegend,
De aard verloste met zgn bloed
(De Genestet Onvergankelijk).
Dit dichterwoord is ons uit het hart gegre
pen. Maar om .s kindert_i zoover te brengen
is meer noodig dan inoederlyke zorg en vader-
lgk gezag.
He -u ouders ook kunnen en moeten doen,
de tga komt dat het kind op school meet.
Hoe moet die school zgn
In ons vaderland heeft het intellectualisme
de schoolwet beheerscht op het begrgpen
der dingen kwam het aan. Wat met hei, ver
stand niet omvat kon worden, had geen waarde.
Deze richting is niet in staat de diepste