MIDDËLRIJRGSCHE COURANT.
N°. 20.
Vrijdag
24 Januari.
Het vaccine-vraagstuk.
i'-'tii" Jaargang,
1902.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, sael uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aJe plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.~
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THBRUOMETEIt RW VERWACHTING.
23 Jan.8 n. vm. 48 gr., 12 n. 49 gr., av. 4 u. 49 gr. F, Verwacht: matige Z. W. wind,
bewolkte lucht, nevelig weer, weinig verandering in temperatuur.
AdverteutiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten ea
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, botreftende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het
A. SMS 11A MM R AKffl., N.S. AlttMUBwataw.
I.
Dit vraagstuk is stellig al ruim een eeuw
oud. Van het oogenblilc dat Edward
Jenuer in 1796 zijne eerste inenting ver
richtte en in 1798 zijne voor de mensch-
heid zoo heilzame ontdekking openbaar
maakte in een geschrift, getiteldAn in
quiry into the causes and effects of the
cow-poxor variolce vaccinae, zal er wel strijd
zijn geweest over de waarde en het nut
van zijne uitvinding.
Zij werd het spreekt van zelf door
menigeen met wantrouwen gadegeslagen
de vooroordeelen tegen al wat nieuw is en
de bezwaren, die op grond van godsdien
stige begrippen, velen koesteren tegen de
wetenschap, hebben van den beginne af
aan zich doen gelden.
En zoo is het gebleven tot op den hul
digen dag.
Wij zullen niet herinneren aan al wat
reeds zoo dikwijls is gezegd, en zoo her
haaldelijk betoogd.
Er zijn nu eenmaal van die vraagstukken
welke steeds de wereld zullen beheerschen
en nooit worden opgelost.
Tegenover de vaccine zullen zich voort
durend party stellen tal van personen die
niet te bekeeren zijn, personen die op grond
van zeker godsdienstig fatalisme en van
enkele Bijbelteksten zich tegen de inenting
blijven verzetten.
Hen tot andere gedachten te brengen
behoort wel tot de onmogelijkheden.
Men moge tegen hunne opvatting ook al
aanvoeren, dat wie in de albestierende al
macht van God gelooft, toch ook in Jenner
een instrument moet zien in Diens hand
en zijne uitvinding moet beschouwen als
een genade van boven, als een middel
waarvan men gebruik mag maken, het zal
niet baten.
Zij zullen blijven vasthouden aan eenmaal
ingewortelde meeningenen eerst een vol
gend geslacht zal misschien tot andere ge
dachten komen.
Toch gelooven wij dat wij reeds in ons
land op dat gebied veel verder zouden ge
weest zijn, zoo men ook van deze kwestie
niet een agitatie-middel voor politieke doel
einden had gemaakt.
Dr Bronsveld moge in zijn jongste kro
niek opgemerkt hebben dat men, al gelooft
men aan eene bovennatuurlijke openbaring,
toch verschillen kan o. a. omtrent koepok
inenting, leerplicht, doodstraf enz., en dat
men te ver gaat indien men spreekt alsof
men omtrent al deze dingen een geopen
baarde waarheid, kennis en gedragslijn
bezitdit neemt toch niet weg dat velen
ook van die zaken, op grond van het geloof,
uitsluitend een politiek wapen hebben ge
smeed.
En daarin worden zij geholpen zelfs door
hen die voor zich persoonlijk deze bezwaren
niet deelen. Want het is ontegenzeggelijk
waar, wat De Tijd dezer dagen opmerkte,
dat de overgroote meerderheid van de
beschaafde anti-revolutionnairen, nu zoowel
als vroeger, hun kinderen en zich zeiven
door den huisarts doen vaccineeren
revaccineeren.
Men heeft het nu over een anderen boeg
geworpenmen heeft nu niet meer te
ageeren tegen de vaccine zelve maar tegen
den dwang, die door art. 17 der ziektewet
op velen wordt uitgeoefend.
Daarbij wordt bepaald
„Onderwijzers, onderwijzeressen of leer
lingen, die niet blijkens verklaring vaneen
geneeskundige, met goed gevolg of meer
dan eens de inenting der koepokken hebben
ondergaan of aan de natuurlijke kinderpok
ken variolaehebben geleden, worden in
de scholen niet toegelaten".
Dien dwang wil men opheffen, omdat deze.
naar de meening van velen, is af te keuren
waar het nut van de vaccine niet voor alle
gevallen vaststaat, en dwang iets hatelijks
krijgt, als men niet zeker is van de voor
treffelijkheid of onschadelijkheid eener kunst
die worden aangevoerd om een dergelijk
standpunt te verdedigen.
Onze lezers kennen die, evenals wij, al
voldoende.
Maar wij vragengetuigt het van ernst
in zulk eene belangrijke zaak wanneer een
voorvechter voor de opheffing van den vac-
ang, zooals dezer dagen gebeurde,
durft beweren dat lymphe, die gebruikt
wordt bij inenting, etter is en dat, als men
dit in iemand's bloed brengt, men vooruit
kan zeggen er moeten schadelijke gevolgen
komen
Geen wonder dat een dergelijke bewering,
geuit door den heer H. J. C. Pierson, pre
dikant te Ressen, een ernstig protest ont
lokte aan I)e Tijd. wiens redactie schreef:
„Zie, toen wij dat gelezen hadden, heb
ben wij stil gestaan en ons de oogen uit
gewreven. Nog eens gelezenJa, werke
lijk het staat erlymphe is hetzelfde als
etter. En inenting is een operatie, waarbij
etter in iemands lichaam, nog nauwkeuri-
irin iemands bloed gebracht wordt.
Als dat maat en waardebepaling moest
aangeven der wetenschappelijke bezwaren,
welke tegen de vaccine worden aangevoerd,
dan gewis zouden deze niet veel aanspra
ken op eerbiediging kunnen doen gelden.
Immers, 't gelijkt er niets naar, dat lymphe
hetzelfde is als etter. Wat lymphe is, kan
de heer Pierson leeren uit elk elementair
handboek over physiologic (de leer der le
vensverrichtingen bij den gezonden mensch);
om er achter te komen, wat etter is, zal
hij een ziektekundig (pathologisch) leerboek
moeten raadplegen. Absoluut onwaar is
ook, dat bij inenting etter in het bloed
wordt gebracht. De gesteriliseerde lymphe
worut daarbij gebracht in het onderhuid-
sche bindweefsel op de plaats zelve waar
zij effect moet sorteeren.
De geheele voorstelling, door den heer
Pierson gegeven, om leeken tegen de vac
cine in te nemen, als werden bij de inen
ting rotting-wekkende zelfstandigheden in
het bloed gebracht, gelijkt naar niets. Maar
al wordt er ook geen etter in het bloed
gebracht, zal men ons misschien opmerken,
ook bij inenting met lymphe blijft besmet
ting mogelijk. ToegegevenToch
erop gewezen worden, dat tegenwoordig in
ons land by na uitsluitend wordt gevacci
neerd met lymphe, bereid in de pares vac-
:nes, welke lymphe voor medici kos
teloos verkrijgbaar is. 't Zou ons te ver
leiden, wilden wij al de voorzorgen ver
melden, die bij het verzamelen en bewaren
dezer lymphe genomen worden, om haar
absoluut vrij van alle smetstoffen (bacte
riën) te kunnen afleveren. Vermelden wij
alleen, dat elk kalf, waarvan lymphe ver
zameld werd, terstond na deze bewerking
wordt geslacht en geneeskundig onderzocht.
Blijkt daarbij, dat het dier niet volkomen
1 was, zoo blijft de daarvan afkom
stige lymphe ongebruikt."
Wij zullen ons niet wagen aan een breede
opsomming van al de bekende argumenten,
Tallooze malen revaccineerde hij zich
zeiven en zijn goziu, inzonderheid tijdens
de hevige pokken-epidemie van 1870 nooit
bleek dit schadelijke gevolgen te hebben.
Mét zijn geheele gezin bleef hij van de
ziekte bevrijd, hoewel hij dagelijks in het
Militaire Hospitaal en in den buitendienst
massa's polckenlijders behandelde.
En de heer Van der Mijle verklaarde, op
grond van zijn ruim acht en veertigjarige
praktijk, waarin hij tot in negen gemeen
ten practiseerde en vaccineerde, en tot he
den tussehen de dertien en veertienduizend
inentingen heeft verricht, dat nimmer een
persoon, behalve by enkelen een lichte
reactiekoorts, ziek is geworden, nog veel
minder is gestorven
Iets dergelijks, gewis, zouden, volgens
hem, honderden medici kunnen verklaren
alleen in ons vaderland.
Het is niet te verwonderen dat in den
tegenwoordigen tijd, nu wij een christelijk
kabinet hebben, ook de bezwaren tegen de
vaccine weer op den voorgrond treden,
Maar tegenover dezen stellen wij de
eenvoudige naakte feiten, die ozoo wei-
Zeker, er zullen wel eens bij of na eene
inenting min of meer ernstige ziektever
schijnselen zich hebben voorgedaan, doch zij
bleven toch hooge uitzonderingen, al werden
door de tegenstanders der vaccine breed
uitgemeten.
Voor zoover ons bekend, is er in onze
omgeving, nadat de Vereeniging voor animale
koepokinenting in Middelburg haar nuttigen
arbeid verrichtte, nooit iets dergelijks voor
Middelburg 23 Januari.
En nog dezer dagen lazen wij twee
sprekende getuigenissen: een van den heer
B. G. van der Hegge Zijnen te 's Graven-
hage, en een van den heer dr Van der
My le te Groot Ammers.
De eerste verklaarde dat hij in zijn ruim
24-jarige militaire en nagenoeg 29-jarige
civiele praktijk duizenden individuën, zoo
wel volwassenen als kinderen, gevaccineerd
en gerevaccineerd heeft en dat hij van die
kleine operatie nimmer bij een der gevac-
cineerden eenig nadeelig gevolg heeft kun
nen waarnemen.
SUCCESSIERECHTEN IN 1900.
De successierechten hebben in het jaar 1900
een buitengewoon boog bedrag in de schat
kist gebracht, bjjna 16 millioen, bij een ge
middelde van 12Ys millioen in elk der vjjf
laatste jaren.
In De Economist van JaBuari vinden wjj
een artikel, onderteekend Li (op den omslag
echter S. v. N. als schrjjver genoemd);
waarin ter verklaring van dit boog bedrag
een statistisch onderzoek wordt ingesteld.
Daarin worden voor de opbrengst in de jaren
1895 en volgende lagere cyfers opgegeven dan
juist schijnen te zjjn. Zjj zjjn ontleend aan
een staatje op bi 263 der Jaarcijfers over 1900,
dat afwjjkt van hetgeen in een overzicht van
de opbrengst der rijksmiddelen op bi. 266 67
wordt gevonden. Volgens deze laatste opgaaf
hebben de successierechten in 1900 opge
bracht in ronde cjjfers niet 15.495.000 maar
15.966.000, wat ook strookt met het bedrag
in de «bescheiden betreffende geldmiddelen"
over 1900, bl. 72 opgegeven als hoofdsom
11.570.000), als men daarbjj de 88 opcenten
telt.
Hoe dit zjj, de verklaring, door den schrijver
gevonden, komt nagenoeg overeen met die
welke wjj reeds in ons blad van 26 April 1901
hebben opgegeven en met enkele cjjfers toe
gelicht. De reden lag nl. in de grootere sterfte
1899—1900 en hetzelfde geldt, zooals wjj
destjjds mede aantoonden, voor het jaar 1892
toen het recht boven 15 millioen opbracht,
«blykbaar een gevolg van de groote sterfte
wegens de influenza-epidemie", geljjk wjj
schreven en waarop ook de schrjjver in De
Eeonoimst wjjst. Door hem wordt dit nog in
belangrjjke bijzonderheden toegelicht.
Een andere reden voor de hoogere opbrengst
is echter voorbijgezien. In het totaal is ook
begrepen het afzonderlijk recht van overgang",
dat van effecten wordt geheven. Zooals wjj in
ons genoemd artikel van 26 April jl. hebben
opgegeven, werd in 1900 aan effecten vererfd
een bedrag van 143 millioen, tegen 108 en 118
gemiddeld in elk der beide voorafgaande vijf
jarige tjjdperken. Daaraan is ook voornamelijk
toe te schrjjven dat in 1892, ofschoon de
sterfte toen nog hooger steeg dan in 1899—1900,
de opbrengst toch nog 9 ton lager was. In dat
jaar ging namelyk 12 millioen minder aan
effecten over.
Nog een reden is te vinden in het betrek
kelijk hoogere aantal nalatenschappen var
groot bedrag die openvielen, zoeals de schrij
ver in een staatje aantoont en wjj uit een
vergeljjking met het tijdperk 1895—99
afgeleid. Ook het verschillend recht dat van
de rechte lyn en in andere gevallen wordt
geheven, is niet zonder invloed geweest j ook
daarop hebben wy in onze ontleding der sta
tistiek van het erfrecht gewezen.
Al stemmen wy dan ook in hoofdzaak in
met de slotsom van den schrjj ver, die de hooge
opbrengsten toesehrjjft aan de influenza van
1891—92 en de groote sterfte wegens acute
ziekten der ademhalingswerktuigen in 1899-
1900, er waren blijkbaar nog andere oorzaken,
die juist in het laatste jaar der vorige eeuw
dat middel tot een nog ongekend bedrag heb
ben doen stjjgen. (Hbld.)
wonen waar de kweekschool gevestigd is, of
die, elders wonende, zelf in de kosten van
huisvesting en verpleging voorzien. By de aan
gifte moet daarvan door de ouders of voogden
der adspiranten melding worden gemaakt.
Zjj die voor plaatsing aan eene der rijks
kweekscholen voor onderwijzers in aanmerking
wenschen te komen, moeten zich vóór 1 Maart
1902 aanmelden by den directeur der rijks
kweekschool die zjj wenschen te bezoeken, en
zij die plaatsing verlangen aan de rijkskweek
school voor onderwijzeressen te Apeldoorn
:ten zich vóór 20 Februari 1902 by de
directrice dier inrichting aanmelden.
Een en ander met overlegging der vereischte
stukken.
De examens ter verkryging van akten van
bekwaamheid voor huis- en schoolonderwijs in
de nuttige en in de fraaie handwerken voor
meisjes zullen aanvangen op 14 Februari e. k.
Zjj die zich aan het examen in éen dezer vak
ken ot in beide wenschen te onderwerpen
moeten zich vóór 1 Februari a.s. aanmelden
by den voorzitter der commissie of de voor
zitters der commissiën, voor welke zjj wenschen
te verschijnen, met overlegging van de ver
eischte stukken.
In de tweede helft der maand Februari 1902
zal een vergelykend examen voor de betrek
king van tweede-klerk by het dep. van oorlog
worden gehouden.
Men zie voor bijzonderheden omtrent al
deze examens no. 19 der St. Ct.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Woensdagavond traden te G o e s in de
Prins van Oranje ook als sprekers voor het
algemeen kiesrecht op de heeren F. M. Wibaut
en F. van der Goes. De eerste sprak vóór de
pauze over de middelen om tot het algemeen
kiesrecht te geraken; de tweede, naöepauze,
over het doel en het streven van het socialisme.
Aan het einde hunner reden werd den sprekers
nog al by val geschonken. Van
tot debat werd geen gebruik gemaakt.
Er waren ruim een honderdtal hoorders,
voornamelyk uit de arbeidende klasse, en en
kele ineergegoeden, onder wie een drietal
«nes.
In de jongste zitting van den gemeente
raad van Zierikzee kwam o. a. ter tafel
het ingediend collectief ontslag door de com
missie van toezicht op het M. O. Burg. en
weth. stelden voor het ontslag eervol te ver-
leenen onder dankbetuiging, doch op voorstel
van den heer mr Cau werd met algemeene
stemmen een motie aangenomen van den vol
genden inhoud: »De Raad, van oordeel, dat
een gelgktydige aftreding van alle leden der
commissie zou strekken tot nadeel van het
onderwijs, dat aan hunne zorgen is toever
trouwd, noodigt de leden der commissie uit
om in het belang van het onderwys hun ver
zoek om ontslag terug te nemen."
BMOMNGM MZ.
Op 1 Mei e. k. kunnen by de rijkskweek
scholen voor onderwijzers te Njjmegen, Haar
lem, Middelburg, Deventer, Groningen en
Maastricht en bjj de rijkskweekschool voor
onderwijzeressen te Apeldoorn, kweekelingen
worden geplaatst.
Bjj gelyke bekwaamheid en aanleg genieten
diegenen de voorkeur, die ia de gemeente
Men schryft ons uit Koewacht:
Vroeger werd door Belgen in veelbosschen
deze buurt groote schade aangericht,
door het uitsnyden der toppen van jonge spar
ren. Menig bosch werd daardoor totaal vernield.
Wat men met die toppen deed is niet goed
bekend. Velen meenden dat ze in brouweryen
gebruikt worden, anderen beweerden dat er een
soort verf van wordt gefabriceerd. Dat is ech
ter zeker, dat velen met een benydenswaar-
digen moed en y ver, een betere zaak waardig,
sneden en dus vernielden.
Door het verven der toppen, een geestdoo-
dend en vervelend werk, met roode verf,
werden die toppen voor het doel onbruikbaar
gemaakt. Daardoor en ook door het zeer
strenge toezicht der politie er werden ook
als goed voorbeeld zware vonnissen geveld
indertyd - werd aan dat schandelijk werk
zoetjes aan zoo goed als een einde gemaakt.
Nu bepaalt men zich tot het afsnyden van
jonge, groene sparappels, die tot hetzelfde
doeleinde worden aangewend, van gevelde of
nog groeiende sparren. De eigenaars der
bosschen laten dit gewoonlijk, om erger te
voorkomen, toe, en velen verdienen met die
bezigheid een aardig dagloon.
Met ingang van 1 Februari a. s. zyn
verplaatst de kommiezen 4e klasse bjj
's Ryks Belastingen J. Hamerlinck van Zuid-
d o r p e (tyd.), gedetacheerd te Hulst, naar
Locht, en A. J. W. van de Wiel van Aar
denburg (tyd.), gedetacheerd te Oostburg,
naar Well.
COÖPERATIEVE VOORSCHOTVER-
EENIGING NIET SPAARBANK
TE MIDDELBURG.
Woensdag avond werd in een der lokalen
van de sociëteit De Vergenoeging alhier, onder
voorzitterschap van den heer mr J. J. Heyse,
vice-voorzitter, eene door een 25-tal leden
bjjgewoonde vergadering gehouden van boven;-
moemde vereeniging.
Door den heer k. de Vulder van Noorden
werd warme hulde gebracht aan de nage
dachtenis van den overleden voorzitter, den
heer C. van Karssen, onder herinnering aan
wat bjj voor de vereeniging is geweest
Tot voorzitter werd benoemd de heer A. J.
Adriaansen, tot dusver commissaris, en als
commissarissen werden aangewezen, in de
plaats van de heeren M. Meulenberg en F-
L. Klaassen, de heeren H. Pieterse en A. R.
de Muynck.
Blykens het 26e jaarverslag werd 1901 be
gonnen met 91 leden. Dit getal nam in den
loop van het jaar met 9 toe, verminderde
daarentegen met 5, zoodat het ledental op 31
December 95 was.
De leden hadden op 1 Januari op de aan-
deelen 6383,31 gestort. Tot 31 December
werd bjjgestort 219,09, samen 6602,40 en
aan de uitgetreden leden werd 261,34'terug
gegeven. Dit laatste cyfer afgetrokken van de
6602,40 geeft een saldo van 6341,05'.
By de spaargelden, die tot een bedrag van
5804,34 op 1 Januari 1901 in kas waren,
werd in den loop van het jaar 3105,88'
ingebracht, te zamen 8410,22'. Een bedrag
van 2979,73 werd opgevraagd. Dit afgetrok
ken van de 8410,22' geeft een saldo van
5430,49', hetwelk de 108 spaarders op 31
December te goed hebben. Aón rente moet
j 102,15 daarbij worden gevoegd. Het totaal
geeft dus een saldo van 5532,64*.
inomen bjj particulieren werd j 9800.
Daarvan is 7400 terugbetaald. Er bleef
dus nog f 2400 schuldig.
16357 waren op 1 Januari 1901 nog aan
voorschotten in te vorderen. In 135 posten
werd in dit jaar 22754 uitgezet, ƒ39111 dus
in 't geheel. Hierop is afgelost f 23309 zoodat
op 31 December 1901 nog 15802 in te vor
deren is.
De rente op deze voorschotten van de reke
ning 1900 overgeschreven en dit jaar ontvan
gen bedraagt 1522.89, waarvan f 15.28 we
gens vervroegde terugbetaling is gerestitueerd.
De rente van opgenomen kapitalen bedroeg
1.06'. De rente voor spaargelden uitbetaald
bedroeg 30.83' en die van tydelyk belegd
kasgeld ontvangen 34.84.
De onkosten der vereeniging bedroegen
76.40 en een bedrag van 3.92 werd als
boete voor te late terugbetaling van voorschot
ten geïnd.
Het reservefonds waB op 1 Januari 1901
1377.70 en op 31 December 1401.89 en
vermeerderde dus met 24.19 voor verkochte
boekjes en ontvangen entróe.
De uitkomst is de volgendeontvangen
rente op de voorschotten 1522.89, de rente
van uitgezet kasgeld 34.84, de ontvangen
boete f 3.92, samen f 1561.65.
Hiervan moet worden afgetrokkenlo. de
rente van voorschotten op 1902 over te
schrjjven 511.89, 2o. die op spaargeld uit
betaald 30.83', 3o. die op spaargeld bijge
schreven j 102.15, 4o. die voor opgenomen
kasgeld uitbetaald 60.06', 5o. die voor ver
vroegde aflossing uitbetaald j 15.28, 6o. de
onkosten 76.40, samen 796.62de zuivere
winst is dus 765.03.
Overeenkomstig art. 30 der statuten stelde
het bestuur voor dit bedrag te bestemmen
lo. tot uitkeering aan het bestuur voor admi
nistratiekosten 378.76', 2o. tot uitkeering
aan de leden van 5Ya over hunne stortingen
347.87', 3o. tot storting in het reservefonds
van 30.89, 4o. voor bedrijfsbelasting 7.50,
samen 765,03.
Dit voorstel werd goedgekeurd.
LANDBOUW.
Het aantal van hen, die gevolg hadden ge
geven aan de oproeping om heden middag
saam te komen in de kegelbaan der sociëteit
De Vergenoegiug alhier, om de oprichting te
bespreken eener Hengstenvereeniging voor
Walcheren, was nog kleiner dan Maandag.
Slechts een dertiental personen was aan
wezig.
De heer J. Polderdyk, die de vergadering
leidde, deed rsededeeling van het verhandelde
in de vorige bijeenkomst, waarvan een verslag
is opgenomen in ons nommer van den 21 dezer.
Spreker had ditmaal een vry wat tal-
ryker opkomst verwacht en sprak als zyne
meening uit dat het, waar van zoo weinig
belangstelling bleek, niet mogelyk zou wezen
om het vereischte aantal aandeelen van f 25
te plaatsen.
Een der aanwezigen vroeg of misschien een
aandeel van 25 voor velen niet te bezwarend
was en of het geen overweging zou verdienen
aandeelen van 10 uit te geven en de leden
eenige contributie te doen betalen.
De voorzitter wees er op dat het z. i. niet
gemakkeljjk zou vallen om zooveel aandeelen
