MIDDELBURGSCHE COURANT. Maandag 23 December. j(erjtl(lanl(en op het Binnenhof. 1 N°. 302. 144® 1901. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER BN VERWACHTING. 21 Dec.8 u. vm. 39 gr., 12 n41 gr., av. 4 u. 41 gr. F. V e r w a c h tzwakke wind, bewolkte lucht, nevelig, weinig verandering in temperatuur. Advertentiên20 cent per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaatB, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiên en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het AIgcia«es$ A«lv»röe:aAle-Bure»»ü A. DB LA MAR Am., N.S. 1Toe?b«u*gwal «6H, Anut«r4*M Met Kerstmis Woensdag en Don derdag verschijnt de Middelburgsche Courant niet. F ij deze courant behoort een Bijvoegsel. I. Wjj hebben het wel gezegdwee als er in de Tweede kamer, met hare strijdlustige kerkelijke elementen, een theologische kwes tie wordt aangeroerd! Dan gebeuren er nog ongelukken! Zoover is het nu wel Maandag niet ge komen maar de gemoederen waren toch zeer opgewondener heerschte onder de leden en op de tribunes eene zeldzame gisting. En nu nog is men niet uitgepraat over hetgeen toen voorviel en over de rede van den heer Talma, die, wat vorm betreft, een zeer knap stuk geweest is en, uit gesproken met zijn bekend talent, een grooten indruk gemaakt heeft. Hij heeft bekende en goede waarheden gezegd hij heeft de juistheid, de noodzakelijlcheid aan getoond van het standpunt dat een land als het onze tegenover het militaire vraag stuk heeft in te nemenhij heeft o. a. gewezen op den plicht, die op ons allen rust om ons land te verdedigen en op alles voorbereid te zijn. Dat is helaaseen dringende noodzake lijkheid. De heer Talma heeft, in dien geest, nog deze opmerkelijke woorden ge sproken „De verdediging des lands is alleen mogelijk, wanneer zij uitgaat van het cen traal gezag, en het is dus verstandig dat de Staat zegtwij zullen de vervulling van dien plicht overslaan over u allen en u dwingen om datgene te doen wat gij als staatsburgers verplicht zijt te doen. Daartegen kan geen bezwaar bestaan. En wanneer men zegt, dat geestelijken en predikanten niet moeten worden vrijge steld, dan moet ik ook eerlijk bekennen, ik heb er zeer geleerde vertoogen over gelezen niet te kunnen inzien, waarom geestelijken en predikanten moeten worden vrijgesteld, als zij dat zelf niet begeeren. Want indien er een middel kan worden aangewezen, waardoor zij, wier geweten door bet diagen van wapenen gekrenkt wordt, vrijstelling kunnen verkrijgen, dan zou dat mijn hartelijken steun hebben en dan ligt dit geheel in de lijn dezer regee ring, die immers ook wil dat men het geweten, waar het vermoeden van acht baarheid aanwezig is, ontzie." En ten slotte heeft de afgevaardigde voor Tietjerksteradeel herinnerd aan dit eene: „dat waar het vooral bij ons om gaat, niet is het volk te verdrukken,druk te brengen over de zwakken, en de hand op te heffen tegen over andere volken, maar dat, waar wij staan voor die verdediging van ons land en wij daarvoor dc noodige offers brengen, wij daar eenvoudig doen onzen Christen plicht." In die richting willen echter velen, zeer velen. De heer Seret heeft dit nog eens duidelijk gezegd. Maar aan den anderen kant is er ook even helder en klaar door den heer Scha per op gewezen, dat de socialisten ook op dit punt niet zoo ver van allen afstaan zij richten echter hun blik nog verder. „Wij willen, zooals overal de socialisten". zoo riep de afgevaardigde voor Ap- pingedam uit, „op het oogenblik de volksweerbaarheid, maar op den duur breken met alle militaire bewapening." En zie, daarin schuilt het verschil tus schen. hemen den democratischenheer Talma. En nu vinden wij eene zeer zwakke zij in diens betoog en in zijne houding: dat hij, prediker van het Evangelie van Christus, krachtens het ambt dat hij jaren lang met eere heeft bekleed, door de beginselen, die hij daarbij heeft beleden en zeker nog belijdt, niet meer toonde te gevoelen voor het rijk der toekomst, dat hij moet helpen bevorderen. Zeker een utopie zal de komst van dit rijk blijven, nog eeuwen lang, maar als het lag op iémand's weg om van het geloof daaraan te blijven getuigen en bij anderen het vertrouwen op de toekomst levendig te houden, om den weg er toe te banen, dan lag dit zeker allereerst wel op den weg van den heer Talma. Om die meening te staven, dienen wij nog even onze lezers te herinneren aan of te wijzen op den loop dien Vrijdagavond en Maandag de beraadslagingen in de Tweede kamer hebben genomen. Zij zijn hoogst belangrijk geweest, vooral met het oog op de richting, waarin thans het schip van staat gestuurd wordt, en in verhand met de algemeene strooming die in de wereld valt waar te nemen. Zij kunnen stof geven tot ernstig naden ken, tot overwegen in deze dagen, waarin de gansche christelijke wereld zich de blijde boodschap weer herinnert, voor twintig eeuwen gebracht. Aanleiding tot het merkwaardig debat gaf de heer Melchers, afgevaardigde van Leeuwarden, de gewezen predikant, thans een der hoofdmannen van de socialistische partij. Hij zeide Vrijdag avond, vorige week, o. a. Toen ik deze dagen bezig was hoofd stukken VI en VIII door te lezen en op de begrooting zag uitgetrokken al die be dragen die zullen worden aangewend om leger en marine weder te voorzien van het noodige, bedragen, die getrokken zullen worden uit de belastingpenningen, die dus de practisehe beteekenis hebben dat het volk op die wijze weder opbrengen moet voor een doeleinde dat een doeleinde van vernietiging is, toen dwaalden mijn gedach ten onwillekeurig af naar het Kerstfeest, dat komt aan het einde van deze maand, en stelde ik mij voor dat op dien dag, waarop de blijde boodschap van „Vrede op aarde" weerklinken zal, de Christenscharen zullen opgaan naar de kerkgebouwen, en zag in gedachten de aarde bedekt met een wit sneeuwkleed en de hooge boogramen van de kerken verlicht, en stelde mij voor dat de Christenheid in die kerken was, en dat daar werd gebeden en geluisterd naar de boodschap van „Vrede op aarde", die op Kerstdag vooral verkondigd wordt. En toen gevoelde ik zoo vlijmend scherp de tegenstelling tusschen de prediking van het Christendom en het werk dat wij op dit oogenblik gaan beginnen. Toen gevoelde ik zoo als bittere waarheid dat van het prediken „Vrede op aarde" nog niets te rechtgekomen is. Ik vroeg mij af, in hoe verre de overwinning der Christelijke par tijen, in dezen zomer bevochten, aan de verwezenlijking van dat ideaal zou kunnen bevorderlijk zijn. Toen ik naar een ant woord zocht en een blik wierp op de begrooting van Oorlog en overdacht hoe in volgende jaren alweer de uitgaven voor Oorlog zullen stijgen, en de Christelijke meerderheid weer zal medewerken om voor snelvuurkanonnen geld uit te geven, werd ik eenigszins ontmoedigd en kwam ik tot de gevolgtrekking dat zij, die zich Christe nen noemen, zoo weinig blijken te streven naar den vrede op aarde, door het Chris tendom gepredikt. Ik vind het teekenend dat, wanneer hier gesproken wordt over militairisme en men toont die zaak eens goed onder de oogen te willen zien, dergelijke stem niet komt van den kant waar men beweert godsdienst en zedelijkheid hoog te houden, en waar men ons, sociaal-democraten, voor de voeten werpt, dat wij zoo materialistisch zijn, maar dat die stem komt van de sociaal-demo craten, uit dat zoo gesmade sociaal-demo cratische kamp, waarvan beweerd wordt dat het geen idealen heeft. De sociaal-democraten moeten de Chris tenheid ter verantwoording roepen, en vragen of de richting, die de samenleving- heeft ingeslagen, inderdaad kan geacht worden de richting van het Christendom te zijn. Ik constateer dat, na 19 eeuwen waarin het Christendom gepredikt is, en nadat de Christelijke Kerk zich in allerlei vormen en vertakkingen gesplitst heeft, van dat „Vrede op aarde" niets gekomen is, en dat zij, die zich Christenen noemen, thans aandringen op het vermeerderen van de lasten van het militairisme. Ik begrijp dat men dien toestand als his torisch gevonden moet aanvaarden, maar dan eisch ik tevens van den mensch, dat hij, het onhoudbare van dien toestand er kennende, al het mogelijke doet om aan dien toestand een einde te maken. Eu dit is juist hetgeen ik niet bij de Christenheid vinden kan. Men predikt wel het woord van den Christus waar het dienen kan om den be- staanden toestand te bestendigen, maar van woorden als„die het zwaard trekt, zal door het zwaard vergaan"; of het "gezegde van Christus„zalig zijn de zaehtmoedi- gen, want zij zullen het aardrijk beërven", wil men niet weten, slaat men over. Liever noemt men de orde die het militairisme tot gevolg heeft „Christelijk" spreekt van „Christelijke" grondslagen der maatschappij en tracht zoo een orde vau zaken goed te praten, die feitelijk vloekt tegen het Chris tendom. Daarom acht ik het noodzakelijk jaar op jaar op deze zaak terug te komen, om dat wij weten dat zij die binnengelaten willen worden, voortdurend moeten aan kloppen. Ik herinner aan de gelijkenis van «Tezus van de vrouw, die aanklopte bij den on- rechtvaardigen rechter, en eerst niet ver hoord werd, maar net zoolang klopte tot het den rechter begon te vervelen en hij haar verhoorde. Als wij spreken, is het met de gedachte aan het woord van den profeet„zaai uw brood op het water en gjj zult het weder vinden na vele dagen". Het militairisme neemt steeds verschrikkelijker afmetingen aan. Ik zal geen statistische gegevens opsom men, om niet al te uitvoerig te worden. Ik volsta met te consi ateeren, dat de Christenmogendheden eer tot vergrooting der militaire lasten dan tot vermindering er van medewerken." En aan het slot van zijn rede zeide de heer Melchers „Het zal mij aangenaam zijn, wanneer men van den overkant niet het stilzwijgen zal bewaren, maar zal aantoonen, dat de Christelijke idealen, die men tracht door te drijven in het Staatsbestuur, niet vloeken tegen het militairistische streven. Ik twijfel er wel aan of dit zal gebeuren, maar dit wil ik althans uitspreken, dat, wanneer men aan de overzijde voortgaat in de richting die tot nu toe is gevolgd, wanneer van dien kant der Kamer geen sterke aandrang komt om den militairistischen Moloch een muilband aan te leggen, dien te doen ver dwijnen, en men niet wil medewerken om de toestanden zóó te wijzigen, dat het mi litairisme niet meer is een noodzakelijk heid, dan zal er een tijd komen dat het socialisme aan die groep zal voorbijgaan als de openbaring van een nieuwen geest, waarin de menschheid in de toekomst zal terugvinden het „Vrede op aarde", dat Betlehem's velden is verkon- Middelburg 21 December. Kameroverzicht. Zitting van Vrijdagmorgen en middag. Minister Bergansxus is reactionnair, conser vatief, zoo ge wilt; in elk geval een man van het behoud, die van nieuwigheden, in het leger in te voeren, niets, absoluut niets wil weten, Maar tegenover de oppositie legde hg toch, bjj enkele opmerkingen, de verklaring af dat hg het geval in quaestie zou onderzoeken, den hem gegeven raad in overweging zou ne men. Dat was ten minste een concessie, die, voor den vorm gegeven, de verschillende spre- keis niet geheel alstootte. Naar echt militaire opvatting beoordeeld, is dit al liberaal te Eenvoudig dit de afgevaardigde zegt »geen cent en geen man" vooroorlog en marine te zullen bewilligen, dus had hg er eigenljjk niet zoo lang over moeten praten, en behoeit hij (de minister) er ook niet veel notitie van te nemen. De kamer natuurlgk aan het lachen. Het is dan ook een standpunt, dat maar uiterst zelden door een bewindsman wordt ingenomen- Goed voor een kolonel van de marine, die orde en tucht onder de bemanning van zijn bodem moet handhaven, maar voor een minister, die in het parlement zjjn begrooting heeft te verdedigen, een nog al zonderlinge manier van bewgsvoeren. En deze tactiek hield de minister vol, ook bg de detailpunten, door den heer Hugenholtz aangevoerd. Deze had b. v. geklaagd over de aardappelen," die langen tjjd geschild blijven zonder in het water te staan, 's Minister's antwoord luidtIk heb geen verstand van aardappelen schillen. De heer Hugenholtz wenscht de matrozen met kastjes te begiftigen, in stede van de pluDjehokken, die zjj thans tot oplegging hunner kleeding gebruiken. Het antwoord van den minister isop een bodem van 300 koppen geeft dat 300 kastjes. Waar moeten de mensehen dan big ven De afgevaardigde komt op tegen het onderscheid, dat aan boord gemaakt wordt tusschen de manschappen en de officieren, die veel meer comfort hebben. Antwoord: aan wal is het precies dezelfde toestand. Een klacht over dure reparatie aan schepen lokt het bescheid uit, dat hg (de minister) daar wel de meeste last van heeft. Verder riets. Een matroos weigerde zgn muts at te ne men terwjjl aan boord het Wilhelmus gespeeld en »Leve de Koningin" geroepen werd. Daar voor werd gestraft. Naar de meening van den afgevaardigde van Weststellingwerf ten on rechte. Volgens den minister zeer terecht. Hg voegde er nog bjj »deman moest zwaar ge straft worden." En in dezen betoogtrant ging het door. De Kamer had er schik in, en de minister, geiooven wjj, niet minder. Gedach- tenlezen is een gevaarlijk werk, maar toch scheen het ona toe, dat de minister, die van morgen zoo aandachtig naar de sprekers zat te luisteren, wel eens van idee kan geweest zgn Kom, mijnheer Hugenholtz, wat zit je daar nu te praten, van alles wat je ons ver telt, komt toch. niets En toeD deze heer in zgn repliek warm liep, had de minister een plezier; hg keek zoo guitig, dat mannetje met het schjjnbaar drooge gezicht, dat wg op de tribune van den weer omstuit er ook genoegen in begonnen te scheppen. Het was kostelijk, die minister, die slechts van tucht" handhaven droomt, daar onder het gehoor te zien van den goedigen heer Hugenholtz, die wild met zgn armen om zich heen sloeg, en met alle geweld dien tucht minister" eens voor zgn stoutigheid wilde tuchtigen. De afgevaardigde was door zgn opgewondheid er werkelijk op vooruitge gaan. Het ging nu voor den vuist, en dat schijnt bjj hem beter te gaan dan met vooruit i-gestudeerde speeches. De tweede groote opposant, de eele" marine-opposant, de heer Staalman, kwam er niet veel beter af. Als proefje diene het volgendede afgevaardigde had zich over des ministers houding onbevredigd verklaard. Antwoord: de minister »zal trachten er zich over heen te zetten". Hg vond dit zelf nogal grap pig. Hjj en de Kamer hadden al weer groot pleizier. Van denzelfden geest getuigde zgn antwoord aan den heer Goekoop, die een algemeen en uitgewerkt defensieplan langde, indien de minister op zgn steun wilde rekenen bg een aanvrage voor nieuw materieel, AntwoordDit is heel moeilgk te beloven, want daartoe is de medewerking van den minister van oorlog noodig, en nu weet hjj niet of die hulp al te verkrjjgen zal zgn, voordat hg zgn aanvrage zal indienen. Weder om gelach. Voor heden zal ik het hierbij laten. Misschien is de minister van avond wat schappeljjker. In elk geval aan de militaire ministers, die dr Kuyper heeft uitgezocht, kan de Kamer nog genoegen beleven. De een is reactionnair, de ander is nog meer geconfeit in tucht" zaken. En dat in een ^democratisch kabinet Velen wachten zeker tot Maandag. Welnu, wjj verwjjzen hen naar de aankondiging in dit notnmer. Dinsdag 4 Februari het is nog wel e enige tjjd in het vooruitzicht., maar een welkome tjjding komt nooit te vroeg wacht ons eene Fransche voorstelliug van Mademoiselle Moreno, van de Comedie Francaise, met een gezelschap dat, naar beweerd wordt, vaD den eersten rang moet zgn. Mademoiselle Moreno wordt de jonge Sarah Bernhardt genoemd zjj is in elk geval een talentvolle actiice, die in Parjjs groot sacces heeft. Opgevoerd zullen worden Te Voile, in een bedrjjf, en Griselidis in 3 bedrgven. Voor het tgdvak van 1 Jan. 1902 tot en met 31 Dec. 1902 of tot zooveel eerder als de gezondheidswet in werking zal treden, is be noemd tot secretaris bg den geneeskundigen raad voor Zeeland en Westeljjk Noord-Brabant J. J. Berdenis van Berlekom, arts te Mid delburg. De heer dr E. J. W. Posthumus Meyjes, predikant bg de Ned. Herv. gemeente to Middel burg, komt voor op het drietal ter beroeping bg dezelfde gemeente te Haarlem. Bg de Werkverschaffing vanwege den Ckrisielijken Volksbond alhier meldden zich 136 werkloozen aan. Deze week is des avonds bg den win kelier Bgnevelt, in de Korte Noordstraat, alhier een flesch advocaat ontvreemd, die op de toonbank geëtaleerd stond. Degene die het deed is tot nu toe onbekend gebleven. Vrjjdag avond, tusschen vier en vjjf uur, ie bg den sigarenhandelaar G. F. Diesch op de Groote Markt de toonbanklade gelicht, op een oogenblik dat niemand in den winkel was. Een bedrag vaD ongeveer 10 werd ontvreemd. Ook hier is de dader onbekend, doch de po litie is met het geval in kennis gesteld. Voor de bewoners van Koudekerke was het zoo schrijft men ons reeds sedert eenigen tjjd merkbaar dat de muziek- vereeniging Voorwaarts eene uitvoering ging geven. Waar men ook op het dorp liep, overal hoorde men, speciaal in de officieele schafttijden, buitengewoon ijverige muzikanten hunne solo's blazen. Vrjjdag avond nn bleek dat studeeren niet nutteloos te zgn geweest; al die soiopartjjen samen gaven een zeer goed samenspel. Onder leiding van den jjverigen directeur, den heer Calatz, werden een negental nummers gebla zen, alle zeer verdienstelijk, 'tls jammer dat enkele partjjen niet door Koudekerksche dilet tanten doch door min ot meer processionals uit Middelburg bezet zgn. We willen hopen op hunne vervanging. De opkomst van het publiek was zeer tal- rjjk; vele leden van eenige zusterverenigingen waren aanwezig, een verre reis niet ontziende. Voor de eerste maal zal op vriendeljjk ver zoek hetzelfde programma gegeven worden op het Zand en wel in het begin van het vol de jaar. - Dezelfde landbouwer P..W., van Marie ke r k e, die onlangs een paard verloor had dezer dagen het ongelnk, dat eene koe onwel werd en moest geslacht worden. Hjj heeft deze onder de minvermogenden te Meliskerke doen verdeejenwel een buitenkansje voor velen, daar het vleesch er best uitzag. Jn de Deurloo, in de richting van Westkapelle, is gestrand het Duitsche stoomschip Meissenvan Hamburg naar Ant werpen, en geladen met stukgoederen. Sleep- booten verleenen assistentie. Hoe is het in dit opzicht gesteld met den minister van marine, wiens begrooting heden door de Kamer in behandeling werd genomen Welke houding neemt hg tegenover de op positie aan In twee woorden gezegdzgn houding is hoogst origineel, van een eenvoudigheid, die treffend mag heeten. Weet je b.v. wat hjj ant woordde op al de klachten, die de heer Hugen holtz in een bjjna twee uren durende rede voering tegen het marine-bewind aanvoerde UIT STAD EN PROVINCIE. Terwjjl voor de opvoering van heden avond in onzen schouwburg de eerste rang zoo goed als geheel bezet is, zgn er op de overige rangen nog plaatsen open. Dit tot naricht voor hen, die soms zich lie ten weerhouden door de gedachte dat er geen plaats meer te krjjgen zou zgn en wien deze mededeeling nog tjjdig kan bereiken. De Zaterdagavond, voor velen een zeer moeieljjke, zal echter ook wel zgn invloed doen gelden. In de week van 12-#19 Dec. zgn van I e r s e k e verzonden 1.300.000 leverbare oes ters, een getal waarbij zich de invloed van het naderend Kerstfeest doet gevoelen. De prjjzen blgven neiging io'u dalen vertoonen en zgn on geveer als volgt: 7275 Kg. 45—48 gld., 70 Kg, 40-44 gld., 65 Kg. 26-30 gld., 56 Kg. 19-22 gld., 50 Kg. 12-15 gld., 40 Kg. 5—7 gld. fiers, en Th. Ct.) Met ingang van 1 Jan. 1902 zal de dienst tijd van het Rjjkstelephoonkantoor te W a a r d e als volgt worden geregeld op werkdagen, van 7,30 tot 8,30 uur voor-, 10,30 uur voor- tot 12,30 uur na-, 2 tot 3 en 5,30 tot 7,30 uur namiddagsop Zon- en feestdagen, van 7,30 tot 8,30 uur voormiddags (Greenwichtjjd). Dezer dagen meldde een onzer corres pondenten dat voor het maken eener haven voor den 7Jawfo"napolder concessie zou zjjn aan gevraagd door de heeren Van Rompu, Visser en Van Hoeve. Naar men ons nader meedeelt, gaat die aanvraag uit van de heeren J. A. van Rompu te Terneuzen, F. van Hoeve en Ph. van Dix- hoorn, beiden te Axel. In eene Vrjjdag te Oostburg gehou den vergadering der Vereeniging van burgemees ters en secretarissen in Zeeuwsch- Vlaanderen W.-DJ

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1