MIDDELRIRGSGHE COtltWT W M ff°. 290. 144° Jaargang, 190i. Maandag 16 December. Pro forma peilingen. I)ezo cintrant verschijnt dagelijks, met iw^zoudoring van Zon- on Feestdagen, Prijs, por kwartaal, aoowel voor Middelburg al3 voor a.le plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Afzonderlijk6 nummers kosten 5 eent, THERMOMETER EW VEKWACHTIK©. 14 Dec.: 8 u. vin. 40 gr., 12 u. 41 gr., av. 4 u. 41 gr. F. Verwacht: matige O. wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advartentiaa20 cont por regel, ©eboorte-, dood- en alls andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reelamos 40 eent per regel §roote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot _de plaatsing van advertentien en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algsmaeese A€?w<DS-£®M6?€«^is?eBw DBS HAR S.S. 2«S, Am9É«rd»aa, Bij deze courant behoort een Bijvoegsel Vooral des Menschen ondeugd is Misleiden.- Dantb. Dat bij het stadium van natuurlijken en staatkundigen mist eu storm, waarin we thans leven, dikwerf naar den juisten koers wordt gepeild, is begrijpelijk en dat al dat peilen nog niet kan beletten, dat zoowel menig stoomschip als het schip van Staat nu en dan aan den grond vaart, is helaas ook al geen nieuws. Maar wezenlijk nieuw en bepaald origineel mag het denkbeeld heeten expres peilingen te laten verrichten, teneinde iets dat op den goeden weg was, opzettelijk te doen stranden. Rn dat denkbeeld komt ons zoo nieuw voor, ilat we voor zooveel stuurmanskunst meenon even de aandacht der lezers van dit blad te mogen vragen. Hei kunststuk, waarop wij de aandacht wens hen te vestigen, vinden zij opgötee- kend in de Memorie van Antwoord op het IXde hoofdstuk (Waterstaat) voor het dienstjaar 1902, rakende de verbetering van den waterweg van Dordrecht naar zee. Tot recht begrip daarvan mogen een paar aanteekeningen hieraan voorafgaan Zooals bekend, is bedoelde verbetei'ing nog voor enkele jaren met de uiterste zorg door eene eminente, afzonderlijk daarvoor benoemde staafcscommissio onderzocht en in kaart gebracht. Rn het mag even bekend heeten dat die commissie, zoowel op grond van eigen ervaringen als krachtens vroe ger daarover uitgebrachte rapporten, in over weging heeft gegeven, dien waterweg af doende te verbeteren, door van uit Oolt- gensplaat in N. O. richting een strekdam uit te brengen, die den ebstroom zal opvan gen en daardoor het Hellegat tot een blij vend regelmatig en diep vaarwater maken. En niemand dacht dan ook beter of, nadat de zaak aldus afdoende van alle zijden was bezien en men het volkomen eens was over hetgeen voor de verbetering noodig was, en de vorige kamer met bijna algemeene stemmen den wensch had uit gesproken, dat die verbetering alsnu spoedig zou worden ter hand genomen, er thans van Regeeringswege ook bepaalde voorstel len zouden worden gedaan, hoe zij dacht die verbetering tot stand te brengen. Nu, dat zal de Regeering dan ook doen, maar daarvoor moeten eerst, zegt bedoelde Memorie van Antwoord en hier begint het kunststuk nieuwe peilingen en op nemingen worden gedaan. Natuurlijk begrijpt niemand waartoe die nieuwe peilingen en opnemingen moeten dienen, aangezien deze nog slechts kort te voren door zeer bekwame mannen zoo minitieus mogelijk hebben plaats gehad. Maar de Regeering heeft deze vraag voor zien en zegt, in antwoord daarop en hier komt de pointe, het fijne van het kunststuk wel, waarde heeren, omdat in dien tusschentijd dat vaarwater immers weer zoo veranderd is dat men „alvorens in zijn vollen omvang te kunnen beoordee- len wat in deze zal behooren te worden gedaan, sommige gedeelten van den Wa terweg, zoowel ten aanzien van de vroe gere en de thans nog altijd voortgaande veranderingen, als wat den tegenwoordigen toestand betreft, moet worden onderzocht." Bravo, bravissimo Daartegen valt niets te zeggen. C'est clair comme du chocolat Dat de Staatscommissie en de hemel weet hoeveel andere commissiën en deskundigen al ontelbare malen onweerlegbaar hebben aangetoond „wat in deze zal behooren te worden gedaan", doet niets ter zake. Men kan toch geen voorstellen doen of men moet precies weten hoe het vaarwater op dit oogenblik is. „Immers", zegt de Memorie van Antwoord verder, „de toestand van de geulen en vaar waters van het Hellegat is zóo veranderd en steeds zóo veranderlijk, dat vorige op nemingen niet meer kunnen dienen voor het beoordeelen van hetgeen hier eventueel zou zijn te verrichten en de geldelijke ge volgen daarvan". Prachtig, in een woord kostelijk Dus, nieuwe peilingen en nieuwe opne mingen, dienende voor eene studie, die, zooals reeds bij voorbaat wordt gewaar schuwd, in haar geheel geruimen tijd zal kunnen duren. En wanneer dan op grond van die nieuwe, geruimen tijd vorderende, studie nieuwe voorstellen zullen zjjn gedaan ter verbete ring van den bewusten waterweg, ja, clan is natuurlijk dat drommelscke Hellegat, met zijn zoo veranderlijke geulen en vaarwaters, weer zóó veranderd, dat men onmogelijk op die voorstellen kan ingaan, zonder nieuwe peilingen en opnemingen te doen verrichten. Wij vragen u in gemoede, waarde lezer, is dat niet kostelijk gevonden? Kunt go u staatmansbeleid voorstellen van nog peil- loozer diepte dan deze eeuwigdurende peilinginventie Is er, vragen wij u, schooner cirkelgang mogelijk En is hier niet door bescheiden waterstaatsambtenaren het 'perpetuum mobile uitgevonden, waar naar zoovele wijzen eeuwenlang tevergeefs hebben gezocht O, DanteJ wel mocht ge zeggen, dat misleiding vooral des Menschen ondeugd is Met den nieuwen koers der Tweede ka mer zijn wij nog maar weinig bekend, en er zijn er die beweren dat dat Hooge Staatslichaam zelf zijn koers nog niet heeft gevonden. In dat geval hopen wij van harte, dat zorgvuldige peilingen haar den juisten weg mogen leeren vinden. Maar wat hiervan ook zij, dit staat vast dat het peil der Tweede kamer te hoog staat, dan dat 'zij blindelings in den strik zou loopen, haar ten deze door Waterstaat gelegd, en dat zeker de moedige kampioenen voor het verbeterd Hellegat, die gelukkig nagenoeg alle ook in deze Kamer weer zit ting hebben genomen, protest zullen aan- teekenen tegen deze pro forma peilingen en tegen de maar al te doorzichtig kunst matige wijze, waarop hierdoor de Minister van Waterstaat een landsbelang tracht ter zijde te schuiven, welks afdoening de vorige Tweede kamer bijna unaniem urgent heeft verklaard. VAN B. Middelburg 14 December. Kameroverzicht. Zitting van Vrjjdag. Het onderwjjs-debat werd heden door de Kamer hervat en gesloten. Was er Donder dag nog al over het hooger onderwjjs gespro ken, van daag waren de manneu van het lager en middelbaar onderwgs aan het woord.Vooral heer Ketelaar roerde zich geweldig. De afgevaardigde voor Amsterdam had bjjna bg alle artikelen, die in discussie kwamen, iets zeggen. Hier had hg een opmerking te maken, daar een wensch te uiten, bg een vol gend onderwerp hield hg een formeele rede voering, kortom, in onderwgs zaken scheen hg de alwetendheid bjjna bereikt te hebben. En zekerheid, waarmede hg optrad, de leven dige gebaren, die de improvisatie's gewoonljjk vergezelden Het was hem aan te zien, dat het heden nu eens zijn dag was, dat de Kamer hem toebehoorde, en de minister nu eens rekening en verantwoording schuldig was van zijn onderwgs aan hem, den geachten afgevaar digde voor Amsterdam V. Dat was duidelijk voor een ieder, die het debat van heden volgde. De toon der besprekingen verraadde echter maar zeer zwak een oppositie klank. Van weerszijden was men uiterst welwillend. Een welwillendheid, bgna gemoedelijkheid, die zich ook tot de socialisten uitstrekte. Of men den heer Melchers, den meest opgewonden der socialisten, of den kalmen heer Pompe van Meerdervoort hoorde, in bedaarden betoogtrant van beiden was geen verschil te constateeren Nu, de minister draagt hiertoe zeker veel bjji door zjjn aardige manier van repliek, zijn onderhoudende scauaeries," zjjn gezellig docee- ren. Het kleine mannetje, met den karakte> estieken kop, dat men, altjjd gevolgd door een paar vleugel-adjudanten, soms door de kamer heenen kan zien tippelen, met keurige kleine stapjes, die uitermate goed bg het kleine lichaam passen, welnu, dit mannetje, geduchte premier, deed ons in de laatste dagen meermalen denken niet aan een strjjder, maar aan een vraagbaak, als een persoon, die sailer vriend" is geworden. Voor niemand maakt hg een uitzondering. Schaper zoowel als Helsdingen kloppen bjj hem aan, en hjj is tegen hen even welwillend als tegenover Goeman Borgesius of Druckér. Inderdaad van de mate van tact van den premier is niet te veel gezegd. Hij verstaat de kunst met »de kleyne luiden" om te gaan. Wie daarvan nog niet overtuigd is, kome eens een kijkjo nemen op de tribune enover- tnige zich. Hjj zal zich de moeite wel beloond vinden. Maar nu het debat. Dit liep over middel baar en lager onderwgs in al.zgn schakeen"ngen. Meestal kwamen hier locale; belangen ter spra ken. De subsidie, die de H. B. School te Amers foort hoog noodig heeft, zal met,; 5000 verhoogd worden een vriendelijkheid van den minister, die anders liever een H. B. School te Hilver sum had opgericht, wat nog in zjjn voornemen ligt. Verder wenken, wenöchen en toezeg gingen aangaande de industrie-scholen, am- bachtsonderwgs, vakscholen, wat een menigte sprekers in het veld bracht. Van algemeen belang is echter de verklaring van den minister omtrent de uitvoering van de leerplichtwet. De heer Pompe van Meerdervoort wenschte een spoedige herziening van de wet. En als het kan, zoo mogeljjk dadejjjk partieele wij ziging, teneinde kinderen van Mei tot No vember in de gelegenheid te stellen iets in de kosten van het ouderlijk huishouden bg te dragen. Thans, moeten zjj naar school; ver valt de dwang, dan kunnen ze wat voor den kost verdienen. Dit advies was niet naar den smaak van den heer Van der Zwaag, die b. v. wist te vertellen, dat er in Zeeland vele rjjke boeren wareD, die wat gaarne deze kinderen zouden willen «uitznige of «uitbuiten" het juiste woord is mg ontgaan -- en daarom geen verzwakking van den leerplicht wenschte. Dezelfde gedachte was de heer Melchers toegedaan, die versterking van den leerplicht wilde in den vorm van verplichte schoolvoe- ding en kleeding. De heer Ketelaar wenschte een eerste prak tische proef. Wat was nu het antwoord van den minister Eenvoudig dit: hjj zal de wet «eerljjk en royaal uitvoeren". Het is een moeiljjk dilemma, waarvoor hjj geplaatst is. Zooals hg ons zeide: •wordt de wet te sterk aangeschroefd, dan verwijt men mij, dat ik haar onmogelijk wil maken voer ik daarentegen haar «slaphandig" uit, dan kan men zeggenhjj wil de wet, die hem eerst niet aanstond, toch maar behouden." Hg zal zich daarom voorshands aan een eer- ljjke en royale uitvoering houden, verder den 127 arrondissements-schoolopzieners in ons vaderland een vragenlijstje sturen en naar de in te komen antwoorden handelen. Dat was alles wat de minister ons hierover te zeggen had. Maar wij zouden ons sterk moeten vergissen, indien de «royale en eerlijke uitvoering" niet spoedig op een intrekking of zeer grondige wijziging der wet uitloopt. De minister manoeuvreerde heden met die 127 schoolopzieners ten bewjjze, dat hg er nog niet genoeg van weet, om een beslissing te nemen. Over een Jaar zullen die 127 autori teiten hem wel een bepaalde opinie geschon ken hebben. Daarover zjj men niet ongerust. Hiermede werd het debat over de afdeeling onderwgs gesloten. Van avond «oorlog," en morgen zitting. UIT STAD EN PROVINCIE. In het gewone lokaal werd Vrijdagavond eene vergadering gehouden van de leden der coöperatieve broodbakkerjj De Broederband alhier. Voorzitter was A. Sneevliet en een honderd tal leden was opgekomen. Bljjkens het door den secretaris uitgebracht verslag over het boekjaar 1900—1901 neemt het ledental elk jaar toeop l November 1900 bedroeg het 781. Dit is in den loop van het jaar met 83 gestegen, nl. 50 te Middelburg en 33 te Vlissingen. Door ver trek en om andere redenen verlieten te Mid delburg 19 en te Vlissingen 33 personen de coöperatie, zoodat het juiste aantal leden op 31 Oct. H. 812 bedroeg, 585 te Middelburg en 227 te Vlissingen. Het verslag werd ónder dankzegging goed gekeurd. Daarna was aan de orde de vaststelling van het dividend. Bljjkens de rekening en verantwoording be droegen de ontvangsten en de uitgaven het afgeloopen boekjaar 52.332.03, met een saldo van 777.10. Onder de ontvangsten komen de volgende cjjters voorbroodverbruik f 47.586.74®, be schuit 627.415 en tarwebloem 213.82'. Onder de uitgaven komt als werkloon van het personeel 5939.04 voor. De winst heeft bedragen 6144.94. Het bestuur stelt voor die te verdeelen als volgt70 losBe goederen, 3 vaste dito, 3 aandeelen kapitaal en Va deel in de reservekas. Voor de leden verbruikers bljjft dan over 3723.70. Na bespreking werd het bestuursvoorstel met overgroote meerderheid van stemmen aangenomen. Bepaald werd dat het dividend voor de leden-verbruikers 7 zal bedragen, dat gezellen in de bakkerij zullen genieteii een premie van 10 per hoofd of samen 110 en dat de resteerende 198.47 zullen worden gestort in het ziekenfonds, waaruit den leden, die door ziekte tot werkloosheid verplicht zijn, gratis brood wordt verstrekt. Daarna had de verkiezing plaats van drie bestuursledenherkozen werd het aftredend lid I. van Slugs en in plaats van de aftredende leden G. Overweel en P. van Sorge werden gekozen H. du Boia en C. J. Riemens. In plaats. van H. du Bois, als commissaris aan de beurt van aftreding, werd gekozen J. A. Beckers. Eindeljjk deelde de voorzitter mede dat met Kerstdag weer zal gebakken worden in de herbouwde bakkerij te Vlissingen. Op de te Utrecht gehouden tentoonstel ling van 'de vereeniging Ornithophilia heeft de heer B. Neelmejjer uit Middelburg met zjjn duiven de volgende eereprjjzen behaald een kunstvoorwerp in brons, uitgeloofd door den heer D. Pel te Arnhem, voor de beste inzending Hollandsche kroppers, toebehoorende aan een lid van Ornithophiliatevens lid van den Noderlandschen Sierduivenbonden een zil veren medaille of 5, uitgeloofd door den heer C. A Hacken berg, te Serooskerke, voor de beste inzending Hollandsche kroppers. Nog behaalde de heer Neelmejjer den volgen den eereprjjseen zilveren medaille, uitgeloofd door de Hollandsche pluimveeclub Ornis voor den besten Pommerschen kropper, doffer. e heer C. A. Hackenberg, van Seroos kerke, behaalde den volgenden eereprjjseen zilveren medaille of 5, uitgeloofd door den heer B. Neelmejjer te Middelburg, voor de beste inzending Engelsche kroppers. Bg de bekroningen behaalde het Hoender park Zeelandia een tweeden prijs voor heDnen en een eersten prjjs voor Pleymonth Rocks, koekoek, oud, hennen. In deze afdeeling behaalde de heer B. Neel mejjer de volgende prjjzenvoor Hollandsche kroppers, geel, rood, en iedere andere kleur- roeken, doffers, en blauw,len en 2en prjjs; duiven Isabella en blauw, len en 2en prgs Hollandsche kroppers, bont in zwart, geel en rood, doffers, en zwart, len en 2en prgs duiven, zwart en geel, len en 2en prgs; Hollandsche kroppers, bont in blauw en iedere andere kleur, doffers, Isabella en zilver, len en 2en prgsduiven, Isabella en zilver, len en 2en prjjs Pommer- sche kroppers doffers, len prgs; en duiven in prjjs, Bovendien behaalde de heer Neelmejjer nog 7 lagere prjjzen. De heer C. A. Hackenberg behaalde met zjjn duiven 3 eerste prjjzen en verschillende In 't geheel behaalde de heer Neelmejjer, met de hierboven-genoemde prjjzen3 eere prjjzen, 7 eerste, 7 tweede, 5 derde en 2 vierde prjjzende heer Hackenberg, 1 eereprjjs, 3 eerste, 1 tweeden, 2 derde en 1 vierden prjjs. De heer M. J. de Jonge Mz. uit Goes be haalde een eere-prjjs, een zilveren medaille of f 5, uitgeloofd door den Nederlandschen konijnenhond, voor de beste Belgische reus, voedster met jongen (afd. konjjnen)een lsten prgs voor Belgische reuzen, voedsters, met jongen, en een tweede voor Belgische reuzen, jjzergrauw, rammelaars. De heer Rottier behaalde voor konjjnen twee 2e prjjzen. Uit Vlissingen- ln de Vrydagavond, onder voorzitterschap van den heer H. L. Hermans, gehouden alge- me vergadering der vrjjzinnige kiesvereeni- ging Algemeen Belangwerd tot candidaat voor het lidmaatschap van den raad gesteld de r A. E. Dudok van Heel, met 31 van de uitgebrachte 42 stemmmen. Met algemeene stemmen werd de heer B. Th. Avenarius tot bestuurslid gekozen. groot was de Vrjjdagnacht per sneltrein aangebrachte, voor Engeland be stemde, mail. Ze bestond uit 492 zakken. Voor het Natuurkundig Gezelschap aldaar trad wjj hebben het reeds in 't kort gemeld Dinsdag op de heer H. Tjjdens, technoloog aan de Kon. Maatschappij De Schelde met een lezing over «Oxidatie- en Verbrandingsver- schjjnselen". Als inleiding behandelde de spre ker de moleculen, hare grootte, hare snelheid van beweging, wat zooveel mogeljjk door proeven werd verduideljjkt, om te komen tot de waarheid, dat warmte geen stof, maar arbeidsvermogen dor moleculen is. Het oxi deeren van verschillende metalen werd bespro ken en meteen bewezen, dat bjj oxidatie en verbranding niet alleen niets verloren gaat, maar de massa van het lichaam zelfs toeneemt. Aangetoond werd dat verbranding niets anders is dan snelle oxidatie, onder ontwikkeling van Jicht- en warmte-verschjjnselen. Op de samen stelling der dampkringslucht werd gesvezen, en door proeven op fosfor en jjzer de werking van zuurstof aangetoond. Is in 't algemeen da zuurstof het werkzame, levendmakende deel van den dampkringals tegenstelling diende, dat die zuurstof doodeljjk werkt op sommige bacteriën, en hierin gevonden wordt een reactie op zuurstof van fabelachtige gevoelig heid. Het zou ons te ver voeren de geheole lezing van den heer Tjjdens zoo te ontleden wjj zullen de verschillende onderdeelen kort aan stippen. De brandstoffen, vaste, vloeibare en gas vormige, werden behandeld, alsmede hunne calorische waarden, en wat de oorzaak is, dat. de warmte in die stoffen is vastgelegd. Met enkele woorden werd iets medegedeeld over hooge temperaturen, hoe men die ver- krjjgt en hoe ze gemeten worden Segerkegels werden daarbij vertoond. De heer Tjjdens vergastte zjjn toehoorders op een hoogat- interessante proef met theriniet. Een vuur regen verspreidde zich door de zaal en een zware klinknagel werd in zeer korten tjjd wit gloeiend. Jammer, dat de vuurregen maar betrekkeljjk kort duurde, want de aan wezigen konden beat, in de koude, tochtige zaal, een beetje vrjje warmte verdragen. En als men dan hoort van temperaturen van dui zenden graden, waarvan men niets voeltlijkt het wel op het drinken uit een Tantalusbeber. Een matig verwarmde zaal toch brengt de hoorders in aangename stemming. Ten slotte vertoonde de heer Tjjdens eene collectie fraaie lichtbeelden, voorstellende o. a. electrische ovens, apparaten voor rookgas- onderzoek, spiritus- gasovens. enz. Een woord van dank, door den voorzitter uitgesproken, was zeker niet misplaatst voor vele moeiten, zorgen en kosten, die de heer Tjjdens zich had getroost, om geheel belangloos voor het gezelschap op te treden. En daar de heer Tjjdens een -tfeliat van demon stratiemateriaal door gebrek aan tijd niet of slechtB even kon gebruiken, werd zoo schreef men ons ten slotte de wensch uitgesproken, dat de spreker ter gelegenertjjd zou te vinden zjjn nogmaals voor het gezelschap op te treden. Door de zangvereeniging Excelsior te Goes werd Vrjjdagavond in de Prins van Oranje een soiree gegeven, die ook voor het publiek toegankelijk en flink bezocht was. Zang en tooneelspel wisselden elkaar af. Der Greis en Danklied zu Gott, beiden van HaydnDorf Idylle en In lagen der Rosen van Von Weinzerl, werden goed en vrjj zuiver gezongen Jammer, zegt onze berichtgever, dat dit van 'ttooneel geschiede. Hoewel de couDsen ge sloten waren, klonk de zang toch dof en ging daarvan veel verloren. Bovendien is het ver moeiend zingen. Wjj zagen weer een oude bekende aan de piano; dat deed ons voor Excelsior genoegen. Opgevoerd werden Mams de Snorder van Rosier Faassen en Mevrouw is op Reis van Jaha. Beide tooneelatukjes werden verdienstelijk gespeeld en hadden veel succes. Bij het laatste werd hartelgk gelachen. - ln de week van 5—12 Dec. zjjn van I e r s ek e verzonden 750,000 leverbare oes ters tegen de volgende prijzen70 Kg. 42—48 gld., 65 Kg. 26-30 gld., 56 Kg. -23 gld., 50 Kg. 12-16 gld., 40 Kg. 6-1 ,d. Wgl de oesters van de onder Herkingenen Oude Tonge gelegen banken het in vetheid van visch verre winnen van die van de Ier- sche banken, komen elke week tal van koop lieden van Ierseke eerstbedoelde koopen. Er is veel vraag naar eene soort oesters, die f 40,— per 1000 stuks gelden tweede soorten werden verkocht voor f 25,— de 1000. Nog steeds heeft er een drukke verzending plaats naar Engeland, België en Holland. Naar wul ken was veel vraag, doch tengevolge van het ruwe weder was er geen aanvoer. (Iersen 'Ih. Ct.) Gedurende de bietencampapgne werden in I e r 8 e k e op de haven aangevoerd 1.278.074 kilogram pulp en 3.668,390 kilogram bieten. Het aantal voeren bieten bedroeg 2813, waarvan het zwaarste 2315 kilo en het lichtste 65 kilo woog. Het hoogste aantal voeren per dag was 134 en het kleinste aan tal 1 voer. (G CrL) Men meldt ons uit S t. M a a r t e n s d jj k. Een hoogaars, komende van Bergen op Zoom, geladen met pulp en bestemd voor Wemelr dinge, is Donderdag avond in de Ooster- Schelde op de hoogte van den Dorachwanlek

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1