MIDDELRIIRGSCHE COURANT. Dinsdag iO December. Pï°. 291. 144 Jaargang. 1901. Deze conrant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a,ie plaatsen in Nederland franco p.p., f 2„- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERNOHETEB EN VERWACHTING. 9 Dec.8 ti. vm. 46 gr., 12 n. 48 gr., av. 4 u. 45 gr. F. Verwacht: matige tot k'raohtóge- W. w'ird, zwaar bewolkte- lucht, buiig weder, weinig verandering in temperatuur. Advertentien20 cent per regel, ©eboorte-, dood- e» alle andere familieberichten ®a Dankbetuigingen vaa 1—7 regelt, 1.50; elke regel meer 20 cent. Keclamea 40 oent por regel Steoote letters naar do plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentien en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Aïgwsïaee» A. DJR 3LA 53ÜS Asaa., BS.Si. Ve^pfoaffgwssS SS®,. As-aaèerdïissa, Rij deze courant behoort een Bijvoegsel Middelburg 9 December. Veroveringspolitiek. Wij leven in den tjjd van groote en van vreemde woorden. De minister van binnen- landeche zaken is er meester in en heeft dat meesterschap dikwjjls genoeg doen gelden, waar de beweging moest worden gaande gehouden tegen de liberalisten. Zonder kennis van het Grieksch zjjn de staatsstukken, die van minister Kuyper uit gaan, haast niet meer te begrjjpen. Een gewone zaak, als bevordering van een meer practische richting bjj het onder wjjs, wordt omgezet in vrjj making van intellectualistische hypertrophie. Maar niet alleen de Kabinetsformeerder maakt zich aan dat misbruik van groote en dikke woorden schuldig. Ook de socialisten, die imperialisme, kapitalisme, militairisme om de haverklap gebruiken. Het woord imperi alisme by voorbeeld, wanneer zy eenvoudig niets anders willen dan opkomen tegen de gewelddadige veroveringspolitiek, die vroeger in Indië wel is gevolgd, en welke ook de vrjjzinnig-democraten ten sterkste bestrijden- Vooral het imperialisme is aan de orde van den dag. De ellendige politiek van de Engelsche regeering, die ter wille van de vorming van een groot rjjk, met voldoende hulpbronnen voor de sterk vermeerderende bevolking, haar gebied in Zuid-A frika gewelddadig vergroot, beeft dien naam algemeen, maar tegeljjk alge meen gebaat gemaakt. En waar als drjjfveeren voomameljjk zich deden zien zucht naar goud en diamanten, daar treedt de begeerte naar geld en winst in zóo hateljjken vorm aan den dag dat de algemeene afschuw van veroveringen, door dat streven nagejaagd, steeds sterker is geworden. Voor de sociaal-democraten bestaat er nu een belang, zich als de eenig ware en eenig standvastige bestryders van het imperialisme voor te doen. Het valt hun inoeiljjk, waar ook de vrjjzinnig-democraten, zooals bekend is, tegen gewelddadige veroveringspolitiek kracht dadig optreden. Van die zijde werd eveneens de uitbreiding van de bemoeiingen met Nieuw-Guinea afge keurd en bestreden, toen bet nog tijd was. Thans daartegen op te komen, zooals de sociaal-democraten bij de laatste Indische be grooting deden, nu bet besluit is gevallen, kan niet als ernstige politiek worden beschouwd. Het doel was dan ook bljjkbaar niet recht streeks resultaat te verkrjjgen, maar een wa pen in de hand te hebben tegen allen, ook vrjjzinnig-democraten, die met hen niet konden vnedegaan. Niet zeer handig gaf de beer Van Kol her haaldelijk te kennen, dat het de bedoeling was de namen te boekstaven van hen, die zjjn meening niet deelden. Daarmede gaf hjj te vens een gereede verklaring voor het feit, dat een motie, gesteld om afkeuring te be tuigen van »landroof in Nieuw-Guinea", on mogelijk anders dan wegens party-oogmerken kon worden gestemd." Immers waar de beer Van Kol zeifin over weging had gegeven, Nieuw-Guinea maar aan Duitschland of Engeland af te staan om daar mede Transvaal te helpen, daar lag toch zeker daarin de erkenning van onze rechten die het gebruik daarvan toch nooit als landroof kan doen bestempelen. Gewelddadige veroverings politiek zal ons land in Indië evenmin als ergens elders mogen voeren. Niemand ontkent, dat onze bezittingen ons, of de Oost-Indische Compagnie, in wier rech ten wjj zjjn getreden, dikwjjls langs den weg van geweld, en misschien ook wel van bedrog, zjjn aangekomen. Maar deze toestand, die nu eenmaal vele jaren, zelfs eeuwen bestaat, legt ons onvermjjdeljjke verplichtingen op tegen over de arme en door inlandscbe vorsten dik wjjls uitgezogen en mishandelde bevolking. De minister van Koloniën deed een verbaal, dat op een der eilanden, die onder ons gezag staan, een der vorsten zjjn vermaak er in vindt, arme onderdanen te pjjnigen door hun kleederen met petroleum te begieten en deze in brand te steken. De wedren om den dood te ont komen, door te snellen naar de rivier, die red ding kan brengen, is een genot voor dezen modernen Nero. Mag een Nederland sche regeering dat ge doogen Ligt daar niet een taak der men- scheljjkheid, als wier verdedigers ziob de sociaal-democraten steeds zoo bjj uitstek heb ben voorgedaan? Maar als dat zoo is, dan lean ingrjjpen van onze regeering ook met gewapende macht niet als imperialisme en militairisme. worden ge brandmerkt, indien bet zich dan ook daartoe bepaalt, maar niet de kracht van ons land over schat en evenmin bemoeiziek opgetreden wordt. Daarvoor bestaat bij deze regeering een ge vaar, waartegen waarschuwing noodig is. Het Christendom van de Calvinisten is niet een zachtzinnig, maar een strijdlustig en strjjdvaardig belijden. Zjj doen meer denken aan de mannen van bet Oude Testament, dan aan de evangelie prediking der liefdeen niet toevallig is bet, dat bet optreden van dit Kabinet gepaard gaat met groote verbooging van de militaire lasten in Indië zoowel als in ops land. Waak zaamheid bljjffc dus ten deze plicht, die het best wordt betracht, als men niet elk oogen- blik onraad roept, wanneer er nog geen gevaar dreigt. Het zal, vreezen wjj, spoedig genoeg bljjken, dat bet aanvallend karakter der Calvinisten zich in de koloniale politiek zal doen bespeu ren, vooral wanneer de door de «regeering" ge steunde zending, op dien steun vertrouwend zich krachtig gaat uitbreiden. Niet de eerste keer zou het zjjn, dat de ;ending tot veroverings-politiek had gedreven. V. D. ÜIT STAD EN PROVINCIE. De tegenspraak van het Hbld. betreffende onze mededeeling zooals wjj opmerkten uit eer goede bion verkregen dat bet bericht over onderhandelingen tot overname van de Zeeland door de Exploitatie-maatschappij, onwaar was, luidt in haar geheel als' volgt Van andere zijde merkte men op, dat reeds sinds twee jaar onderhandelingen zijn geopend over de route. Intusschen seint onze correspondent te Rot terdam het volgende »»In antwoord op de Middelburgsche Courant, die beweerde dat van ons berioht omtrent de overname van de maatschappij Zeeland door de exploitatie-maatschappjj geen woord waar zou zijn, zij gemeld dat dit blad blijkbaar verkeerd is ingelicht. Wel is waar hebben de obligatiehouders van de Zeeland zich niet kunnen vereenigen met de voorwaarden waar op de Staatsspoor tot die overname geneigd was, maar de onderhandelingen zjjn nog niet afgebroken en zullen waarscbjjnljjk wel tot een overeenkomst leiden."" Na deze pertinente verklaring doen wij het zwjjgen ertoe, bet aan onzen zegsman over latende zjjne, aan ons gedane, bewering al of niet nader te staven. Maar eene enkele opmerking moet ons, in verband met de ervaring, onzerzjjds hierbjj weer opgedaan, uit de pen. Honderd malen wordt een blad een verwjjt gemaakt, wanneer in zijne kolommen een onjuist of minder juist bericht voorkomt. Waarom niet eerst geïnformeerd wordt dan opgemerkt Afgescheiden van de kwestie of daartoe, bjj bet gejaagde en bet haastige van couranten- arbeid, die binnen zekeren tjjd gereed moet zjjn, gelegenheid bestaat, wat bjj afwezigheid van officieele of officieuse personen ook dik wijls niet het geval is, kwam bet ons zeer vaak voor dat, informeerden wjj naar de juiste bron, ons bleek dat wjj tegelijker tjjd voor andere bladen de kastanjes uit bet vuur haalden en dezen ook werden ingelicht omtrent zaken, waarvoor wjj ons moeite getroostten om juiste mededeelingen te ontvangen, maar waarvan zjj in het geheel niets wisten. Dat liet men dan als »billjjk" doorgaan Dat weerhield ons wel eens om uit de offi cieele bron te putten. En deden wjj dit tocb, dan werden wjj meer malen met een kluitje in bet riet gestuurd, half of niet naar waarheid ingelicht en ge bruikte men ons om een dementi in de wereld te zenden, dat niet op goede gronden rustte. In hoever dit bjj het hiervoren genoemde het geval is, weten wij niet; maar zjj, die vaak een redactie een grief ervan maken dat zjj niet al tjjd vooruit naar de juistheid der tjjdin- gen informeert, weten nu wat daartoe de aan leiding is. De vaak officieele waarheid wordt bovendien dikwjjls verborgen, om goede redenen. Als men ons dit dan slechts dadelgk openhartig zeide, dan wisten wjj waaraan ons te bonden en beter te doen met te zwjjgen. Enkele zeer te prjjzen uitzonderingen daar gelaten, is men nog niet algemeen doordrongen van de waarheid dat een eerljjke pers, die haar taak ernstig en waardig opneemt, een goede steun kan wezen, maar dat men haar dan ook met vertrouwen moet tegemoet treden. Haar arbeid is niet onfeilbaar. Dit kan trouwens niet anders. Daarvoor is 't menschenwerk. Daarvoor is het meestal te moeiljjk om goed op de hoogte, van feiten te komen, do juiste toedracht van gebeurtenissen te vernemen. Daarvoor is zij zelve te veel afhankelijk van medewerkers en berichtgevers, die ook, zonder het te willen, vaak dwalen. Daarvoor moet zjj ts veel inlichtingen vra gen en trachten te verkrjjgen. Maar baar werk zal er zeker niet beter op worden als men haar niet zooveel mogelijk met welwillendheid de behulpzame hand biedt. Die hulp kan ook dc. waarheid en de geschie denis van den dag ten' goede komen. Bjj bet bestuur cler Yereeniging De Am- bachisschool alhier bestaat zooals onzen lezers uit het verslag van de jongste gemeente raadszitting bekend kan zjjn bet voornemen i om 12, 13 en 14 Deceihber ten raadhuize eene tentoonstelling te houden van de voorwerpen en teekeningen welke onlangs geëxposeerd zjjn geweest op de Haagsche tentoonstelling van ambacbtsonderwjjs. Onder hetgeen daar ter bezichtiging werd gesteld maakte de Middelbnrgsche inrichting geen slecht figuur en bet is gewensebt dat ook beoefenaars en bevorderaars van bet hand werk in onze stad en omgeving eens zien wat tot dusver met beperkte krachten en hulp middelen bereikt is. Te meer is dit het geval nu stappen gedaan worden om aan het ambachtsonderwgs alhier meer uitbreiding te geven en de nuttige Yer eeniging aan meer steun groote behoefte heeft. Wjj vestigen daarom de aandacht onzer lezers op deze tentoonstelling, niet het minst die van oudera, die voor hunne zonen een dergelijke opleiding begeeren. - Wegens te geringe inteekening gaan de abonnements-voorstellingen, die het Hollandsch 1 ooneelgezelschap, onder het bestuur van de beeren Barendse, Verhagen en Potharst, ver- neinens was te Middelburg te geven, niet door. Wjj hebben het wel gevreesd. Na de ervaring, in den laatsten tjjd door onze stadgenooten met zulke voorstellingen opgedaan, is het niet te verwonderen dat de lust tot inteekening is verflauwd. Wjj vinden bet echter jammer voor bet gezelschap, dat zooveel goeds heeft. -De beden alhier gehouden collecte voor de Roomsch Katholieke armen heeft opge bracht 188.39®. Te S t. L a u r e n s is Zaterdag avond de twintigjarige zoon van den landbouwer J. H., op eene noodlottige wjjze om het leven gekomen. jj het invallen van de duisternis was hjj naar de weide gegaan om een paard te halen. Dat hij niet dadelgk terugkeerde, verwonder de de huisgenooten geenszins, daar bet dier zich gewoonljjk niet gemakkeijjk liet grjjpen. Toen bet echter wat lang duurde, de jongen terug kwam, gingen ook een paar andere zoons naar de weide, doch zagen bun broeder niet. Meenende dat deze, wat meer gebeurde, bjj een kennis in de buurt was, keerden zjj met bet paard huis waarts. Geruimen tjjd later was hun broeder echter nog niet terug en bjj navraag bleek tevens dat hjj bjj niemand in de buurt ge weest was. Toen pas begon men aan een on geluk te denken en nogmaals ging men naar de weide. Na die tevergeefs geheel doorzocht te heb ben, bemerkte men eindeljjk in eene sloot bg een hoek van de weide een paar drjjvende klompen en weldra vond men daar het ljjk met eene vrjj diepe wonde aan bet hoofd. Stellig had de ongelukkige het paard naar dien hoek gedreven, ten einde het daar beter te kunnen grijpen en beeft bg waarschijnlijk van bet dier een slag gekregen, die hem be wusteloos of wellicht dood in het water deed storten. Niemand beeft tenminste hulpgeroep gehoord en de sloot is bovendien vrjj ondiep. De ouders verliezen in hem een oppassende zoon. Het ongeval wekt dan ook algemeene - Door de sehietvereeniging Nut en Genoe gen te Biggekerke werd in een Vrijdag avond gehouden vergadering besloten de koninkljjke goedkeuring op bare statuten aan te vragen, om daardoor later van de door bet Rjjk verstrekte geweren en patronen gebruik te maken. In dezelfde week is aldaar een afdeeling van de vereeniging Volksweerbaarheid opgericht, in eene vergadering, welke geleid werd door den heer P. Florusse, die in 't kort het doel en 't nut van Volksweerbaarheid uiteenzette. Aanvankeljjk hebben zich circa 40 leden aangesloten, waaronder alle leden van genoemde sehietvereeniging. Uit Goes scbrjjft men oub Bjjna geheel gevuld was Zaterdagavond de ruime schouwburgzaal in de Prins van Oranje ter bjjwoning van de voorstelling door de Rotterdamsclie Onderwijzers-tooneelvereeniging van bet abel spel van Esmoreit en van De Wiskunsle- ars of t gedlugte juffertje, van Laugendijk. En alle aanwezigen zullen gaarne onder schrijven het gunstige oordeel der Middelburg - sche courant over deze vertooning. Dat was kunst irt den verheven zin.' Vooral de scène in Esmoreit, waarin de koningin, in de gevan genis, baren verdwenen zoon Esmoreit herkent, was aangrijpend schoon. Maar eene analyse is hoog3t moeiljjk ieder toonde zich in zijne of hare rol een kunstenaar of kunstenares. De banale uitdrukking »ze doen voor beroeps acteurs of actrices niet onder," zegt veel te weinig. De vertooning werd ingeleid door den heer A. G. van Djjk, leeraar in de Nederlandsche taal aan de Hoogere Burgerschool alhier, die eenige inlichtingen gaf omtrent de wjjze van opvoeren, en den inhoud van Esmoreit, welke inlichtingen aan velen uit het publiek niet onwelkom zullen geweest zjjn. Onder ademlooze stilte werd de vertooning van het hoofdstuk gevolgd, eene stilte die slechts eenigszins hinder ljjk werd afgebroken door het omslaan der blaadjes van de tekst boekjes. Een stormachtig applaus beloonde de ver- tooners zoowel na Esmoreit als na De Wiskun stenaars. Van heinde en ver, zelfs uit Noord-Beveland, was men opgekomen om de vertooning bg te wonen. Men sehrgft ons De burgemeester van Ovezand, thans ge steund door zjjne collega's van EUewoutsdijk Oudelande, doet weder moeite otü het kantoor van den rijksontvanger van 's-Graven- polder naar Ovezande verplaatst te krjjgen. De zaak is oud en reeds meermalen beeft de beer Mulder vergeefscbe pogingen aangewend voor deze verplaatsing. De kwestie zit hem in een half buisje van het armbestuur, dat men voortdurend goed wil verburen de andere helft is verhuurd. In het belang der gemeenten Baarland, Hoedekenskerke, Nisse, 's-Heer Abtskerke, Gravenpolder en ja ook van Oudelande iB bet niet dat bet kantoor naar Ovezande over gebracht wordtalleen Ellewoutsdjjk en Drie wegen kunnen er iets bij winnen, ofschoon niet veel. Al de gemeenten, wier ingezetenen toch over 'a-Gravenpolder moeten om Goes te bereiken, houden liever het kantoor waar het nu is voor de ontvangers, ambtenaren, deur waarders zou de ruil vele bezwaren mede brengen. Nu ia op dit oogenblik geen huis in 's-G ra- venpolder beschikbaar, maar wat niet is, kan eiken dag gebeuren, en wordt er een onge huwd ontvanger benoemd, dan kan hjj best onder dak. Het is te verwachten dat het request der drie burgemeesters aan den minister van finantiën denzelfden weg zal opgaan als dat van 18851 - Zaterdagavond is een 73-jarige man, J. v. d. P. genaamd en te 's Heer-Hendrik s- kin deren woonachtig, op noodlottige wjjze om het leven gekomen. Hg was naar Goes geweest om inkoopen te doen en ging, toen de avond reeds gevallen was, huiswaarts. Hjj had een met petroleum ge vuld lantaarntje op de borst, dat bjj 's avonds gewoonljjk droeg om aanrjjding door fietsers te voorkomen. Dat lampje brandde. Men vermoedt dat de man gevallen isde inhoud van het lantaarntje over zjjn kleeren is gevloeid en in vlam geraakt, want 's avonds werd het verkoolde ljjk van den man op den weg naar 's Heer-Hendrikskinderen gevonden. Het werd per brancard naar Goes vervoerd. Twee dienstmeisjes, die te half zeven op den weg waren, hadden gekerm geboord doch kon den door het donkerniets onderscheiden. Toen daarop de omnibus naar Wolfaartsdjjk kwam aangereden, waarschuwden de meisjes den koetsier en werd bet ljjk ontdekt, dat onher kenbaar was. Te N o o r d g o u w e is, bg de verkie" zing voor een lid van den raad, de heer M. van Gastel, de eenig aangegeven candidaat, gekozen verklaard. G. de Benoemd tot agent van pelitic te Breda Hamer te R i 11 a n d-B a t b. - Voor den cursus in paardenkennis, welke voor Noor d-B e v e 1 a n d zal gehouden worden te Oortgene en wel des Maandags namiddags in den «Stadswjjukelder", hebben zich 21 personen aangemeld De lessen zullen gegeven worden door den heer Wagenaar, provinciaal veearts op dat eiland. Tjjdens de jongste campagne zyu van Noord- Beveland verscheept40 millioen K.G. suikerbieten en wel gewogen op de verschil lende weegbruggen ±34 millioen K.G,, terwjjl de overige geleverd zjjn op gehalte. Met ingang van l Jan. a.s. wordt de dienstjjd op Zon- en feestdagen van de rjjka- telephoonkantoren te Dreischor, Koe wacht, Poortvliet, SintJansteen en Stoppeldijk vastgesteld op 7.30 tot 8.30 uur v. m. (Greenwichtjjd). De diensttjjden op werkdagen bljjven onver anderd. Te Stavenisse overleed, in den ouderdom van bjjna 92 jaar, de heer O. Dorst Lz., tot vóór weinige jaren burgemeester van die gemeente, Dijkgraaf en V >orzitter van bet waterschap Stavenisse, welke betrekkin gen hjj gedurende een lang tjjdpert vervulde. Met den overledene, die steeds een waardige plaats in de maatschappij innam, is de oudste inwoner van Stavenisse heengegaan. - Het gezin van een metsel aar s-gezel te Terne u zen werd Zaterdag vermeerderd door de geboorte van drie flinke jongens. De toestand van de moeder was niet zeer gunstig. Van een binnenvaartuig; dat Zaterdag de Oosthuis aldaar passeerde, geraakte de knecht met de vingers van zijn rechterhand tusschen schip en sluismuur bekneld tengevolge daar van moest de wijsvinger geamputeerd worden. Uit G r o e d e wordt ons gescbre ven Zaterdag avond had alhier eene uitvoering plaats door het muziekgezelschap van Nieuw- vliet. De verschillende nummers werden zeer verdienstelijk voorgedragen alle aanwezigen genoten veel van de muziek. De heeren Solser en Hesse zouden dien avond gekomen zjjn, doch waren, naar men zegt, door ziekte verhinderd. De plaatsvervangers konden aan de gestelde verwachting niet be antwoorden. De groote zaal van den heer Luteijn was meer dan eivol. Bjj kon. besluit is benoemd tot tweede luit. bjj het 5e bataljon der rustende schut- terg in Zeeland M. Verbrugge, thans schutter. HET BUKS ARCHIEF IN ZEEEAND. Op gezag van een Hollandsch blad meld den wjj in ons nommer van Zaterdag dat be' in de Haagvaart te Loosduinen gevonden ljjk dat was van een te N i s s e geboren meisje en dat een liefdesdrama de aanleiding tot haar zelfmoord door verdrinken geweest zou zjjnt Naar men ons nu uit Nisse meldt, moet dit laatste worden tegengesproken. Vermoedeljjk is het meisje, door de duister nis misleid, te water geraakt. Zaterdag is zjj, wier ljjk naar haar geboor teplaats vervoerd was, waar haar familie woont, daar begraven, Aan de verslagen omtrent 's Rjjks oude ar chieven over 19"1!), die, een gunstige uitzon dering bg vroeger, op tjjd, d. w. z. binnen het jaar, in druk verschenen zjjn, is wat onze provincie betreft het hier volgende ont leend. In de maand Juni waren te Middel burg de werkzaamheden aan de lokalen, die vroeger bg den provincialen waterstaat in gebruik waren, voltooid, en konden zij in ge bruik genomen worden. Hierdoor zjjn de bureaux nu eindelgk gevestigd in lokalen, die uitsluitend als zoodanig en niet tevens als bewaarplaatsen van een gedeelte der archief stukken dienst doen. De bureaux bestaan uit twee vertrekken. In het eerste verrichten de heer Wiersum" en de heer De Waard hunne werkzaamheden, en is tevens eene werk tafel voor de bezoekers aangebracht. In het tweede lokaal, waarin de rjjks-archivaris zjjn werk doet, bevindt zich eene deur, die de bureaux met de woning van den concierge verbindt. Tusschen de bureaux en de archief- vertrekken bevindt zich nog eene ruimte, die tot garde-robe is ingericht. Eéne deur, die welke toegang beeft tot de zaal boven de Balanspoort, sluit nu alle archief-lokalen van de bureaux af. Mocht dus brand ontstaan in de bureaux, dan zou het betrekkeljjk gemak- keljjk vallen te zorgen, dat die niet oversloeg naar de bewaarplaats van het archief. Na de voltooiing dezer werkzaamheid zjjn de lokalen, vroeger in gebruik geweest bjj de provinciale bibliotheek, onder banden genomen. Het bleek toen noodig tegeljjkertjjd de daar onder liggende lokalen en tevens eenige klei nere vertrekjes, die tusschen de voormalige lokalen der bibliotheek en de woning van den Commissaris der Koningin gelegen zjjn, in orde te maken. Daarvoor moest het geheele ge deelte der Abdjj, tusschen die woning en den vierkanten toren gelegen, ontruimd worden. Aan het einde van het jaar waren deze werk zaamheden nog niet voltooid. Doordien de commies-chartermeester M. H. van Visvliet op zjjn verzoek, wegens gezond heidsredenen, op non-activiteit, werd gesteld,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1