MIDDËLBIRGSGHE COURANT N°. 282. Vrijdag 29 November. 144° Jaargang. 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.ie plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Aizonderlijke nummers kosten 5 cent. THERnOHETEB EN VERWACHTING. 28 Nov.: 8 u. vm. 45 gr., 12 n. 46 gr., av. 4 u. 44 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige N. wind, opklarend weer, nachtvorst, geringe afname in temperatuur. AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten ©a Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Eeclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betredende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algesaaec Adv*rtentl«-Barwo A. DB LA HAR Azs., N.S» VoarburgWKl 266, AoMier«8sH8= Middelburg 28 November. Kameroverzicht. Woensdagmorgen zitting. Heden morgen hervatte de Kamer de be raadslagingen over de onderafdeelingen der Indische begrootingzjj werden 's middags voortgezet en eerst 's avonds te half twaalf gesloten. Toen kwam men pas aan het einde, nadat achtereenvolgens de verschillende hoofd stukken zonder stemming aangenomen waren. Een overstelpend aantal onderwerpen kwam hierbjj ter sprake. De onvermoeide heer Van Kol begon's mor gens met een verhandeling over de genees kundige verpleging van Inlandsche vrouwen, die in gezegende omstandigheden verkeeren over toestanden in de krankzinnigen gestichten in Ned.-Indië, waarby hij allerhande klachten te berde bracht, die de minister toezegde te zullen onderzoeken. Vervolgens werd door den heer Fock aan gedrongen op de invoering der Indische rnjjn- wet. Antwoord van den ministerik zal een ambtenaar uitsturen om de invoering te bespoedigen. De heer Loudon van «Koloniën", dien de minister bljjkbaar voor deze opdracht heeft be stemd gaat dus, evenals zjjn naamgenoot van «Buitenlandsche zaken", die den heer Knobel, onzen consul-generaal te Peking, tjjdeljjk vervangt, ook een reis ondernemenniet naar China maar naar Indië. Deze heeren treffen het dus wel bjjzonder, zoo m 's lands belang en op 's lands kosten verre en dure reizen te kunnen maken. Daarna kwam de afgevaardigde van En schedé wederom aan het woord. Wy konden onze ooren bjjna niet gelooven. De afgevaardigde hield nl. over de positie der opzichters by den Nederlandsch-Indischen wa terstaat een pleidooi, dat op het kantje af een «kapitalistisch" karakter droeg. In elk geval waren het geen democratische argumenten die hierbjj dienst deden. Immers: wat te denken van de redenatie, dat de opzichters uitgestuurd worden per mailboot 2e kl., en dan met vrouw en kinderen te zamen worden gebracht in het gezelschap van onder-officieren, waarin vol gens den heer Van Kol iets «krenkende" voor deze ambtenaren lag Dat is toch een op vatting, die wy niet uit zjjn mond hadden verwacht. Wat hjj overigens zeide omtrent het geringe salaris dezer ambtenaren, vooral in verband met het veel hooger traktement der ingenieurs, omtrent het luttele bedrag, dat zjj voor reis- en verblijfkosten kunnen declareeren, dat was alles tot zekere hoogte juist, en lokte dan ook van den minister de verklaring uit, dat hjj een voorstander was van periodieke traktementsverhoogingen voor deze ambtenaren. Wel waren de opzichters volgens den heer Van Kol «paria's" (hoe kan dat ook andersmaar toch kwam het ons voor dat wy hier meer met den waterstaat-man en minder met den socialist te doen hadden. Later op den middag, in zjjn antwoord aan den heer Idenburg, werden wy nogmaals on willekeurig aan een gewezen qualiteit van den afgevaardigde van Enschedé herinnerd. Het was bg de bespreking over onderafdeeling 90 (departement van oorlog). De heer Idenburg nam het op voor de verdedigingsplannen van Java, door den minister voorgesteld, en waar voor zeer hooge bedragen op de begrooting zjjn uitgetrokken. De heer Van Kol viel den minister aan met een, naar hjj ons zeide,zeer «belangrjjke" redevoering, die hy verleden j: achterwege had gehouden. Zjjn aanwinst van dit jaar waren nog eenige «adressen", die hjj in dien tjjd was te weten gekomen. Aldus versterkt, begon hy de Kamer uit te 1 dat de vestingbouw op Java niets uithaalde, en hjj dus niet met den -minister en diens plannen kon medegaan. Hierop antwoordde de afgevaardigde van Gouda, dat de autoriteiten, waarop de heer Van Kol zich beriep, «geen flauwe notie" van die plannen hadden. Men ziet: behalve in een krachtig ontwikkeld stemorgaan en studie van Indische zaken hebben deze beide leden nog dit gemeen, dat ze met een aplomb weten op te treden, waarom ze elkander zeker niet minder zullen waardeeren. Nu, in zjjn repliek moet het den gewezen waterstaat-man Van Kol misschien wel een heimelyk genoegen hebben verschaft eens mee te deelen welke enorme sommen de genie in Ned-Indië al in den loop der tjjden vermorst heeft, van 1848 af, toen de fameuse vesting Willem I te Am- barawa gebouwd werd, tot op den datum van den even vermaarden vestingbouw te Tjilaijap, die ook weder lang als ondeugdeljjk is aange merkt. Zooals de heer Van Kol het iiitdrukt, Men zie Laatste berichten. hadden «een paar aardbevingen" er reeds ge lukkig eenige «opgeruimd", en was de «Indi sche schatkist met die vuurmonden te Tjila- tjap leeljjk in den nek gezien". Met Van Kol was den waterstaat aan het woord, met den heer Idenburg de genie, en het moet gezegd worden de waterstaat had ge- Ijjk, als men den vestingbouw zoo beschouwt en niet in verband met de defensie plannen, die Java slechts tegen een coup-de-main willen be veiligen door middel van strandbatteryen en eenige forten. By de militaire uitgaven is door den heer Melchers ook de zaak van den gefusilleerden soldaat Cleveringa ter sprake gebracht. Beurtelings hebben hierover de heeren Van der Zwaag, Van Kol en eerstgenoemde afge vaardigde hun meening uitgesproken. Natuur- ljjk om hierover hun afkeuring te kennen te geven. De minister bepaalde zich in zjjn antwoord tot de opmerking, dat wetten gehandhaafd moesten worden, en de doodgeschoten soldaat zelf voor een groot gedeelte de schuld droeg, dat de gestrengste straf op hem is toegepast. Wellicht was het hierby gebleven en waren de heeren Van der Zwaag en Van Kol niet voor deze zaak nogmaals in het geweer ge- loopen als de heer Duymaer van Twist, luite nant bjj de infanterie, zich niet geroepen had cht, in naam van het ^eger, een protest uit te brengen tegen hetgeen door den heer Melchers hierover was gesproken. Hy stelde de socialisten voor de daden van insubordi natie, door Cleveringa begaan, verantwoorde lijk. Onhandiger optreden was wel nietmogelyk. Met de krakende stem, die ons aan het geluid van een Pruisischen luitenant deed denken, met de houding en gebaren alsof hy voor een compagnie soldaten stond, sprak, neen, las deze afgevaardigde zjjn fcienregelig protest voor. Begrypelyk was het, dat de heer Hugenholtz uitriep «Is dat nou alleB 1" en dat de heer Melchers in zjjn antwoord de hoop uitsprak, dat een dergelyke manier van discussiëeren bjj de andere leden geen navolging zou vin den, hetgeen ook wel niet te duchten is, want zoo iets moet er in zitten. Het débuut van dezen jeugdigen afgevaardigde voor Steenwjjk was alles behalve schitterend. Met dergelyke protesten, zonder behoorlijke toelichting of meer, maakt men voor de socialisten juist de beste propaganda. Woensdag avond-zitting. Volledigheidshalve zouden wy aan het hier boven opgesomde om ons slechts tot het belangrjjkste te bepalen moeten toevoegen, dat bjj de verschillende onderafdeelingen, '8 middags behandeld, nog door onderschei dene leden het woord werd gevoerd. Zoo hield de heer Schaper een betoog tegen de Ned.-Indische Spoorweg-Maatschappij, een be toog, dat zeker ook de sympathie van vele niet-socialisten zal wegdragen had de heer Tydeman het over de naasting van de Inter communale 7 elefoon-Maatschappij op Java, een maatregel, dien hjj gaarne tot stand zag komen sprak de heer Verhey over kabelverbindingen grieven, wenschen en wenken, waaraan de minister met groote welwillendheid tegemoet kwam. In zjjn verschillende antwoorden scheen ons de minister bjjzonder gelukkig. Hy was zeer kort, voor het vroegere Kamerlid Van Asch van Wjjck een groote zelfoverwinninggrief de de socialisten niet door een hooghartige houding, die anders lieht tot incidenten aan leiding kan geven, en wat het fond der zaken betrof, bleek hy, in aanmerking genomen den korten tjjd van voorstudie, hem gegeven, reeds vrjj goed op de hoogte te zjjn. Dit entre paranthèse. Nu de avondzitting. De Kamer was heden middag bjj de militaire uitgaven bljjven ste ken haar eerste werk van heden avond was de verschillende amendementen, door de heeren Fokker, Ketelaar en Van Kol voorgesteld om de uitgaven met belangrjjke bedragen te ver minderen, in den put te stoppen. Toen de debatten hiermee gesloten waren, kwam er meer gang in. De millioenen gingen nu vlot onder den hamer van den voorzitter door. Wjj schrokken dan ook niet weinig, toen na een tiental onderafdeelingen, die zonder discussie werden aangenomen, er halt werd gehouden bjj no 105, en de heer Van Kol een speech begon te houden over den invloed van de militaire rechtsspraak op de discipline in het leger. Op het eerste gehoor leek dat een breed opgezet betoog. Maar het was gelukkig loos alarm. De afgevaardigde maakte het kort, wellicht gedachtig aan den eensluiden den wensch van Oldenbarneveldt tot den scherprechter. En zoo kwamen wy zonder oponthoud spoedig bjj onderafdeeling 117, waar de heer Verhey nog eens herhaalde, wat hy vroeger al gezegd had geraakten wij na een korte pauze tot no 122, waarbjj de heer Van Vljj- men het had over het voordeel van vermeer dering van huweljjken van Indische officieren hielden wjj nog even stil bjj no 124 (onderdeel departement- van marine), dat de heer Ver hey nu maar zoo niet voorbij kon laten gaan, en stoomden tomi met volle kracht dè Vll'de afdeeling zonder verder beletsel uit. De 125 millioen waren bespeecht zooals een gezonde kamer het behoort te doen. Het zware werk was achter den rug. Bleven nog de andere hoofdstukken der Indische be grooting, waarbjj onder hilariteit van de leden zich een geograpbisch debat ontspon tusschen de heeren Van Kol en Creiner over de vraag of Nieuw-Guinea al dan niet tot Azië behoort. Tot voorlichting der kamer had de heer Cremer een André-atlas medegebracht, waarin Nieuw-Guinea als behoorende tot Azië wordt gerekend. De toelichting in dien atlas ver meldt nog, dat Azië en Nieuw-Guinea in ver schillende opzichten overeenkomst vertoonen. De buideldieren, die hieraan natuurlijk te pas kwamen, werkten niet weinig op de lach spieren van de leden, die allen op een hoop rondom den heer Cremer en zjjn André-atlas waren geschaard. Maar de heer Van Kol was niet overtuigd De gekleurde strepen op de kaart kwamen hem verdacht voor. Die gaven de staatkun dige verdeeling aan, geen scheiding van ver schillende werelddeelen. Hij bleef dus zijn geografie meer vertrouwen, en wat de Kamer zeker niet minder belangrjjk zal gevonden hebben, hjj vroeg geen stemming over zjjn amendement dat de discussie had uitgelokt. Na nog een paar woorden over de opium- regie, waaruit duidelijk bleek dat de beer Van Bylandt niet byzonder op de hoogte was van het onderwerp, en eindelijk, tegen half, twaalf, was de geheele Indische begrooting afgehandeld, en werd zy zonder hoofdelijke stemming aangenomen." Morgen (Donderdag) sectievergadering, en Vrijdag algemeene beschouwingen over de Staatsbegrooting. Nu de Indische begrooting is afgeloopen, nog een opmerking over een vergissing, door y in mjjn overzicht van 20 November begaan. Ik schreef daarin dat de heer Cremer, spre kende over «voorwendselen", die dezen zomer in de Eerste Kamer ter sprake kwamen bjj gelegenheid van de behandeling van het door hem ingediend wetsontwerp betreffende de opleiding van Indische ambtenaren, hiermede het oog had op den tegenwoordigen minister van koloniën. Hjj had, zooals my later ook uit de Handelingen is gebleken, echter den heer Fransen van de Putte bedoeld. Natuurlyk maakt dit een groot verschil, en gaarne maak ik dan ook van deze gelegenheid gebruik dit te rectificeeren, onder dankbetuiging voor de welwillende opmerking der Zutpli. Courant, die er dadeljjk bjj was om mijne vergissing te constateeren. Tevens zy het mij echter ver gund op te merken, dat men van mjjne plaats dikwjjls zeer slecht kan hooren, en het schrjjven van een overzicht, zonder raadple ging van' een courantenverslag vooraf, daar door eigenaardige moeilijkheden medebrengt- EEN PROTEST. Wjj hebben met opzet geen melding gemaakt van de geruchten, die nopens ons koninkljjk gezin de ronde door de Europeesche pers heb ben gedaan. Het was een Vlaamseh orgaan, dat zich het eerst daarvan tot tolk maakte en wjj hebben het ten zeerste betreurd dat een Nederlandsch achrjjvend blad zich zoo vergeten kon. Ofschoon het blad 's anderen daags amende honorable deed, had de laster toen reeds zjjn weg vonden. Er viel niet meer tegen te agee: Met ingenomenheid maken wjj thans melding van hetgeen uit Betljjn wordt gemeld «Tegenover de onvriendelijke praatjes in de Europeesche pers wordt uit de omgeving van het Hof te Schwerin in de Lokal-Anzeiger na druk gelegd op het buitengewone innige familie leven en het eendrachtige, gelukkige huwe lijksleven aan het Nederlandsohe Hof en ver klaard, dat de Prins-gemaal Hendrik over een eigen vermogen beschikt, dat hem financieel volkomen onafhankelijk maakt. Zoo heeft de Prins-gemaal dan ook in den laatBten zomer de Mecklenburgsche heerlykheid Dobbin voor anderhalf millioen mark uit eigen middelen aangekocht. Verder wordt de bjjzondere wel willendheid van Keizer Wilhelm jegens Prins Hendrik in het licht gesteld Z. M. heeft name- ljjk Von Prollius, raad van legatie, een gebo ren Mecklenburger, als eersten secretaris van legatie naar Den Haag verplaatst en onlangB baron Von Werthern, die als luitenant bjj de gardejagers een van de intiemste Postdamsohe vrienden van den Prins-gemaal was, voor een jaar aan het gezantschap in Den Haag toege voegd." Deze tegenspraak was voor ons overbodig. Nu zjj er is, sta daarbjj onzerzjjds een woord van verontwaardigd protest tegen de organen in zoogenaamd bevriende Staten, die zich aan de verbreiding van «onvriendelijke" praatjes schuldig maakten. De op loyauteit steunende vrijmoedigheid waarmede wjj, Nederlanders, gewend zjjn over onze Vorstelyke personen te spreken, geeft aan de buitenlandache pers nog niet het recht vrytnoedigheid om te zetten in brutaliteit. Aldus Het Vaderland. Al hebben ook wjj geen plaats verleend, ja zelfs geen oor geleend aan de praatjes van het Vlaamsche blad wjj weten nu eenmaal dat tal van Belgische couranten zich meor toeleggen op sensatie wekkende dan op juiste berichten toch meenen wjj goed te doen dit protest ook te brengen onder de oogen van onze lezers, onder wie er, naar wjj weten, zjjn die spoedig eenig geloof slaan aan zulke ver- NEDERLANDSCHE BANK. Daar het in 's lands belang niet wensche- ljjk is, dat het aan de Nederlandsche Bank ver leende octrooi na het einde van het loopende tijdperk, zjjnde 31 Maart 1904, stilzwijgend worde verlengd, is bjj kon. besluit dat octrooi, ingevolge art. 1, 2de lid, der wet van 7 Augus tus 1888 Stblno. 122) opgezegd. TWEEDE KAMERVERKIEZING. Mr A. L. N. baron Sloet tot Everlo, candi- daat voor de Tweede kamer in het hoofdkies- distriot Tilburg, heeft voor zjjn candidatuur bedankt, op grond dat deze door de meerder heid van de leden der R,. Kath. kiesvereeniging niet gewenscht werd. VERBETERING. Een enkele lettereen a, waar een e moest staan, heeft in ons vorig nommer een zin onduidelijk gemaakt. In het korte stukje over Bevoorrech ting wilden wjj zeggen dat anti-revolution- naire bladen er steeds op uit waren om m en buiten allerlei colleges om gelijkstelling te vragen voor couranten. In plaats van colleges stond collegas wat een zonderlingen indruk maakte. UIT STAD EN PROVINCIE. Woensdagavond werd in de bovenzaal der sociëteit De Vergenoeging alhier een vergadering gehouden door de afdeeling Mid delburg van den Volksbond, vereeniging tegen drankmisbruik. Een 26tal leden was tegen woordig. Mededeeling werd gedaan van enkele ingekomen stukken, die alle voor kennisgeving werden aangenomen. Hieronder behoorde een schrjjven van den algemeenen secretaris van den Bond, met verzoek het vraagstuk van minimum-loon en maximum-arbeid, in verband met het drankmisbruik, in studie te willen nemenverder een mededeeling van jhr mr L. Schorer, dat bjj niet in aanmerking wensckte te komen voor lid van het te kiezen afdee- lingsbestuur. Door den heer A. J. Wijnne werd uitge bracht zjjn verslag van de algemeene verga dering, 9 September te Arnhem gehouden, waarheen hjj door de afdeeling werd afgevaar digd. De heer Wynne wees hierby op den groei van den bond, welks ledental tot 8500 geklommen is, terwjjl het aantal afdeelingen in het afgeloopen jaar met 13 toenam. Op die algemeene vergadering werd besloten éen of twee leden naar Zweden en Noorwegen af te vaardigen, teneinde de werking van het zgn, Goihenburger stelsel te onderzoeken; een stelsel dat, zooals is gebleken, vele nadeelen met zich brengt en niet zoo mooi is als het aanvanke lijk leek, zoodat dan ook reeds vele voorstan ders zjjn bekeerd. De bond zal voor dit doel de medewerking zoeken van andere vereenigingen, 0. a. het katholieke Kruisverbond, terwjjl de steun van afschaffers- en geheel-onthoudersvereenigingen zeer aangenaam zal zjjn. Ook werd in de Arnhemsche vergadering besloten een studie te maken van de bereiding in ons land vaneen zekeren alcohol-vrjj en drank, die men in de lobalen van den bond wil doen verkoopen, doch die, als men hem uit het buitenland laat bomen, te duur wordt door de invoerrechten. Tevens wees de heer Wynne er in zjjn ver slag op, dat in Ilooghullen ook voor minver mogenden gelegenheid zal bestaan tot opname, indien nl. de familie een deel der verplegings- kosten draagthet overige wordt dan door het rjjk bekostigd. Dit laatste iB nog het werk van minister Goeman—Borgesius, die in de Arnhemsche vergadering opnieuw in het bestuur werd be noemd. Het verslag van den heer Wynne werd voor kennisgeving aangenomen en dezen heer dank door den heer jhr C. J. J. A. van Teijlingen, den voorzitter der vergadering'. Het concept-huishoudeljjk reglement der afdeeling werd, met eene kleine wjjziging, aangenomen, terwjjl als bestuursleden der afdeeling werden gekozen, na stemming en herstemmingen, de heeren mr R. Fruin Th. Az. dr A. J. Hoorweg, mevrouw Wibaut— Berdenis van Berlekom, de heeren A. J. Wjjnne, mr P. Dieleman, dr Wagenaar en A. W. Boucherie. Omtrent de proeftochten, Dinsdug en Woensdag ter reede van Vlissingen met het gouvernements stoomschip Fazant, gebouwd door de koninklijke maatschappij De Schelde, voor rekening van bet departement van kolo niën, melden wij, ter aanvulling vau het korte bericht in ons vorig nommer, nog het volgende: Die proeftochten hadden plaats onder leiding van de commissie der marine, bestaande uit den directeur van scheepsbouw, den chef van het bureau stoomwezen en den inspecteur van den marine, stoomvaartdienst, en zjjn met het beste gevolg afgeloopen. De machines ontwikkelden op de vier uurs volle kraohtsproef gemiddeld 502 I. P. K., waarbij een gemiddelde snelheid van 11.56 geog. mjjl werd verkregen. Het kolenver- bruik op de 9 mjjls kolenproef was slechts 0.55 K. G. per I. P. K. per uur en op de volle krachtsproef 0.88 K. G. De Fazant komt thans naar de fabriek terug n verder te worden gereed gemaakt, teneinde in de maand December a. s., onder commando van den gezagvoerder K. Visser en van den chef der machinekamer, den hoofdmachinist kl. A. J. Crucq, de reis naar Indië te aan vaarden. Te Vlissingen is Woensdag met goed gevolg afgelegd het examen als zeeloods de zeegaten van de Ooster- en Wester- Schelde, door den loodskweekeling 2e kl. A. van Gelder. Op de ljjst van handelaren in zaaizaden, die zich onder openbare contröle van het rjjksproefstation voor zaadcontröle hebben ge steld, komen 0. a. voor de namen D. G. van Have, te Kapelle, bjj Goes, en de firma's Van den Bosch en Co en wed. P. de Jongh. beiden te Goes. Te Iersebe kreeg vóór enkele weken een vrouw een onbeduidend wondje aan een harer beenen, zoo onbeduidend, dat zjj het zich later nauwelyks herinnerde. Zaterdag be gon het been sterk op te zwellen, er ontstond koorts en de geneesheer constateerde bloed vergiftiging. In den nacht van Dinsdag op Woensdag is zy overleden. Te D u i v e n d jj k e is op 79 jarigen leeftjjd overleden de oud-stryder L. Oosthoek, ridder der Militaire Willemsorde, welke onder scheiding hy in O.-I. behaalde bjj den opstand der Balineezen. De bewoners van Koewacht (dorp) zagen Woensdag tegen den avond vlammen en rook in de richting van de wjjk St. An- dries. Het gerucht liep, dat er brand was op de hofstede van den landbouwer K. Op eensde brandklok luidende, overgedienstige lieden hadden daartoe het sein gegeven, veel menschen op de been en de brandweer naar de plaats waar geen brand was. Belang stellenden, die per ry wiel of te voet een kjjkje gingen nemen, kwamen voor het gesloten hek der boerderjj. Het bleek, dat in de nabyheid van K.'s erf een paar hoopen aardappelloof en eenig vuil in brand waren gestoken, wel niet met een minder goede bedoeling maar zeker op een ongeschikt deel van den dag. De heer A. E. C. van Dishoeck, die dezer dagen zjjn vyitigjarig jubileum vierde als ge meente-ontvanger van Axel, ontving van den raad en den secretaris als bljjk van waardee- ing een gouden penhouder. Bovendien ontving hij nog vele bewyzen van belangstelling, terwyl het muziekgezelschap Concoi-dia hem een serenade brac'"1". Men sehryft ons: Door Gedeputeerde Staten is het grond bezit voor stembevoegdheid in den Paulina- polder onder Biervliet vastgesteld op drie hectaren. Door eenige grondeigenaren in dien polder, in het voormalig 5e district wonende, is aan den minister van waterstaat, handel en njjver heid een verzoek ingediend om ten hunnen koste een haven in dien polder te mogen aan leggen, uitsluitend ten hunnen dienste. Het voornemen van de aanvragers schjjnb te wezen anderen in dat voorrecht te doen deelen tegen pondponds gewyze tegemoet koming in de kosten, die enkele duizenden guldens beloopen zullen. In vooruitstrevendheid op het punt van verkeersmiddelen zjjn de bewoners van bet 5e die van het 4e district vèr voor.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1