MIDDELBURGS» COURANT Zaterdag 23 November. N". 277. 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitsondering van Zon- en Feestdagen, js, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aJe plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Aizonderlijke nummers kosten 5 cent. THEBHOHETGR EN VERWACHTING. 22 Nov.8 u. vm. 50 gr., 12 u. 47 gr., av. 4 u. 45 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige N. wind, opklarend weder, geringe afname in temperatuur. AöverfcentiSn20 cent per regel, ffeboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Sfroote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van adverfcentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende. Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen AdvertentJe-Bwi-eau A. RE LA MAR Am., 2S.S. Ttarborgviil 366, Amsterdam. Middelburg 22 November. Kameroverzicht. Zitting van Donderdag. De zetter of corrector (beiden vergeven mij rajjn slecht schriftheeft mg in het overzicht van Dinsdag iets laten zeggen, waarvoor ik niet gaarne aansprakelijk zou willen gehouden worden. Er stond nl. «het gebabbel en ge brom van den president," hetgeen natuurljjk, zooals de aandachtige lezer zeker wel uit zich zelf begrepen zal hebben, moet zjjn rondom den president." Een vergissing van slechts eenige letters, maar die ik toch gaarne bjj dezen even recti ficeer. Het debat van heden (voortzetting van de beraadslaging over de Indische hegrooting) bood in sommige opzichten groote overeen stemming aan met dat var Woensdag. »Tam" noemde de heer Van Kol de discussie van Woensdagerg opgewekt van toon kan de gedachtenwisseling van heden niet heeten. Wel kwamen er nieuwe sprekers aan het woord, dr Schaepman deed ons om een paar «goede zetten" eenige keeren har telg k lachen de minister beantwoordde in een lange rede de sprekers van gisteren en van heden morgen wjj kregen zelfs bjj den aanvang de maiden speech van het lid voor Gouda, den heer Iden- burg, te hoorenwel toonde de heer Van der Zwaag ons het verschil aan tusscben den dr Kuyper van 1871-77 en den dr Kuyper van 1877-1901, en vond ten slotte de heer Van Kol het noodzakelyk, juist op het oogenblik dat wjj allen verlangend naar de klok van vieren keken, een rede te houden, waarvoor hg «eenigen tjjd" noodig had; maar in het geheel genomen was het debat, wat fleurigheid, strjjdlnst en vooral wat verschil in principe betreft, niet veel verschillend van de gisteren gehouden beraadslaging. Het waren dezelfde onderwerpen, die ter sprake kwamende zending, de xnlandsche christenen, voor wie links en rechts iedereen evenveel «voelt," de «verschillende gezindten", die elkander de ziel tjes van de ongekerstende Javanen afhandig wil len maken, en wat een minister nog heel wat hoofdbrekens zal kosten, wil hjj de vrienden uit Brabant en Limburg niet ontstemmen de economische toestand van den Inlander het imperialisme en militairisme, kortom, het waren allen oude bekenden van Woensdag, maar die niet in een nieuw daglicht werden ge- p laatst. Ook het nieuwe lid voor Gouda, de heer Idenburg, om zoo te zeggen kersversch uit Indië gekomen, opende geen nieuwe gezichts punten. Toch is deze spreker een aanwinst te noemen voor de clericale partgen. Hg is nog een jonge man, eventjes 40 jaar, martiaal van houding en ook wel een weinig van toon, (hg spreekt met een stem, die klinkt als een klok). Zjjne redevoering werd met genoegen aangehoord. Er sprak overtuiging uit'; en al week de inhoud in niets af van de bekende koloniale beginselen, door dr Kuyper in zjjn meesterwerk Ons Program nedergelegd, zoo gelooven wg toch, dat hg aan de voorziening in de nooden en behoeften van Ned.-Indië op den grondslag van het vrijzinnig democratisch program, gisteren door den heer Pjjnacker Hordjjk toegelicht, zeer zeker niet zjjn mede werking zal onthouden, ook al wordt daarin wat minder de nadruk gelegd op kanonnen en pantserschepen, en wat meer gelet op maatregelen, die den toestand van den Javaan direct ten goede zullen komen. De heer Schaepman, die op den heer I den burg volgde, hield een redevoering, die in de eerste plaats gericht was tegen den heer Yan Kol. De doctor was goed op dreef. Men denke zich maar evenhg moest de zendelingen, en speciaal de Roomsch-Katholieke zendelingen tegen de beschuldiging van»proselietenmakerg"' «zieltjes winnen", Woensdag door den heer Van Kol geuit, in bescherming nemen Dat was nu net een kolfje naar zijn hand. Had de heer Van Kol niet gezegd, dat de Roomsch- Katholieke zendelingen op Atjeh zoo maar in eens een heele companie tegeljjk hadden ge doopt Was dat niet smaad en »hoon"? Spreker zag er zelfs een »misdrjjf" in. Zelfs toen de heer Van Kol hem in de rede viel en zeide, dat hg het gedrukt had gezien in artikelen van den hand van Protestantsche zendelingenook toen nog was de heer Schaepman niet-ontwapend. Integendeel hg ging nog door. Hg geloofde dat de heer Van Kol een persoonljjk démêlé met den christe- lgken godsdienst had. Een oogenblik scheen hjj zelfs bar te worden. Hg keek althans heel leeljjk naar den afgevaardigde van Enschede, die aandachtig naar hem zat te luisteren. En dan die «indeeling", die de heer Van Kol van de zending had gegeven in een «secta- rische", «proselieten-makerjj" en «de paedagogi- sche zending." Die laatste zou zeker beginnen als de heer Van Kol zjjn beraamde reis naar Oost- en West-Indië zou ondernemen. Dit dacht de beer Schaepman, die succes had van zjjn grapje, want allen proesten het uit. Nu, de doctor en Van Kol zjjn aan elkander gewaagd. Het zjjn geduchte concurrenten in dezelfde ljjn oratorische krachten van den eersten rang. Dr Schaepman een beetje ge leerder, fjjner van vorm, maar overigens in bloemrijke woorden-keus en jacht op »effect" volkomen elkanders evenknie. Tegen 2 uur kwam de minister aan het woord, nadat de heer Verhey nog het een en ander had gezegd naar aanleiding van de wenschen, door den heer Van Vljjmen gisteren over versterking van onze maritime weermid delen in Ned.-Indië ten beste gegeven. De heer Van Asch van Wjjck viel mede. Nu moet al dadeljjk gezegd worden zjjn taak was niet moeiljjk. Oppositie was er, met uitzondering door den heer Van Kol, niet ge voerd. De heeren Focb, Pgnacker Hordjjk, Cremer en Roessingh hadden het hem niet lastig gemaakt. Zjj hadden slechts wenschen geuit, verklaard te zullen afwachten welke voorstellen hg zou indienen. Van daar ook dat hjj in zjjn antwoord volstaan kon met op vele punten te zeggen, dat hg ze in «ernstige overweging" zou nemen, de raadgevingen »dankbaar" aanvaardde, zich liever «met reserve" uitsprak. Over de netelige quaestie, n.l. het scheidingsgebied af te bakenen tus- schen Protestantsche en Roomsch-katholieke zendelingen, waarover de heer RoessiDgh gisteren de puntjes op de i had gezet, gleed de minister met een bevallige handigheid heen, die hem alle eer aan doet. Er waren «omstandigheden", ziet u, zoo zeide de minister, zonder heel wjjseljjk dieper in te gaan op die «omstandigheden", die deze religieuse invloedsfeeren noodzakelijk maken. Art. 128 van bet Regeeringsreglement geeifc wel aan de regeeriDg de bevoegdheid om de zendelingen eenig bepaald gedeelte van Ned.- Indië tot uitoefening van bun dienstwerk aan te wjjzen, en aan deze bevoegdheid de heer Roessingh noemde het een plicht zou de minister niet tornen, maar de gouverneur- generaal was eigenljjk de man die hiervoor had te zorgen, evenals voor de naleving van art. 119 van hetzelfde reglement. Dat zette de minister zoo duideljjk uit elkanderhij verklaarde bovendien nog, dat bg den gouverneur-generaal vrjjheid van ban delen zou laten, praatte niet meer over die «omstandigheden", zoodat de indruk verkregen werd, dat dit alles sloot als een bus. En de rapheid, waarmede hjj in den aanvang sprak, deed het overige. Meer overtuigend was zjjn antwoord aan het adres van den heer Van Kol. Aan impe rialisme men moet den afgevaardigde voor Enschede dit woord hooren uitspreken, om te beseffen welk een snood bedrjjf voor hem hier in opgesloten ligtdacht de minister niet te doen. Wat de heer Van Kol hiermede .e aan te wjjzen, was geen imperialisme. De politiek, die wjj in Atjeh, Soemba en Djambi volgen, heeft met het nastreven van «heb zuchtige neigingen" niets te maken. Integen deel, wjj brengen in die landen een hoogere beschaving, indien er van eenige beschaving sprake mag zjjn in een eiland als Soemba, waar, zooals de heer Idenburg ons zeide, 35 despoten regeeren. die hun onderdanen een petroleumbad geven, en dan, na er denbrand in gestoken te hebben, ze de wildernis in jagen, Ook de minister legde hieromtrent eens luidende verklaringen af, en las ons stukken uit de rapporten voor van den gewezen resi dent van Djambi, die ons optreden in dieger westen volkomen rechtvaardigen. Het bljjft natuurljjk af te wachten, wat de minister verder zal doen, hoe hjj een eind aan de ver warde toestanden in Djambi en op Soemba zal maken, en vooral op welke wjjze hg denkt deze landstreken voor den Europeescben handel en ngverheid open te stellen. Maar in zjjn afweren van de beschuldiging van een imperia listisch beleid te volgen, stond zeker de over- groote meerderheid van de Kamer aan zjjne zjjde. Bg de behandeling van de artikelen zal dit ook wel zoo big ven. De minister zal er zich wel door heen slaan hoofdbestuur heeft tevens de besturen van andere ambtenaars-vereenigingen verzocht, in stemming te betuigen met zgn pogen. Ik hoop, zoo schrjjft A. K(erdjjk) in Het Volksblad, dat deze laatste aan die roepstem geen gehoor zullen geven. Want 't komt mg voor, dat het bestuur van den onderwjjzers- bond met zjjn beschouwing zich op een ver keerd standpunt heeft geplaatst. Zelfs voeg ik er de twijfelvraag bg, of het door zgn inmen ging, waaraan bet ambtenaarsbelang ten grondslag ligt, de vervulling van zgn wensch niet tegenwerkt, in plaats van haar te be vorderen. De kwestie, die door bet geval-Ter Laan weder meer op den voorgrond is getreden, is ongetwijfeld gewichtig. Een lastiger kwestie» dan sommigen schjjnen te meenen. Want bg een algemeene wetteljjke oplossing ervan zul len feiteljjk nog vaker, dan somwglen thans reeds, ten gevolge van de verkiezing van een ambtenaar tot lid der Tweede Kamer de dien sten, waarop het publiek aanspraak heeft, schade ljjden. Maar ik herhaal hetnochtans stellig een gewichtige kwestie. Alléén echter uit het oogpunt van dit alge meen belang, dat de keuze der kiezers zoo min mogelijk beperkt inoet zijn, en dat althans de overheid geen aanleiding tot zoodanige be perking geven moet. Dit argument kan over alle bedenkingen en bezwaren doen heenstappen. Maar het persoonlijke belang van de ambte naren setven kan en mag, zou ik meenen, geen grein gewicht in de schaal leggen. Zjj hebben er geen sikkepit recht op, dat het bekleeden van het Kamer-lidmaatschap hun gemakkelijk worde gemaakt door uitzonderings-regeling, die schier altijd öf geld zal bosten aan de belastingschuldigen, óf nadeel zal veroorzaken voor het publiek, hetwelk zij te dienen hebben. UIT STAD EN PROVINCIE. De kapitein H. G. Frase r van het 3e regiment infanterie alhier, is belast gewor den met den dienst bg bet reservebader en met bet algemeen toezicht op het voorberei dend militaire onderricht in de provincie Zeeland, en zulks ter vervanging van den kapitein P. J. Geill, die eervol van die func- tiën is ontheven. EEN ONJUIST STANDPUNT. Naar aanleiding van het geval-Ter Laan heeft zooals door ons reeds is gemeld het hoofdbestuur van den Bond van Neder- landsche Onderwijzers tot den minister van bin- nenlandsche zaken het verzoek gericht, een wetteljjke regeling ter hand te nemen zóo, dat het voor rjjks- en andere ambtenaren mogeljjb wordt, een eventueel Kamer-lidmaat schap behoorljjk te vervullen, zonder dat zjj daardoor hun betrekking verliezen. En dat HOF VAN ARBITRAGE. De vergadering van den Raad van Beheer van hel Hoi van Arbitr-ife-3, geleid door den minister van buitenlandsche zaken als voor zitter, heeft zich Woensdag in het gebouw aan de Prinsegracht hoofdzakeljjk bezig ge houden met de behandeling van de begrooting der instelling voor het volgend dienstjaar. Het gedeelte der vergadering, daartoe be stemd, werd bjjgewoond door mr Ruyssenaers, secretaris-generaal van het Hof, als adviseur. Het adres van de Boerendelegatie aan den Raad, ten opzichte waarvan het college zich onbevoegd verklaarde, vorderde van de bjjna 2Vs uur, gedurende welke de Raad bgeen was, slechts weinig tjjd van behandeling. Zoo luidt eene mededeeling in de Holland- sche bladen. Zjj heeft het barakter van een officieuse kennisgeving. De hoofdzaak is in een oogenblik afgehandeld zeker wel om de reden, in ons vorig nommer in het buitenlandsch overzicht gemeld. Een bericht in een der Engelsche bladen, dat President Kruger van de beslissing door den Raad zou worden in kennis gesteld, is te eenenmale onjuisttrouwens de President heeft het verzoek om arbitrage niet geteekend. De verzoeken om tusschenbomst, tot het Hof van Arbitrage door kerkeraden bier te lande, door de Union de la Paix te Bern en anderen gericht, werden eenvoudig voor noti ficatie aangenomen. TEGEN ENGELAND. Het landeljjk propagandacomité in zake het boycotplan heeft thans, ter gedeeltelijke uit voering van de opdracht, welke het ter ver gadering op 8 November in Handwerkers Vriendenkring gehouden, ontving, een vragen lijst aan de Nederlandsche arbeidersorganisa ties gezonden, om te onderzoeken in hoeverre de Nederlandsche arbeiders, niet direct den boycot betrokken, geldeljjke schade zullen ondervinden en hoe door hen over den boycot wordt geoordeeld. De door Het Volk gedane mededeeling be treffende het plan van Utrechtsche studenten om een uitsluitend boycot-blad uit te geven, wordt nu weer ontjjdig genoemd. Het voor nemen is wel opgekomen bjj een groep Utrecht sche studenten, maar definitief is nog niets besloten, zelfs nog niet tot het houden eener inter-universitaire vergadering. Uit Vlissingen. Donderdagavond traden in de zaal van Elim aldaar, voor een zeer talrjjk en zeer aandachtig gehoor, als sprekers op de uit Zuid-Afrika verdreven heeren Louw en Plokhooi, die als gecommitteerden van het Christelijk nationaal Boerencomilé van land tot land en van plaats tot plaats reizen om deel neming te wekken en gaven in te zamelen voor de vrouwen en kinderen in de moord kampen van Zuid-Afrika. Eerstgenoemde gaf zoo schrjjft een vrien- deljjke hand ons een boeiende beschrijving van het verbranden der hoeven, het ljjden der vrouwen en kinderen bjj het vervoer naar de kampen, terwijl hjj bet martelend ljjden in die kampen voorstelde, als met geen pen te be- icbrgven. Met aandrang wekte de heer Louw de aan wezigen op om toch te doen wat de hand vindt om te doen en niet te versagen, opdat althans een deel der vrouwen en kinderen behouden blijven. Na een korte pauze, waarin het Trans- vaalsche volkslied door al de aanwezigen staande werd gezongen, trad de heer Plokhooi op, in de uniform van de Transvaalsche ar tillerie. Hjj toonde zich een aangenaam causeur in het verhalen wan wat hjj als soldaat in Zuid- Afrika heeft ondervonden. Hg besloot met te zeggen als gjj mg nu vraagtwat is uwe meening omtrent den eindeljjken uitslag van den oorlog dan is xajjn antwoord niet twijfelachtig. Wg zullen bljjven doorvechten, bet Engelsche leger bljjven uitputten, en vertrouwende op God en ons recht, zgn we vast en overtuigd van de einde- Ijjke zegepraal. Voor onze strjjders geen nood. Engeland voorziet ons van alles, maar voor onze arme vrouwen en kinderen bestaat ge vaar, groot gevaar van vernietiging. Al is het waar dat wg den oorlog zullen winnen, als het Engeland gelukt onze vrouwen en kinde ren te vernietigen, dan hebben wjj den strjjd toch verloren. En daarom gjj allen, ontfermt over hen, er is zoo ontzaglgk veel nood en schreiende ellende. Vertraagt niet in het geven Na het zingen van een psalmvers en een woord van dank aan de sprekers, werd de bjjeenkomst, bjjna om elf uur, met dankzeg ging gesloten. Daaronder bevonden zich portretten van beroemde bacteriologen, zooals Pasteur, Koch en anderen, een prachtige afbeelding van normaal en ziek bloed, ontsmettingsovens, niet geënte en met bacteriën geënte Serradilla enz. Het was voor de leden van het Natuurkun- dig Gezelschap een leerrjjke avond en de profeet werd in zgn vaderland geëerd, want, toen de waarnemende voorzitter, de heer Van Niftrik, den spreker namens allen bedankte voor zjjn eenvoudige, scboone voordracht, gaven de aanwezigen door een warm applaus hunne instemming daarmede te kennen. BMOMIKGM MZ. Bjj kon. besluit is benoemd tot broeder m den Nederland- schen Leeuw, Th. J. Schrader, laatsteljjk onder wijzer in de strafgevangenis te Alkmaar is aan mr H. W. Frangman, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend uit zgn betrekking van kantonrechter te Dordrecht, onder dankbetui ging- In bet Natuurkundig Gezelschap aldaar trad Woensdag avond als spreker op de heer C. G. Baert met eene voordracht over De wereld van V oneindig kleine. Spreker begon, zoo schrjjft men ons, met er op te wjjzen, hoe velen de angst bekruipt bg 't hooren van het woord «bacterie1 waren alle bacteriën absolute vijanden van den men8ch. Integendeel werd aangetoond, hoe vaker ze als onze vrienden en bondge noten optreden, en hoe vele takken van njjverheid in nauw verband staan met de zoo vaak gevreesde schimmels. Leeuwenhoek, «de vader der micrografie", «de beschaafde vriendelijke man, met groote be kwaamheden, niaar de ten eenenmale onge letterde", werd genoemd als de eerste, die de bacteriën beschreef in de Philosophical 1 ransac- tions, het werk, waarin de meeste zjjner ver handelingen werden opgenomen. Volgens spreker mocht de bacteriologische wetenschap zich evenwel niet in een snellen bloei verheugen en gingen tal van jaren voor- bjj zonder dat vooruitgang van eenige betee- kenis was op te merken. Eindelijk werden schitterende onderzoekin gen gedaan door Pasteur, Ferdinand Cohn, Koek, Billroth, Ali Cohen en anderen. Verder behandelde de heer Baert het voedsel voor bacteriën, zooals bouillon, gelatine, agar agar, aardappel, bloedserum enz. De verschillende vormen, waaronder ze zich, door het microscoop gezien, voordoende grootte in micronsde wjjzen van voortplan ting de verbazende vermenigvuldigingver schillende ontsmettingsmethodentoepassin gen bjj vlasbereidinggisting van wjjn en bier; dit alles werd verklaard en zooveel mogeljjk door voorbeelden en toestellen dui deljjk gemaakt. Na de pauze vergastte de heer Baert zjjn aandachtig gehoor op een collectie van ruim veertig lichtbeelden, door hem zeiven voor bet grootste gedeelte geteekend, gephotographeerd en voor projectie gereed gemaakt. Het vertoonen der kleedingstukken van den Transvaalschen Boer enz. aan de school kinderen der openbare en bjjzondere scholen te Vee re, en een paar lezingen over Trans vaal, opgeluisterd door lichtbeelden, hebben, na aftrek der gemaakte onkosten, opgebracht de belangrijke som van 100 ruim, welk bedrag bestemd is voor de vrouwen en kinderen in de kampen in Zuid-Afrika. Door de afdeeling V e e r e van den Christe lijk Nationalen Werkmansbond is opgericht een fonds «tót ouderlingen bjj stand in geval van ziekte" waaraan ieder, ook hjj die geen lid is van den Bond, deelnemen kan. Een 20-tal leden zgn reeds toegetreden. Wil het fonds echter kunnen bestaan, dan moet de toetre ding meer algemeen wordenhet voorziet in een dringende behoefte. Men schrijft ons Men zal zich de aardige quaeBtie herinneren, die zich onlangs voordeed bg de polders Zwake en 's Gravenpolder, waarover geschieven is in de nummers der .1fiddelb. Crt. van 29 Augustus en 10 September. In het kort tot herinnering dit: de zeedjjk van Ooster Zwake moest hoog noodig hersteld wordende ingelanden van Middel Zwake en 's Gravenpolder besloten aan dit werk hun steun te onthouden. Ooster Zwake stelde de zaak in handen van mr M. J. de Witt Hamer te Middelburg, die, na vele conferenties met de betrokken polderbesturen, aanraadde zich tot Gedeputeerde Staten te wenden om hunne tusschenkomst in te roepen en te helpen be vorderen dat de weigerachtige polders hun aandeel in bedoeld werk voldeden ingevolge een contract tusBchen de polders van 1833. Gedeputeerde Staten hebben aanvankelijk aan bet verzoek van Ooster Zwake in zoover voldaan dat zjj het schrijven van dien polder aan de andere mededeelden en hun vroegen waarom zjj thans weigeren in de kosten van den zeedjjk van Ooster Zwake bg te dragen. De besturen van de recalcitrante polders hebben het gevoelen hunner ingelanden aan Gedeputeerde Staten medegedeeld door hun te antwoorden dat in het contract van 1833 sprake is van den zeedjjk van den Boonenpol- der, welke door de gezameljjke polders moet onderhouden worden, maar dat van den zee djjk van Oos ter Zwake geen sprake is dat art. 5 van het polderreglement niet aangehaald kan worden daar het er niets toe doet of ge durende vele jaren de bewuste zeedjjk door al de polders te zamen onderhouden is, daar deze samenwerking berustte op eene vergis sing of op eene verkeerde contracts-uitlegging en dat deze nimmer kon steunen op art. 3 van het contract. De zaak is thans op den goeden wegwg zgn verlangend het antwoord van Gedepu teerde Staten te vernemen. Alle moeite ware te voorkomen geweest als vele jaren geleden door Gedeputeerde Staten het onderhoud van dezen zeedjjk voor de bewuste polders bjj afzonderlijk reglement ware geregeld zoo bestaan er aparte regle menten voor aanliggende polders met betoog op het onderhoud van zeedjjken Gedeputeerde Staten regelen ook de grootte der diverse bjjdragen. Wat voor andere polders met gemeenschap pelijke belangen kan geregeld worden volgens het algemeen polderregleinent, had ook voor de hier genoemde polders o. i. moeten ge schieden. Te Borssele werd Woensdag bg bet houden van een klopjacht een der jagers ge troffen door een onvoorzichtig geweerschot van een medgezel. Eenige hagels drongen in het lichaam, waardoor bloedverlies ontstond. Vooral de korrels in het hoofd wekten onge rustheid. De heer dr T. S. Hofman, scheikundige bg het rgkslandbouwproefstation te Goes, wordt overgeplaatst naar dat te Maastricht. In de Woensdag te Coljjnsplaat door de afdeeling Noord-Beveland der Maatschappij tot Nut van V Algemeen gehouden vergadering gaf de heer J. Vermeulen in de openbare school eene voorstelling met licht beelden, voorstellende Engelsche kolenmijnen. In eene reeks van 25 plaatjes kreeg men alles te zien wat op die mjjnen betrekking heeft,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1