MIDDELBIRGSCHE COURANT.
Dinsdag
29 October.
N°. 25».
144° Jaargang.
1901.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent»
THERMOMETER EN VERWACHTING.
26 Oct.: 8 u. vm. 48 gr., 12 n. 57 gr., av. 4 u. 56 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige
W. wind, toenemende bewolking, 's morgens nevelig, nachtvorst, weinig verandering in temperatuur.
Advertentiën20 cent, per regel. ®eboort<&-} dood- m. allo andere familieberichten on
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel,
fêfroote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreflende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het AïgeEMeeaa A«Iw®ré»möi®-®«ire»)a
A» pb kia BKAR Ami., n.X. V«»ïbrargw»I 266, AiRtatordeMB.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 28 October.
De Hoogere-Burgerschool-
beweging te Vlissingen.
II.
(Slot).
Curieus klinkt de opmerking van de
adressanten tegen de oprichting van een
H. B. school dat Middelburg, „ondanks hare
vele uitnemende inrichtingen van Middel
baar onderwijs, haar Fabriekswezen, haren
Handel, hare Nijverheid niet ziet bloeien
zoodat honderden barer inwoners dagelijks
naar Vlissingen moeten komen om in hun
levensonderhoud te voorzien."
In dien geest redeneerende, zouden wij
kunnen opmerken dat de havenplaats Vlis
singen ondanks hare uitmuntende haven
werken en gelegenheid voor schepen om
onder alle omstandigheden binnen te komen,
haar scheepvaart en handel alles behalve
ziet bloeien.
Dergelijke toestanden hebben echter an
dere oorzakenzij hebben met de inrich
tingen van onderwijs niets te maken of zijn
niet alleen afhankelijk van bestaande ge
legenheden.
Op het gebied van handel en industrie
hangt veel af van ondernemingsgeest,
kennis en voortvarendheid.
Maar ook daarvan niet alleen.
Vlissingen is toch wèl het sprekend
voorbeeld hoe door tegenwerking van el
ders de beste plannen schipbreuk kunnen
leiden, hoe grooten invloed toestanden,
waaraan de ingezetenen niets kunnen af-
of toe-doen, uitoefenen.
Dat velen, die in Vlissingen werken, te
Middelburg wonen, heeft ook bijzondere
oorzaken.
In de eerste plaats zijn de woningtoe
standen voor de arbeidersklasse in Middel
burg veel gunstiger dan die in Vlis
singen en de huren veel goedkooper.
Hoewel dit in den laatsten tijd verbeterd
is, viel het nog kort geleden den arbeiders
niet zoo gemakkelijk in Vlissingen eene
geschikte woning te verkrijgen.
En dan zijn er nog wel andere redenen
waarom door hen een verblijf in Middel
burg wordt verkozen.
Dergelijke argumenten doen in deze, naar
onze meening, niets ter zake en leiden
onnoodig en onpractisch de gedachten van
de hoofdzaak af.
Adressanten zijn ook op andere punten
niet gelukkig, waar zij, naast de communi
catie met de tram, er zoo met nadruk op
wijzen dat Vlissingen slechts 7 minuten
sporens van Middelburg afligt.
Zij weten toch zeer goed dat dit vervoer
middel èn om den grooten afstand van het
station te Vlissingen èn om den loop der
ti'oïnen niet als maatstaf dienen kan om
den afstand tusschen beide plaatsen aan te
geven.
Ook de vergelijking met het stichten van
eene school door de Vereeniging voor ge
reformeerd onderwijs gaat in deze niet op.
Het onderwijs aan een middelbare school
is voor ieder nuttig en noodig, een zaak
van algemeen belangen, zooals ook
elders, kunnen in onze zusterstad stel
er kwam een H. B. school maatregelen
genomen worden dat jongens uit den
werkenden stand die konden bezoeken, wat
nu, om de bijkomende kosten, voor hen te
Middelburg onmogelijk is.
ZoO ook is het argument dat de bloei
der gemeente in de laatste tien jaren onaf
hankelijk van 't eigen bezit eener H. B.
school gebleken is, alles behalve afdoende.
De vraag is alleen kunnen een inrichting
met het daaraan verbonden personeel, de
leerlingen die van elders komen, niet mee
werken dien bloei, materieel en ook intel
lectueel te verhoogen?
En daarop zeggen wij beslist ja.
Vroeger zijn tal van gemeenten in bloei
toegenomen zonder spooris het daarom
geen zegen geweest dat zij aan het spoor
net werden verbonden? Zooals' de heer
Ketting opmerkteVlissingen is niet „de
wereld"de jongens daar moeten in die
wereld hun carrière maken en daarom
dienen de inrichtingen van onderwijs hen
te helpen.
En nu mag een gemeente niet zoo zon
derling egoïstisch zijn om te bewerenja
maar, wij bieden u die gelegenheid niet,
want gij gaat weg en de gemeente profi
teert niet van u.
Op die wijze zou men alle inrichtingen
van onderwijs wel kunnen sluitenof daar
aan de voorwaarden verbinden dat de leer
lingen moesten blijven wonen in de stad.
Dat kan onmogelijk het ideaal zijn dat
de ontwerpers van het tegenadres beoogen.
De kwestie der voorkeur van een zee
vaartschool of een ambachtschool is in onze
oogen geen kwestie.
Kan de gemeente een inrichting als
eerstgenoemde verkrijgen, het zal zeker den
voorstanders eener H. B. school, evenals
ons, genoegen doen.
En een ambachtsschool moest er, dunkt
ons, te Vlissingen al lang zijnhoewel
sommigen beweren dat de werf Be Schelde
ten deele in de behoefte in deze voorziet.
Maar die bewering daargelaten, dit alles
sluit bet nut van een H. B. school niet uit.
Integendeel het is reeds meer opgemerkt
de leeraren aan die inrichting kunnen
aan de beide andere scholen hunne krach
ten besteden en de kosten daarvoor dan
verminderen.
Ten slotte moeten wij eene ernstige be
denking opperen tegen het karakter dat de
beweging in Vlissingen heeft verkregen,
geheel tegen onze bedoeling en ook, ineenen
wij, tegen die der heeren Beijerman c.s.
Men gaat daarbij veel te ver in onze
oogen.
Om onze bedoeling duidelijk te maken
weten wij niet beter te doen dan bier te
herhalen wat wij in September 1900 schreven:
z,Er zijn afdoende gronden te over om
aan de Koningin de vestiging van eene
Hoogere burgerschool van Rijkswege te
vragen.
Wij zouden namelijk aan eene rijks
instelling de voorkeur geven boven eene
gemeentelijkeniet alleen uit financieel
oogpunt, maar omdat de ervaring
leerde het duidelijk men dan betere
leeraren en betere leermiddelen zal krijgen.
Zelfs al zouden de kosten voor de ge
meente dezelfde zijn, dan nog zouden wij
zulk een rijksinstelling verkiezen.
Ter wille van hunne positie, met het
Oog op pensioen voor zich zeiven en voor
hunne weduwen verkiezen de leeraren
dergelijke inrichtingen boven de meeste
Hoogere burgerscholen, vanwege gemeenten
ingesteld. Een gevolg is natuurlijk dat er
bij zulke stedelijke instellingen nog al dik
wijls een verandering onder het personeel
plaats heeft.
Daarbij zal het Rijk natuurlijk alles uit
ruimer beurs inrichten en met het te heffen
schoolgeld van zelf billijker en met het
kosteloos toelaten van sommige leerlingen
vrijgeviger kunnen zijn.
Uit dat oogpunt zonden wij burg. en weth.
van "Vlissingen wel willen aanraden in die
richting te sturen en over dat belangrijke
vraagstuk eene vertrouwelijke gedachten-
wisseling te openen met den inspecteur van
het Middelbaar onderwijs. Hem voor zulk
een plan te winnen is zeker zaaken door
hem den minister van binnenlandsche zaken
te overtuigen van het groote nut van zulk
eene school voor Vlissingen, is dan de aan
gewezen weg.
Mochten beide autoriteiten geen ooren
hebben voor eene Rijks hoogere burger
school, Iaat men dan zich vergewissen welke
subsidie van hooger band is te wachten."
In denzelfden geest luidt ook het ver
zoek der 188 ingezetenen van Vlissingen.
Zij geven den raad in overweging burg.
en weth. uit te noodigen de zaak te be-
studeeren en daarover met bekwamen spoed
rapport nit te brengen, of wel daartoe een
Raadscommissie te benoemen, terwijl zij er
op wijzen dat de regeering zeer zeker be
reid gevonden zal worden öf te Vlissingen
een Rijks Hoogere Burgerschool te stich
ten, of een subsidie te verleenen aan een
gemeentelijke inrichting.
Of dit laatste juist is, wij weten het
nietmaar daarover loopt toch in elk
geval nu voorloopig de kwestie.
De gemeente Ylissingen zal toch geen
bezwaar hebben wanneer de Regeering daar
eene Hoogere burgerschool wil vestigen?
Dat kan niet anders dan te haren voor-
deele zijnterwijl de lasten, zoo die er zijn,
b. v. door het afstaan van een gebouw, niet
zoo bezwarend zullen wezen.Wij noemen b. v.
het oude weesbuis op de Groote markt,
allicht voor een H. B. school in te richten.
Het Rijk zou, wanneer de vermeerdering
van leerlingen aan de H. B. school te Mid
delburg voortgaat als in de laatste jaren,
en er zeer veel onkosten verbonden zijn
aan eene vergrooting van het tegenwoor
dige gebouw hier, allicht er toe overgaan
inViissingen zulk een inrichting te vestigen.
En mocht dit niet zoo zijn, dan eerst zou
de gemeente Vlissingen, na vernomen te
hebben of zij op eene subsidie van het Rijk
zou kunnen rekenen, kunnen overwegen
wat haar in deze te doen staat.
Tot heden draagt alles nog slechts een
voorloopig karakteren stappen om eene
Rijks hoogere burgerschool te verkrijgen
Wettigen niet de agitatie die thans is ont-
étaan.
Daartoe kan toch allicht de raad een
opdracht geven aan burg. en weth. of aan
een uit zijn midden te benoemen commissie
UIT STAD EN PBOVINCIE.
Bljjkens het ontwerp-plan voor het aan
gaan eener geldleening van 130.000 door de
provincie, zal de rente bedragen 4 en de af
lossing plaats hebben in ten hoogste 20 jaren, te
beginnen met 1904, jaarljjks ten minste ƒ4000.
De obligatiën zjjn groot 1000, doch kun
nen gesplitst worden in aandeelen van 500
In de Zaterdag gehouden jaarljjksche
vergadering der vereeniging Kindervoeding
alhier werden de periodiek aftredende be
stuursleden allen herkozen.
Uit het uitgebrachte twaalfde jaarverslag
der vereeniging bleek, dat het aantal leden
daalde van 112 tot 106, dat der begunstigers
van 255 tot 245.
De aanvraag voor kindervoeding was in het
afgeloopen jaar grooter dan een der vorige
jaren, nl. voor 341 kinderen, waarvan 311
werden toegelaten.
Ofschoon het aantal kinderen op de kos-
telooze scholen stijgende is, nam de aanvraag
niet jaarlijks naar evenredigheid toe, maar
vaak af, zoodat wat sommigen beweren, dat
het bestaan van kindervoeding de ouders er
foe drjjft om hun kinderen naar de eetzaal
te zenden, niet op waarheid berust. Uit
Verschillende gegevens is het bestuur tot de
conclusie gekomen, dat de aanvraag door de
fneer of mindere behoeften geregeld wordt,
veroorzaakt door minder aanbod van arbeid
öf door persoonlijke omstandigheden der
ouders, als ziekten enz.
De inkomsten der vereeniging bedroegen in
het afgeloopen jaar 4291.05, de uitgaven
3981.03, zoodat een batig saldo is aan te
wijzen groot 310.02, dat in de spaarbank
werd gedeponeerd. Het reservefonds, groot
600 nom. 3 N. W. S., bleef onaangeroerd.
Wat de voeding betreft, er werden 136 maal
tijden, te zamen met 38.661 portiën voedsel
gebruikt.
Op de vergadering werd nog medegedeeld,
dat voor dit jaar voeding iB aangevraagd voor
370 kinderen, waarvan 16 voorloopig werden
afgewezen en 18 definitief.
Men z jj op zjjn hoede! Bjj een
winkelier hier ter stede zjjn de vorige week
door een vrouwspersoon verschillende artike
len gehaald op naam van een ingezetene,
die, naar bjj onderzoek bleek, daartoe in het
geheel geen order gegeven had.
Er was dus hierbjj oplichting in het spel.
Men zjj daarom voorzichtig met aan onbe
kende personen waren af te geven op naam
van derdenen dit te meer omdat het voor
gevallene alle teekenen droeg van slim over
leg, zoodat men zeer gemakkeljjk van zulk
een oplichtster dupe kan worden.
Zondagmiddag speelde op het terrein
achter de meelfabriek alhier de voetbal
vereniging Olympia II uit Middelburg, haar
eersten wedstrijd voor den Zeemosclien voetbal
bond tegen Zeelandia I uit Goes.
Olympia bleek de sterkste party te zjjn en
behaalde dan ook de overwinning met 81
doelpunten; voor de rust was do stand 2 -1
in Olympid's voordeel.
Zondag a. s. speelt Olympia tegen D. F. C.
I voor de bekercompetitie, ook op het terrein
achter de meelfabriek.
Uit Vlissingen
Aldaar is Zondag overleden de heer J.
Verkuyl Quakkelaar, geboren 13 December
1831 le St Maartensdijk, in leven wethouder
der gemeente.
De overledene was van 19 Juli 1865 on
afgebroken lid van den gemeenteraad en werd
6 September 1887 tot wethouder benoemd.
Voorts bekleedde kjj nog verschillende an
dere betrekkingen, o. a. die van voorzitter
van de kamer van koophandel en van de
commissie voor het middelbaar onderwijs.
De gemeente verliest in hem een zeer ijverig
ingezetene.
Zijn dood trad in na een langdurig ljjden.
Zaterdag is daar aangekomen het Duitsche
poststooinschip Herzog van Oost-Afrika, via
Kaapstad en Lissabon.
Onder de 44 passagiers bevonden zich ver
schillende Nederlanders. Een er van was
mevrouw Mautz—Botha, echtgenoote van den
gewezen landdrost van Pretoria, die op 23
September werd gevangen genomen en voor
goed uit Afrika zal verbannen worden.
Aan een berichtgever der VI. Ct deelde zy
mede dat zy een aangename reis heeft ge
had en met lof sprak zy over den kapitein en
de schepelingen. Toen zy te Vlissingen arri
veerde, kwam zy tot ontdekking dat hare
gangen werden nagegaan door een Engelschen
spion, die gedurende den overtooht 3e kl.
reisde en die zy eerst den dag van aankomst
in Nederland zag.
Woensdagmiddag te half twee uur houdt de
raad dier gemeente een openbare zitting.
Daarin zullen mededeelingen gedaan en
stukken overgelegd worden, terwyl dan tot de
benoeming zal worden overgegaan van W. van
Bakergein tot tyd. ass. leeraar aan de burger
avondschool en tot regeling zjjnerjaarwedde;
van leden en plaatsvervangende leden in het
stembureau voor de a.s. verkiezing van de
Kamer v. Arbeid voor de bouwbedrijvenvan
een plaatsvervangend lid in de commissie van
aanslag in de bedrijfsbelasting (vacature
I. Harder) en van eene tydelijke regentes van
het gasthuis.
Verder komen in behandeling voorstellen
van burg. en weth. tot wijziging der verorde
ring op de heffing en invordering van hoofd,
omslagtot vaststelling eener verordening op
heffing en invordering van tolgeld op den
Vlissingen-Koudekerkschen straatweg; tot goed
keuring der rekening over 1902 van dien
straatwegtot vaststelling van een bedrag ak
tegemoetkoming in de huishuur van onder
wijzers tot het verleenen van subsidie voor
het verstrekken van voeding en kleeding aan
schoolgaande kinderentot beschikking op
de adressen van S. M. PolakH. G. de Wit
en R. Oosterling om verhooging van jaarwed
de tot vastelling der begrootingen voor 1902
van het algemeen armbestuur, het gasthuis,
de kamer van koophandel en het burgerwees
huis tot het verleenen van subsidie aan in
stellingen van weldadigheid tot het rooien
van boomen op de Bellamykade, Kaaskade
en Kleine Kerkstraat en tot bet verleenen
van vergunning aan J. J. Hercules tot het
uithangen van een reclamebord.
Eindelyk zal aan de orce worden gesteld
de gemeentebegrooting voor 1902 zal wor
den beschikt op reclames tegen aanslagen in
den hoofd, omslag, dienst 1901, en zal het 2e
suppl.-kohier van dien omslag vastgesteld
worden.
Door de Landbouw vereeniging te Kou
de k e r k e werd onlangs aanbesteed 13800 KG.
slakken meelde aannemer heeft niet geleverd
en ook verzuimd het gezegelde inschryvings-
biljet terug te zenden, hoewel hjj hierom
verzocht is.
Een gevolg daarvan is geweest, dat de order
tot levering werd ingetrokken, met verbeurd
verklaring der borgstelling.
Volgens een schryven uit Zutphen aan
het N. v. d. D. was het niet de eerste maal
dat den schilder, die aan de brug aan de
Arno onder Amemuiden op zoo nood
lottige wjjze zjjn leven verloor, een ongeluk
overkwam.
In Augustus 1899 namelijk geraakte hy bjj
het verven aan de spoorlyn te Laag-Ooster-
beek onder een trein en werd toen gevaarljjk
gewond.
In het daarop volgende jaar, in het laatst
van Maart, viel hy bjj het vervoeren van
schildersgereedschappen naar Nymegen van
den wagen, omdat hjj zich daarop te slapen
had gelegd. Hjj geraakte er onder en werd
vry ernstig gekneusd.
En nu zjjn derde ongeluk te Amemuiden
moest hjj met den dood bekoopen.
De inrichting van het nieuwe gemeen
tehuis te Heinkenszand is zoo goed als
gereed.
Het nieuw aangekocht ameublement iB reeds
geplaatst en binnen een paar dagen zal het
archief in de secretariekamer worden onder
gebracht.
Spoedig is de inwjjding van het gebonw
te wachten.
Aldaar is men begonnen met de drogerjj
van chicorei, eene onderneming van de heeren
P. Rjjk aldaar en Mattheissen te Ossendrecht.
De fabriek is volgens de nieuwste gegevens
ingericht. De drogerjj bestaat uit vier vuren,
met cokes gestookt, en het drogen geschiedt
op platen van een nieuw systeem, een nog
bjjna in ons land onbekende vinding.
De inrichting geeft velen handen arbeid.
Te Borssele had Vrydag een tien-
j arig boerenzoontje de onvoorzichtigheid zich
te dicht bjj de paarden in den stal te wagen.
Een der paarden sloeg achteruit en trof het
been van den jongen zoo ernstig, dat het
djjbeen middendoor brak.
Door den raad van Coljjnsplaat is
de begrooting in ontvang en uitgaaf vastge
steld op 14.350.24.
De jaarwedden der onderwjjzers werden
vastgesteld in overeenstemming met de nieuwe
wet. Het aanvangsalaris voor het hoofd der
school werd bepaald op f 1000, met twee ver
hoogingen van 50, na vjjf en tien dienstjaren
in de gemeente. Voor acten Pransch. Duitsch,
Engelsch of landbouwkundige zou 50 geno
ten worden, voor 2 of meer byacten 100,
zoo daarin les moest gegeven worden.
Het hoofd der school zal genieten 150
voor vergoeding van huishuur, terwyl 50
voor tegemoetkoming in de huishuur werd
toegekend aan gehuwde onderwjjzers of onder-
wjjzers-weduwnaars met kind of kinderen,
mits zjj den leeftjjd van 28 jaar hebben be
reikt. De reeds in functie zynde onderwjjzers
worden beloond overeenkomstig de vroegere
regeling.
De rekening van het Burgerljjk armbestuur
werd goedgekeurd in ontvang ad 800 en in
uifgaaf f 706.20.
De begrooting van het armbestuur, dienst
1902, werd aangehouden tot eene volgende
vergadering, daar de stemmen staakten over
een voorstel van den heer Noordyke, om een
post, groot 10, voor contributie aan de
Vereeniging tot Weezenoerpleging m Noord- en
Zuid-Beveland te Goes te schrappen.
De drie anti-revolutionnaire leden M. Noor
dyke, W. Potappel en J. Tazelaar verklaarden
zich er voorde leden A. D. Snoep, K.
Schippers en P. Tazelaar er tegen.
Het lid P. C. W. Swemer was afwezig.
Aangenomen werd het voorstel van het
lid P. Tazelaar om een post van 15, voor
het bestellen der telefoon-berichten in de
kom der gemeente, van de begrooting af te
voeren.
De plannen der haven-vergrooting waren
ingekomen, doch zjjn niet behandeld.
Eenige dagen geleden had in die gemeente
een bakker, bjj het slaan met een stokje naar
een varken, het ongeluk, dat het brak en een
stuk er van tegen of in een'zyner oegon vloog,
met het ongelukkig gevolg, dat hy zjjn eene
oog zal moeten missen, terwyl ook voor het
andere gevaar bestaat.
Men schrjjft ons uit Noordgouwe:
De feestelijke installatie van onzen nieuwen
burgemeester jhr C. A. van Citters heeft
Zaterdag onder de gunstigste omstandigheden,
zoowel wat het weder als de stemming der
feestvierenden betreft, plaats gehad.
Bjj het hek van zjjn buiten Heesterlust, waar
een smaakvolle eerepoort was opgericht, werd
hy door een ruiterstoet opgewacht, waarvan
de commandant, de heer A. Moolenburgh,
hem toespraak.
Hy wees er op dat de benoeming van den
heer Van Citters algemeen blijdschap had
gewekt en riep den nieuwen burgemeester
een harteljjk welkom toe, hem het geleide
van de eerewacht naar het stadhuis aanbiedende.
Jhr. C. A. van Citters, met zjjn echtgenoote in
een landauer gezeten, verklaarde gaarne het
eervolle geleide aan te nemen; en nu ging
het, met de muziek van Zonnemaire voorop,
dorpwaarts. Onderweg, even vóór het dorp,
werd hem door de jongejuffrouw B. E. M.
Wortman, met een kinderlijke toespraak, een
bouquet aangeboden, dat dankbaar aanvaard
werd.
In het fraai versierde dorpje, aan welks
ingang een prachtige eerepoort stond, werd
de burgemeester door eene commissie uit den
raad in de raadkamer binnengeleid. De oudste
wethouder, de heer J. de Vlieger, sprak hem
na voorlezing van de koninklyke benoeming
daar toe.
