HMflalbirssclie eoiraat
De Grensquaestie.
BIJVOEQSEL
VAN DB
VAN
Maandag 28 October 1901, no. 254.
Middelburg 26 October.
Dat er tusschen Nederland en België eene
grensquaestie bestaat, hebben wij zeker aan
onze lezers en lezeressen niet mede te deelen
daarover is al zooveel geschreven en gesproken,
dat wij de wetenschap van het bestaan dier
quaestie wel algemeen verspreid mogen ach
ten. Wjj behoeven derhalve niet in allerlei bij
zonderheden te treden over deze zaak, maar
dienen toch drie hoofdpunten op den voorgrond
te stellen:
A. De Belgen langs de grenzei) van Zeeuwsch-
Ylaanderen hebben vrjj uitgestrekte bezittin
gen in Nederlandbouwland en weiden. Het
eerste willen zjj zelt bemesten en bewerken,
het tweede met eigen vee beleggen.
Wegens het voortduren van mond- en
klauwzeer, onder het vee in België, terwjjl in
Zeeuwsch-Vlaanderen het vee kerngezond is,
is de invoer van mest en vee uit België naar
Nederlandsche gronden öf verboden, öf aan
lastige formaliteiten, door onze Zuiderbroeders
pleegvormen" genoemd, onderworpen.
Hierover zjjn natuurlijk de belanghebben
den zeer ontevreden.
B. Omdat in Nederland in sommige steden
nog mond- en klauwzeer gevonden wordt en
onder de Nederlandsche koeien dieren aange
troffen worden, die aan tuberculose lijden, heeft
men den invoer van vee uit Nederland naar
België aan zeer bezwarende bepalingen onder
worpen, slechts enkele kantoren aangewezen,
waarlangs die invoer kan plaats hebben, en
quarantaine-stallen gebouwd, die herhaaldelijk
aanleiding gaven tot zeer gegronde klachten-
Over de bepalingen, onder B vermeld, zgn
zoowel de Belgische als de Nederlandsche
kooplieden in vee niet best te spreken, even
min als de veehouders van Zeeuwsch-Vlaan
deren, die door de bemoeilijking van den
handel op België minder voldoende prjjzen
kunnen bedingen, dan' bjj vrg verkeer het geval
zoude zgn.
C. Om den smokkelhandel tegen te gaan,
moet het vee van de bewoners der Belgische
grensdorpen, zoowel als hunne varkens bij
vervoer naar het binnenland tot op zekeren
afstand van de grenzen gedekt zgn door ver
lofpassen, die steeds aanleiding geven tot veel
naloop en feiteljjk niet veel smokkelens tegen
houden.
Herhaaldelijk is door de grensbewoners ge
vraagd om die verlofpassen af te schaffen.
Reeds meermalen hebben de bewoners aan
beide zjjden van de grenzen hunne ontevre
denheid doen big ken over al de moeilijkheden,
die in het laatste tiental jaren zgn uitgevon
den, maar de regeeringen in beide landen
hebben die blijken van ontevredenheid een
voudig aangenomen voor kennisgeving.
De kooplui en de boertjes mochten prutte
len: men nam daar heel weinig, liefst geene
notitie van.
De kalme Zeeuwen, ziende dat hunne klach
ten terecht kwamen voor eens dooven mans
deur, hebben eindeljjk berust; zg zgn aan de
minder aangename gevolgen van veeartsenjj-
kundige uitvindingen gewoon geraakt, maar
de bewoners aan de andere zijde van de grens
zgn niet zoo berustend uitgevallen.
Zg zgn big ven klagenzg hebben hunne
klachten steeds luider herhaald en wel met
het gevolg, dat er eene ministriëele commissisie
afgevaardigd is geworden, om een onderzoek
in te stellen naar de grieven van de grens
bewoners.
Die commissie bestaat uit de heeren
Graaf 't K i n t deRoodebeeke, sena-
teur voor Eecloo
(men weet, dat in België de leden der 1ste
Kamer (Senaat) ook rechtstreeks door het volk
worden gekozen.)
A. V e r h a e g e n, lid van de 2de Kamer
(volksvertegenwoordiger)
Vernieuw e, bestuurder bjj het beheer
van Landbouw, en De S m e d t, provinciaal
opzichter der belastingen.
Deze commissie heeft zitting gehouden in
eenige grensdorpen St. Laureyns, Waterland-
Oudeman e. a.
Veel is er niet verluid van 't geen daar
verhandeld issommige bladen, die anders
nog al goed op de hoogte zgn van 'tgeen op
dat gebied gebeurt, maken er zich af met een
niets zeggend verslag, toch is er het een en
ander uitgelekt, waarmede De Stad Eecloo van
Zondag laatst ons bekend maakt.
Wjj achten het niet zonder belang de land
bouwers en andere belanghebbenden in Zeeland
door mededeeling daarvan op de hoogte te
houden van de beweging aan gene zjjde van
de grenzen.
Tot beter verstand van alles wat daar be
handeld werd, diene nog, dat de invoer van
varkens, zoowe! oude als jeugdige, uit Neder
land in België volstrekt verboden is, welk
verbod intusschen aan den handel hoegenaamd
geen nadeel berokkent.
Nu ter zake.
Te St Laureyns vroeg de schepen (wethou
der) P. Hoste of er geen middel was om het bewei
den van Belgisch vee in Holland te vergemakkelijken.
Het antwoord op die vraag luidde Daarop
zal bjj het Hollandsche gouvernement worden
aangedrongen. Te Waterland-Oudeman (zie
verder) luidde het antwoord eenigszins anders.
Op de vraag om de pleegvormen bjj het
koopen en het vervoer van vee, die voor de
grensbewoners zeer lastig zgn, te vereenvou
digen, was het antwoord, »dat men de zaken
zoude onderzoeken".
Dat is zoeken naar den bekenden weg
Toen in Waterland-Oudeman gevraagd werd,
of het niet mogeljjk zoude zgn met Holland
eene overeenkomst te sluiten over de bebouwing
der landerijen, luidde het antwoord, dat daar
toe reeds pogingen werden aangewenddat
de minister van buitenlandsche zaken daar
over reeds het vorig jaar geschreven had aan
zgn collega in Holland, maar tot nog toe geen
antwoord had ontvangen. »Er zgn te weinig
Hollanders", antwoordde de voorzitter der
commissie, »die landerjjen bebouwen in België,
dus hebben zjj ons niets te vragenvandaar
dat wjj ook niets verkrjjgen."
Dat's iets anders dan het aandringen te
St Laureyns.
Bjj het bespreken van de getuigschriften,
die noodig zjjn om varkens langs de grenzen
te vervoeren (zoogenaamde passé-avants), kwam
het op den smokkelhandel.
Een dor opgekomenen beweerde, dat het
aantal tolbeambten gróót genoeg was om den
smokkelhandel te beletten, indien de dienst
op eene andere manier was ingericht; zelfs
was er een, die meende, dat voor de gemeente
Waterland-Oudeman een enkel persoon vol
doende zoude zgn.
Daarmede was de provinciale opzichter der
belastingen het niet eens hg verklaarde dat
»dit maar klappen was", en er een heel
leger beambten zoude noodig zgn, om het
smokkelen van varkens tegen te gaan. Daar
na ontstond eene zeer scherpe woordenwis
seling over het smokkelen van koeien. Toen
een der aanwezigen daaromtrent als zijne
meeniug uitsprak, dat dit zeer gemakkelijk
zoude te beletten zgn door de invoering van
een algemeenen inventaris, verklaarden de
heeren 't Kint de Roodebeeke en
Verhaegen, dat dit niet mogeljjk was.
De laatste voegde daaraan zelfs toe, dat
het opmaken van dien inventaris aanleiding
zoude geven tot eene revolutie.
Revolutie in het binnenland om het in
voeren van den inventarisEn wjj grens
bewoners, sprak een der belanghebbenden, wjj,
die aan nog veel grootere plagerjjen zgn
blootgesteld, maken wjj revolutie?
Eindelgk kwamen de quarantaine-stallen
aan de orde, waaraan de meeste Belgische
grensbewoners een hekel hebben.
Maar daarover, zegt De Stad Eeclooviel niet
te spreken, »Het is niet mogeljjk", zeiden de
heeren, »die af te schaffen".
Na deze mededeeling gaat een inzender in
genoemd blad voort
»Dus, grensbewoners, na het onderzoek zul
len wjj zooveel appels als peren hebben en
het eenige middel om iets te bekomen zal
zeker zjjn ons een beetje moeiljjker te toonen
tjjdens de kiezingen en indien men ons geene
voldoening geeft, die heeren met hunne quaran
taine-stallen en andere hutspot uit wandelen
te zenden."
Een ander voegt daarbjj»Wjj vreezen, dat
dit onderzoek weer op een sisser zal uitloopen.
Te Eecloo werd eenige jaren geleden ook een
dergeljjk onderzoek ingesteld, waarvan natuur-
ljjk niets is gekomen, ofschoon de grieven en
de opmerkingen nauwkeurig werden aan-
geteekend."
Wjj, Nederlanders kunnen naar onze meening,
met den loop der zaken tevreden zgn.
De maatregelen, tegen ons vee in België
genomen, onder voorwendsel van gezondheids
maatregelen, zgn niet anders dan middelen
in de handen der groote eigenaars om het
vee stelselmatig duurder te maken.
Zonder Nederlandsch vee kan België niet
voortdoen: dus sluiten en smokkelen of liever
verdwalen. Daardoor wordt de prjjs kunst
matig naar boven gedreven.
En eenig ander doel heeft men met de
sluiting niet.
Van daar ook die voorgewende vrees voor
revolutie in het binnenland bjj het opmaken
van een inventaris van het vee, want kwam
die er, dan zoude men met het verdwaalde vee
geen weg meer weten en de groote voordeelen,
die de kunstmatige prgs ver hooging opleveren,
zouden verloren gaan, omdat men zonder
smokkelhandel genoodzaakt zoude zgn de
grenzen voor den invoer van Nederlandsch vee
open te stellen.
't Is bjj den smokkelhandel in vee al even
eens als bjj alle smokkelen. De kleine man
waagt zgn hals en de groote lui garen de eiers.
Intusschen worden de Belgische boeren langs
de grenzen lastig over de vele moeiten, die
hun worden aangedaan.
Bljjft Nederland de tegenwoordige wetten
op toelating van mest en vee uit België op
gronden, in Nederland gelegen, streng hand
haven, veel strenger nog dan tot nu toe het
geval is. dan zullen de Belgische grensbewo
ners hunne ontevredenheid nog luider, nog
dringender doen kennen, en is het niet on-
waarschjjnljjk, dat de Belgische regeering
handelbaarder zal worden omtrent eene over
eenkomst, waarbjj beweiding en bewerking
van Nederlandschen grond door Belgische
eigenaars en invoer van Nederlandsch vee in
België op eene alleszins billjjke wjj ze geregeld
worden.
Weer een Transml-avond.
Alle zit- en staanplaatsen, die Vrij dagavond
in het Schuttershof in de groote zaal beschik
baar waren, waren bezet, achter in de zaal
stonden belangstellenden schouder aan schou
der en honderden, die ook gaarne waren bin
nengekomen, moest de toegang worden ge
weigerd.
Wat het bezoek betreft, is de Transvaal-
avond dus uitstekend geslaagd, maar ook in
andere opzichten is dat het geval geweest.
Het podium was eenvoudig maar fraai ver
sierd. Mooie groene planten waren er smaak
vol geschikt en aan de zgden waren de vlag
gen geplant van de Transvaal en den Oranje
Vrjjstaat, die saam verbonden waren door onze
driekleur; aan de kanten hingen de wapen
borden der beide Zuid-Afrikaansche repu
blieken.
Toen de zaal geheel gevuld was, heette de
heer P. J. Roscam Abbing, predikant alhier,
de vrienden en vriendinnen van de Boeren in
Zuid-Afrika harteljjk welkom en noodigdehen
uit dadeljjk bjj den aanvang der bijeenkomst
uiting te geven aan de sympathie voor en het
medegevoelen met de Boeren, door den spre
kers voor den avond, bjj hun binnentreden, te
ontvangen met het lied dat hen zoo sterkt in
den strjjd.
Hg deelde verder mee dat, behalve de heeren
Kloppers en Breed, dezen avond ook nog een
derde persoon het woord voeren zou. Wie
het was, moest nog een verrassing bljjven,
maar spreker was er zeker van dat wanneer
zgn naam genoemd werd een luid applaus te
zjjner eer weerklinken zou.
Op uitnoodiging van den heer Roscam
Abbing zongen de aanwezigen thans het
eerste couplet van het Transvaalsch Volkslied
en terwgl die bekende wjjs weerklonk, bege
leid door de muziek van ons schutterij korps,
traden zjj, die over en voor de stamverwanten
in Zuid-Afrika zouden spreken, de zaal binnen.
Toen de laatste tonen van het lied waren
weggestorven, nam de heer N. M. de Ligt,
eveneens predikant alhier, het woord
Geachte toehoorders zeide hjj jjindien
ik niet wist: »God regeert", indien ik niet
geloofde, dat in Gods hand rust het lot der
volkeren en het lot van den enkelen mensch
indien ik niet mocht opzien tot God, die hoort
het gebed van hen, die Hem in den nood
zoeken, die verhoort op zgn tjjd dan zou
ik heden voor u staan met een vloek op mjjn
lippen, dan zou ik u afbedelen verachting,
enkel verachting voor dat Engeland, dat nu
twee jaar bezig is een klein heldenvolk te
bestrjjden. Wat zeg ik bestrijdenNeeneen
klein volk te vertrappen, te verdelgen, uit te
moorden. Maar neen Ik zeg met ds Van
Broekhuizen: »de God der Hemelen regeert!
Wat Engeland ten kwade gedacht heeft, zal
God ten goede keeren".
Ik heet u welkom op dezen Transvaalavond.
Vraagt gij mg wat wjj hier doen gaan. Wjj
gaan met diepen ernat luisteren, naar de me-
dedeelingen van twee mannen, die het ljjden
en strjjden van onze stamverwanten in Zuid-
Afrika van nabp hebben gezien.
Ik heb u voor te stellenden heer Kloppers,
hoofd der gouvernementssehool in Krugersdorp,
die negen maanden arbeidde aan het Roode
Kras-hospitaal en die door de Britsche regee
ring is genoodzaakt naar Holland te keeren,
en den heer Breed, geboren Vrg stater, die
woonde in Aliwal Noord. Toen de Boeren in
den Vrjjstaat trokken greep hg naar de
wapenen, voegde zich bjj hen. Hg iB dus op
standeling en rebel. Welgesteld man, als hjj
was, is hg van alles beroofd door de Engel-
schen. Hg heeft gestreden onder den Vecht
generaal De Wet.
Wjj zgn verlangend te luisteren. Wjj zul
len, hoop ik, veel hooren. En zeker wjj zullen
sidderen als ons geteekend wordt, wat zooal
in Afrika geschiedt. Denkt aan wat in de
laatste dagen plaats heeft. Hoe worden de
helden als misdadigers neergeschoten en ge
hangen uit de worgerkampen klinken ons
tegen de smartkreten van hulpelooze vrouwen
en kinderenHet sterftecijfer der kinderen in
de kampen is 17 maal hooger dan in Londen.
Nog eens, als wij van de gruwelen hooren
en lezen, dan zou een vloek in het hart ko
men, maar nog eens, dat mag niet. Ik houd
u voorhet beeld van den Man van Smarte,
die aan zgn Kruishout bad voor zjjne beulen:
»Vader, vergeef het hun, want zjj weten niet
wat zjj doen." En bjj het zien op den Chris
tus past het ons, met diepen ernst onze knieën
te buigen.
God is bezig de oogen der verblinden te
openen. Dezer dagen is het in de limes te
lezen geweest»vele Engelschen blozen over
dezen oorlog en zouden met bljjdschap de op
lossing begroeten".
Een patlementslid durfde het uitspreken
dat: »voor alle ellende verantwoordelijk was
Chamberlain, die den goeden naam der Engel-
schen in het oog der beschaafde wereld heeft
doen verloren gaan".
Mjjne Hoorders. God regeert! Gods naam
is door dezen oorlog reeds groot gemaakt;
want gansch de wereld heeft gezien wat
»geloof en vertrouwen op God" vermogen.
Daarvoor kunnen wij reeds danken.
Laten wjj onze broeders in Afrika steunen
met onze offers. Wjj kunnen hun ljjden verzach
ten. Maar bovenal laat ons, met onze broeders
daarginds, de toevlucht nemen tot het gebed.
Laat ons bidden."
Nadat de heer De Ligt een gebed had uit
gesproken noodigde hg het publiek uit ge
zamenlijk het strgd-en optochtslied der Boeren
Psalm 68 1 aan te heffen.
Nadat hieraan voldaan was, betrad de heer
P. J. Kloppers, vroeger Hollandsch onderwjj-
De geachte spreker bedoelde zekertoen
de boeren uit den Vrjjstaat in de Kaapkolonie
trokken. Red.
zer te Krugersdorp, maar verdreven uit Trans
vaal, het spreekgestoelte.
Hg begon met den beiden genoemden predi
kanten en de Chr. Jongelingsvereeniging, die
dezen avond had geregeld, dank te zeggen
voor de vele moeite, welke zjj zich gegeven heb
ben om de sprekers van den avond in de gele
genheid te stellen de zaak der strjjdende
Boeren, van hun ljjdende vrouwen en hun
stervende kinderen te bepleiten. De jonge
lingsvereeniging, die jong Holland vertegen
woordigt, gaf spreker de verzekering dat weldra
Afrika meer dan tot dusver voor jong Holland
wezen zal.
Dank bracht de heer Kloppers verder aan
het Middelburgsche dames-comité, ook uit
naam van de vrouwen en kinderen die daar
verre zjjn, omdat het zoo menigen droppel
balsem heeft gestort in vele gebroken harten.
Ook de aanwezigen dankte sprekerdoor
hunne opkomst toch geven zjj het bewjjs dat
de liefde voor de broeders en zusters in Zuid-
Afrika bjj de echte Hollanders onverflauwd
bljjft.
Hierna besprak de heer Kloppers den oorlog.
Chamberlain heeft ïndertjjd met zgn oy-
nischen glimlach in het parlement durven
verklaren. »Och, mjjne heeren, deze oorlog is
eene vergissing". En spreker heeft zich zelden
meer geërgerd dan toen. - Maar een waarheid
is het zeggen, want wanneer Engeland geen
oorlog had gevoerd, dan zou het binnen een
kwart eeuw Transvaal en den Vrjjstaat ge
annexeerd hebben, en met vriendeljjke armen
den nationaalsten boer hebben verstikt. Maar
Engeland heeft oorlog gevoerd en dat gedaan
op zulk een wjj ze dat tusschen de Britten en
de Boeren een wijde zee van bloed en tranen
is gekomen, die nooit zal worden overbrugd.
Engeland heeft zich vergisthet heeft den
kamp verloren; ja meer nog, het verloor zich
zelf.
Waar toch is dat vrome Engeland van vóór
drie jaren gebleven? Het heeft zgn christelgke
kroon verloren omdat het zweeg toen goud-
zoekende, frauduleuze bankroetiers en geweten-
looze staatslieden samenspanden en voor 2
shilling per dag slachtersknechts huurden om
twee volken van den aardbodem te verdelgen.
Maar ook op ander gebied heeft Engeland
van zgn eer ingeboet. De Engelsche officier,
tot voor drie jaar op en top een gentleman,
staat thans op éen ljjn met de petroleuses
van Parjjs tjjdens de commune. Om deze stel
ling te staven, gaf de heer Kloppers enkele
voorbeelden uit de velen, die te zjjner beschik
king staan.
Wanneer de Engelschen van een slechte reis
kwamen, kregen de gevangenen in den tronk te
Krugersdorp een deken minder, werd hun een
maaltijd onthouden en moesten de vrouwen,
die hen anders bezoeken mochten, voor het
kjjkgat bljjven.
Het monument te Paardekraal, een her
innering aan 't besluit tot den vrjjheidsoorlog
van 1880, werd uiteen gebroken, de platen
met gouden letteren werden bekapt, de kroon
werd weggenomen, alles op bevel van een En-
gelsch officier.
Een kozakken hoofdman uit Napoleons tjjd
gaf in Duitschland blijk van meer beschaving
dan deze wandalen.
Een Engelsche officier was het die, toen
nabjj Krugersdorp de inboedel van een oud
moedertje moest worden verbrand, wijl zg niet
bewgzen bon onschuldig te zgn aan het dood
schieten van een Engelschman dicht bjj hare
woning, en een onderofficier medeljjden toonde,
een geborgen deel van den inboedel liet terug
brengen en die vrouw dwong het verbranden
van haar have aan te zien.
Engelsche officieren waren het die datzelfde
oude moedertje dwongen twee en een half uur
ver te loopen, haar nu en dan voort stootend,
naar het naastbjjzjjnde station, haar toen in
een open truck naar Johannesburg vervoerden
en daar drie uren op het perron lieten staan
zonder eenige lafenis.
Engelsche officieren waren het die de
medeljjdende omstanders, die het vrouwtje
een en ander wilden brengen, afweerden,
wjjl zg zelf zouden zorgen voor het
noodige. En toen kreeg de vrouw koffieboonen,
meel en rauw vleesch, zonder eenig materiaal
om het te bereiden. En diezelfde vrouw kreeg
na acht dagen hare vrjjheid terug wegens gebrek
aan bewjjs.
Er wordt beweerd dat de Tommy's wreed
heden bedrjjven, doch niet dezen zjjn de schul
digen; dat zgn de Engelsche officieren.
Daarna toonde spreker aan dat het machtige
Engeland, dat vóór drie jaren gansch Europa
voor zich deed beven, thans met honderd
duizenden strjjdt tegen een 30 a 40.000 arme
Boeren en in dien strgd zgn beste generaals
verspeelt, wjjl de Boeren ze dooden of terug
zenden zonder retourkaart.
De heer Kloppers wees op Bulier en lord
Roberts, van wie de laatste, ofschoon bewe
rende dat de oorlog uit is, in het kabinet van
koningin Victoria, door een uiteenzetting van
den toestand, zgn vorstin een dolk in het hart
stootte, tengevolge waarvan zg ten grave zonk.
En dat de oorlog niet uit is bewjjst dat lord
Kitchener, de beul van Soudan, de vrouwen
van de Boerengeneraals naar hun mannen zond
om hun -50.000 pond per jaar toe te zeggen
als zg de wapens willen neerleggen.
Engeland heeft zgn rol uitgespeeld, de Union
Jack raakt haast versleten, maar Chamberlain
heeft nog een vlag, nl. de witte voorschoot, die
Jameson een kaffermeid ontstal.
Een Fransch koning kon na een verloren slag
zeggenalles is verloren behalve de eerwan
neer Chamberlain zgn vlag aan Engeland geeft,
dient hjj erop te sehrjjven: »ook mjjn eer is
weg."
Hoe staat het met den strgd
De Boer zegt dat die niet zal eindigen voor
de laatste Transvaler in 't graf ligt, en de
Vrjj8tater verklaart dat hg niet zal ophouden
vóór de laatste Vrjjstaatsche boer zgn laatsten
kogel heeft verschoten.
Engeland heeft zich in den Boer vergist,
maar ook in de vrouwen. Spreker haalde
daarvan een staaltje aan dat bjj Krugersdorp
voorviel. Een Boerenvrouw had een vierkleur
uithangen en werd door de Engelschen gebo
den die vlag weg te doen. Zjj deed het en
legde de vlag op haar piano, waarop zg Kent
gij dat volk spelen ging. De Engelschen vroegen
een herhaling van het mooie lied, dat zjj niet
kenden, voordat de vrouw hun het verklaarde
en zeide dat niet op bevel voor haar vjjanden
te willen doen hooren.
Verder wees spreker op de behandeling der
vrouwen en kinderen in de worgkampen, daarbjj
niet vergetend op den moed dier vrouwen het
licht te laten vallen.
Zoolang de vrouwen zoo strjjden, zoolang
men de meisjes de geschiedenis van hun land
en volk als op 't gelaat geschreven ziet, zoo
lang de knapen alB devies houden »den kaffer
eruit en den rooinek eronder", krjjgen de
Engelschen Afrika nooit.
De Boer Btrgdt en bljjft volhouden, vertrou
wende op God, die nu al de overwinning tot
hem neigt.
Hg weet zeker dat eenmaal de laatste
Engelschman uit Afrika zal worden verdreven.
Hjj gelooft in de toekomst van zgn land.
Daarna stelde spreker aan de vergadering
voor commandant Steenkamp, den overwinnaar
van Stormberg, op wiens hoofd door de Engel
schen een prgs van f 24.000 is gesteld, die,
toevallig hier zjjnde, ook even een woord
wilde spreken.
De heer Kloppers noodigde de aanwezigen
uit den dappere te ontvangen met het zesde
couplet van ons WilhelmusMijn schild ende
betrouwen zijt Gij, o God, mijn Heer 1
Daaraan werd geestdriftig voldaan, waarna
de heer Steenkamp tal van interessante mede-
deelingen deed over zgn deelname aan den
oorlog, vooral wat betreft de overwinning bjj
Stormberg.
Op verzoek laten wjj die mededeel] n gen
achterwege.
Nadat de heer Steenkamp geëindigd had,
werd door den heer W. K. Kuiler het Gebed
van Paul Kruger, woorden van J. D. Wetsels
en muziek van Jan Morks, door den componist
zeiven op het orgel begeleid, gezongen.
De heer Kuiler bracht het eenvoudige en
toch pakkende lied uitstekend ten gehooreen
had daarvoor, zoowel als de componist-accom-
pagnateurhar telg ke toejuichingen in ontvangst
te nemen.
Den heer Jan Morks werd, namens den heer
Hidde Njjland te Dordrecht, een fraai bloem
stuk vereerd.
m i»
a
Nadat nu een oogenblik gepauseerd was,
zette de muziek het Transvaalsch volkslied in
dat door de aanwezigen staande medegezongen
werd, terwgl intusschen de heer J. Breed, de
Kaapsche rebel van Aliwal-Noord, den katheder
betrad.
Deze, iemand die in Zuid-Afrika veel be
zittingen had en daar zgn vrouw en twaalf
kinderen achterliet, toen hg, door ziekte daar
toe verplicht, naar Nederland kwam, gaf ook
een schets van den toestand in de beide
republieken.
Hg zeide dat het doel van Engeland met
den oorlog niet anders was dan het gansche
Hollandsche element uit te roeien.
Hjj verhaalde van zgn veldtochten als
veldkornet onder Olivier, Van Aardt en onder
generaal De Wet, met wien hg twee maanden
samenvocht.
Hg wees er op dat De Wet een landbouwer
en schaapherder is, die nooit te voren op het
oorlogsveld is geweest, evenmin als generaal
Bothaen niettegenstaandeidat is de machtige
Roberts met al zgn soldaten niet in staat die
mannen weerloos te maken, ja biedt hjj hun
groote sommen als zjj hun wapens neerleggen.
Spreker deed eenige mededeelingen omtrent
den bekenden Christiaan de Wet, onder meer
hoe hg zgn woord gestand deed dat de En
gelschen, zgn hoeve verbrand hebbend, daar
voor ontzaglgk zouden boeten, door een paar
dagen later een Trein te nemen, die 150.000
p. s. bevatte.
Engeland is onbekwaam onze mannen met
de wapens neer te vellen en daarom strjjdt
het door de arme vrouwen te martelen van de
Boeren, die voor hun recht en vrjjheid kampen.
Engeland heeft het aan de vrouwenkampen
te danken dat het niet reeds lang uit Trans
vaal is. Waren de vrouwen er niet, dan waren
Pretoria en Johannesberg al lang in de han
den der Boeren.
De Boer toch kan alle treinen ophouden
en de communicatie verbreken, maar hg moet
dat nalaten, omdat anders de vrouwen van
honger zouden sterven.
De Boeren kunnen den strgd lang volhouden,
want van Engeland nemen zg al wat zjj noo
dig hebbenwapens, kost, kleeren en nog geld
bovendien.
De zaak staat voor de Boeren thans beter
dan toen zjj twee maanden gevochten hadden.
Hun macht stjjgt van dag tot dag, de com
mando's worden steeds grooter nu de kolonisten
zich aansluiten en ook de leuze hebbenVrg
of dood.
Nadat de heer Breed gesproken had en het
volkslied van den Oranje Vrjjstaat: Heft bur
gers, 7 lied der vrijheid aan was gezongen, sprak
de heer Roscam Abbing een woord van dank
aan allen, die tot het welslagen van den avond
hadden bjjgedragen,
Hjj richtte dat, in zeer aangenamen vorm,
tot de jongelingsvereeniging, den decora
teur-timmerman, den heer Van Puffelen, den
heer Noske, die voor de plantversiering zorgde
de vereenigingen, die vlaggen afstonden, den
heer Kuiler, die solo zong, den kapelmeester
en de leden van het muziekkorps, die de be
geleiding op zich namen, de sprekers en de
aanwezigen.
Wjj herinneren hier datevenals anderen
