MIDDELBIRGSCHE COURANT.
N°. 232.
1901.
Yrijdag
25 October.
1446 Jaargang.
Doze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot Uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p., f 2,-
Afzondorlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
24 Oct.8 u. vm. 49 gr., 12 u. 55 gr., av. 4 u. 54 gr. F. Verwacht: matige Z, W. wind,
zwaar bewolkte lucht, nevelig, weinig verandering in temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- ©n alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het ASgeuaeesï A«Iv«ir6»Mtie-B5areaii
A. LA SfJL® AKS., N.8S. Voerfcnrgw»! 266, Asïa»Écs'ds,a»„
Middelburg 24 October.
DE BOYCOT.
In de Woensdag gehouden zitting der
Kamer van Koophandel te Amsterdam zeide
de heer Lehmans dat er in die stad eene
agitatie op touw wordt gezet, die noodlottig
kan zjjn voor die gemeente. Hg geloofde
niet aan de totstandkoming der boycotnöch
hier, nöch in het buitenland is er kans op
slagen.
Deze zjjns inziens roekelooze agitatie kan
zeer treurige gevolgen na zich slepen en het
is in het belang van den handel dat de
Kamer zich onomwonden verklaart tegen deze
beweging.
De president deelde mede, dat zijne meening
geheel overeenstemt met die van den heer
Lehmans. Hoe veel sympathie hg heeft met
de zaak der Boeren in Zuid-Afrika, toch keurt,
hg deze roekelooze daad van eenige werklie
den af.
Ook in handels- en scheepvaartkringen te;
Rotterdam is de strooming zeer ten nadeele
van het plan.
Mannen van gezag op dat gebied, hoezeer
de goede bedoeling waardeerende, noemen het
onuitvoerbaar of onzinnig.
De Petit Bleu meldt dat de afgevaardigden!
van de Amsterdamsche dokwerkers, Barens en j
Cladder, Woensdag te Antwerpen zjjn geweest:
om de Antwerpsche dokwerkers uit te noodigen
adhesie te schenken aan het boycot-plan. Zij
hebben daar een vergadering gehouden met
afgevaardigden van de dokwerkers, de scheeps
ververs en de metaalwerkers.
Er werd ten slotte een motie van orde aan
genomen, sympathie betuigend met de Boeren,
en in beginsel adhesie schenkend aan de even-
lueele boycot-beweging.
Volgens genoemd blad zouden de beide
afgevaardigden naar Ostende gaan, en daarna
naar Terneuzen en Vlissingen.
BETOBlWfflM M2.
Bjj kon. besluit
is aan C. J. Hoolboom, op verzoek, eervol
ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B.
S. te Groningen
is dr W. P. Ruysch te 's Gravenhage, met
toekenning van eervol ontslag als inspecteur
voor het Staatstoezicht op krankzinnigen en
krankzinnigengestichten en onder eervolle ont
heffing van de functiën van adviseur voor de
veterinaire politie bg het dep. van binnen-
landsche zaken en van de tjjdeljjke waarne
ming van het geneeskundig inspectoraat voor
Zuid-Holland, benoemd tot inspecteur voor
het geneesb. Staatstoezicht voor Zuid-Holland,
met bepaling dat hij die betrekking geljjktjj-
dig zal bekleeden met die van adviseur voor
de medische politie bg het dep. van binnen-
landsche zakenen is dr J. H. Schuurmans
Stekhoven, thans geneesheer-directeur van het
brankzinigengeBtichl Dennenoord te Zuidlaren,
benoemd tot inspecteur voor het Staatstoe
zicht op krankzinnigen en krankzinnigenge
stichten en
is de commissie tot voorlichting van de
ministers van oorlog en van koloniën omtrent
de uitvoerbaarheid van eene samensmelting
van de offieiersbaders van het leger hier te
lande en van dat in N.-I. tot éen enkel offi
cierskorps, ontbonden en zjjn de leden op de
meest eervolle wijze ontheven van hunne taak
ten deze, onder dankbetuiging.
ZAAK-TER LAAN.
In verband met de zaak-Ter Laan heeft ook
het hoofdbestuur van het Nederlandscli Onder
wijzersgenootschap zich tot den minister van
binnenlandsche zaken gewend met verzoek
maatregelen te willen beramen, waardoor het:
aan ouderwijzers mogelijk zal gemaakt worden
zonder verlies van hunne betrekking zitting;
te nemen in de Tweede kamer.
DE CHOLERA IN INDI&
De ruimte, die de Indische bladen vullen
met nieuws over de cholera op Java, wordt,
hoe langer hoe grooter.
Van een afname der epidemie is nog niets
bespeuren, integendeel, zg vertoont zich opl
hoe langer hoe meer plaatsen.
Gevallen van Europeanen werden sinds de!
vorige maand niet geconstateerd.
De Jav. Ci bevat een aankondiging vani
den directeur van Onderwgs, Eeredienst eu
Ngverheid, dat Batavia wegens cholera besmet
is verklaard.
Na lang aandringen der bladen, heeft dei
regeering, zoowel de hooge als de plaatse
lijke, maatregelen genomen in het belang der
openbare gezondheid.
Zoo heeft o. a. de politie order gegeven
verkoopers van onrjjpe vruchten, roedjak en
dergelijke versnaperingen aan te houden en
voor de politierol te brengen.
Den schepelingen van de booten der maat
schappijen Nederland en Rottordamsche Lloyd
met het oog op de besmet verklaring van
Batavia, ten strengste het passagieren ver-
>den.
Het vervoer van lijders wordt streng ge
controleerd.
Het Concert op 29 October a.s
n.
{Slot.)
Selenela.
Dit, in Oud-Griekenland spelende drama (1),
behandelt de ontluikende liefde van Séleneia
de dochter der Amazonen-aanvoerster Moira
voor Heros, en haar dood, als zg verneemt
dat deze door Moira, ait wraakzucht tegen
diens vader, is omgebracht.
Séleneia is een der zeer weinige oorspronkelijke,
Nederlandsche muzikaal-dramatische werken
(•opera's") van den lateren tjjd. Yerdient
het reeds daarom belangstelling, te meer is
dit het geval, omdat het onder die opera's
eene geheel eigenaardige plaats inneemt.
Dit zal hier even worden toegelicht.
De componist ging bg de conceptie van
het werk uit van de overweging, dat het
minder op den weg der muziek ligt, hande
lingen of feiten te illustreeren, die op zich
zelf reeds zoo duideljjk of realistisch zjjn, dat
zg geene muzikale toelichting of uitwerking
(1) Het onderwerp daarvan is niet aan de
oude geschiedenis ontleend, doch geheel ver
dicht, terwjjl ook de namen der optredende
personen alleen eene symbolische beteekenis
hebbenSéleneia beteekent de door de maan
verlichte, of aan de maan gewgde(het «mane-
kind", zooals Heros haar noemt)Moira het
noodlot (schikgodin)Heros held.
UIT STAD EN PROVINCIE.
De Dinsdag a 1 h i e r gehouden collecte
van wege de vereeniging Irouw aaii Koning en
Vaderlandten bate van de behoeftige oud-
strjjders, gerechtigd tot het dragen van het
Metalen Kruis en de citadel-medalje, heeft
95.65 opgebracht.
Uit Vlissingen
Het adres in zake eene Hoogere Burgerschool
is nog niet aan den raad verzonden omdat
de gelegenheid om daarop te teekenen nog
blgft opengesteld. Over enkele dagen zal het
verzonden worden aan het gemeentebestuur
en eerst dan kan het aantal onderteekenaars
vermeld worden.
HET ONGELUK BIJ DE ARNEBRUG.
Omtrent het treurig ongeluk, dat Woens
dagnamiddag, tegen twee uur, plaats had aan
spoorbrug over de Arne, nabg A r n e-
muiden, van welk geval wij nog in een'
groot deel der oplaag van ons vorig nommer
in 't kort melding maakten - kunnen we
het volgende mededeelen
Onder die brug waren twee werklieden aan
den arbeid. Toen de brugwachter hun vroeg:
of hg de brug kon opendraaien, werd hem
geantwoord, dat hij dit kon doen, waarop de
brugwachter voor alle zekerheid nogmaals, tot
tweemalen toe, vroeg of de werklieden zoo
ver klaar waren, dat Je brug kon geopend
worden. Hij ontving hierop beide malen een
toestemmend antwoord.
De brugwachter begon hierop te draaien.
Toen de brug, die snel opengaat, reeds in be
weging was, hoorde de brugwachter nood
kreten, waaruit bjj opmaakte dat iets niet in
orde was. Dadel jjk werd hierop de brug terug
gedraaid. Een der beide werklieden riep
hierop den brugwachter om in de boot te
komen, waarin hij -had plaats genomen.
Hier zat de andere werkman, de 43-jarige
schildersknecht H. Breeschoten uit Zutphen,
in dienst bij den aannemer Evers aldaar, hevig
bloedende uit mond, neus en ooren, terwgl!
het hoofd ernstig gekneusd en verwond was.i
Het schjjnt dat de man, die, toen de brug'
werd opengedraaid, had moeten bljjven zitte»,!
hetgeen hem ook door zjjn makker was ge-;
zegd en wat hg reeds meermalen gedaan had'
en zonder eenig gevaar kon doen, ter elfder;
ure, terwgl de brug reeds in beweging was,|
in de boot wilde gaan en zoodoende,!
kruipende door een nauwe opening, bekneld
geraakte tnsschen de brug en een muur.
Dadelgk werd de gekwetste aan den wai
gebracht en door den brugwachter verbonden,!
terwgl onmiddellijk een geneesheer uit Mid
delburg werd ontboden. De heer Meijers, arts,!
die zich dadelgk per fiets op weg begaf, kon
slechts den dood constateeren.
De verongelukte was gehuwd en vader van
twee kinderen.
Het Igk, dat eerst naar Middelburg is
overgebracht, zal naar Zutphen worden ver
voerd.
De arr.-rechtbank te Zierikzee heeft
het bevel van gevangenhouding, verleend tegen
den aldaar gedetineerden evangelist A. W.,
weder met 30 dagen verlengd.
Tot lid van den raad van Eikerzee,
in de vacature-H. Hanson, is gekozen de heer
L. Padmos, liberaal.
In het October-nummer van de Nouvelle
Revue geelt C. de Raulin eenige Impressions de
Hollande, maar ditmaal vleien ze ons niet.
De schrijver maakte een uitstapje van Bres-
kens over Vlissingen naar Middelburg, op het
eiland Walkeren." De landstreek bij Bresbens
valt niet in zjjn smaakle ciel bas, d'un gris
sale, vous tombe sur les épaules. 't Komt hem
voor, dat twee kleuren voldoende zijn om een
Hollandsch landschap te schilderen: grjjB en
groen.
Bg de beschrijving der kleederdrachten van
»de" vrouwen te Middelburg zegt bgUn
amas de j'upons, variant de six a vingt-quatre,
leur donne Vaspect de tours en marche. Er staat
heusch vier-en-twintig.
Alleen de Hollandsche zindelijkheid wordt
door hem bewonderdze overtreft zelfs de
Vlaamsche.
Daar zijn wel andere vreemdelingen geweest,
die wat minder naar de rokken keken en meer
oog hadden voor het geheel eenig aspect van
de wjjde wateren, de hooge luchten en de!
eindelooze wazige vergezichten van Zeeland.
(N. v. d. D,)
behoeven (Nieuw-Italiaansche opera), dan wel!
dat hare eigenaardige bestemming als gevoels-
kunst kan en moet zjjn, gemoedstoestanden
en stemmingen in hare fijnste nuancen of1
schommelingen weer te geven. Daar, waar
het woord te kort schiet, om zielsaandoening
uit te drukken of te ontleden, kan de muziek
daartoe in staat zjjn.
De auteur koos in verband daarmede eene
stof, waarbij} de «handeling" eene onderge
schikte plaats inneemt, doch waarin het
voornameljjk op het vertolken van gemoeds
beweging en stemmingen aankomt, terwgl hg
het tevens noodig achtte, die stof in slechts
éen enkel scenisch bedrjjf saam te vatten,
teneinde den toehoorder in voortdurende, niet
door tusschenpoozen afgescheiden, aandacht te
doen verbljjven.
Voor het in woorden weergeven van zjjne
muzikale intentiën werd hij op eene zoo
gelukkige wjjze terzgde gestaan door M. Con
stant (pseudoniem van mevrouw Snjjder van
Wissenkerke, de begaafde-schrjjfster van Lotos,
Lucy enz.), dat daardoor het innig verband
tnsschen muziek en woorden mogeljjk is ge
worden, hetwelk in 't algemeen in opera's,
die door twee verschillende kunstenaars wor
den geproduceerd, zoo zeldzaam is, en dat
eigenljjk slechts in de drama's van R. Wagner,
die, zooals bekend is, zjjne teksten zelf dichtte,
volkomen bereikt werd.
Maar niet alleen «woord" en «toon", doch
I ook de handeling (hier voornameljjk stand.
gebaren en mimiek), de geheele omgeving
(mise en scène) en verlichting, zooals mane
schijn, duisternis, zonsopgang enz., moeten
samengaan om steeds de dienovereenkomstige
stemmingen uit te drukken.
Daar nu echter de muziek de ideale taal
is, waarin het werk tot den toehoorder spreekt
en waardoor ook de handeling, kortom het
drama zelf geidealiseerd wordt, (vandaar dat,
naar de meening van dezen componist, in het:
muziekdrama voor ruwe realiteit geene plaats
mag zjjn), bekleedt de muziek in dit werk de
gewichtigste rol. Doch niet alleen door blank,
harmonie en rythmus worden de steeds wis-'
selende stemmingen of zielsaandoeningen der
optredende personen uitgedrukt, de componist
ontleedt als 't ware die stemmingen m hare
oorspronkelijke elementen, en legt elk daarvan
aan bepaalde muzikale figuren of motieven vast,
die dan in voortdurende en steeds gewjjzigde
opvolging of combinatie, op elk moment den
vereischten stemmingsindruk te weeg bren-
gen. (2)
Het orgaan, waardoor die motieven tót ons
komen, moet, volgens het oordeel van den
ONDERWIJS.
Voor het examen vrjje- en ordeoefeningen
der gymnastiek zjjn te Venlo geslaagd de
dames A. Moerdijk van Middelburg, L.
gerheide van Vlissingen en J. van
Houte van Nieuw- en St. Joosland en
de heeren W. Vleugel en G. de Jonge van
Middelburg.
Verschillende Berichten.
Bljjkens het vgftigste jaarverslag, dat
over 1900, van de landbouwkolonie Nederlandscli
Mettray op Rjjsselt, bg Zutphen, bedroeg het
aantal kweekelingen op 31 Dec. 132, van
welken als gewoonljjk de meesten afkomstig
waren uit Amsterdam en wel 52 uit Rotter-1
dam waren er 25 en 16 uit Den Haag. Twee
en dertig nieuwen werden opgenomen en 28
uit de sterkte afgevoerd.
De gezondheidstoestand was over het alge-j
meen goed, met uitzondering eener korte doch
zeer hevige influenza-epidemie, toen 70 jon
gens tegelgk waren aangetast.
Het gedrag was over het algemeen goed.
De rekening van contributies wjjst bjj het
voorgaande jaar een achteruitgang aan van
meer dan 250. De afdeeling Zierikzee
moest worden opgeheven, doch twee nieuwe
afdeelingen werden opgericht.
De ontvangsten en uitgaven bedroegen
37.212.59, met een voordeelig saldo van
240.74'.
De jaarljjksehe bgdrage van de afdeeling
Middelburg bedroeg 71.50.
Die afdeeling telt 13 leden en 4 begunstigers.
Het bestuur ervan bestaat uit de heeren mr
A. P. Snouck Hurgronje voorzitter en jhr mr
W. H. Snouck Hurgronje, secretaris-penning
meester.
De vereeniging Het Nederlandsche Zeewezen,
die zich ten doel stelt belangstelling te wek
ken in de ontwikkeling van ons zeewezen,
wil dat doel bereiken door de uitgave van
een populair geïllustreerd tjjdschrift, het
stichten van een museum en bibliotheek van
scheepvaart en visscherjj, het houden van1
lezingen, bet organiseeren van tentoonstellin
gen, het geven van lichtbeelden enz., om zoo
doende aan de plaats, die ons zeewezen in
het nationaal bestaan inneemt, meerdere be
kendheid te geven bjj ons volk.
Het proefnommer van het tijdschrift is
verschenen en men wil maandeljjks een nom
mer doen verschgnen, dat aan alle leden der
vereeniging zal gezonden worden.
Het proefnommer maakt een goeden indruk.
Het is op populaire wjjze geschreven en bevat
mededeelingen, waaronder zeer interressante,
omtrent verschillende zaken, met de zee ver
band houdend.
Ten einde in alle kringen belangstelling in
het streven der vereeniging op te wekken, is
de contributie zeer laag gesteld.
Het bureau der vereeniging is gevestigd te
's Gravenhage op de Koninginnegracht.
Onder hen, die hunne ingenomenheid be
tuigen met de plannen der vereeniging, vinden
wjj o. a. uit onze omgeving de namen der
heeren Jos van Raalte, directeur der maat
schappij de Schelde, en C. L. van Woelderen,
directeur der maatschappij Zeeland.
De Bakk. Ct schrjjftAlreeds sindB jaren
werd geconstateerd dat, wanneer de brood
prijzen dalen, de meelprjjzen stjjgen. Geheel
in overeenstemming met dit feit was Maandag
de prjjs van het meel ter beurze 25 ets hooger,
terwgl juist Zaterdag bet brood '/s cent goed-
kooper is geworden.
De arrondissements-reebtbank te Amster
dam heeft zich opnieuw gewend tot H. M. de
koningin met een adres, waarin zg vraagt,
die maatregelen te willen nemen, welke van
1 Januari 1902 af vermeerdering van jaarwed
den, zjj het in den vorm van persoonlijke
toelage, aan de leden der rechtbank par
ket en griffie daaronder begrepen zullen
Naar het Tijdschrift voor Posterijen en
Telegrafie mededeelt, zou de buitengewoon
hooge raming der opbrengst van de postergen
en telegrafie over 1902 (ruim 9 ton), in ver
band staan met het voornemen om den port
vrijdom voor alle Staatsambtenaren op te
heffen, waarvoor in hét begin van dit jaar
statistieke opnemingen op de postkantoren
hebben plaats gehad.
Het Leger des heils zal van Zondag 3
tot Zaterdag 16 November over het geheele
land eene nationale aanvrage houden, waar
van de opbrengst geheel en uitsluitend zal
worden besteed voor den arbeid van den Stich
ting Het Leger des Heils in Nederland. In
bet afgeloopen jaar ontvingen door dat Leger
102.329 personen nachtverblijf, werden 499.604
porties voedsel verschaft, en 1528 personen
aan werk geholpen.
Uit een schtjjven van den heer Rooden-
burch, districts-schoolopziener,blgktdat de ver
slaggever, die tegen hem een klacht indiende,
zelf door zjjn onpractisch optreden aanleiding
gaf tot het bekende incident.
Verder is, dunkt ons, in deze de kool de
sop niet waard.
Uit de oudheid! Bg het maken
van zandterpen in De Zaan, voor de nieuwe
schutsluis, werden gevonden een gewrichts
been van een walvisch, een pot of urn, een
porceleinen of aarden vaas en een porceleinen
kopje. Al deze voorwerpen zullen, behoudens
goedkeuring van den raad, worden aangeboden
aan de Zaanland^che oudheidkamer te Zaandjjk.
Te Bergen op Zoom is een 4jarig kind
door een rjjbuig overreden. In bewusteloozen
toestand werd het opgenomen. Den volgen
de» morgen is het aan de gevolgen overleden.
Een arbeider, die aldaaï bezig was hout te
lossen, viel plotseling bewusteloos neder en
was kort daarna een ljjk.
Te Rotterdam is Woensdag namiddag
een vjjfjarig meisje in een waschkuip met
epwater gevallen en verdronken.
Aldaar is een bootwerker van een luik in
het ruim van een schip gevallen. De man was
bewusteloos en verkeert in levensgevaar.
In de vreugde! Te Zegwaard was
een der lotelingen zóo big, dat bjj een hoog
nummer trok, dat hg, toen hg van verre zjjn
moeder zag staan, zich niet den tgd gunde
een paar passen verder over een brug te
loopen, om haar de heugelgke tgding mee te
deelen, doch te water sprong en aan den over
kant er uit klauterde. Een paar draaien om
zjjn ooren en een nat pak brachten den over
gelukkige weer wat tot bezinning.
(2) Door den heer Hugo Nolthenius is eene
brochure in 't licht gegevenGids door het
muziekdrama Séleneia, waarin, onder aanhaling
van vele notenvoorbeelden, de muzikale bouw
van bet werk ontleed wordt, en die daarom
ter lezing kan worden aanbevolen aan hen,
die de compositie nader wenschen te leeren
componist, in hoofdzaak het orkest zjjn, niet
slechts omdat het veeltongig orkest alleen in
staat is, door voortdurende afwisselende har
monisatie en instrumentatie die motieven,
telkens op andere wjjze gekleurd en gecom
bineerd, te verwerken, maar ook omdat, hetzjj
de personen op het tooneel spreken of zwjjgen,
de orkestrale klankmassa steeds kan voortgaan
om hunne gemoedsaandoeningen te openbaren,
en zjj dus, onafhankelijk van den zang, de
eigenljjke draagster of vertolkster van de
stemmingen worden moet.
Tu8scken dit orkestrale, in telkens wisse
lende plooien van melodieën en harmonieën
voortgolvende weefsel, kronkelt zich
een roode draad de zangstem, of liever, het
in muzikale klanken gesprokene woord, immers
hier in den regel behandeld als declamatie,
waarin het woord, door de muziek, tot hoogere,
tot ideale expressie gebracht is. Ook in die
zangstem worden soms de grondmotieven
toegepast, doch alleen op die plaatsen, waar
bjjzondere nadruk op die motieven, ter karak-
teriseering van de vereischte stemming, ge-
wenscht soheen.
Is hiermede het karakter en de bewerking
van Seleneia in 't algemeen toegelicht, zoo
moge nog met een enkel woord de aandacht
gevestigd worden op het reeds hierboven aan
gestipte ideale streven, dat den componist bg
dit werk bezielde.
Juist in onzen tgd van ré alisme en «vé
risme" in de opera, mag het toch als eene
merkwaardigheid beschouwd worden, dat deze
componist, ondanks de rjjke hulpbronnen die
hem ten dienste stonden, zich heeft weten te
onthouden van alles, wat naar uiterljjke, te
sterk gekleurde of vulgaire effecten zweemde,
en zich zelfs met slechts drie handelende per
sonen (waarvan nimmer meer dan twee tege-
ljjkertjjd het tooneel betrede»), tevreden stelde,
wier «handeling", zooals reeds gezegd werd,
zich hoofdzakelijk nog tot standen en gebaren
bepaalt. Zelfs d&ar waar de situatie zich tot
groote passie zou leen en (zooals bjjv. in de
liefde-scene), heeft hg zich weten te bedwin
gen en overschrjjdt hg nergens de grenzen
van het ideale, het zuiver artistieke karakter,
dat het werk als geheel onderscheidt. Het ia
of den auteur van het begin tot het einde de
rustig-edele vorm van eene antieke statue
voor oogen gestaan heeft, een beeld welks
schoonheid van omlgning door geene enkele
gedachte van hartstocht mocht worden ontwjjd.
In dit opzicht, in dit hooghouden van de
klassieke soberheid en de evenredigheid in al
de onderdeelen van het werk, staat het op
een eenig standpunt, en zal het zeker niet
nalaten een grooten indruk te maken.
Dat die indruk inderdaad zeer bg zonder
kan zjjn, hebben vroegere op- en uitvoeringen
van Seleneia bewezen. Het mag overbodig
heeten, hier over te nemen wat van verschil
lende bevoegde zgden over het werk is ge
schreven van vele beoordeelingen trouwens
werden in de laatste jaren reeds uittreksels in
