MIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 222. Vrijdag 20 September. De Troonrede 1M' Jaargang. 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, tnet u»> zondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aJe plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.—. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EST VERWACHTING. 19 Sept.8 u. vm. 54 gr., 12 u. 68 gr., av. 4 u. 62 gr. F. Verwacht: matige Z. W. wind. bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cont. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentien en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreflende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algei»*»®» A<fiv«rS®niIIe-I?ure»u A. DE LA MAR Asn„, Sl'.S» V«»**mrgw»l Sl««, Awssteerfsw, Middelburg 19 September. geeft de Arnh. Crt. aanleiding tot een lang betoog. Zjj wyat op de uitvoerigheid dier rede, on op haar eenigszins betoogend karakter. De inhoud ervan is echter niet evenredig aan dien omvang. Dit toont het Arnhem9che blad aan, na vooraf erop gewezen te hebben dat gezwegen wordt over den Zuid-Afrikaanschen oorlog, waarvan de vorige rede, zjj 't ook niet in een gelukkig verband, wel melding maakte. Verder noemt de Arnh. Crt een achteruit gang in den vorm de wederverschijning der zinsnede omtrent de plichtsbetrachting van Zee- en Landmacht, welker onbeduidendheid dezelfde bljjft, ook al wordt er nu bijgevoegd dat ook in de «overige takken van 's Rjjks dienst" het personeel zjjn plicht vervult. Ware dit niet zoo, het zou tot plichtsvervul ling gedwongen of uit den dienst ontslagen moeten worden, en mochten zulke maatrege len noodig zijn, eerst dan ware er reden als bedenkelijk verschijnsel daarvan melding te maken. Maar deze om hare algemeenheid niets beteekenende lofspraak op de militaire en burgerljjke ambtenaren heeft evenmin zin als een mededeeling zou hebben, dat de bur- gerj gewillig de haar opgelegde belastingen betaalt. Bjj hare bewering dat de inhoud der troon rede aan huren omvang niet evenredig is, had de redactie van genoemde courant het oog op de redeneeringen, welke ten doel hebben het «Christeljjk" karakter der nieuwe Regeering te doen uitkomen, en waarmede eerst het binnenlandsch program en vervolgens het koloniaal program worden ingeleid. Aan scherpte van formuleering van den ommekeer welken het optreden van een Kabinet uit de kerkelijke partijen in het regeeringsbeleid te weeg brengt, laat de vierde zinsnede der troonrede veel, zoo niet alles te wenschen over. «De algemeene volkstoestand", zoo heet 't daarin, «stemt in velerlei opzicht tot dank. Intusschen mag niet worden voorbjjgezieD, dat, zoo op geesteljjk als stoffeljjk gebied, eene wjjziging van toestanden is ingetreden, die meer dan tot dusver de Overheid tot het geven van leiding en het verleenen van steun noodzaakt. Hierbij behoort zjj voort te bou wen op de Christelijke grondslagen van ons volksleven." Wie zou vóór eenige maanden hebben dur ven voorspellen, dat eene Regeering waarvan dr Kuyper de leider en de ziel is, in haar eerste officieele uiting getuigen zou»de al gemeene volkstoestand stemt in velerlei op zicht tot dank"? Hiertegenover stelle men slechts de volgende zinsneden uit de bekende rede, waarmede dezelfde dr Kuyper den 17en April de deputatenvergadering te Utrecht opende «Onze strjjd gaat tegen het revolutiebeginsel èn in zjjn wortel èn in al de stengels die uit deze wortel opschoten. Haast is de ruwe uitbreking van dat fataal beginsel (de sociaal- democratie) nog minder gevaarljjk dan zjjn fluweelzachte uiting (het liberalisme). Maar of die uiting ruw, dan wel of ze deftig zjj, overal waar Gods souvereiniteit nit het Staats gezag verdrongen, en voor Zjjn Woord het oor van den Staatsman wordt toegestopt, daar is het kwaad dat als een kanker voorteelt, daar de bacil, die zich in het organisme van het Staatsleven nestelt, daar het valsche be ginsel waartegen onze vereende kracht zich principieel heelt over te stellen. Onze strjjd gaat niet tegen personen, maar tegen den God in het Staatsrecht verzakenden geest, die in aller liberalen politiek zich belichaamt." Als desniettemin erkend moet worden dat «de algemeene volkstoestand in velerlei opzicht stemt tot dank", dan is 't zeker niet gemak kelijk aan den eenvoudigen, onbevooroordeel- den kiezer duideljjk te maken waartoe al het kabaal aan de stembus eigenlijk heeft moeten dienen. Ook wjjst de Arnh. Crtevenals andere bladen, op het woord «voortbouwen", waaruit dus bljjkt dat de «Christelijke grond slagen van onB volksleven" ook in het oog van dit Kabinet volstrekt met zjjn verwaar loosd. Waarin dan ook de kanker in onze wetgeving zou bestaan, wordt niet aangeduid. Ten aanzien van de in de Troonrede toege zegde wetteljjke maatregelen, om in zedeljjken en in stoffeljjken zin op het gebied der bin nenlandsche wetgeving «leiding" te geven ei «steun" te verleenen, maakt het programma der nieuwe Regeering wjj aarzelen niet het volmondig te erkennen, zegt het meer ge noemde blad, een zeer bevredigenden in druk. Aan haren goeden wil om die maatre gelen tot stand te brengen, twjjfelen wjj niet, maar tusschen beloven en doen ligt een groote afstand, en te eerder kunnen wjj dien niet uit 't oog verliezen na hetgeen dr Kuyper zelf in zjj tie bovengenoemde rede van 17 April omtrent de «medestanders", die met de anti- revolutionnairen de meerderheid vormen, ge zegd heeft. Van de katholieken immers heette In het afgetrokkene kan men derhalve met zulk een absolute oppermacht nooit op voet van vrede leven en er mee saamwerken nog veel min" (blz. 14). Van de Christeljjk- bistorischen«gaan we feiteljjk met hen accoord in vele der hangende vraagstukken, slechts met, deze schakeering, dat bjj hen een conservatieve neiging meespreekt, die ons bekoort" (blz. 16). En van de vrjje anti- revolutionnairen «Zeer bljjft het de vraag, of we in sociale vraagstukken met hen verder zullen komen" (blz. 17). Ten aanzien van de toegezegde hervormingen eene afwachtende houding aan te nemen, dunkt ons derhalve alleszins gerechtvaardigd, terwjjl wjj tevens ons gaarne bereid verklaren het nieuwe be wind loyaal te steunen, waar die maatregelen kunnen strekken tot verbetering van den volkstoestand." Voor een maatregeldie ter voorziening in den nood der schatkist, met zjjn protectionis- sche strekking, moet de redactie om princi pieels redenen een uitzondering maken. Haar slotsom over de troonrede luidt: «Met waardeerende belangstelling, wjj herha len 't, hebben wjj voor 't overige kennis ge nomen van het werkprogram der nieuwe Re geering. maar, wat voorzeker niet dikwjjls voorkomt, geheel stemmen wjj in met den wensch, eergister door De Tijd uitgesproken, meer nog hopen wjj, «datde volgende daden der onderscheiden Ministers ons voortdurend stof zullen geven tot gunstige critieb." Dat zij niet tot onze geestverwanten behooren, zal niet van invloed zjjn op ons oordeel over hunne daden, althans ernstig zullen wjj er naar streven ons van kleingeestige partyzucht vrjj te houden. Aan dat streven doen wjj in tusschen niet te kort, als wjj onze beschou wingen over de eerste Troonrede der nieuwe regeering besluiten met de opmerking, dat waar zjj hare zorg voor de verbetering van den algemeenen volkstoestand «zoo op geeBte- ljjk als op stoffeljjk gebied" op den voorgrond heeft gesteld, het niet nalaten kan verwonde ring te baren dat zjj bet stilzwjjgen bewaart over twee wetsontwerpen der afgetreden Re geering, welke deze helaas te laat heeft in gediend om er alsnog een beslissing der Volks vertegenwoordiging over te kannen uitlokken, die tot die verbetering toch zooveel zouden kunnen by dragen, de wjjziging nl. der Armenwet en het tsr hand nemen der droog- van een deel der Zuiderzee. Als Christelijke politiek eensluidend is met mensch- hevende politiek, dan voorzeker is er, ook voor een Christeljjk Kabinet, zij 't dan ook op anderen leest geschoeid dan het ontwerp- Borgesius, geene hervorming van dringender aard dan eene wjjziging onzer hardvochtige Armenwet. n De Prov. Gron. Crt vat haar indruk van de rede als volgt samen Van het kabinet mag op het gebied der sociale wetgeving een voortschrijden in de lyn, onder de liberale heerschappij geteekend, worden tegemoet gezien. Nopens de voorzie ningen, waarin het de «christelyke grondsla gen" van het bestuur zal doen wortel schie ten, is voorshands zóo weinig losgelaten, dat nog niet kan worden beoordeeld in hoeverre daarbjj van reactie zal inkomen. Men heeft zich voor te bereiden op hooge beschermende rechten, nu de regeering niet slechts dure sociale maatregelen aankondigt, maar ook niet er voor terugdeinst nieuwe verzwaring van oorlogslasten uit te lokken -, terwjjl, als de daden van het kabinet aan zjjne beloften beantwoorden, in elk geval eene parlemen taire aera van nuttige en vruchtbare werk zaamheid te wachten staat. Werkzaamheid, die voor een deel zeer zeker onder instem ming en met medewerking van de liberale party kan worden tot stand gebracht, maar die voor een ander deel, bjj voorbeeld als het om de oorlogsuitgaven en beschermende rech ten gaat en in nog grootere mate als net kabinet, ton koste van verkregen vrijheden, de overheid tot opperzedemeeateres op het gebied van het openbaar volksleven mocht willen proelameeren, hare volledige waak zaamheid en misschien hare aaneengesloten tegenwerking noodig maken zal. Het Volk, het socialisch orgaan van mr P. J. Troelstra evenals de redacteurs der beide Arnhemsche bladen, een niet herkozen lid der Tweede kamer, schreef dadelyk na de verscbyning der Troonrede Wat ons in dit staatstuk van dr Kuyper het eerste treft, is de vermelding, dat de re geering op de Christelyke grondslagen van ons volksleven behoort voort te houwen, en dat in de richting van bevordering van godsdienst zin enz. onder militairen zal worden voortge gaan, hetwelk vrjj wol indruischt tegen de be weringen by de stembus, dat de natie ont kerstend was. Het voornaamste van deze Troonrede is wy krijgen protectie, de invoerrechten zullen verhoogd worden, en wel niet alleen om de schatkist te spekken, maar ook uit zuiver protectionistisch oogpunt, om de «bevordering van den nationale» arbeid", zooals het met een mooi woord voor een leelijke zaak heet. De regeering ziet bljjkbaar in, dat zjj niet genoeg geld uit beschermende rechten kan trekken, zonder belasting ook op de eerste levensbehoeften der groote massa van de ver bruikers, der arbeidende klasse, te leggen. «Indien de minvermogende door deze herzie ning mocht gedrukt worden, zal hiermede rekening worden gehouden by de bepaling van zjjn bjjdrage in de verplichte verzekering" (tegen ziekte, invaliditeit en ouderdom). Maar wat men den arbeider minder laat betalen voor de verzekering, laat men hem immers weer meer dokken aan belasting op zjjn levensbehoeften. Met deze zinsnede geeft het ministerie zelf het bedrog aan, dat er schuilt in deze «bescherming van den arbeid". Uit ditzelfde verband bljjkt intusschen ook, dat wy ook van dit ministerie geen Staats- pensioneerïng te wachten hebben, maar ver plichte verzekering, d. w. z. een pensioen belasting, op alle arbeiders gelegd om de enkelen van hen die oud worden een pensioen ie verstrekken. Juist als onder het liberalis tisch regiuie De overige voorgestelde maatregelen zjjn voor het meerendeel öf van kleinburgerlijken aard (wetgeving op de oneerljjke mededinging enz.) M strekken om het bizonder zedeljjk karakter van het christelyk ministerie aan te toonen (wetgeving op het spel). Dit moois strekt dan tot dekmantel voor leelyke dingen als aanzienlijke offers aan het militairisme. Dr Kuyper zal zjjn geestdrift voor »8nelvuurgeschut" botvieren. En voorts een aantal beloften in zake de koelieschandalen, den hongersnood op Java waar op wjj niet andera kunnen doen dan afwachten wat er van komt." In zyn nommer van heden wjjdt hetzelfde blad nog een uitvoerige beschouwing aan die rede onder het opschrift«Met Bjjbel en Snelvuurgescbut" Het slot er van luidt als volgt «De indruk, dien de Troonrede op ons maakt, is, dat de nieuwe Regeering zich ge reed maakt, de kapitalistische zaak onder hare firma op ongeveer denzelfden voet voort te zetten. Wat zwakker en ouderwetscher op het ge bied der arbeidswetgeving wat beslister en nog duurder op militair terrein - wat koket- teeren met den Landbouw wat meer woorden, om de arbeiders zoet te houden en intus schen allereerst gezorgd voor hoogere prjjzen voor de fabrikanten, die op het gebeele volk zullen drukken ziedaar enkele punten, waarin deze Regeering zich van de vorige onderscheidt. Het industrieele kapitaal, dat de grenzen wil sluiten voor zyne konkurrenten, wordt ietwat meer naar voren gebracht dan het han dels-kapitaal, dat vrij verkeer verlangtmaar beide kunnen overigens verzekerd bly ven van den steun der Regeering bjj hunne exploitatie der arbeidende klasse. Het kapitalisme in liberale gedaante treedt eenige jaren op den achtergrond naar vo ren is gekomen het kapitalisme in christelyk gewaad, dat, steunende, niet meer alleen op snelvuurkanonnen, maar óók op den bjjbel-, op de geesteljjke en stoffeljjke verschrompeling en vernedering der meerderheid van het Ne der landsche en van by na gansehbet Indische volk, zyne macht zal handhaven. En hiermede is de Proloog gesproken. Haal op het gordjjn de komedie kan beginnen J" dere offers die voor «oorlog" zullen gevorderd worden, aan het ontbreken van eenige toe zegging omtrent een nieuwe armenwet, schryft het Goescbe blad «De overige punten uit de Troonrede zyn meerendeels algemeenheden en onbestemde toezeggingen, vooral ten opzichte der koloniën, omtrent welke geen enkel werkelijk voorne men der Regeering op ceconomisch gebied bljjkt. Dit gemis kan niet vergoed worden door den tint van christelijkheid, op die alge meenheden gelegd. Van den nieuwen minister van koloniën doet dit niet al te veel ver wachten. Welke goede bedoelingen de Regee ring ook moge hebben ten opzichte van de Zending, niemand die het land kent zal kun nen beweren, dat alleen daarvan de toestand n lndië afhangt. Geeft de Troonrede recht meer van 't ministerie in zyn geheel te verwachten Het spijt ons, hierop geen volkomen bevestigend antwoord te kunnen geven. Het ministerie teert gedeelteljjk op wat ok het vorige ministerie wilde doen, maar wat nieuw ia in de Troon rede kan, met uitzondering van de landbouw- vertegenwoordiging, wel dienst doen om zich in een waas van christelykheid te hullen en indruk te maken op de menigte, maar het vooruitzicht op werfeeljjke verbete ring van de sociale toestanden kunnen wy er vooralsnog niet in ontdekken. Intusschen zullen ook wjj de omzetting van woorden in daden door dit ministerie gaarne zien". Het zal een toer zyn om op protectie een christelyk cachet te drukken. Dat drukken op de voedingsmiddelen, dat belasten van het tot levensonderhoud onont beerlijke, gelykt mij al te veel op hèt onoor deelkundige loshaineren op hun maag door dr Mezger's geloovigen. Een vreemde bescher ming van het lichaam, van persoon en staat scbynt my dat pjjnlijk drukken eu snerpend belasten te zyn. INTREKKING TAN WETSONT WERPEN. Door de regeering zyn, krachtens machti ging van H. M. de Koningin, ingetrokken ver schillende ontwerpen van wet, waaronder die tot regeling der arbeids- en rusttjjden tot wjjziging en aanvulling van art. 77 der wet tot regeling van het middelbaar onderwijs tot wjjziging van de artikelen 11, tweede lid, en 85bis, laatste lid der wet tot regeling vau het hooger onderwystot herziening der regeling van het armbestuurtot verze kering der veiligheid van het verkeer op de ïbare wegeninzake nadere bepalingen betreffende mynontginning met wjjziging der wet van 21 April 1810 Bulletin des Lois 285)bepalingen tot bestryding van de tu berculose onder het rundvee en het wets ontwerp tot afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee. AANGENAME DROOMEN. De bekende hoofdredacteur van het Alg. Hbld wydt een Van dag tot dag aan de troon rede. Hjj heeft, zegt hy, genoten van drKuyper's woorden. Dat kunnen wjj begrjjpen zoo zyn er meer In geykte, in schoone taal, in de keuze der woorden is de premier een meester, een vuur- werksaker gelyk. Dat erkennen wjj. volmondig, omdat ook wjj vaak genoten bjj het hooren en het lezen van zjjn beschouwingen. Dr. Kuyper voldoet zegt genoemde re dacteur aan de gemoedsbehoeften zjjner tot hem opziende volgelingen door zulk een phrase als ■het zedelijk karakter van het openbare volksle- zal op meer afdoende wijze door de wet be schermd moeten worden Ik glimlachte over deze zoo kenschetsende phrase. Wat ter wereld beteekent dat Het klinkt buitengewoon mooi, maar ik begrjjp het niet. Gelukkig voor mjjn gebrek aan vaardigheid in het raden van raadsels helpt De Standaard zyn minister. Het blad verklaart«we zouden liever zeggen «de publieke eerbaarheid." Nu begrjjpen wjj welk «openbaar volksleven' bedoeld wordt, al hadden wjj het nooit met zulke mooie woorden hooren noemen. Er is zeker wel wat in die richting te doen. Maai een gevaar is er bjj. Het is als met dauw wurm. Als men den uitslag naar binnen drjjft, wordt wat onoogljjk was eerst recht gevaarljjk. De Goesche courantwyzende op de vage toezegging omtrent maatregelen tot bevorde ring van de zedeljjkbeid, o. a. door beteugeling van speel- en drankzucht, laat daarop volgen «Wanneer de beteugeling dezer ondeugden niet geschiedt door het in 't leven roepen van eene «zedelijkheid op commando", dan zal zeker ieder rechtgeaard mensch dit voornemen der regeering goedkeuren en er zich over verheugen als het doel bereikt wordt." Na eene herinnering aan enkele in uitzicht gestelde practische plannen, het bedenkeljjke der financieele paragraaf van de rede, aan de verklaringen omtrent het onderwys, de meer- Wederom verdry ving van somberheid door een onwillekeurigen glimlach. Want wat de door dr. Kuyper voorgestelde sociale verbeteringen betreft De liberale party is gaan baden en al stoeiende is ze zeer onvoorzichtig wat ver van den oever geraakt van baar kleederen die op den wal liggen, heeft de tegenpartij zich zeer handig meester gemaakt en zjj tooit er zich mede na het zjj my vergund woorden van Het Centrum te gebruiken er een christelyk cachet op te hebben gedrukt, wat weldadig aandoet. Bjjzonder weldadig doen mooie woorden aan We zullen dat cachet zeker genoeg aan het werk zien. Het geheele bespiegelend verlangenlystje stemt tot aangename droomen. Maar door al deze bloemenstruikjes is toch op zeer onvol doende wjjze aan ons oog onttrokken het schavot, waar men ons vrjj handelstelsel en ons onderwys te recht wil stellenof het ont hoofding, verminking of geeseling zal zyn, weten wjj nog niet. Beschermende rechten zullen in een klein, vooral van handel levend land geheven wor den de eerste levensbehoeften zullen kunst matig duur worden gemaakt. Dit is het gebouw, de rest is ornament. De onvervalschte Standaards-volzin met bet deftige overmits beginnende, is de kern van de troonrede. De vrjjzinnige handelspolitiek is gedoemd, de levensbehoeften worden belast, het gruweljjk egoïstisch stelsel van protectie wordt ingeleid. En hoe ter wereld daardoor «de naam van God" in eere gebracht kan worden is onbe- grjjpeljjk. EERSTE KAMER. Het gewjjzigd ontwerp-adres van antwoord op de troonrede is eene eenvoudige weerklank op die rede. TWEEDE KAMER. Zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer gemeld werd, heeft de Kamer candidatenlyst voor het voorzitterschap aldus samengesteldde heeren M. Mackay met 81 van de 92 stemmen Michiels van Verdujjnen met 82 en Roëll met 61 van de 94 stemmen. De hernieuwde afdeelingen kozen tot voor zitters de heeren Seret, Schaepman, Lohinan, Heemskerk en Drucberen tot leden der commissie van redactie van het adres van antwoord op de troonrede de heeren Travaglino, Schaepman, Lohman, Yan Limburg Stirum en Drucker. DE ONGEVALLESWET. Het centraal bestuur van den Nederlandsch Roomsch-katholieken Volksbond heeft een adres gericht aan H. M. de Koningin, waarin het te kennen geeft dat in zyn jaarlyksche algemeene vergade ring van den centralen raad, met algemeene stemmen besloten is bet centraal-bestuur op te dragen die stappen te doen, welke er toe kunnen bydragen, dat de regeering niet lan ger uitatelle artikel 1 van de Ongevallenwet werking te doen treden. Immers, zoolang de uitvoering van dit ar tikel op zich laat wachten, zoolang zullen ook de werklieden verstoken bljjven van den steun bjj het overkomen van een ongeval, terwjjl bovendien door het niet in werking stellen van bedoeld artikel de werklieden feiteljjk in meer ongunstige conditie zyn gebracht dan vóór de tot stand koming der Ongevallenwet. CONGRES VOOR ZONDAGSRUST. Woensdagavond te half tien hadden zich zeer vele leden van het heden ochtend ge opende Nationaal Congres voor Zondagsrust vereenigd in den kleinen foyer van het gebouw voor kunsten en wetenschappen te 's-Graven- hage waar zjj door de Haagsche afdeeling der Vereeniging tot bevordering van Zondagsrust ont vangen werden. Men zie Laatste berichten. BËHOESfraUM ENZ. Bjj kon. besluit: zyn benoemd lot notaris binnen het arr. Dordrecht, ter standplaats de gem. IJsselmonde, T. Piantenga, cand.-not. te Barenörechtbin nen het arr. Maastricht, ter standplaats de gem. Urmond, F. M. H. Haan, cand.-not. te Roermondbinnen bet arr. Utrecht, ter stand plaats de gem. Woudenberg, J. E. G. Lager- wey, cand.-not. te Utrecht; binnen het arr. Zutphen, ter standplaats de gemeente Zutphen, Th. A. Goddard, cand.-not. aldaar is benoemd tot subst.-griffier bjj de arr.- rechtb. te Rotterdam tar B. Limburg, advo caat en procureur aldaaren tot rechter in de arr.-rechtb. te Heerenveen mr H. E van IJsen- dyk, thans subst.-grif&er bjj gemeld college i mr J. Brunt Jzn. benoemd tot burge meester der gemeente Willemstad is de militiecominissaris in het 2de militie district van Friesland, kol. J. J. G. van Ber- kel, in vermelde betrekking overgeplaatst naar de provincie Groningen, en is benoemd tot militiecommissaris in het 2de militiedistrict van Friesland, de gepens. luit.-kol.. provin ciale adj. B. G. Koopman is de hoofddirecteur van 's Rjjks museum

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1