MIDDELRURGSCHE COURANT Woensdag 21 Augustus. FEUILLETON. N*. 196. 144e Jaargang, 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo p.p., f 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 20 Aug.8 u. vm. 66 gr., 12 u. 72 gr., av. 4 u. 69 gr. F. —Verwacht: matige N, O. wind, bewolkte lucht, geringe afname in temperatuur. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*- Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advortentie-Biireag* A. DE LA MAR ASM., N.S. Veoffbargweal Middelburg 20 Augustus. Men schrjjft ons uit Den Haag: In aansluiting met het hoofdartikel, opge nomen in de M iddelburgsche Courant van 19 jl. over de houding van den minister Kuyper ten opzichte der door hem zoozeer geheiligde Zondagsrust, en hetgeen te zjjner verdediging daarover door De lijd en De Hollander en hem zelf is aangevoerd, diene het volgende Het is buiten kjjf, dat er Zondag, 4 Augus tus, op de afdeeling comptabiliteit van het departement van binnenlandsche zaken (Korte Vijverberg) is gewerkt. Hierover bestaat geen t wjj fel. Waar het echter op aan komt is geschiedde dit op last van dr Kuyper, of wist hjj dat het gebeuren zou, néén, gebeuren moest Teneinde deze vragen met beslistheid te kunnen beantwoorden, is het noodzakelijk te recapituleeren wat er op den Zaterdag, die den bewusten Zondag voorafging, op het depar tement plaats greep. Het relaas, door De Hollander van het ge beurde op dien dag gegeven, iB in hoofdzaak juist. Ter aanvulling zou ik nog willen op merken, dat dr Kuyper voornameljjk met de ambtenaren van de afdeeling comptabiliteit heeft gewerkt. Den geheelen namiddag heeft hg met hen doorgebracht. Onderwerp van behandeling: de vaststelling der totalen van hoofdstuk V der begrootmg voor 1902. Als bijzonderheid kan ik melden, dat er zeer aan merkelijke bedragen op zjjn geschrapt. In haar geheelde uitgaven, die de uitvoering van woning- en gezondheidswetten medebrach ten. Verder zjjn veranderingen gebracht in de cjjfers, die betrekking hebben op de ver- boogde subsidiën, aan particuliere scholen te verleenen. Ook op dit punt waren de finan- cieele vooruitzichten van het afgetreden mi nisterie wel een weinig te rooskleurig ge weest. Behalve deze aderlatingen, heeft de leerplicht het nog moeten ontgelden. In het algemeen was er, de begrootingen van alle ministerien te zamen genomen en opgemaakt door de afgetreden ministers, een zeer aan zienlijk tekort voor 1902. Ook nu nog wordt er op een tekort van eenige millioenen gere kend dat natuurljjk als een uitstekend ar gument zal dienen ter bepleiting van ver hoogde invoerrechten en protectiemaatregelen. Wel is waar zjjn de juiste cijfers nog niet bekend, maar een surprise zal de eerste be grooting van het christelijk kabinet zeker zjjn en voor zooverre cgfers spreken, hebben de heeren christen-democraten het roode man teltje al weer aan den kapstok gehangen. Maar ter zake. Nadat dr Kuyper nu, om in de terminologie van De Hollander te spre ken, «de begrooting naar de eischen van den nieuwen koers" had veranderd, is hg Zaterdag avond uit Den Haag vertrokken, heeft den 1 EERSTE GEDEELTE. I. Tot m{jne vroegste en levendigste herinne ringen behoort een ramp uit het werkeljjke leven, die ik tenauwernood begrepen heb toen zjj onder mjjne kinderoogen plaats had, doch waarvan de bijzonderheden toch in mjjn ge heugen gegrift bleven. Van jaar tot jaar of somtjjds met veel langer tusschenpoozen heb ik er de gevolgen van kunnen nagaan, althans bjj een der personen, wier lot er door beslist werd, en heden komt zjj mg weer zoo duideljjk voor den geest, dat ik mg bjjna nog kan verbeelden kind te zjjn en dezelfde aandoeningen te voelen waarschjjnljjk omdat ik door de overpeinzingen van den laatsten tjjd alles veel beter ben gaan begrjjpen. Gedurende geruimen tjjd kwamen de twee personen, wier geschiedenis ik hier wil trachten samen te stellen, mjj voor als mid delmatige exemplaren van het menschdom aan de eene was ik gehecht door de brooze band eener dankbare en eerbiedige genegen heid een band die nooit geheel verbroken werd, hoe zelden wjj elkaar ook zagen de Zondag te Amsterdam doorgebracht, en is Maandag naar Gastein afgereisd. Intusschen moesten van de veranderde stuk ken enkele in het net worden overgeschreven, opdat ze Maandag bjj «financiën" zouden inge diend kunnen worden. Nu doet zich hierbjj de vraag voor: wist dr Kuyper, dat dit voor nemen bestond? Zoo ja, dan had hjj op zjjn vingers kunnen narekenen, dat de hoe grootheid van den nog te verrichten arbeid van dien aard was, dat zjj Zaterdagavond niet afgemaakt kon worden. Dr Kuyper is een veel te goed werker om niet te weten, of een zekere hoeveelheid in een zeker aantal uren kan afgedaan worden. In dat geval had hjj dus wel kunnen vermoeden, dat het op Sab batschennis uit moest loopen. In het tegenovergestelde gevaldr Kuyper onwetend dat de begrooting op den daarop volgenden Maandag bjj «financiën" ingediend zou worden, verliest dit argument alle waarde. Zeker is het, dat de minister geen formeelen last heeft gegeven om op Zondag te werken. Wel is het aan te nemen, dat een der hoofd ambtenaren van de afdeeling comptabiliteit een wenk dienaangaande heeft gegeven. Eigenaardig is het echter, dat van enkele andere departementen de begrooting later dan Maandag bjj «financiën" is ingekomen. Waar om nu juist die haast bjj «binnenlandsche zaken," het departement van dr Kuyper Daarvan een afdoende verklaring te geven, zou meer licht verspreiden dan door, gelgk De lijd beproeft, te gewagen van «mededee- lingen die niet in de pers voegen." Wat belet een ambtenaar, die onder een christen-minister werkt, en wiens eerste ervaring op het stuk van Zondagsheiliging is, dat hjj uitgenoodigd wordt of een gentle hint krjjgt wat hetzelfde is om op Zondag op het bureau te ver schijnen wat belet hem, of een zjjner vrien den, dit aan een nieuwsbureau mede te deelen? En indien hjj daar bot mocht vangen, waar om zou hjj dit dan niet aan een redacteur van een dagblad mogen melden Afgescheiden van de kwestie of dr Kuyper al of niet wist van het op Zondag werken zijner ambtenaren, zullen de heeren van lijd, Standaard en Hol lander toch wel moeten toegeven, dat het een interessant bericht was. Met voegzaamheid heeft het niets uit te staan. Zooals reeds in het Maandagnummer dezer courant werd ge zegd, is deze wjjze van voorstelling alleen geschikt om de aandacht van de zaak zelve af te leiden. Met volle eerbiediging van dr Kuyper's telegram, over deze zaak aan een geestver want te Sliedrecht gezonden, bljjft het echter raadselachtig waarom er juist aan «binnen landsche" met zulk een zeldzamen spoed moest gearbeid worden, waarom de minister niet zou hebben geweten, dac de vele nieuwe op tellingen en over te schrjjven stukken niet meer op dien Zaterdag opgemaakt konden worden. In verband gebracht met dr Kuyper's ander verbaasde, verontrustte, mishaagde mjj en kwam mjj voor als het tegendeel van een «romanhei d." Maar eensklaps maken die twee figuren zich los van de menigte voorbijgaande ken nissen, die men nooit begrepen heeftzjj treden onverwachts op den voorgrond uit de verwarde groep van menschen en voorwer pen uit vroegeren tjjd. Zonder iets van hun individueele trekken te verliezen vertegen woordigen zjj twee gewichtige categorieën van menschen, en vorderen mjjn aandacht, die hen verwaarloosd heeft, zoolang zjj zich binnen den kring mjjner waarnemingen be vinden, zoolang het mjj mogeljjk zou geweest zjjn mjjne eerste indrukken aan te vullen, om, als ik het zeggen mag, de opvattingen die ik van hen had te vergeljjken met hun objec tieve werkelijkheid. Thans is de dood er over heen gegaan, en ik kan niet meer zooals ik gelukkig vroeger deed juffrouw Nicollet vragen doen omtrent haar zeiven en haar oom. Ik kan niet meer den heer Pierre-Dewjjs overhalen tot een gesprek, waarin zjjn eigenaardige persoonlijkheid zoo goed uitkwam. Een deel van die twee karakters ontgaat mjjik zie hen voor mg, gelgk een schilder zjjn model ontwaart, gehuld in een nevel. Hoe zal ik hen zoodanig opwekken dat dit alles goed in het licht komt. Door de brokstukken, die ik va® hun geschiedenis ken, te vertellen, zou gehaast afreizen naar GaBtein, is dit zeker een merkwaardige samenloop van omstandig heden. Tot zoover het schrjjven uit Den Haag. Daaruit big kt dat de voorstelling der feiten door De Standaard daarmee niet overeenkomt; en dat dr Kuyper heeft kunnen weten dat er den Zondag voor zjjn vertrek naar Gastein aan zijn departement moest gewerkt worden, wilde alles op tjjd gereed zjjn. Hjj had dus kunnen, en volgens zjjn beginselen moeten voorkomen wat «stellig tegen zjjn wil" was. Toch schorten wjj ons verder oordeel op tot tjjd en wjjle de kwestie in de Kamers of in een der beide ter sprake komt. Wjj zullen dan wel nader hooren hoe de vork aan den steel zit. De redacties die ons aanvielen en, met dr Kuyper's telegram, uit De Standaard de lezing van het gebeurde overnamen, zullen zeker wel zoo onpartjjdig zjjn om het voren staande ook onder de oogen van hunne lezers te brengen. Vooral onze collega's van De lijd, Hel Cen trum, De Hollander en van De Standaard zeiven zjj dit vriendelijk aanbevolen. En hiermee stappen wjj voor ditmaal van deze kwestie af. De redactie der Arnk. Crt. komt op tegen de, in ons vorig nommer gemelde, voorstelling van De Standaard. Hoe de Kieswet aan 't geval schuld zou kunnen zjjn, is eenvoudig onbegrjjpeljjkzoo schrgft zjj. Zjj bevat toch geen termgnen, binnen welke een ministerieele crisis behoort te zjjn opgelost, en van die oplossing alleen is het tijdstip van de overdracht der porte feuilles afhankeljjk. Ook is 't niet ingevolge èenig wetteljjk voorschrift, dat «uiterljjk Maan dagmiddag de totalen der begrooting bij Finan ciën" moesten zjjn, maar was dit hoogstens het gevolg van een besluit van den Minister raad. Eindeljjk mag hierbjj herinnerd worden, dat reeds den 27en Juli, volgens onweerspro ken officieus bericht, de vorming van het nieuwe Ministerie haar beslag gekregen heeft, terwijl eerst den 2en Augustus de benoemin gen in de Staatscourant verschenen zjjn. Ook aan deze tot dusver onopgehelderde vertraging heeft de Kieswet geen schuld en zonder die vertraging zou de Zondagsarbeid aan het departement niet noodig zjjn geweest. In elk gevalde opheldering van De Stan daard snjjdt geen hout. ACCOORD Op gevaar af ultramontaan te worden ge scholden, verklaren wjj ronduit in de vader- landsche geschiedenis, al is die met het Pro testantisme nog zoo nauw samengeweven, geen aanleiding te zien, waar een zoo aanzienljjk gedeelte onzer landgenooten niet Protestant, maar Roomsch is, ons volk een bjj uitstek Protestantsche natie te noemen. Met de on- ik willen toonen wat iemand kan weten en denken van het leven van twee zjjner mede- menschen, die eenmaal iets meer voor hem geweest zjjn dan onverschillige wezens. Maar door zoo te handelen zou ik slechts zeer onsamenhangende beelden van ben kunnen geven. Dus zal ik genoodzaakt zjjn af en toe mjjn toevlucht te nemen tot veronder stellingen, om oogen blikken in hun leven weer te geven, waarvan ik geen rechtstreek- schen indruk gekregen heb. Daarin alleen zal het werk mjjner verbeelding bestaan, en ik hoop dat ik dat zeer zal kunnen beperken. Ik moet zeven jaar oud geweest zjjn want ik was pas op de lagere school van het college te Bielle. Met een blauwe kiel en een zwarte taach op den rug, liep ik tweemaal daags onder de arcades van de oude Markt door herinnering aan de overheersching van Bern over Waadtland sloeg links een steegje in en stond weldra voor het logge nieuwe huis, met drie vleugels, waarin tege- ljjkertjjd de lagere school, het classieke col lege en twee der professoren gehuisvest waren. Een van de twee bevoorrechten was onze meester. Het was een beste man, maar bjj stotterde. Dit kleine gebrek ontnam hem niet alleen alle gezag, maar maakte hem tot het mikpunt der plagerjjen van alle scholieren, die gedurende dertig jaar zjjne lessen bijwoonden. Het ergste was dat vrjjheid der Roomschen eertjjds en het tellen der neuzen tegenwoordig valt dat niet uit te maken. Wjj zjjn voor het grootste gedeelte ónroomsch, voor het kleinste Roomsch, en samen zjjn wjj Nederlanders. Verdere karak teristiek is woordenspel. Aldus Hel Vaderland. DE BOTERWET. Indien men mocht meenen, dat sedert de invoering der nieuwe Boterwet de knoeiergen in den boterhandel voorgoed tot het verleden behooren en een afdoende regeling is bewerk stelligd, dan aldus een vakman in De Standaard toont men niet op de hoogte te zjjn van den feiteljjk toestand, welke nog allesbehalve rooskleurig kan worden genoemd. Ten eerste heeft de Boterwet velen teleurge steld en ten tweede staat deze wet machte loos tegenover het bedrog, dat thans meer en meer geschiedt op wetenschappeljjke wjjze. De groote verwarring, welke thans in den boterhandel valt te constateeren, is al dadeljjk teweeggebracht door het herhaald uitstel m zake de overgangsbepaling, welke eerst zou gelden tot 16 Mei, vervolgens tot 1 October en nu weer tot 1 Januari aanstaande. Voorts worden de winkeliers op verschillende wjjzen ingelichtvan de gemeente-politie vernemen zjj deze, van de visiteurs gene uitlegging van de voorschriften, zoodat menig winkelier niet meer weet, waaraan hg zich heeft te houden. Voorts is verwarring verwekt doordien thans de margarine onder allerlei benamingen wordt verhandeld, zoodat we te dezen opzichte van den regen in den drop zjjn gekomen. Het woord «surrogaat" moest, als te veel verwar ring stichtende, verdwgnenmaar in ruil daarvoor worden nu heel wat benamingen ge bruikt; tot heden ontdekte ik reeds Aïbada, Solo, Fritura, Vitello, Mikado en Naturaen wie zal zeggen, welke benamingen wjj nog meer te aanschouwen krjjgen Wel komt het merk «margarine" op de ver pakking voor, maar de bedoelde merken (fa brieksmerken en de daarbjj gebezigde reclame spelen de eerste viool, zoodat het eigenljjke verplichte merk op den achtergrond treedt. Is deze toestand te vereenigen met hetgeen aanvankelgk door den wetgever was bedoeld, nl.: «dat margarine zou worden verhandeld onder haar eigen naam Betreffende de naleving van de wet zjj ver meld, dat er zich reeds meerdere moeieljjkhe- den hebben voorgedaan en de wet reeds op weg is, zich «gehaat" te maken. Als bewjjs hiervoor diene, dat menig winke lier niet dan zeer bezwaarljjk de vaten en potten zoo kan plaatsen, dat het merk «margarine", op de verpakking voorkomende, voor den be zoeker zichtbaar is. Ook kan het op zeer warme dagen gebeuren, dat onverpakte mar garine niet kan worden gestempeld, zoodat deze wjjze van levering (vermits ook hierin niet is voorzien) dan feiteljjk wordt belet. Voorts ziet men margarine rondbrengen in wagens, waarop met grooten ophef staat ver meld «Gegarandeerde roomboter", «zuivere Leidsche roomboter", «eigen zuivelfabriek" en meer van dien aard. Opvallend verschillend en vrjj wat doelma tiger ten opzichte der rondbrengers is het 7e artikel der Belgische Boterwet, hetwelk o. m. bepaalt: dat de voertuigen, dienende tot het rondventen van margarine, op een voor het hg vreeseljjke driftbuien had, die door zjjn gestotter bepaald belachelgk werden. Ik zie nog zjjn vuurrood gezicht, met zjjne kleine vlaskleurige bakkebaardjes, zjjn woedende oogen, zjjn wanhopige gebaren in dien toe stand kon hg slechts onduidelgke klanken voortbrengen, die veel geleken op het geblaf van een verkouden honden hjj eindigde met overschreeuwd te worden door ons gejoel, totdat het lawaai een der meer ontzag in boezemende collega's te hulp deed snellen. Daar hjj alleen op de wereld was troostte hg zich voor de teleurstellingen in zjjn loop baan, met den «witten wjjn" van het land, die nooit iemand kwaad gedaan heeft. Eindeijjk moest men hem met een matig pensioen zijn ontslag geven, waardoor hjj in staat was zjjne laatste levensjaren in vrede te slgten. Zoodra ik op school kwam, vatte ik een groote vriendschap op voor Pierre Nicollet een jongen die veel grooter en sterker was dan ik, maar niet zeer jjverig, met lichte oogen en krulhaareen echte krullebol, fijn en dicht en wollig, van een onbeschrjjfeljjke kleur, die ons ontzettend vermaakte door het uitlokken der grappen van den heer Gidard, wanneer wjj hem den tjjd lieten om geestig te zjjn. Ik kende Pierre al heel lang twee of drie jaar want wjj hadden samen leeren lezen op de school van zjjn zuster, juffrouw Annette. Maar daar had ik niet veel van hem gemerkt, het was een gemengde school en ik publiek duideljjk zichtbare wjjze moeten dra gen het opschrift: «verkoop van margarine", met goed te onderscheiden letters van ten minste 20 centimeters hoogte, zonder dat er eenige andere vermelding bjj staat. Aangaande de uitoefening van het toezicht zjj gewezen op de vreemde bepaling, dat alle bewaar- en bereidplaatsen van boter en mar garine, indien slechts het opschrift «marga rine" boven de buitendeur voorkomt, voor de visiteurs gesloten zjjn. Dat van deze bepaling door de knoeiers gebruik wordt gemaakt, is aan geen twjjtel onderhevig. BMOEHDTGM MZ. Bjj kon. besluit: is benoemd tot commissaris van politie der gemeente Hellevoetsluis en tevens tot commissaris van rjjkspolitie, P. Stapel, thans inspecteur van politie te 's Hertogenbosch is benoemd tot rechter in de arr.-rechtb. te Haarlem jhr mr R. de Marees van Swinderen, thans rechter in de arr.-rechtb. te Alkmaar is benoemd tot rechter in de arr.-rechtb. te Alkmaar, mr D. van Houweninge, thans sub.- griffier bjj de arr.-rechtb. te Rotterdam is benoemd tot directeur van het postkan toor te Rotterdam J. W. Yorster, thans in specteur der posterjjen en telegraphie te 's Hertogenbosch. In het laatst van September 1901 zal een vergeljjkend onderzoek worden gehouden voor de betrekking van adspirant-opzichter der telegraphie, waarvoor vjjf plaatsen worden opengesteld. De adspirant-opzichters genieten eene be zoldiging van 50 per maand. Men zie no. 193 der St. Ct. UIT STAD EN PROVINCIE. Zooals we in ons vorig nommer aankon digden, was heden middag het 2e bataljon 3e regiment infanterie op het Molenwater alhier opgesteld, ter gelegenheid van de uitreiking, door den majoor A. E. Roest van Limburg, van het eereteeken voor belangrijke krjjgs- bedrgven, aan den eerste-luitenant adjudant H. P. van der Mieden van Opmeer, den eerste- luitenant J. W. A. Cassa, en den gepaspor- teerden sergeant M. C. Robjjn. De majoor hield eene toespraak, en wenschte de gedecoreerden geluk met de onderscheiding, waarna op plechtige wjjze de uitreiking plaats had. Op verzoek van genoemden majoor werd een driewerf hoezee ter eere van de Koningin aangeheven. Na afloop der uitreiking defileerde de troep voor de gedecoreerden. Een vrjj talrjjk publiek was getuige van dit militaire schouwspel. Vrjj dagavond te half acht uur zal het muziekkorps der dd. achutterjj, onder leiding van den heer Jan Morks, op het Molenwater alhier de volgende nommers uitvoeren Unier dem Siegesbanner, Marsch, v. Blon Ouverture Militaire, MontagueVenus Gavotte, Lincke Suite des Valses uit de operette Frau Luna, Lincke Intocht der Gilden uit de opera Die Meistersinger von Nürnberg, Wagner; Stac cato, Strausslm Automaten-salon, Humoris- tische8 Potpourri, Vollstedten V. O. V.- Marsch, Morks. hield mjj meer op met de meisjes. Daaren boven was ik daar te gelukkig om vrienden noodig te hebben. De school van juffrouw Annette was een echte bewaarschool, zooals ze bestonden vóór dat de pedagogie plaats genomen had onder de wetenschappen, in een tjjd toen het vraagstuk van overwerken nog niet gesteld werd en het alfabet nog Blechts een aardig prentenboekje was toen men nog niet ieder jaar nieuwe leerwjjzen uitvond om u slreepjes te leeren zetten. Bovendien waren de lessen bjjzaak en de speeluren hoofdzaak. Odie heerljjke, lange speeluren, in de zoele lente, onder de kastanjeboomen of platanen van de Esplanade, tegenover het liefeljjke vergezicht dat zich in ons geheugen grifdeAan onze voeten de benedenstad van Bielle, met hare oude, dicht opeengebouwde huizen, haar romanesken toren in den loop der eeuwen zwart geworden, den inham van de haven, den pier, waarvan de grjjze ljjn het blauwe water doorsneed en dan het meer, waar tal van zeilen op zweef den, van de groote schepen die de steenen van Meillerie vervoerden, vele kleine roei bootjes en dan de stoombooten, wier namen wjj in de verte trachtten te raden. «Daar komt de Arend!" «Neen, neen het is de Helvetia!" En wg kibbelden tot juffrouw Annette op haar kalmen toon zjj«Het is noch de Arend, noch de Helvetia, het is de Leman!"

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1