MIDDELBIRGSCHE COURANT. N°. 180. 144e Jaargang, 1001. Dinsdag 13 Augustus. k Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a:le plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 12 Aug.8 u. vm. 66 gr., 12 u. 74 gr., av. 4 u. 71 gr. F. —Verwacht: zwakke tot matige Z. W. wind, bewolkte lucht, onweer, warm weer. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cont. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend* Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adrtrt<5Bfle«BuFeau A. IMS RA MAR Ass*., N.X. Toogftnrgwal 366, Aailtordwn» Middelburg 12 Augustus. EEN ONHANDIGE VRIEND. De lijd verdedigt het werken op Zondag 4 Augustus aan het ministerie van binnenland- sche zaken; en geeft de volgende verklaring van het feit»De nieuwbenoemde minister wilde, alvorens zjjn nieuwen werkkring aan te vangen, Maandag op vacantie gaan en moest daartoe vooraf eenig werk gereed hebben. Bljjkbaar was dit Zaterdag niet gereed kunnen komen en moest het dus op Zondag worden verricht." Er is dus nu geen twjjfel meer of wat wjj nog lang als een onjuist bericht beschouwden is waar en valt niet langer te loochenen. Dr Kuyper, wiens volgelingen alles doen om de Zondagsheiliging streng toe te passen en te bevorderen, heeft tegen dat beginsel der partg laten zondigen. Is dat van zjjn standpunt te verdedigen Alles behalve, dunkt ons. De redactie van De 1 ijd is boos dat daarvan in een Haagscb blad mededeeling is gedaan op afkeurende wjjze, wat stellig, haars inziens, geschied moet zijn van wege de ambtenaren aan genoemd bureau. Daaruit sschijnt, zegt zjj, te big ken dat in kringen, die daartoe al het minst gequalificeerd moeten hee- ten, men er niet tegen opziet, een kleine campagne te beginnen tegen den nieuwen premier. Als dat maar goed afloopt Naar onze meening is het recht om daar over te klagen in deze geheel aan de zjjde van die ambtenaren. »De nieuwbenoemde minister wilde Maandag op vacantie gaan, maar kon dit toch evengoed Dinsdag doen, en bad dit moeten doen, nu hij, die als hoofd zjjner party allereerst het voorbeeld had te geven van de door haar geëischte Zondagsheiliging, dientengevolge op Zondag arbeid eischte van zijne ambtenaren. Dezen behoeven nog volstrekt niet van fr o n d e tegen den nieuwen chef verdacht te worden, als zjj er zich terecht aan ergeren, dat dr Kuyper eenvoudig een beginsel zgner richting op zg zet als 'tmet zjjn persoonlijk belang in botsing komt. Mocht dit de gewone wjjze van doen van den nieuwen premier zjjn, dan zeggen wjj De lijd na: als dat maar goed afloopt Dit is van de Arnh. Crt zeer juist opge merkt. Het is een slecht begin. En De lijd is een onhandig vriend om het gebeurde nog te willen verdedigen. Het blad had o. i. beter gedaan hier maar eenvoudig het zwjjgen toe te doen. TENTOONSTELLING TAN AMB ACHTS ONDERRICHT IN DEN HAAG. Het was een goede gedachte van de Ver eeniging tot bevordering van Fabrieks- en Hand- werksnijverheid in Nederland om bjj gelegenheid van haar 50-jarig bestaan een tentoonstelling te organiseeren van het werk der verschillen de vakscholen. Dank zg den steun, dien haar plan vond, ia er nu gelegenheid om kennia te maken met den leergang en de reaultaten van het onderwjjs aan 16 ambachtscholen, 8 industrie-, huishoud- en kookscholen, 12 bur geravondscholen, 24 teekenscholen, 2 oplei- dingainrichtingen bjj fabrieken, de rijksopvoe dingsgestichten en de vereeniging tot bevor dering van het ambachtsonderwjjs m Drenthe. Deze zeer belangrijke tentoonstelling, in het gebouw der academie van beeldende kunsten te 's Gravenhage, mag zich nu reeds in een druk bezoek verheugen, en zg verdient dit ten vollealdus schrjjft men aan de Prov, Ooerijs. en Zwolsche Crt. Vooral onderwijzers en onderwijzeressen bjj het vakonderwijs hebben hier een zeldzame gelegenheid om hun eigen resultaten te vergeljjken met die van anderen en er zoo noodig hun voordeel mee te doen. Voor een billjjke beoordeeling ech ter van iedere inzending, dient men rekening te houden met den tjjd, dat een school be staat, omdat vooral bjj het vakonderwijs geldt de spreuk: »Ondervinding is de beste leer meesteres." Van iedere inrichting krijgt men een vol ledig overzicht, door het zien van het werk, dat één leerling in den beschikbaren tjjd van zjjn eerste lessen af, tot hjj de school verlaat kan doea. Bjj enkele inzendingen staat men verbaasd over de kwaliteit en de kwantiteit, en vraagt zich in stilte (misschien heel on deugend) af, of men deze resultaten nu als regel zou kunnen aannemen, of dat men hier het werk ziet van bjjzonder begaafde leerlingen. Zooals reeds gezegd is, hebben zestien ambachtsdagscholen gehoor gegeven aan de oproeping om te exposeeren. De algemeene indruk, dien wij gedurende ons eerste bezoek kregen, was zeer gunstig. Nog herinneren wjj ons de tentoonstelling van, wjj meenen 1892, te Haarlem en bjj de resultaten van toen vergeleken, zijn we verbazend vooruitgegaan. De onmogeljjke dingen, die daar te zien waren, de matelooze vormen en somtgds wonderlgke opvattingen behooren tot het verleden. Overal is nu merkbaar een ernstig streven naar degeljjk, eenvoudig onderwijs, terwjjl veel werkelijk smaakvolle voorwerpen en teekeningen te genieten zjjn. Toch, hoe ongaarne we het zeggen, baart dit laatste eenige zorg. Het komt ons voor, dat bjj de lste ambachtsschool te Amsterdam b. v. wat al te veel mooi werk van de leerlingen gevor derd wordt en hier de grenzen van het moge- ljjke overschreden zijn. Wij zagen daar toch, zoowel bij de teekeningen als bjj de voor werpen, stukjes, waarvoor een knap teekenaar of geroutineerd ambachtsman zich volstrekt niet behoefde te schamen. Hierna maakt de schrjjver eenige opmerkin gen omtrent enkele inzendingen, waarbjj o.a. deze dat het handteekenonderwgs van Mid delburg van verouderde opvatting is. Ook met de opvatting van sommige scholen om alleen fragmenten van de stukken te laten maken, kan hjj zich niet vereenigen. De groote moeilijkheid zit juist in 't geheel op maat afwerken. De school te 's Gravenhage geeft een mooie collectie koperslagerswerk en exposeert, even als die van Rotterdam, een zeer interes'santen cursus vxn het instrumentmakersvak. De laatste geeft bovendien een keurige verzame ling houtsnijwerk. Het is werkeljjk een genot de verschillende zalen te doorwandelen en dan te zien boe groote vorderingen het ambachtsonderwjjs ge maakt heeft. De industrieschool te Rotterdam heeft keu rig kunstnaaldwerk, waaronder een tafelkleed op zgde (besteld) een waaier op builgaas (ook Holland8ch fabrikaat), Perzisch borduurwerk, enz. bijzonder de aandacht trekken, evenals een parasol met tamboureerwerk. Van het costumevak zjjn eenvoudige en meer gekleede proeven aanwezig. De Haagsche en Ainsterdamsche industrie scholen (te zamen in een zaal) geven fraaie vakteekeningen en handwerken, terwjjl de eerste een byzondere collectie wissels tentoon stelt en we vooral gewezen werden op een nieuwe tabel voor rekening courant. Van uit de fraai versierde vestibule komen we in de middenzaal, in welke (be halve in enkele kleine zjjzalen) met smaak volle drapeering en aangename verlichting zjjn gearrangeerd de teekeningen van teekenscho len en burgeravondscholen, proeven va» ljjn- teekenen, bouwkundig teekenen, handteekenen, naar de natuur, naar voorbeeld of ontwerp, alle getuigende van den grooten vooruit gang, die op dit gebied valt waar te nemen. Óver bet algemeen is op groote schaal gewerkt, hetgeen de details ten goede komt. In smaak volle kleurschakeering munten uit de teeken- school te Edam en de academie van beeldende kunsten te 'sHage. Deze inrichtingen hebben tevens eenigen graveer- en ciseleerarbeid In een kleine zjjzaal vindt men het werk bijeen van drie kook- en huishoudscholen, strjjkwerk, proeven van kook- en inmaakkunst, leermiddelen enz. Uit den aard der zaak is het moeiljjk hiervan een bjjzonder aantrekkelijk geheel te maken. Van de rijksopvoedingsgestichten geeft Ave- reest proeven van vlechtwerk, manden, stoelen, matten, touwwerk enz., Alkmaar en Deutichem drukwerk, terwjjl van de eerste nog opvalt schoen- en kleermakerswerk, alles ge tuigende van den ernst, waarmede men tracht nuttige en degeljjke arbeiders te kweeben. De avondambachtsschool te Enschede zond een fraaie collectie weef, verf- en drukwerk, waaronder vooral het damastweven de aan dacht trekt. Ieder die belang stelt in het ambachtson derwjjs, vindt er dus iets van zjjn gading, en een bezoek zij ieder aanbevolen. GUNSTIGE AT^EH-BERICHTEN. Onder dit opschrift geeft de Zutph. Crt. op de jongste berichten \iit Atjeh dt 9 dezer waarbjj gemeld is dat de echtgenoote van Toeankoe Machmoed met hare kinderen, waaronder de echtgenoote van den Pretendent- Sultan, zich hebben onderworpen, en dat de pretendent, wiens verblijfplaats men weet. verwond is, de volgende toelichting Toeankoe Machmoed is een Aijeher van hoogen rang. Hg is de neef van den Preten dent-Sultan en teven3 diens schoonvader, daar de Pretendent met zgne dochter gehuwd is. Uit de berichten der laatste jaren blijkt, dat deze Machmoed vrjjwel beschouwd kan worden als de Mephistopheles van den jongen, lichtzmnigen Atjehsclien Pretendent-Sultan. Hg was het o. a. die in het begin van 1900, toen het den Pretendent wat al te warm werd gemaakt, via Langkat naar Penang wist te gaan, met een opdracht die in een ander stadium van den Atjeh-oorlog niet zonder ge vaar zou zijn geweest. Zg luidde nl. dat hjj te Penang connecties moest aanknoopen met de consuls van vreemde mogendheden, ten einde namens den Predendent-Sultan hunne hulp in te roepen- Dit plannetje, dat door Machmoed zelf schjjnt ontworpen te zjjn, bracht destjjds de gemoederen der Atjehsche fanatieken in heftige beweging, en was oor zaak dat de Prang Sabil de heilige oorlog weer kortstondig opleefde. Gelukkig voor ons kwam Machmoed te Penang bjj den Duitsehen consul terecht, die van dat bezoek ambteljjk mededeeling deed aan zjjn Nederlandschen collega. Deze zorgde, dat de gouverneur van Atjeh er van in ken nis werd gesteld, en J zoo liep de zaak op niets uit. Intusschen slaagden we er, ondanks scherp toezicht, niet in, Machmoed op zijn terugreis op te lichten. Hjj schjjnt heelhuids weer bjj den Pretendent te zjjn teruggekeerd, en daar zejlfs verteld te hebben, dat hg bij den Sul van Turkjje was geweest, en dat deze hulp had toegezegd. Wat nu voorts den Pretendent-Sultan be treft, onze lezers weten, dat hjj den laatsten tjjd rondzwierf in het grensgebied tusscben de N. O: kuststaten van Atjeh en de Gajoe- landen. Hg' had daar meerdere verblijfplaatsen; thans schjjnt men zjjn hoofdverbljjfplaats te hebben ontdekt. Is zgne wonde ernstig, dan bestaat er alle kans, dat we van hem verlost worden, hetzjj dat hjj, bjj gemis van geneeskundige hulp, er aan sterft, hetzjj dat hg zich, om behoorljjb verpleegd te kunnen worden, aan ons over geeft. De overgave van Machmoed's echtge noote en des Pretendent's vrouw zal dien stap wellicht bespoedigen, want als op Atjeh de vrouwen zich overgeven, volgen de mannen in den regel spoedig, omdat volgens Atjeh's gebruik de plaats van de man daar is, waar zich zgne vrouw bevindt. UIT STAD EN PROVINCIE. Wat wjj al herhaaldeljjk geschreven hebben over de Zondagavondconcerten, die alhier door het muziekkorps der dd. schutterjj, onder leiding van den heer Jan Morks, in het Schut tershof gegeven worden, kunnen wjj gevoegeljjk herhalen bjj onze mededeeling omtrent het derde concert, da.t Zondagavond plaats had. Het was weer overvolen de gebeele uit voering een succes voor ons muziekkorps. Dit kweet zich dapper van zjjn taak. De twee laatste nommers van het program waren nieuw. Im Automaten-Salon is een grappig bravour stuk van Vollstedt, over welks muzikale waarde wjj gee» oordeel willen uitspreken, maar dat stellig zich wel op het program zal handhaven. Vooral het weergeven van een phonograaf kwam obb zeer gelukkig voor. Het ontbrak dit nommer niet aan toejui ching en daardoor gevoelde de luitenant directeur zich opgewekt het slot ervan te doen herhalen. De V. O. V. marsch van den heer Morks, op gedragen aan de Sociëteit Van Ongemchten Vnj te Goes, ljjkt ons een prettige, opgewekte compositie, geheel in den geest van den naam der vereeniging, waaraan zij is gewjjd. Eene bevallige melodie vormt het hoofdmotief. Van de overige bekende nommers van het programma viel ook nog bjjzonder, in den smaak het Nid d' oiseaux, solo voor piccolo, van Nicolas. Op aanhoudend, dringend ver langen werd dit herhaald. - Zondagavond werd in onze stad plot seling een aardige drukte teweeg gebracht door hoorngeschal, tromgeroffel en muziek van een fanfarekorps. Velen liepen uit en een groote stoet ver gezelde het korps op zgne wandeling naar de Markt over de Kaden door de Lange Delft. Het bleek een gezelschap fietsrjjders te zjjn uit Sint Nicolaa8, dat per provinciale boot van Terneuzen naar Vlissingen was getogen, waar het door de wielrjjderBclub Vitesse was De prjjzen in geld waren gegeven door den heer Alb. Ochs, wiens fraaie kotter gepavoiseerd in de kade lag. Menig huisgezin had een goeden dag. Er heersohte veel drukte; enkele vlaggen waren uitgestoken. BMOMDTGM ENZ. Bij kon. besluit zjjn, voor den tjjd van vjjf jaren, gedeta cheerd bjj het wapen der inf. van het leger in N.-I. de eerste-luit. A. J. L. Akersloot van Houten Roos, van het 7e, en de tweede- luits. P. E. Hajenius en J. E. Snellen van Vollenhoven, beiden van bet 6e, alsmede de tweede-luit. H. A. Ephraim, van het 3e reg. inf. KORTE MEDEDEELINGEN VERGADERINGEN. Op de algemeene vergadering van de Veree niging tot bevordering van fabrieks- en handr werksnijverheid in Nederland werd ook behandeld het vraagstuk door welke bepalingen in ge meentelijke concessiën te bereiken is dat noch concessionarissen worden afgeschrikt, noch het publiek belang van het heden of van de toe komst worde opgeofferd. Door den heer mr Ant. van Gjjn werd het rapport, door de afdeeling Middelburg hieromtrent uitgebracht, wel wat naief geacht. Z. i. is het niet denkbaar dat een concessio naris zgne tarieven zal verlagen als hjj er niet toe gedrongen wordt. Het schjjnt dat Middelburg nog niet met vele concessiën heeft te maken gehad, anders zou het ook niet zoo ge- makkeljjk spreken over naastingsvoorwaarden. De heer De Vulder van Noorden meende dat, waar de vraag gedaan is hoe de zaak ge regeld moet worden als de gemeente de exploitatie overlaat aan particulieren, men den particulier den vrjjen loop moet laten opdat hg in staat zij kaufmannisch op te treden. Wat de naasting betreft, ze is moeilijk te regelen, maar z. i. zou de gemeente moeten bedingen overneming te allen tjjde tegen taxatie, waaraan beide partgen zich hebben te onderwerpen en zonder rekening-courant of berekening van nieuwe aanmaak. Het denkbeeld van participatie door de gemeente, meende spreker buiten bet vraagpunt om t° gaan. Ten slotte werd besloten uit te maken dat een algemeen antwoord op de gestelde vraag niet te geven is, maar het hoofdbestuur uit te noodigen een nieuw vraagpunt te overwe gen voor de volgende vergadering ten aanzien van bepaalde ondernemingen. Niet aan W. F. van Riet Jr. werd een stukje grond in erfpacht afgestaan, maar aan dezen en aan A. S. J, Dekker, die het samen aanvroegen. Een ander verzoek van dezelfde heeren om een sloot te mogen dempen werd van de hand gewezen. Aan den pachter J. de Jonge is alleen f 95.50 schadevergoeding verleendde hem nog toegestane 29 was vermindering van pacht. Door de politie te Krabbendjjke is proces-verbaal opgemaakt tegen drie jon gens van 10—12 en 13 jaar van het gehucht Oostdgk, gemeente Kruiningen, die verleden Woensdag ruiten hadden ingegooid van een passeerenden personentrein. Het bljjkt dus hieruit dat hierbjj eenvou dig kwajongenBwerk in het spel is. Het gezelschap telde ongeveer 80 wielrijders. Ook de muziekanten waren op een fiets gezetende tamboers op tandems. Zjj voerden een vaandel mee met het opschrift Velodrome Sint Nikolaas. Heden morgen vroeg zagen wjj de sportlui, voorafgereden door een paar trompetters en met het vaandel aan het hoofd, den Noord- weg opgaan, zeker met het doel onze oudste Walchersche badplaats te bezoeken en ons mooi schiereiland den tol der bewondering te betalen. Van middag kwameB zjj terug en reden naar de Markt, waar zjj in een café eenige vërverschingen gebruikten. Tegen eenen stegen zjj weder op en maak ten, een vrooljjken marsch spelend, wat op het bewegeljjk wiel wel heksenwerk mag heeten, een toertje rond de Markt om door de Lan- geviele den tocht naar Vlissingen en van daar weer huiswaarts te vervolgen. Uit VIi ssingen schrjjft men ons De vorige week zjjn ter reede van Texel proeftochten gehouden met Hr Ms pantser schip Koningin Regentes, gebouwd op 'i Werf te Amsterdam, terwjjl de stoomwerk tuigen en ketels daarvoor zjjn vervaardigd door de Koninkljjke Maatschappjj De Schelde te Vlissingen. De verschillende proeftochten, die Zaterdag eindigden, zjjn alle met succes afgeloopen. Bg de volle krachtproef op Vrg dag jl. waren de uitkomsten schitterend; ter- wjjl in het contract was bepaald, dat de machines 6000 I. P. K. moesten ontwikkelen, waarbjj het schip 16 mjjl moest loopen, was het resultaat van de vier uur volle kracht proef, dat de werktuigen gemiddeld 7291 I. P. K. ontwikkelden, waarbjj het schip een gemiddelde snelheid van 16,91 mjjl behield. Het maximum vermogen, dat behaald werd, was 8018 I. P. K. Dit resultaat is het beste wat nog met eenige der NederlaDdscbe oorlogsschepen is verkregen. De gemeenteraad van Westkapelle besloot Zaterdag tot het verleenen eener bij drage, ad 100, gedurende 20 achtereenvolgende jaren, voor de exploitatie van de stoomtram Middelburg-Vlissingen-Koudekerke-Domburg. Verder werd besloten den gemeente-genees heer dr Dugvis te Domburg eene buitenge wone toelage ad 100 toe te kennen, aange zien de rijks- en provinciale toelage is inge trokken. Zooals Zaterdag nog in een groot deel der oplaag van het dien dag verschenen nom mer werd medegedeeld, had het aangekondigd volksfeest te V e e r e met groote opgewekt heid plaats. Voor alle nummers waren deel nemers, ook voor de babystrong (zuigelingen-, tentoonstelling). In het, in ons vorig nommer opgenomen bericht omtrent de jongste zitting van den gemeenteraad van Goes is een onjuistheid Uit Koewacht schrjjft men ons Door het verplaatsen van den brigadier V. d. V. der douanen te Moerbeke, die bjj een smokkelpartjj den veesmokkelaar J. N. door een geweerschot doodelyk trof,-zjjn de gemoederen aldaar, de woonplaats van den ne, wat tot rust gekomen. V. d. V. zelf zal ook volstrekt geen spjjt gevoeld heb ben, toen hg Woensdag die gemeente verla ten kon. Elk mensch was over den gepleegden moord verontwaardigd; de smokkelaars, gewoon niet veel praatjes over iets te maken, maar direct hun slag te slaan, hadden ietB voör hém in petto. Reeds in het begin der vorige week stapten eenigen hunner doodbedaard in V's woning en zouden hem natuurlgk onmidaellgk rekenschap hebben gevraagd over zjjn ge pleegde daad. Gelukkig was V. d. V. niet te huis, anders was hem ongetwjjfeld een zware lichameljjke tuchtiging toegediend. Zgne vrouw liet men ongemoeidde ver bittering tegen haar echtgenoot moet wel groot zjjn, daar geen enkel voerman in de gemeente zich met zjjn verhuisboedel belasten wilde. Als zjjn nieuwe woonplaats is hem aangewezen Oudeman (bjj Watervliet). Dit is voorV. d. V. alles behalve een bevordering, zelfs geen gewone, verplaatsing, maar te be schouwen als een straf. het schjjnt, dat hjj een bestraffing wel degeljjk verdiend heeft. De smokkelaar N. was op twee plaatsen door een kogel getrof fen een was in het achterhoofd gedrongen en verliet door de hersenen aan de voorzjjde het hoofdde tweede was in de rechterzijde geschoten en in de longen terechtgekomen hoogstwaarschijnlijk zal de eerste kogel den onmiddeljjken dood hebben verooorzaakfc. In elk geval is door het geneeskundig onderzoek uitgemaakt, dat de twee kogels de achter zijde van N's lichaam zjjn binnengedrongen, dus terwjjl hg op de vlucht was. Vandaar de niet gewone verplaatsing van V. d. V. Voor deze zaak moet hjj zich ook nog voor de rechtbank verantwoorden waarschynljjk loept dit evenwel ouder gewoonte met een sisser af. - Het Ijjk van N. is Dinsdagmorgen (verleden week) te Exaerde, en niet te Moerbeke, zoo als in verschillende bladen gemeld is, in alle stilte en eenvoud en dus ook niet onder veel toeloop van volk, ter aarde besteld. Om te bewjjzen, dat het treurig voorval op Zaterdag 3 Augustus de veesmokkelaars niet afgeschrikt heeft, werd in een blad melding gemaakt van een smokkelpartjj op Dinsdag avond der vorige week in de nabijheid van Koewacht, waarbjj de douanen van hun revol vers gebruik maakten. Waarom werd in dat bericht dan ook niet terzelfder tjjd bjjgevoegd, dat 's avonds te vo ren een half uur verder negen prachtige koeien door een twintigtal smokkelaars de grenzen werden overgebracht zonder dat den ambte naren éen koe in handen v iel Als geregeld van een of andere smokkelpartjj melding moest gemaakt worden, kan men het courantenle- zend publiek bjjna eiken dag op een derge lijk bericht vergastenmaar dan gaat bet mooie er spoedig af. Bjj den gemeente-ontvanger alhier, den heer Aug. IJsebaert, bestaat het voornemen ontslag te vragen uit zjjn betrekking, die door hem reeds een groot aantal jaren bekleed wordt.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1