MIDDELBURGSCHE COURANT. 12 Augustus. Maandag Voor den bloemtuin. JN°. 188. I44e Jaargang. 1901. Deze courant verschijnt d a g e I ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aJe plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 10 Aug.8 u. Tm. 72 gr., 12 u. 80 gr., av. 4 u. 83 gr. F. —Verwacht: zwakke tot matige Z. W. wind, toenemende bewolking, onweer, geringe afname in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberiohien en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 oent. Reclames 40 eent per regel. Groote letters naar de plaats, die s Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredend•=- Handel, Ngverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Baren» A. DE SLA MAR Asa., SLSS. Veor&argwal 366, Au Middelburg 10 Augustus. HET CENTRUM EN DE VRIJ METSELARIJ. De redactie van genoemd Katholiek blad, nog eene aanhaling doende uit hetgeen wij in ons nommer van Vrgdag schreven over de Vrgmefcselarjj, laat daarop dit volgen: »De katholieke Kerk en de Vrjjmetselarjj staan beslist vgandig tegenover elkaar. Doel en streven der Loge werd bg herha ling door Rome veroordeeld en van haar kant verzuimde de Matjonnevie geen gelegenheid om het Katholicisme te bestoken. Wie dit ontkennen wilde, zou evengoed kunnen loochenen, dat er een zon aan den hemel staat. En hoe is het nu denkbaar, dat men van twee zóo met elkander strgdige Machten tege lijkertijd vriend en aanhanger zou zjjn De Middelburgsche verkondigt met veel vuur den lof der Vrijmetselarij en haar »goed en hoog beginsel". Het blad wil bljjkbaar den indruk wekken, dat alleen vooringenomenheid de Katholieken van de Loge terug houdt. Maar de strijd heeft dieper oorzaken en geen vooroordeel is hier van onzen kant in 't spel. Onze Zeeuwsche collega kan weten, dat wg nimmer hebben meêgedaan aan de malle, onzinnige bestrgding, welke de Ma9onnerie soms ten deel valt. Trouwens, de schelmerg van T a x 11 en consorten maakte onder de Katholieken be trekkelijk slechts weinig dupes. Maar afgezien en afgescheiden van allerlei idiote onthullingen" en verfoeielgke laster praatjes ligt er tusschen de Maijonnerie en de katholieke Kerk een klove, die niet kan wor den overbrugd, omdat hier in den waren en follen zin des woords botsing van principes is, waarmede beide partgen staan of vallen." Waar het onmogelijk zal wezen de redactie van Het Centrum tot andere gedachten te brengen en zg van baar standpunt evenzeer gelgk heeft als wg van het onze al zgn er onder de Katholieken ook leeken, die stellig veel gunstiger over de Ma9onnerie denken dan de officieele machten in de kerk, gunnen wg haar gaarne het laatste woord, onder be tuiging dat het ons weer een genoegen was met haar van gedachten te wisselen. MET ZIJN ACHTSTE ARTIKEL is dr De Visser aan 't einde van zjjne recht vaardiging der houding van een deel der Christeljjk-historische partij bg de jongste algemeene verkiezingen. Is zgn betoog mis schien klemmend voor zgne geestverwanten, die niet meer behoefden overtuigd te worden, onder hen die de houding der Christelgk- historischen althans van dr De Visser en zijne volgelingen in 1901 niet anders dan in lijnrechten strijd met die in 1897 kunnen vinden, zullen er waarschgnlgk niet velen zgn die door de lange artikelen-reeks van inzicht zijn veranderd. Trouwens, ook het doel der gewijzigde hou ding is volkomen mislukt. «Vóór alleB waren wjj bedacht schrijft dr De Visser --op versterking van onze eigen groep, hetzg door het stellen van eigen candidaten, hetzg door het uitruilen van hen tegen candidaten van de ons principieel het naastbjj staande partij, nl. de anti-revolutionnaire" Onzerzgds had die uitruiling plaats in Amsterdam, Mep pol en Steenwgk. De Chr.-histori9chen ver kregen in het district Meppel de hulp voor hunnen candidaat van de anti-revolutionnaren, terwijl de Chr.-historischen de anti-revolu- tionnairen in het district Steenwgk steun den. In Amsterdam VII en VIII zouden de onzen de anti-revolutionnairen helpen zg daarentegen ons in Amsterdam II." In Meppel heeft de steun der antirevolutionairen ongeveer alles te wenschen overgelaten, en in Amsterdam II is de Christelgk-historische candidaat gekozen, maar tegelgkertgd in Rot terdam I gevallenmet het gevolg dat in de nieuwe Kamer de Ghristélijk-historische Bond zoo men van een «bond" nog spreken mag gelgk in de oude, door éen afgevaardigde ver tegenwoordigd zal zijn. Toch waren dr De Visser en zgne vrienden «voor alles bedacht op versterking van onze eigen groep." Zg zullen 't noodzakelijkerwijs in 1905 weder over een anderen boeg moeten gooien. Wat die uitruiling betreft, zegt dr De Visser: «Niemand zal ontkennen, dat in politicis zulk een middel op zichzelf, tot versterking zgner positie, geoorloofd is. Elke staatkundige party past het dan ook toe. Het geschiedde met can didaten eener politieke groep, die ons princi pieel het naast staat. Geoorloofd in politicis is 't middel zeer zeker, omdat ons ongelukkig kiesstelsel er wel min of meer toe dwingt, maar bg eerste stemming zjjnengeestverwanten een candidaat aan te bevelen, die niet tot hunne richting behoort, heeft toch altjjd iets min of meer bedenkelijks en de partg die 't doet, ge voelt dan ook gewoonljjk behoefte hare daad reeds goed te praten, nog vóórdat zelfs iemand er eigenlgk aanmerking op heeft gemaakt. Dr De Visser echter acht het «een ongeoorloofd spel" als anderen dan de Christely k-historisclien 't doen. Tot de voor hen geoorloofde candi- daatstelling bg eerste stemming van de twee anti-revolutionaire hoofdmannen, mr Heems kerk en dr Kuyper, in Amsterdam VII en VIII waren zij wel verplicht wegens de houding van Vooruitgang en Grondwet te Amsterdam. Men zie slechts wat dr De Visser weinige regels na verdediging der uitruiling schryft: »Maar wat alles afdoet in Amsterdam had het ongeoorloofde spel plaats gehad, dat de kiesvereeniging Vooruitgang en met haar het Alg. Handelsblad togen de urgentie der Grondwetsherziening waren opgetreden en desniettemin een voorstander daarvan, den vrijzinnig-democraat, den heer Heldt, bg eerste stemming candideerden. Dat noem ikde kiezers om den tuin leidenDaarin steekt iets immoreels. Die daad diende te worden gestraft. Te meer, omdat Grondwet, de oud- liberale kieskring, daaraan mede deedGrond- welks candidaten wij meer dan eens con amove hebben gesteund en er door hebben geholpen" enz. Als dus de Christelgk-historischen bg eerste stemming anti-revolutionairen van 't zuiverste water, de hoofdmannen der partg welke zg vóór vier jaar nog méér verfoeide dan de radicalen, bg eerste stemming candideeren, is dit »een geoorloofd middel" om hunne positie te versterken. Maar als liberalen 't durven wagen bij eerste stemming den heer Heldt te candideeren, die sedert 16 jaren eenigemalen reeds door hen in de Kamer is gebracht, hoe wel hg toch niet minder dan nu voorstander was van algemeen kiesrecht, dat zonder Grondwetsherziening onbereikbaar is, en die bovendien candidaat was in een voor de vrij zinnigen uiterst zwak district, zoodat zg alleen door samengaan »hunne positie versterken" konden, dan is dit niets minder dan onge oorloofd spel", som den tuin leiden der kie zers" en «immoreel" Waarljjk dr De Visser, die de Amsterdam- 8che liberalen verwijt »hun steunpunt te hebben verloren" en «stuurloos" te zgn, mocht wel eens denken aan 't gevaar om met steenen te gooien als men in een glazen huisje zit. Want zgne acht artikelen ter verdediging van zgne houding geven den onpartijdige den in druk, dat met de zwenking in 't gezicht der stembus van 1901 waarlijk ook het oordeel des onderscheids is zoek geraakt. ArnhCrl.) KORTE MEDEDEELINGEN VERGADERINGEN. In de te 's Gravenkage gehouden algemeene vergadering van de Vereeniging lot bevordering van fdbriéks- en handwerknijverheid in Nederland werd o. a. de wenscheljjkheid besproken om een Octrooiwet voor Nederland in het leven te roepen, naar aanleiding van het rapport der commissie, waarin geadviseerd wordt om trent het vraagpunt of invoering van een Octrooiwet gewenscht is. (De conclusie van het rapport luidde dat het aanbeveling verdient een proef te nemen met een nieuwe Octrooi wet). Bjj het debat zette de heer Boudewgnse. afgevaardigde van de afdeeling Middelburg, zgne motieven uiteen, waarmede hg de nood zakelijkheid van een octrooiwet bestrijdt. Hg achtte haar niet wenschelgk noch uit een oeconomisoh oogpunt noch in het belang van het publiek in het algemeen, noch in het belang OHzer Nederlandsche industrie. Thans breidt zich de ngverheid uit door opgeflikkerden on dernemingsgeest; spreker betwyfelde of die geest aangewakkerd zal worden onder invloed van zulk een wet, waardoor de prjjzen van het fabricaat zullen verhoogd worden, hetgeen concurrentie belemmeren zal. Al wordt de zucht tot uitvinding verhoogd, nooit, geloofde spreker, zal onze industrie onder de vleugelen van een octrooiwet in bloei toenemen. De vraag: Is de wederinvoering van oc trooien voor uitvindingen in Nederland wen schelgk? in stemming gebracht, weid, zooals in ons vorig nommer reeds is gemeld, toe stemmend beantwoord met overgroote meer derheid; alleen Middelburg verklaarde zich er tegen. Men zie verder Laatste berichten. BEXOEEOTGM EM. Bg kon. besluit is benoemd tot chef van den generalen staf H. M. adjudant in buitengewonen dienst, de luit.-gen. A. Kool, afgetreden minister van oorlog, en is de gen.-maj. R. J. van Moock, sous-chef van den gen. staf, op de meest eer volle wjjze ontheven van de tijdelijke waar neming der betrekking van chef van dien staf, onder dankbetuiging is in zgn rang overgeplaatst bg het wapen der inf. van het leger in N.-I. de tweede-luit. E. R. Byleveld, van het 6de reg. inf. is aan den eerste-luit. J. P. van der Meulen van het wapen der inf., thans op non-activi teit, op verzoek eervol ontslag uit den mili- j tairen dienst verleend, en is genoemde officier voor den tgd van vyf jaren, benoemd tot re- serve-eerste-lviit. bg het wapen der inf., en el bg het 6de reg. zgn bevorderd tot opzichter van den rijks waterstaat late kl. A. van Bloois, thanB op zichter 2de kl.tot 2de kl. J. C. Winterwerp, is 3de kl., en 3de kl. J. ter Beeke, thans 4de kl.en is benoemd tot opzichter 4de kl. J. Sizoo zgn de met verlof hier te lande „aanwezige lste luit.-kwartierm. van het leger in N.-I.. B. M. Wassing en de kol. der inf. H. Krull, ter zake van lichaamsgebreken eervol uit den militairen dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. De volgende week verleent de minister van justitie geen audiëntie. A T J E H. Een Yrgdag ontvangen officieel tele gram luidt De echtgenoote van Toeankoe Mahmoet met hare kinderen, waaronder de echtgenoote van den pretendent-sultan, hebben zich aangemeld bg bet bestuur in Atjeh. De verblijfplaats van den pretendent-sultan is ontdekt. De pretendent is gevlucht en verwond. Dit bericht ie nog opgenomen in een deel der oplaag van ons vorig nommer. UIT STAD EN PROVINCIE. Gelgk nog in deel der oplaag van ons vorig nommer vermeld werd, is bg kon. be sluit, op zgn verzoek, eervol ontslagen de ingenieur van 's rijkswaterstaat le klasse J. G. Ermerins, vroeger te Vlissingen, thans tgdeljjk te Middelburg. Tegenover het veUioden der Ffo'ss. Crt., ter bestrgding van onze bewering, dat zij het be richt omtrent het overigden van keizerin Fre- derik uit ons blad overnam, handhaven ook wg onze meening. Zoo er geen telefoon ware, waarachter men zich verschuilen kan, zou de redactie van ge noemd blad gemakkelijk haar goed recht kun nen aantoonen door aan eenige van beide zijden aan te wjjzen personen het telegram te laten zien, waarin dat overigden gemeld werd. Bleek dan dat wij een onverdiende beschul diging hadden geuit, dan zouden wg niet aar zelen amende honorable te doen. Nu is die weg afgesneden. Wg doen daarom het best verder te zwijgen. Uit Ylissingen. Een houtetf schuur, dienende tot fokkerg van varkens, staande aan den berinweg nabg wachthuis 66, is Vrijdagavond ongeveer tien uur een prooi der vlammen geworden. Half Vlissingen werd op de been gebracht doo bet gelui der klokken, het blazen van alarm, het schreeuwen van brand, enz. Van de spuiten, waaraan geen gebrek was, gaf die van het kostschip Bulgia water. De schutterij was ook op 't appèl. De schuur brandde nagenoeg geheel af, terwijl twee varkens, die door het vallen van balken zwaar letsel bekwamen, moesten worden afgemaakt. De schade is door verzekering gedekt. Oorzaak van den brand onbekend. Door te laat vertrek van de pier te Port Victoria kwain de nachtboot heden (Zaterdag) morgen een uur te laat te Vlissingen aan. Bg de verkiezing voor een lid van den raad te Koudekerke - vacature, ont staan door het vertrek van den heer De Brugn van Melis- en Mariekerke zgn Vrjjdag als candidaten gesteld de heeren B. Besuen, anti-revolutionnair, en J. Kraamer, Christelyk- Historisch, die tevens gesteld is door een 86- tal kiezers, van verschillende richtingen, op 't Zand en omstreken, om te trachten ook iemand uit die omgeving tot raadslid gekozen te krijgen. ~'üit GoTsT" In de Vrijdagavond, onder voorzitterschap van den burgemeester, gehouden zitting van den gemeenteraad waren 13 leden tegenwoordig. Een verzoek van A. Moojj te Wemeldinge, om ontheffing of vermindering van schoolgeld op de meiqesschool, werd van de hand gewezen. Overgelegd werd de gemeente-rekening over 1900. Zy bedraagt in ontvang 118.256/ in uitgaaf 111.456.24s en levert dus een goed slot op van 6800.43'. Aan W. F. van Riet Jr werd een stukje grond aan den 's Heer Hendrikskinderendyk in erfpacht afgestaaneen gelgk verzoek van A. S. J. Dekker werd geweigerd, omdat daar door een stukje plantsoen zou verdwijnen. Naar aanleiding van eenige opmerkingen van Gedeputeerde staten werd de verordering op de heffing van H. O. gewjjzigd en op nieuw vastgesteld. Aan den pachter dor gemeente J. de Jonge werd, wgl een gedeelte van het door hem ge pachte hem is onttrokken, 29 en 95.50 invoering van den reinigingsdienst vor dert een bedrag van 4000; op voorstel van burg. en weth. en advies der financieele commissie werd hierin voorzien door te be sluiten tot het aangaan van een geldleening tot dat bedrag tegen ten hoogste 4 %enjaar- lgksche aflossing van ten minste 400. Ook werd goedgevonden de leening, aangegaan ten behoeve van de verbouwing der H. B. School, met 4000 te verhoogen, omdat later geble- dat die verbouwing niet 5000 zal bedragen maar 9200. Aan Gedeputeerde Staten zal worden verzocht om de aflossing te behouden op f 1000 gedurende de eerste 12 jaren en op 1500 gedurende de volgende jaren. De slechte en onvoldoende toestand van het stationsgebouw gaf burg. en weth. aanleiding den raad voor te stellen zich om verbetering te wenden tot den minister van waterstaat en tevens de medewerking in te roepen van den directeur-generaal der Mij. tot exploi- in Staatsspoorwegen en den Raad van toezicht op die spoorwegen. Hiermede vereenigde de raad zich. Bg de rondvraag werd gewezen op de slechte standplaats van een urinoir en den slechten toestand van het Ossenhoofdstraatje en van de straat van de kleine kade naar den vroegeren molen van Remyn. De voorzitter zeide, wat het eerste betreft, een onderzoek toe, en wees erop dat de ver betering van de straten, in de volgorde waarin deze aan de beurt zgn, zal geschieden. Door tusBchenkomst van den burge meester van Soherpenisse ontving een jong werkman, die dit jaar te Utrecht een operatie moest ondergaan, en nu niet meer in staat is te werken, van B. M. de Koningin 20 om een hond met een kar aan te koopen, De ingezetenen hebben hem in staat gesteld zgn kar met negotie te kunnen vullen. Vrydag verschrok onder Biervliet een paard, gespannen voor een bakkerskar, een voorbijsnellenden wielrjjder. Het bollende paard stuitte tegen een paal, waar door het zoontje van den bakker van de kar tuimelde en een bloedende wonde aan 't hoofd opliep. Zgn oudere broeder van 13 jaar wilde de ign grjjpen, doch viel en kreeg een der wielen over den buik. Dokter's hulp moest ingeroepen worden. In dagen van vacantie worden voertuigen wel eens aan te jeugdige handen toevertrouwd. ONDERWIJST De heer J. Dorleyn te O o s t- ist-Sonburg is benoemd tot onderwy- zör aan de christelijke school te Westmaas. De alphabetische voordracht voor hoofd der school te Kapelle bestaat uit de 1 ren A. van der Brugge, onderwijzer te Ka pelle, L. F. N. Giel, hoofd der school te Cortgene, M. C. Maas, onderwijzer te Tholen, C. J. Reisinger, hoofd der school te Haam stede, en L. B. v. d. Slikke, hoofd der school te Oudelande. Tot onderwijzer aan de school te Lams- waarde, gemeente Hontenisse, is tegen 1 October e.k. benoemd de heer A. K. J. van den Ende, thans te Tubbergen. Volgens De Standaard zgn er in ons land 651 scholen met den Bgbel, die een waarde vertegenwoordigen van ongeveer zes millioen. Op die scholen vinden meer dan 100.000 leerlingen plaats en arbeiden, behalve de schoolhoofden, ruim 1900 onderwijzers en onderwijzeressen. Om groote, goed ontwikkelde pensées te bekomen, beginne men met het zaad te koopen bg een vertrouwden zaadhandelaar en zorge in de tweede plaats, dat men in het bezit zg van een voldoende hoeveelheid lossen grond, dien men verkrijgt door goed geteerde blad- aarde te vermengen met wat zand en goed De koeien loopen in de weide, de graan oogst is in vollen gang. De landbouwer heeft voor 't oogenblik niet veel tgd om in een courant de artikels te lezen, die daarin over veeteelt en landbouw worden opgenomen en daarom willen we ons een paar weken meer in 't bijzonder bezighouden met den tuin en de kamer, nl. met de bloemen, die tot versiering en veraangenaming van beide worden aan gekweekt. In de eerste plaats willen we spreken over de GROOTBLOEMIGE VIOOLTJES ook wel pensees of Engelsche viooltjes genoemd (viola tricolor maxima), welke eene veredeling zgn van het driekleurig of wilde viooltje, dat ook bg ons menigvuldig in het veld voorkomt en ook wel bekend is onder de namend r i e- vuldigheidsbloempje, grilkjjker,vio let en wilde pansee. Zoodanige grond is onmisbaar voor het wel slagen van de cultuur van eenige bloemen, die wg achtereenvolgens zullen behandelen. Men neme, om het zaad van viooltjes goed te doen ontkiemen, een bakje, lang en breed naar willekeur, ongeveer 3 dM diep en vuile dat 2 dM met de boven beschreven aarde, drukke den grond een weinig aan en legge daarop de korrels van het zaad op een afstand van ongeveer een cM, dekke het zaad met lossen grond een halven cM dik, en drukke ook dezen een weinig aan; daarop brenge men het bakje op eene eenigszins beschaduwde plaats, dekke het met een weinig mos en zorge, dat het onafgebroken goed vochtig blgft, wat door het dekken met mos niet moeilgk valt. Droogt de grond, waarin men viooltjes ge zaaid heeft, uit, dan is het meer dan waar schgnlgk, dat daarvan ook na vernieuwde be vochtiging niets meer terecht komt. Zoodra men ziet, dat de zaadjes ontkiemd zgn, wordt het mos weggenomen, terwijl men voortdurend blgft zorgen, dat de plantjes geen last hebben van de heete micldagzon. Zoodra zg groot genoeg zgn, 't geen gewoonljjk na of 7 weken het geval is, worden zg uitge- plant op perkjes in den tuin, liefst op een tegen koude beschut hoekje, waar men ze gedurende den winter dekt met berkerjjs of met vlecht, waarover men een weinig stroo legt. Wanneer het niet vriest/is geene be dekking noodig en eer schadelijk dan goed. Na half October moet men de plantjes niet meer verzetten. In het najaar worden de planten met kluit op de voor haar bestemde plaatsen gebracht. De grond moet zoo mogelyk vet en zwaar zgn, beidekan men niet beschikken over zwaren grond, dan toch zeker goed gemest. Eene voorjaarsbemesting van den grond met Chxli-salpeter niet op de planten, want die gaan er van dood, maar op den grond tusschen de planten, ongeveer 6 lood (dekagram) per vierkanten meter, bevordert den bloei en maakt de bloemen grooter. In het voorjaar kan men de pensée uitste kend goed aankweeken in potten, mits men daarvoor zwaren, vetten grond gebruike, dien men steeds matig vochtig houdt. De volgende variëteiten zgn de meest aan bevelenswaardige Goud Elsje Goldelsezuiver geel, Sneeuwwitje (Schneewittchen) zuiver wit, Cardinal bruinrood, Kaiser Wilhelm indigo-blauw, Bismarck donkerblauw met lichter ge kleurde bovenbladeren, Lord Beaconsfield purperviolet met wit, Moorenkoning donker paars by 't zwart af, Bruidsmeisje Brautjungferwit met rozetint. lve deze hoofdvariëteiten heeft men nog allerlei nuances, waaraan geen afzonder- lyke naam gegeven is. Tot de viooltjes behooren nog drie soorten, waarop wg de aandacht moeten vestigen a) de Germania in allerlei kleuren, zich van de gewone viola tricolor onderscheidende door de gegolfde bloembladeren, vooral bjj die bloemen, welke in Augustus zyn gezaaid b) de Viola cornuta, het gehoornde viooltje, kenbaar aan de lange spoor aan het onderste bloemblad. Het gehoornde viooltjes is overblyvend en komt ook voor in gemengde kleuren. De bloem is minder groot dan van de gewone pensée maai de plant is veel mildbloeiender, vooral wanneer zg op de wjjze behandeld wordt, die wg voor de viola tricolor maxima aangaven. De mooiste in ons oog zgn de hemelsblauwe. Een perkje, daarmede beplant, bloeit van Mei tot aan het einde van Augustus. c) Het w elri eken d viooltje, viola odorata, kan door zaad worden voortgeteeld, doch is eene overblyvende plant, die men liever vermenigvuldigt door scheuren. Het groeit zeer gemakkelyk op een scbaduwryk en beschut plaatsje in den tuin. Onder de aangekweekte verscheidenheden is de Victoria regia aan te bevelen als grootbloemig en zeer mildbloeiend. Wil men ze zaaien, dan kieze men daarvoor een lommerryk, vochtig hoekje en houdt het oog op het zaad, dat boiqb 8 maanden in den grond ligt, eer het ontkiemt. CALCEOLARIA'S EN CINERARIA'S. Om deze beide bloemsoorten, die algemeen bemind zgn, uit zaad te winnen, neemt men

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1