MIDDELRURGSCHE COURANT.
N#. 182.
Maandag
5 Augustus.
144" Jaargang,
1901.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2„-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
3 Aug.8 u. vm. 67 gr., 12 ti. 74 gr., av. 4 u. 73 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige
N. wind, licht bewolkte lucht, droog weder, weinig verandering in temperatuur.
Advertentïën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten on
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van ad ver tentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*.
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Adverleitti®-Bm4e»ui
A. DE LA MAR lx»., N.S. Voorburgwal 366, AnutordsBk
Middelburg 3 Augustus.
BIJ EEN GRAF.
Beulsprofessies, petten af!
B r a g a.
Het baarde heel wat opzien in den verkie
zingstijd, toen in een zjjner electorale rede
voeringen ds Rudolph van Leiden verkondigde,
dat hoe eer hoe beter de doodstraf weer moest
worden ingesteld en dat hg, was niemand an
ders daarvoor te vinden, het ambt van scherp
rechter met liefde op zich zou nemen.
Doch dat was ten minste in de hitte van
den stembusstrjjd gesproken, in een atmos
feer, waarin het Evangelie der liefde nu een
maal niet bjjster welig tieren wil. En al was
men niet geheel onbekend er mee, dat met dat
Evangelie, volgens wie zich daarvan de ver
tolkers bjj uitstek wanen, de straffe des doods
zeer wel is te rgmen, toch had men nog goede
hoop, dat die Leidsche predikant onder zijn
ambtsbroeders een uitlooper zou big ken.
Een verwachting, dié thans bg andere ver
loren illusies mag worden weggeborgen. Of
mag men nog hopen, dat het alleen zijn Leid
sche collega's zjjn, die ds Rudolph heeft
weten te besmetten met zgn »oog om oog,
tand om tand?" Want in de oude Academie
stad staat hg niet alleen. Althans ds Van
Herwaarden dweept met hem met galg en
valbijl.
Deze predikant heeft het passend geoordeeld
bjj het graf van een politie-agent, die in een
vechtpartij viel als offer van zgn plicht, aan
zgn lijkrede, aan zgn woorden van mededoo-
gen met den verslagene en diens weduwe,
een verlengstuk te geven, door, naar verluidt,
den wensch te uiten, dat de nieuwe Regeering
indachtig zou zgn aan wat geschreven staat,
dat het bloed van hem, die bloed vergiet,
almede zal vergoten worden.
Een Ijjkplechtigheid is geen plaats voor
debat of protest maar hoezeer moet 't velen,
die onder den indruk stonden van het tragisch
gebeuren, dat daar een man werd ter aarde
besteld, die voor zgn beroep zgn leven had
gegeven, zelfbedwang hebben gekost om tegen
zulk een volgeling van Christus, als daar het
woord deed, niet uit te barsten in veront
waardiging.
Men denke over de doodstraf zoo men wil
en wjj verhelen niet daarover zeer ongun
stig te denken een gelegenheid tot reclame
daarvoor aan te grjjpen als ds. Van Herwaar
den zich niet ontzag te doen, verraadt gebrek
aan alle gevoel van kieschheid.
Deze «Christen" verantwoorde voor God
en zgn geweten zgn begrippen van wet en
gerechtigheid, daarin moeien wij ons niet,
maar zgn woorden van wraak, ambtelgk ge
sproken bg een begrafenis, waar ieder, die
wilde, ze hooren kon, eischen veroordeeling
in bet publiek. Vad
WEER BEN DOUCHE TOOK HEET
GEBAKERDE VRIENDEN.
Het orgaan van jhr mr A. F. de Savornin
Lohman De Nederlander schrgft
Zgn wg wel ingelicht, dan heeft drKuyper
eerljjk beproefd, geljjkeljjk met alle partgen
der rechterzijde te rekenen, al bljjkt dit niet
zoozeer uit de samenstelling van het Kabinet
zelf. Met eerlgke beproeving tot samenwerking
bedoelen wg dit, dat de formateur, reke
ning houdende met de samenstelling der
Kamer, slechts die vraagstukken, en zg zgn
inderdaad niet weinige, zal trachten tot op
lossing te brengen, wier oplossing door al die
partgen verlangd wordt. Natuurljjk zal die
oplossing moeten geschieden in den geest van
het hoofd van het Kabinet; maar zg, die
vreezen voor diens te groote voortvarendheid,
zullen goed doen met te denken dat in onze
zoo samengestelde maatschappij slechts voor
zichtig vooruitgaan mogeljjk is. Minder om
dat men met zoo sterk conservatieve neigin
gen te doen heeft, dan omdat, thans vooral,
geene hervorming meer mogelgk is die niet
zeer veel geld en tevens zeer veel wetteljjken
omhaal vordert.
MINISTBRIB>PIERSON.
Dit ministerie heeft bestaan 4 jaar en 4
dagen, namelgk van 27 Juli 1897 tot en met
31 Juli 1901.
Sinds 1848 zgn er slechts twee mmisteriën
geweest die langer geduurd hebben, en wel
het tweede Ministerie-Thorbecke, dat van 31
Jan. 1862 tot 9 Febr. 1866 bestond en dus
vier jaar en 9 dagen duurde; en het derde
Ministerie-Heemskerk dat bjjna 5 jaar telde,
namelgk 4 jaar, 11 maanden en 27 dagen,
daar het van 23 April 1883 tot 20 April 1888
bestond.
De antirevolutionnaire Prov. Gron. Ch't. raadt
zjjne geestverwanten in het district Veendam
aan al het mogelijke te doen om den heer
Troelstra te weren en als éen man te stem
men op den heer Smidt. Van die zijde is dan
ook laatstgenoemde reeds candidaat gesteld.
BENUKMIXUEX ENZ.
Bg kon. besluit
is C. Merts, bureelambtenaar van den rijks
waterstaat 2e kl., op zgn verzoek, eervol ont
slag verleendis D. A. van der Straaten te
Dordrecht benoemd tot bureel ambtenaar van
den rgks waterstaat 3de kl.
is S. Naber benoemd tot havenmeester van
de visschershaven te IJmuiden
is aan den directeur van het rijkstelegraaf-
kantoor te 's Gravenhage J. H. Mooren, op
verzoek, eervol ontslag uit 's rijks
dienst verleend, onder dankbetuiging
is benoemd tot watergraaf van het water
schap van de Berkel mr C. J. Sickesz.
De minister van waterstaat zal des Dins
dags, die van justitie de3 Woensdags, die van
financiën des Donderdags en die van koloniën
des Vrjjdags audiëntie verleenen.
De minister van bmnenlandsche zaken
brengt in de St. Crt. ter kennis van belang
hebbenden dat, gedurende het tjjdvak van 1
September tot en met 30 November e. k., aan
het rgkslandbouwproefstation te Goes te
vervullen is de betrekking van scheikundig
assistent, om bg het beetwortelonderzoek op
suikergehalte werkzaam te zgn, op eene be
looning, berekend naar eene jaarwedde van
1000.
ijj, die voor deze betrekking in aanmerking
wenschen te komen, kunnen zich, vóór 7
Augustus a. s., aan melden bg den direc
teur van genoemd rgkslandbouwproefstation.
UIT STAD ÉN PROVINCIE.
De 24-jarige matroos 3e klasse H. R.,
dienende aan boord van het te Vlissingen
liggende pantserdekschip Utrecht, had reeds
zeer veel last bezorgd aan de politie alhier
door zgn rusteloosheid en baldadigheid.
Dezer dagen was de man in het militair
hospitaal te Vlissingen opgenomen ter obser
vatie, daar men vermoedde dat hg aan krank
zinnigheid leed. Vrijdagmiddag echter wist
hg, in zgn ondergoed gekleed, uit die in
richting te ontsnappen. Hg zwom het kanaal
over en het gelukte hem over het z.g. Eiland,
den Prins Hendrikweg, langs den ouden Vlis-
singschen weg Middelburg te bereiken, waar
makkers hem aan burgerkleeding hielpen.
In onze stad begon de man hierop opnieuw
publiek schandaal te maken; zoo sloeg bg in
de Gortstraat een ruit in en wist door zgn
baldadigheid een aanzienlijke menigte rond
zich te verzamelen.
Des nachts begaf de wildeman zich op
in de gracht liggend houtvlot, kleedde zich
uit, begaf zich daarna te water en
zwom eenigen tjjd. Heden morgen om vier
uur werd de jonge man door onze politie,
die hem reeds lang in het oog hield, aange
houden op een hooizolder bg een boer nabjj
onze stad, waarna hg opnieuw naar het hos
pitaal in Vlissingen werd vervoerd.
Hr Ms pantserdekschip Utrecht vertrok
heden te half een uur van Vlissinge
see, met bestemming naar Den Helder.
Te Westkapelle is weer een post
duif opgevangen, nu gemerkt T. 876.
Ten dienste der gemeentereiniging te
Goes was door burg. en weth. de inschrijving
geopend voor de levering van een of twee
pneumatische beerwagens, meteen luchtpomp,
ingen, slangenwagen en verder toebehooren.
Een vjjftal biljetten werd ingeleverd, waar
van de meeste waren gespecificeerd in onder-
deelen.
Slechts twee biljetten gaven de prjjzen, nl.
van de firma Franken en Goeman te Goes
van 2287, 2161 en 1549 voor wagens
van 1600—1200 on 900 liter inhoud en van
den heer Resing te Zutphen ad /"1960.18 voor
een wagen van 1500 liter.
Alles met de onderdeelen.
De overige drie biljetten waren van
heerenZimmer en zoon en Hesseling te
Amsterdam en A. Freriks te 's Hage.
Later volgt de beslissing.
De groei der oesters, ook die van de
grootere soorten, levert, volgens de Iers. en
1 h. Crt., voortdurend stof tot tevredenheid op.
Donderdag vierde de oudste inwoonster
van Zierikzee haarlOlengeboortedag. Zg
is nog volmaakt gezond en ontvangt nog
gaarne bezoek van hare familie.
Zekere P. C. V. van Zuidzande, die tjjdena
het oogsten in het werk was bg een land
bouwer te O o s t b u r gviel Vrjjdag van den
menwagen en brak het been onder de knie.
Van onvoorzichtigheid of schichtig worden
der paarden was geen sprake.
Donderdag gingen te Philippine,
nabjj de haven, twee paarden, voor een wagen
met vlas gespannen, op hol. Op de markt
kwam de wagen tegen een der lindeboomen
terecht, waardoor deze boom brak. Het voer
tuig kantelde, terwijl de paarden zich losruk
ten en verder renden. Gelukkig werden ze
spoedig gegrepen. De wagen zelf bekwam
slechts geringe averjj.
©F DEN DAM
was Vrjjdagavond het zomertheater, waarin
door het Hollandsch tooneelgezelschap het
drama Paljas van D'Ennery werd gegeven,
zeer goed bezet.
Over het stuk zelf, dat hier herhaaldeljjk
werd opgevoerd, behoeven wg niets te zeggen;
de inhoud ervan is overbekend.
De titelrol werd gespeeld door den heer
Barendse en die van Magdalena door mevrouw
Potharst-Grader. Beiden verdienen lof voor de
wjjze waarop zjj de genoemde personen uit
beeldden dat zjj vele dames tot tranen toe te
roeren wisten, is een bewijs dat hun spel
pakte.
Henri werd goed voorgesteld door mej. Lus.
Het publiek toonde herhaaldeljjk de ver
tooning op prjjs te stellen.
Aan costumes en mise en scene was ook nu
weder veel zorg besteed.
Ter eere van den jaardag van H. M. de
Koningin-Moeder bracht de Bekker-kapel, die
de pauzen met muziek aanvult, bij den aan
vang en aan het slot der voorstelling de
volksliederen ten gehoore.
Zondag avond geeft het gezelschap zjjn
afscheids-voorstellitg en zal dan, zooals men
weet, opvoeren het ook hier welbekende Roze
Kate, het treurspel der Smeden, van Nestor de
Tière.
De hoofdrol daarin zal worden vervuld door
mevr. Potharst - G.'ader, van wier talent wg
al meermalen met ingenomenheid gewaagden.
IN HET SCHUTTERSHOF
zjjn wjj Vrjjdagavond begonnen met als brave
Nederlanders op te staan om, na het aan-
hooren van het Wilhelmus en het Wien Neêr-
landsch bloed, door het orkest ter eere van den
verjaardag der Koningin-moeder gespeeld, weêr
te gaan zitten.
Dat het vol was, spreekt van zelf. Zooals
gebruikelijk, zaten de menschen ook in den
tuin en in de kleine zaal. Waranda en groote
zaal waren geheel bezet.
Aan toejuichingen geen gebrek.
Als Chrétienni voldaan had aan het verlan
gen van het publiek, ja, misschien zong hj
dan nu nog over de kermis.
Maar hjj verzocht den vrooljjk gestemden
bezoekers liever Zaterdag avond terug to
komen. Dan zou hij nog andere beschuitjes
bakken.
Bg die afscheidsvoorstelling zal het heden
avond wel niet aan bezoek ontbreken. Vuur
werk en bal nadat wordt stellig een vro.
Ijjk slot.
Stokken voor den Gemeenteraad van
Middelburg.
Naar aanleiding van de
KLACHTEN, DOOR ANTH. JANSE,
per adres tegen den gemeente-bouwmeester
ingebracht, is dezen om inlichtingen gevraagd.
Hg bericht dat Janse gedurende ruim vier
achtereenvolgende weken met ongeveer vjjf-
tien andere werklieden op de bolwerken ge
werkt heeft en den 4 Mei 1894 gewoon ont
slagen werd.
Daarop schreef hjj den gemeente-bouw
meester herhaaldeljjk bnefjeo, houdende mede-
deelingen betreffende de luiheid en andere
beschuldigingen tegen de steeds bjj de gemeente
in dienst zjjnde werklieden en ander personeel.
Deze briefes gaven den heer Van der
Mejjden aanleiding naar het doen en laten
van A. Janse te informeeren, en vernam hjj
al spoedig dat hij vaak dronken was, zjjn
ontvangen loon in de kroeg, in plaats van
bjj zjjne vrouw, bracht en dingen uithaalde
die van betrouwbare menschen niet te wach
ten zjjn, terwjjl hjj dan ook bg de politie
alhier niet gunstig bekend staat.
Dientengevolge werd aan den gemeente
bouwmeester, na eene bespreking met heeren
burgemeester en wethouders, gelast A
voor het vervolg niet meer in dienst te nemen.
Toen hg in 1899 toch bjj den straatmaker
gebruikt werd, heeft de heer Van der Mejjden
den aannemer met de opdracht van burge
meester en wethouders in kennis gesteld,
waarop hg door Van de Ven senior ontslagen
werd.
In de maand Juni van dat jaar wederom in
dienst genomen door Van de Ven junior, die
klaarbljjkeljjk onbekend was met bovenge
noemde opdracht, stelcle de gemeentebouw
meester dezen daar ook mede in kennis,
waarop ten tweeden male ontslag volgde.
Verder kan de gemeentebouwmeester hier
nog bijvoegen dat de opzichters en enkele
van dé werklieden, zoowel als hg zelf, ofschoon
dit minder aangenaam is, langzamerhand ge
woon zgn geraakt aan het molesteeren door
bedoelden Janse op de publieke straat.
Onder mededeeling dat de gedragsljjn, door
den gemeentebouwmeester gevolgd, hunne
volle in stemming heeft, stellen burg. en
weth. voor aan adressant te berichten dat bjj
den raad geen termen bestaan aan zgn
verzoek te voldoen.
Het voorstel van burg. en weth. tot wjjzi-
ging van art. 5 der verordening, houdende
tarief en voorwaarden betreffende de levering
van duinwater, strekt om dat artikel te lezen:
De aansluiting van de perceelen, voor zoo
ver die aan de duinwaterleiding zgn gelegen,
geschiedt van gemeentewege tot en met de
stopkraan.
De kosten van deze aansluiting komen tot
de grens van het perceel, echter niet verder
dan hoogstens 10 meter voor rekening van de
gemeente-duinwaterleiding."
Burg. en weth. stellen voor opnieuw te ver
huren aan den heer A. A. Bekaar, hoofd-inge-
nieur van den waterstaat, de bovenlokalen van
het huis op den Dam wijk F no. 97, voor
140 per jaar.
Het hoofdbestuur der Maatschappij tot bevor
dering van Landbouw en veeteelt in Zeeland heeft
aan burg. en weth. bericht dat het bereid is
het huis op den hoek van de Bogardstraat
en den Burg wjjb D 48 voor laboratorium
voor den zuiveleonsulent der Maatschappij
huur te aanvaarden. Het verzoekt daarom het
genoemd gebouw aan de maatschappij in huur
af te staan.
Burg. en weth. stellen voor dit verzoek in
te willigen en het gebouwtje te verhuren voor
f 85 per jaar.
Verder stellen burg. en weth. voor goed te
keuren den aankoop van 76 boomen op het
Langeviele bolwerk, die burg. en weth. hebben
aangekocht om rooiing te voorkomen en voor
de som van f 800.
Naar aanleiding van het adres van de
AMBTENAREN TER GEMEENTE
SECRETARIE
om verhooging hunner jaarwedde, wjjzen burg.
en weth. erop dat het werk belangrgk is
vermeerderd en de jaarwedden niet in even
redigheid zgn gestegen.
Er iB dan ook geen enkele reden waarom
de secretarie ambtenaren zooveel, wat hunne
jaarwedden aangaat, bg die te Vlissingen
moeten achterstaan.
Zjj geven in overweging een regeling te
treffen, welke in hoofdzaak met die te Vlis
singen overeenkomt.
Zjj stellen een ontwerp-verordening voor
tot regeling der rangen en jaarwedden.
Volgens deze bestaat het personeel ter
meen te-secretarie uit: een hoofdcommies, com
miezen, adjunct-commiezen, klerken van de
le en 2e klasse met of zonder boden-schrgvers.
Het getal dier ambtenaren wordt bg de
vaststelling of wjjziging van de jaarljjksche
gemeentebegrootingen geregeld.
De jaarwedden bedragen: a. van den hoofd
commies 1200 tot 1400b. van een com
mies 1000 tot 1200c. van een adjunct
commies 700 tot 900d. van een klerk le
klasse j 600 tot 700e. van een klerk
klasse of bode-schrjjver 500 tot 600.
Bg aanstelling of bevordering in rang wordt
het minimum der in het vorige artikel be
paalde jaarwedden toegekend.
Dit minimum wordt verhoogd met 50
nadat de ambtenaar gedurende twee jaren in
denzelfden rang tot tevredenheid van burge
meester en wethouders gediend heeft, en zoo
vervolgens telkens na verloop van twee jaren
met 50 totdat het maximum bereikt is.
In een overgangsbepaling wordt voorgesteld
dat de thans in functie zjjnde beambten hun
rang zullen behouden, doch twee hunner,
door burg. en weth. aan te wjjzen, wordeh,
wat de jaarwedden betreft, als adjunct-com
miezen aangemerkt.
Eindeljjk stelt de commissie voor de straf
verordeningen voor de verordening van aïge-
meene plaatselijke politie zoo te wjjzigen
dat de mogelijkheid besta kinderen, die aan
hoofdzeer Ijjden, tot de scholen toe te laten
onder voorwaarde dat zjj onder behandeling
van een medicus zgn en die medicus, ter
waarborging van de niet-besmettelijkheid, ten
hoogste voor. eene maand, toestemming tot het
bezoeken der school geett.
Burg. en weth. stellen voor de instructie
voor de hoofden der gemeentescholen in dien
geest te wjjzigen.
ONDERWIJS.
Te 's Gravenhage zgn, zooals nog in een
deel der oplaag van ons vorig nommer werd
gemeld, geslaagd voor akte Engelsch L. O.
de heeren C. Weeda te Middelburg en
W. A. Ovaa te Vlissingen.
Bg het eind-examen der hoogere burger
scholen in Limburg is o. a. geslaagd O. Cam-
maert, geboren te Hoofdplaat.
In de St. Ct. brengt de minister vau
binnenlandsehe zaken ter kennis van belang
hebbenden, dat met 1 September e. Ir. te ver
vullen is de betrekking van leeraar in het
boekhouden aan de Rgks- hoogere burgerschool
met 5-jarigen cursus te Middelburg.
Het aantal wekeljjks te geven lesuren be
draagt 2.
Zjj die voor deze betrekking in aanmerking
wenschen te komen, kunnen zich vóór 10
Augustus e. k., met vermelding van het aantal
dienstjaren, door hen aan eene hoogere burger
school of gymnasium doorgebracht, aan
melden bjj den inspecteur van het middelbaar
onderwjjs K. ten Bruggencate te 's Gravenhage.
Na gedaan examen zgn aan de cadet
tenschool te Alkmaar o. a. overgegaan van
het eerste naar het tweede studiejaar:
dienst hier te lande voorwaardeljjk jhr L.
M. van Reigersberg Verslujjs, J. W. Stoutjes-
dijk en W. van der Mandele en voor den dienst
in Oost-Indië voorwaardeljjk M. Brevet.
LANDBOUW.
Varkensfokkerij.
III.
(Slot).
Het zoogend varken moet steeds voldoende,
maar niet al te zwaar gevoederd worden.
Eene te zware voedering der zeug kan ten
gevolge hebben, dat de biggen den eetlust
verliezen, aan lamheid en doorloop ljjden en
stervensoins treedt de dood ook in zonder
eenig ziekteverschijnsel.
Als de zuigende biggen, zegt Baumeis-
ter in zjjne Anleitung zur Schweinezucht und
Schweinèhallung bladz. 91, onrustig heen- en
weer loopen, klagend knorren, in den mest
woelen en wroeten, begeerig zoeken naar
water en gier, dan is dat een teeken, dat de
melk, die zg van de moeder of op eemge
andere wjjze ontvangen, niet meer voldoende
is en dat men ander voedsel moet toevoegen.
De melk van het varken verschilt in vet
en kaasgehalte aanzienlgk van die der koe.
Dr Scheven geeft ons de volgende be-
standdeelen
Inlandsch Essex
varken, varken.
14,51 11,83
Droge Btoffen
Hieronder
Botervet
Melksuiker
Kaasstof
Oplosbare
Onoplosbare
Water
Koe.
12,5
zouten
1,93
3,04
8,45
0,26
0,28
3.5
4.6
3,8
0,6
88,17 87,5
1,03
2,26
7,36
0,26)
0,92)
85,49
Het kaasgehalte is ruim tweemaal het kaas-
gehalte van koemelk. Hiermede moet bjj de
voedering der biggen, kort vóór en na het
spenen, rekening gehouden worden.
Het plotseling overgaan van zoogen op
koemelk is dus niet aan te bevelen voor de
jonge varkens.
De verandering - men ziet het uit boven
staande opgave is veel te groot om zonder
nadeelige gevolgen te kunnen bljjven.
Goed voedsel voor de zoogende zeug bestaat
uit karnemelk, gerstemeel en gekookte
aardappelen in de verhouding van 10, 2'/a
en 8d. i.
10 liters karnemelk,
2Vs kilogram gerstemeel,
8 kilogram gekookte aardappelen
of ook
10 liter afgeroomde melk, maar niet verzuurd,
2 kilogram gerstemeel,
1 kilogram tarwezemelen
of ook
10 liter karnemelk,
3 kilo gekookte aardappels,
1 kilogram gedroogde spoeling,
0,6 kilogram gerstemeel.
Yan zoodanige voedermengsels geve men het
varken op geregelde tjjden zooveel als het
lust, maar zorge daarbjj, dat de voederbak
steeds zuiver worde gehouden, dat het over
schot uit den trog verwjjderd wordt, opdat
het voedsel niet verzure, en dat het varken
dageljjks voldoende beweging kan nemen, wat
ook voor de jongen van 3 en 4 weken zeer
is aan te bevelen.
Aan dit voedsel kan men eenig groenvoeder
toevoegenjonge klaver, lucerne, doorgescho
ten salade, enz.
Met afval uit de keuken in huisgezinnen,
