MIDDELRIJRGSCHE COURANT.
Donderdag
1 Augustus.
Het eerste minislerie-
Kuyper.
N°. 179.
144e Jaargang.
1901.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aJe plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderljjke nummers kosten 5 oent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
31 Juli8 u. vm. 70 gr., 12 u. 80 gr., av. 4 u. 76 gr. F. —Verwacht: zwakke wind,
licht bewolkte lucht, droog, warm weer.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreflend'
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Ad¥erteutle°Boreuu
A. DE LA MAR Aan., N.X. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Dr A. Kuyper is alzoo premier-minister
en omgeven van mannen die in ons hoog
staatsbestuur het christelijk bewustzijn tot
zjjn recht moeten doen komen.
Dr A. Kuyper leider dus.
Dat is weer iets geheel anders dan,
zooals in 1888, met het ministerie-Mackay,
dat eveneens christelijk heette maar waar
van de roep van gematigdheid uitging
een roep dien het niet beschaamd heeft.
Dat was een christelijk-ministerie zonder
den grooten leidsman.
Nu is hij echter zelf de premier.
Hij, de man die met een bewonderens
waardig talent, met zeldzame gaven, met
een door voor- en tegenstanders niet genoeg
te erkennen ijver en werkkracht sinds jaren
de anti-revolutionnaire beginselen heeft ge
predikt en zijne volgelingen heeft aange
vuurd tot den strijd met takt en beleid.
Maar ook de man die, waar hij meende
dat reorganisatie noodig was, zooals b. v. in
de Nederduitsch Hervormde kerk, beroering
bracht en niet rustte vóór tot stand kwam
wat hi' noodig achtteen ook niets en
niemand ontzag, zelfs zijn eigen medestander
en helper jhr mr A. F. de Savornin
Lobman niet.
Die man, groot in veel, sterk in zijn
geloof, machtig door zijn invloed op de
schare die op hem vertrouwt, zal bij het
bestuur van 's lands zaken leiding geven
en de richting aanwijzen
Want dat is toch nu zijn plicht en zijne
roeping.
Daarvoor hebben de kiezers, die zijne
beginselen zijn toegedaan, zich bij de jongste
stemmingen zoozeer beijverd. En zij zouden
teleurgesteld zijn wanneer hun leidsman te
kort kwam in de vervulling van de taak,
die hem nu is opgedragen.
Zij verwachten dus thans onvervalschte
toepassing van het anti-revolutionnair
program.
En dat is hun recht.
In de vervulling van die taak zullen dr
Kuyper terzij staan drie anti-revolutionnairenj
drie katholieken en een conservatief-
liberaal, of tewel neutraal man, de heer
Kruijs.
Onder de eerste treffen wij een baron
en een jonkheer aan; leden dus van dat
deel der partij, waarmêe dr Kuyper het nu
niet steeds al te best heeft kannen vinden.
Yei'der vinden wij in de heeren Kruijs en
Bergansius twee oude bekenden aan de
ministerstafel; maar voor het overige zijn
de leden van het kabinet allen nieuwelingen
op ministerieel gebied.
Omtrent hunne politieke loopbaan, voor
zoover zij die hebben, valt weinig of niets
met opzet het stilzwijgen bewaard omdat
wij al dat geredeneer en geschrijf op dit
oogenblik heel geschikt vinden om den
komkommertijd door te komen, maar van
weinig of geen practisch nut achten. De
aandrang tot die oplossing ging slechts uit
van een katholiek bladvoor ons een bewijs
hoe heet gebakerd men daar is om van de
in Juni behaalde overwinning te profiteeren
ten bate van Roomsche scholenMaar
andere katholieke en anti-revolutionnaire
bladen gingen daarop niet in.
Aan den anderen kant vroeg men eerder
om voltooiing der reorganisatie van het
ren weer anderen, o. a. Het Centrum
De Hollanderverklaarden meer te
voelen voor sociale wetgeving en van cleri-
calisme niet te willen weten.
Het blijkt dus ook daaruit hoe moeilijk
het zelfs een man als den nieuwen premier
vallen zal uit al die meeningen een keuze
te doen of met zijne mede-leden van het
ministerie tot overeenstemming te komen
omtrent het „eerst noodige".
Men spreekt van een pensionneering van
werkliedenvan eene herziening van het
tarief van invoerrechten, reeds aan de
ordevan een herziening der ongevallen
wet, of een geheel nieuwe en andere rege
ling van de raden van beroep voor die wet.
Wij zullen afwachten wat bij de opening
der nieuwe zitting van de Staten-Generaal
de troonrede ons zal aankondigen. En het
meest zal ons dan benieuwen of waar is
wat beweerd wordt, dat n. 1. van dit kabinet
geen voorstel tot heffing van graanrechten
kan worden verwacht.
Dit reeds alleen zal velen teleurstellen,
vooral ook liberalen, die, met het oog op
zulke rechten, zoo ijverig meewerkten om
anti-vrijzinnigen tot lid der Tweede kamer
te kiezen.
Er is dus geen reden omtrent hun daden
als minister veel verwachting te koesteren
maar evenmin om hen niet met welwillend
heid tegemoet te treden.
Een niet te loochenen feit is het evenwel
dat het voor dr Kuyper hoogst moeilijk
zijn zal te regeer en met zulke mannen,
die, zij mogen allen onder éen vlag varen
die van het christelijk bewustzijn eei
vlag, die toch, wilde zij zuiver de kleur
der daaronder varenden weergeven,
wat banen zou moeten vertoonen toch
elk karakter genoeg bezitten om zelfstandig
zich te toonen.
Het is heel wat anders trouwens de
premier weet dat bij ervaring de groote
schare te beheerschen dan een zevental
mannen te bewegen zich geheel aan zijn
leiding over te geven. Dr Kuyper zal dus
ook zijn eigen ideeën en beginselen niet r
volle toepassing kunnen brengen en daarin
ligt reeds de kiem van de teleurstellingen
die hij zijn partijgenooten moet en zal
bereiden.
Dit kan niet anders.
Zelfs over punten van algemeen beleid
zal men het niet zoo gemakkelijk eens
worden.
Er is al heel wat geschreven over het
„eerst noodige": de oplossing van het
onderwijsvraagstuk. Wij hebben daarover
Wat het bijzonder beleid der ministers
betreft, ook daaromtrent is slechts eene
afwachtende houding aan te nemen.
Het meest nieuwsgierig zijn wij naar de
handelingen van den minister van oorlog
tegenover de nieuwe legerwet. Yan de
ontwerpen-Eland was de heer Bergansius
een beslist tegenstanderen bij de beraad
slagingen daarover in de Tweede kamer
hebben de bestrijders van die ontwerpen
meermalen zich beroepen op het oordeel
van den nu opnieuw als minister opgetre
den persoon.
Hij moet zich, dunkt ons, thans in een
hoogst moeilijk parket bevinden, tenzij de
in de ontwerpen gebrachte wijzigingen hem
daarmee hebben verzoend. Anders zal het
in de militaire wereld stellig een eigenaar-
digen indruk maken dat juist hij zich ge
neigd heeft getoond op te treden als uit
voerder van een nalatenschap, die hij toch
niet met hart en ziel kan aanvaarden.
Onder welke voorwaarden deed hij dit?
Wij zijn verlangend daarover eenige op
heldering te verkrijgen.
Mr Loeff, de nieuwe minister van justi
tie, staat bekend als een zeer bekwaam
jurist, als een onpartijdig, eerlijk man,
Wij hopen dat hij daarvan, evenals in
dertijd minister Ruys van Beerenbroek.
ook bij benoemingen blijk zal geven.
Den heer T. A. J. van Asch van Wijck
kennen wij als oud-gouverneur van West-
Indië, waar hij, aangename persoonlijkheid
als hij is, door zijn takt de moeilijkheden
wist te bezweren, ontstaan door het op
treden van zijn voorganger.
Zijn kennis van dit gewest kan hem van
nut zijn om voor deze kolonie iets meer
te doen dan zijne voorgangers.
Bijzonderheden omtrent mr Harte van
Tecklenburg, die hem bij uitstek ge
schikt maken voor beheerder van 's lands
schatkist, kennen wij niet. Men weet dat
hij indertijd lid der commissie was, door
het afgetreden ministerie-Pierson belast met
het voorbereiden van een tariefsherziening.
Hoewel van den arbeid dier commissie,
welke twee a drie jaren geduurd heeft,
niet veel tot de kennis van het groote pu
bliek is doorgedrongen, weet men toch dat
door die commissie ijverig vergaderd en
veel gewerkt werd, terwijl bouwstoffen voor
een rapport, hetwelk artikel voor artikel
de mogelijkheid en wenschelijkheid van
tariefsverhooging behandelde, door haar van
alle zijden werden bijeenverzameld. Daar
nu van katholieke zijde zeer nadrukkelijk
het tot stand komen van een invaliditeits
verzekering van werklieden van een tariefs
herziening, welke daartoe de middelen zal
verstrekken, afhankelijk is gesteld, zoodat
;oodanige tariefsherziening zeker wel in het
nieuwe regeeringsprogram zal worden opge
nomen, schijnt het volgens De Tijd niet an
ders dan zeer natuurlijk, dat men in mr
Harte de meest geschikte persoonlijkheid
meent gevonden te hebben, om in de ge
geven omstandigheden de leiding van het
financieel beheer op zich te nemen.
Het is mogelijk dat dit aanleiding is ge
weest tot het optreden van mr Harte in
plaats van mr Pierson.
Maar dit alleen geeft nog geen aanlei
ding om groote verwachtingen omtrent den
nieuwen titularis te koesteren.
Waar omtrent de departementen van bin-
nenlandsche zaken en waterstaat nog, naar
men zegt, eene reorganisatie in het plan
ligt, zoodat deze nu slechts voorloopig on
der leiding van de heeren dr Kuyper en
De Marez Oyens komen, is uitweiding daar
over nog niet noodig. Trouwens, er valt
toch weinig te zeggen over de geschiktheid
van de daarvoor benoemde titularissen.
Den heer De Marez Oyens kennen wij niet,
dl' Kuyper alleen als leider van een partij.
Wat hij als minister zijn zal, moeten wij
afwachten.
Eigenaardig dat deze minister en zijn
voorganger beiden eene eervolle plaats in
de journalistiek hebben ingenomen.
Dr Kuyper is zelfs op dit oogenblik
voorzitter van den Nederlandseken Jour
nalistenkring.
Een der moeilijkste departementen, om
de tegenwoordige omstandigheden te
beheeren, is wel dat voor buitenlandsche
zaken.
Den minister De Beaufort zijn, niet het
minst van anti-revolutionnaire zijde, vele.
onzes inziens vaak zeer ongegronde ver
wijten gemaakt over zijn beleid; niet het
minst tegenover de Zuid-Afrikaansche Re
publieken en de Vredesconferentie.
Welke weg zal in deze het nieuwe ka
binet inslaan
Er is reeds gezinspeeld op gewaagde on
dernemingen als middel om afleiding te
brengen voor de binnenlandsche politiek.
Wij hopen dat die mededeeling zonder
grond is en het kabinet ons beware voor
waaghalzerij.
Hoeveel sympathie wij gevoelen voor de
wakkere mannen in Transvaal en Oranje
Vrijstaatons land is wij zeiden het
reeds meermalen niet in staat om tegen
over Engeland zich te doen gelden. En
welk nut kan dat voor ons hebben?
Eene geruststelling in deze is voor ons
het optreden van den heer R. Melvil van
Lynden, den secretaris van het Hof van
Arbitrage.
Hij zal in elk geval onze regeering niet
tot daden verleiden, waaruit eenig gevaar
voor verwikkelingen dreigt.
Zelf verbonden geweest aan een hof van
arbitrage of hij dit zal blijven is eene andere
vraag zal hij zeker sturen in de richting
van minnelijke schikking en meer een mo-
reelen, dan een krachtdadigen steun willen
verleenen aan de strijders in Zuid-Afrika.
komstig vroeger gedane beloften of beleden
beginselen wel zouden wenschen.
Wij zien de toekomst niet zoo donker
in als velen wellicht doen.
Voor de vrijzinnigen komt in elk geval
een goede tijd aan om, als loyale opposi
tie, te helpen tegenhouden wat te zeer
tegen 's lands belang zou indruischen.
En hun zijn-in-de-minderheid kan hen
louteren, tot samenwerking aansporen en
tot eene reorarganisatie die hen krachtiger
maken kan.
Nu nieuwe bewindslieden zijn opgetre
den, dunkt het ons passend niet alleen maar
ook plicht dit opstel te eindigen met een
woord van hulde en waardeering aan de
mannen die heen gingen.
Zij hebben zich jegens het land zeer
verdienstelijk gemaakten hunne namen
zullen zeker eene eervolle plaats innemen
onder hen die eenmaal stonden aan het
hoofd van een ministerieel departement in
Nederland.
j In De Standaard is dan ook al reeds
begonnen met te waarschuwen tegen het
koesteren van allerlei hooge verwachtingen
niet alleen maar tegen het uitspreken ervan,
ofeteerende, dat men nu eens zal zien hoe
heel anders het nu zal toegaan dan voorheen.
Ja zeker, dat zal gebeuren.
Geen twijfel» of het verschil tusschen het
voorheen en thans zal ieder duideljjk worden
het exclusief «liberaal" regeeren heeft uit.
Maar de overgang kan niet plotseling zpn."
Het is hoogst voorzichtig aldus te waar
schuwen. Maar het is tevens een goede ach
terdeur als men uit onmacht te kort komt in
het houden van zjjne beloften en in bet ver
vullen van zjjn plicht.
Middelburg 31 Juli.
Tweede Kamer-verkiezing.
De uitslag der Dinsdag in de hieronder ge
noemde districten gehouden stemmingen voor
leden der Tweede Kamer is als volgt:
Amsterdam, district IV.
Gekozen de heer J. T. Cremer (lib.),
met 980 stemmen.
De heer B. H. Heldt (vrpz. dem.), verkreeg er
525 en de heer mr M. Mendels (soc. dem.), 279.
jj de stemming op 14 Juni werd de heer
mr H. Goeman Borgesius (lib.) gekozen met
1314 van de 2414 geldig uitgebracht e stemmen.
Toen verkregen de heeren mr Z. v. d. Bergh
(vrjjz. dem.), 647, mr M. Mendels (soc. dem.),
245 en mr E. v. d. Bogaert (R. K.),
Met welke letteren zal in de bladzijden
der politieke geschiedenis van ons land het
nieuwe kabinet worden vermeld
Velen zien dit reeds geschieden met
gulden letterenomdat het christelijk be
wustzijn tot zijn recht komen zal.
Hun wachten stellig groote teleurstel
lingen.
In elk geval is voor Hosannah's nu nog
geen aanleiding.
En aan de andere zijde is er voor de
vrijzinnigen evenmin reden tot vrees of
angst over hetgeen de naaste toekomst op
politiek gebied ons land brengen zal.
Politieke agitators zijn vaak slechte be
windvoerders. En in elk geval zijn zij niet
almachtig en dienen zij te veel rekening te
houden met toestanden en personen om,
als leidslieden, al te doen wat zij overeen
Amsterdam heelt zich weêr kranig, de
hoofdstad des lands waardig, gedragen!J
Van de 3634 kiezers 9temden er 1734.
Nog niet de helft!
Gouda.
Gekozen de heer A. W. J. Idenburg.
(ant. rev.), met 2558 van de 4717 geldig uit
gebrachte stemmen.
Op den heer mr H. Ph. de Kanter (lib.),
waren 2048 en op den heer A. M. Hoogendpk
Ez. (ant. rev.), 109 stemmen uitgebracht.
Op 14 Juni werden 4836 geldige stemmen
uitgebracht. Toen verkregen de heeren mr
C. J. E. graaf van Bylandt (lib. aft.), 1585,
mr Th. Heemskerk (ant. rev.), 1818, F. Mol
(vrjjz. dem.), 508, J. H. de Waal I
(ant. rev.), 712 en dr H. Gorter (soc. dem.),
213 stemmen.
Bg de herstemming op 27 Juni werd de heer
mr Th. Heemskerk gekozen met 2779 van de
5071 uitgebrachte geldige stemmen, tegen
2292 op den heer graaf Van Bylandt.
Veendam.
Herstemming tusschen de heeren mr
P. J. Troelstra, (soc. dem.), die 1663
E. A. Smidt (vrjjz. dem.), die 1357 stemmen
verkreeg.
Op den heer F. H. Boels, (ant. rev.), waren
1036 stemmen uitgebracht.
Op 14 Juni stemden 3923 kiezers met gel
dige briefjes. Toen verkregen de heeren J.
H. A. Schaper (soc. dem.) 1926, dr. D. Bos
(vrpz. dem.) 1239 en J. van der Molen (ant.
rev.) 758 stemmen.
Bp de herstemming op 27 Juni werd de
heer Schaper gekozen met 2110 van de 3962
itgebrachte geldige stemmen, tegen 1852 op
m heer dr. D. Bos.
Te Groningen zal een nieuwe verkiezing
voor de Tweede Kamer moeten plaats hebben,
aangezien professor Drucker, tot afgevaardigde
benoemd, den termpn bp de kieswet bepaald
heeft laten verloopen zonder te verklaren of
lip de benoeming aannam.
Brieven en telegrammen uit Groningen aan
hem gericht hebben hem bljjkbaar niet bereikt
de heer Drucker is op reis gegaan en bevindt
zich thans in Tyrol.
Ons komt, behoudens nadere ophelderingen,
eene dergelpke handelwijze onverantwoorde-
lpk voor.
BEN OEM1AGFA' MK.
Bp kon. besluit:
is aan mr C. J. Sicbesz, op zyn verzoek,
eervol ontslag verleend als directeur-generaal
het dep. van binnenlandsche zaken, onder
dankbetuiging
de heer J. C. A. L. de Vries benoemd
tot buitengewoon adelborst bp de kon. Ned.
marine-reserve
de luitenant-kolonel G. J. Blaauw, van
den staf der genie, commandant in het le
genie-comm., op pensioen gesteld ad f 1755
jaars
zpn benoemd
bp den generalen staf, tot luit.-kol. de ma
joor W. Cool, van dien staf, directeur der
hoogere brpgschool
bp het wapen der genie, bp den staf van
het wapen, tot kol. de luit.-kol. van dien staf
H. van 1t Zanttot luit.-kol. de majoors van
dien staf C. J. Polvliet, H. F. W. Becking en
J. Meursinge, voorlaatstgenoemde hoofd der
V e afdeeling van het dep. van Oorlogtot
majoor de kapiteins van dien staf C. J. Snij
ders, W. A. H. Weyler, P. Kleynhens en H.
J. van den Broek; tot kapitein de eerste-
luits. M. H. van Rpsbergen en J. F. Schmöle,
beiden van den staf der genie, alsmede de
eerste-luit. R. van Panthaleon baron van Eek,
van het korps genietroepen, en de eerste-luit.
jhr E. W. van Panhuys, van genoemden staf;
is benoemd tot assistent-directeur der af
deeling «Waarnemingen te land" bjj het Kon.
Ned. Meteorologisch Instituut dr Ch. M. A.
Hartman.
KORTE MEDBDBEIANGEN
in Den Haag de Bondm
werkzaam bij de registratie en domeinen in Neder
land samen geweest.
Uit het verBlag bleek, dat de Bond in
bloeienden toestand verkeert. Als plaats voor
de volgende algemeene vergadering, te houden
op Hemelvaartsdag 1902, werd Njjmegen aan-
Het bestuur werd herkozen en de
contributie vastgesteld op f 2.
De voorzitter sprak den wensch uit, dat
ook het nieuwe ministerie den reeds aange
vangen arbeid om in de positie der registratie
klerken verbetering te brengen, zou voortzetten.
UIT STAD EN PROVINCIE.
In de St. Ct. zpn opgenomen de statu-
3n van de vereeniging Gemeenschappelijk Be
lang te Vlissingen.
De vereeniging stelt zich ten doel de al-
imeene belangen van handelaren, nering
doenden, patroons der onderscheiden ambachten
in den meest uitgebreiden zin te bevorderen.
Zjj tracht dit doel te bereiken
a. door het aanleggen, met behulp van on
derlinge informaties, van een register van
slechte betalers, van welk register een extract
uitsluitend aan de leden der vereeniging zal
kunnen worden uitgereikt, en welker inrich
ting bp huishoudelpk reglement nader zal
worden geregeld;
b. door het tegengaan met alle gepaste en
niet met de wet, publieke orde of goede zeden
in strpd zpnde middelen, van: lo. hetloterp-
stelsel2o. het verkoopen met cadeaux3o.
het openbaar aanbieden van buitengewone
hooge korting; 4o. het vervalschen van alle
soort koopwaren 5o. het anders voorstellen van
zaken en toestanden dan zp werkelpk zpn
6o. het onderhuren van elkanders personeel
en het onderscheppen van handels- of beroeps
geheimen 7o. het kwaadspreken en belasteren
van personen of zaken uit concurrentiezucht
en 8o. alle verdere oneeriyke of uit zedeljjk
of oeconomisch oogpunt afkeuringswaardige
concurrentie
c. door er naar te streven, om langs gelei-
delpken weg en voor zoover zulks met den
aard der verschillende zaken zal overeen te
brengen zyn, de sluitingsuren van winkels des
avonds en de etensuren des middags te nor-
maliseeren
d- door te Btreven naar verbetering in do
