IU1DDELBURGSCHE COURANT. N#. 160. W oeiisdag 10 Juli. 144' Jaargang. 1901. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aie plaatsen in Nederland franco p.p., f 2,- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 9 Juli8 u. vm. 63 gr., 12 u. 78 gr., av. 4 u. 75 gr. F. —Verwacht: zwakke wind, licht bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiëu20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten ©n Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50j elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent. per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiè'n en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffend-. Handel, Ngvorheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen AdverteHtie-Harean A. DE CA HAR Au., K.I. Voorburgwal 366, Auuterdatm. Middelburg 9 Juli. Re toekomst in Zuid-Alrika. Maar zoo luiden de vyf laatste blad zijden der beschouwing van mr J. C. Kake- beebe maar, zoo vroegen my dikwijls die genen, met wie ik de kansen voor een guns- tigen afloop van den worstelstrijd besprak, hoe stelt ge u dan toch wel voor, dat de politieke en economische toestand zal zijn na de staking der vijandelijkheden Ik stel mjj vooreerst den vrede, die tot stand zal komen, aldus voorDe Republieken behouden aan grondgebied wat zg hadden vóór bet uitbreken van den oorloe, maar de Znid-Afrikaanscbe Republiek raakt ontslagen van de haar knellende en beruchte conventie van 1884. Het is immers den Republieken nooit om iets anders dan om volledige on afhankelijkheid te doen geweest. Misschien zal het Transvaalsche protectoraat over Swazi land te niet gaan en die streek gronds bij Transvaal ingelgfd worden. Aan diegenen der Britsche onderdanen, die door Engeland thans als rebellen worden be schouwd, wordt volledige amnestie verleend. Zjj herbrggen dus hun stemrecht en de meer derheid in de Kaapkolonie neemt weer het haar van rechtswege toekomende bestuur in handen. De verhouding van het Britsche rjjk en zgne onderdanen tegenover de Republieken wordt als die van de andere mogendheden. Beide partijen verbinden zich aan de recht matige eischen tot schadevergoedingen hunner eigen onderdanen te voldoen. Engeland be taalt de schadevergoedingen aan onderdanen van neutrale mogendheden. De houding van Botha tijdens de vredes onderhandelingen, ons thans ook bekend van Boerenzyde, heeft met recht de verwachting gewekt dat niets minder dan een zoodanige vrede kan tegemoet gezien worden. En mocht dan den Republieken dat geluk, dat wjj allen haar vurig toebidden, beschoren worden, dan gaat het behoeft wel niet te worden gezegd, het Hollandsche ras in Zuid-Afrika een heerlijke toekomst tegemoet. Toch ontmoette ik velen die dit niet durfden hopen. Zg veronderstelden dat het den Repu blieken, aan eigen krachten overgelaten, niet inogelyk zou zijn. uit de puinhoopen van het heden, uit den ckaotischen toestand, dien de oorlog heeft geschapen, weer een geregelde maatschappij op te bouwen en tot bloei te doen geraken. Het slot van dit schrijven zg gewijd aan de bestryding van die veronder stelling. En dan kom ik allereerst weer terug tot de door mg gegeven uiteenzetting van de econo mische vooruitzichten der bevolking van Hol- Jandschen oorsprong. Neergeschreven in de onderstelling dat de Republieken zouden ver- dwgneu en veranderd worden in zelfbesturende Britsche kolonies, behoudt zg, natuurlijk, voor het geval van een beteren afloop, hare volle waarde. De goudvoorraad, de diamanten, de metaal- en steenkolenrgkdom van het land, de vruchtbaarheid van den bodem, de taaiheid en de vruchtbaarheid van het ras big ven dezelfde of de rechtmatige eigenaren ervan dan wel de vreemde overweldigers er hun vlag over geplant hebben. Doch de levensvoorwaarden van het Hol landsche ras worden er zooveel te beter om, wanneer het onafhankelijk volk zyn eigene Regeering en Wetgeving bezit. Deze stelling zal wel geen nader betoog behoeven, om aan- nemelgk gemaakt te worden. Zouden nu de Regeeringen der Republieken niet evengoed in staat zgn als de Britsche om die rykdommen des lands te doen exploi- teeren Dit is de vraag die ons moet bezig houden. Zouden de Regeeringen der Repu blieken niet evengoed in staat zgn de maat- sckappelgke machine weer in werking tt brengen, nu deze zoo gekneusd en gedeukt ter neer ligt? De jingo's beweerden vroeger - dat slechts Engelsch bestuur in staat was de Zuid-Afri- kaansche nienschheid te redden, en dat alle andere bestuur uit den booze was, en tot niets in staat. Deze bewering, evenals zoovele andere hunner valsche voorspiegelingen, vindt thanB zelf in Engeland geen geloof meer, nu herhaaldelyk van Britsch militaire zjjde is be richt dat de Yrgstaat een model-staat met een model-administratie was en de Zuid-Afrikaan- aehe Republiek eene wetgeving voor het myn- wezen bezat, die gerekend werd tot de beste van hare soort op de geheele wereld te be- hooren. En die wetgeving had zich gewaagd aan de oplossing der belangrijkste economische quaesties die zich in den staat voordeden. Moet men nu al toegeven, dat in andere opzichten de welvaart in de Z.-A. Republiek meer had kunnen bevorderd worden van over heidswege, dan is dit uitsluitend te wyten aan de gegronde vrees van President Kruger en zijne Regeering voor het Britsche spook. Waren de Engelschen, die zich in Transvaal vestigden, eerlyke lieden geweest, wien het te doen was om den bloei van het land, dat hun tot tweede vaderland moest zgn, te bevorde ren, zooals dat den onderdanen van alle andere mogendheden zonder moeite mogelyk scheen, dan had menige retrogressieve bepaling op politiek gebied achterwege kunnen big vod, menige goedbedoelde bepaling op economisch gebied liberaler kunnen uitgevoerd worden. In de Afrikaners zoowel als in hunne regee ringen zit de geest van vooruitgangmaar toon hun niet het spook van bedreigde onaf- hankelykheid. Dan worden zg achterdochtig en conservatief in de slechtste beteekenis van het woord, remmers daar, waar alle brachten moeten bygezet, en de voortreffelijkste rege ling van eenig onderwerp wordt hun eene ergernis, alleen omdat zg van Engelschen kant afkomstig heet te zijn, en zg er dus eene be dreiging der begeerde onafhankelykheid in zien. De gemiddelde Boer is niet meer of minder bevooroordeeld, onwetend, sleurziek en bevan gen in conventie, dan zgn bedryfsgenooten in andere deelen der wereldgaan vertrouwde mannen hem voor, dan is hg bereid te steunen en het nut van vooruitgang in te zien. We staan nu voor een gelukkig verschijnsel. Het volk, gelouterd in zjjne zware beproe vingen, heeft leeren inzien wie zjjn war< leiders zgn. Een geluk mag het genoemd worden, dat mannen als Steyn, Hertzog, Schalk Burger, Smuts en zoovele» meer, die in de tjjden der beproeving naar voren kwamen, ook de mannen zgn van wie veel te verwachten valt voor de vreedzame ontwikkeling van hun volk. Zg, met militaire genieën naast zich als De Wet, Botha, De la Rey, Kritzinger en die anderen, wier namen ons dagelyks voor oogen worden gebracht door de wapenfeiten die zg bedrgven allen dus mannen, die terecht het vertrouwen van het volk verdienen, zg zgn het ook die de Republieken zullen willen en kunnen op- iffen uit hare tegenwoordige desolatie. Van hen is geen bekrompen politiek te eezen, zg zullen met een breede opvatting de welvaart van bun volk kunnen bevorderen daar is hun verleden ons borg voor. En ver geten we het niet: het altgd dreigende gevaar van vroeger, de loerende en sluipende Britsche zal zgn diep gewonde klauwen voor goed teruggetrokken hebben. De gedachten der Regeeringen zullen uitsluitend gericht worden op wat de welvaart binnen de grenzen ban bevorderen, en niet meer, zooals vroeger, op de verrichtingen van dien leeuw, zoo bin nen de grenzen als er buiten. Zy zullen meer vryheid van handelen hebben. Steyn met de zijnen zal weten dat tot ont wikkeling van Zuid-Afrika Europeesch kapitaal noodig is, en daarvan speciaal het Hollandsche. wegens de oprechtheid van zijne bedoelingen en de gelykheid van belangen. Holland, als natie, kan in Zuid-Afrika geen andere aspira ties koesteren dan den voorspoed van een onafhankelyk Hollandsch ras politieke neven- 'agen liggen voor ons volk buiten de grenzen der mogelykheid. Kan men hetzelfde zeggen van de groote mogendheden Toch zeker niet van eene koel berekenende en machtige mogendheid als Duitschland? Niet dat de kapitalen dier mogendheden zullen belemmerd worden in hunne plaatsing, maar waar de Republieken iets aanvangen van staatswege, zooals bouw en exploitatie van spoorwegen, mynontginning, waterwerken, ver lichting, telegrafen en telephonen, kortom waar zg zich toeleggen op de behartiging van die belangen, die de moderne Staat onder zyne verzorging neemt, daar zullen zg zich om de genoemde redenen, by voorkeur naar het Hol landsche kapitaal en Hollandsche arbeiders wenden, zoodra deze in Zuid-Afrika zelve ont breken. De Afrikaners zgn in dezen oorlog in staat geweest de oprechtheid der Hollandsche be doelingen te waardeeren. Mannen als Steyn en Hertzog hebben dit gedaan en zullen er naar handelen. Zg zgn de menschen van de jongere gene ratie, die vóór den oorlog hunnen grooten in vloed deden gelden en in den oorlog de vanen van het Afrikanerisme niet hebben bezoedeld. Mannen als procureur Theron, de beroemde verkenner, rangschikte men ook onder hen. Onder hunne leiding is de AfrikaanBche zaak veilig. Oude misbruiken zullen verdwynen. Hun blik, veelal door buitenlandsche studiën ontwikkeld, is ruim genoeg om de Republieken omhoog te heffen en te ontwikkelen tot grooten bloei. Tot slotte nog ditMen zal mg allicht vragen of ik dan niet bevreesd ben voor het terugtrekken van het Engelsch kapitaal. Zeer zekerdat kapitaal zal zich vooreerst terug trekken, en wie met een onpartijdig oog ziet, zal dit bejammeren. Engelsche ondernemings geest heeft veel goeds tot «tand gebracht in Zuid-Afrika. Doch dit teruggotrekkeu zal tengevolge hebben dat ander kapitaal er voor in de plaats komt. Late dan ook Holland zgn kans niet ver loren gaan, maar inhalen wat het verloor door te weinig ondernemingsgeest, en leere men dan hier inzien dat versterking van den band tusschen Nederland en Zuid-Afrika eene zaak van nationaal belang is. Mogen de Hollanders niet nalatig big ven het verleenen van hulp ais de Regeeringen der Republieken komen aankloppen om steun voor dea opbouw der verwoeste boerderyen en vernielde spoorwegen. En moge dan ook de Nederlandsvhe Zuid- Af rikaansche Vereeniging in staat gesteld worden in de eerste plaats de gevolgen der rampen en onheilen, die het Hollandsch ras in Zuid-Afrika getroffen hebben, te belpen lenigen, in de tweede plaats een groote steun te zgn tot wederoprichting van dat ons thans dubbel waard geworden broederras. heeren dr H. Blink, mr J. A. van Gilse, H. Pyttersen en Veenhoven. De heer J. H. A. Schaper, tot lid der Tweede kamer gekozen voor Veendam en Appingedam, heeft in oeerleg met het bestuur zyner party besloten voor laatstgenoemd district zitting te BENOEMINGEN ENZ. By kon. besluit: is benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau P. 0. van der Waeyen Pieterszen, voorzitter van de Broederschap van candidaat- notarissen in Nederland en zgne koloniën en candidaat-notaris te Amsterdam is de luit. t./z. 2de kl. J. de Jong tydelyk op pensioen gesteld voor 3 jaren ad 550 jaars is bevorderd tot luit t./z. 2de kl. de adelb. lste kl. H. C. Louwerse benoemd tot commies bjj het pensioen fonds voor weduwen en weezon van burger lijke ambtenaren H. W. A. Zoot, doctorandus de wis- en natuurkunde te Amsterdam zgn benoemdbg het wapen der inf. bg het 7de reg., tot kapitein, de eerste-luit. J. RBgdendgk, van het korpsbg het wapen der cavalerie, bg het 2de reg. huzaren, tot ritmeester, de eerste-luit. W. C. Völcker, van het 3de reg. huzaren zgn op pensioen gesteld op hunne aanvrage de luit.-generaal K. Eland van den grooten staf, ad 4000 's jaars en is dién opper- officier Hr. Ms. dank betuigdde kapitein M. Schrek, van het 8ste reg. inf., ad f 1436 's jaarsde luit.-kolonel O. G. H. Heldring, van het 5de reg. inf., ad 2175 's de luitenant-kolonel H. Verploegh, van het 8ste reg. inf., ad 1825 'sjaars; is benoemd tot res.-tweede-luit. bg het wapen der inf., en wel bg het 2e reg., vaandrig J. T. H. Batta, van genoemd korps is aan den res.-off. van gezondh. 2e kl. K. H. J. Barendrecht eervol ontslag verleend uit zgne betrekking tot de landmacht; is aan den heer mr C. van Vollenhoven, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend uit zgne betrekking van commies bg het dep. van koloniën, en de heer jhr mr B. C. de Jonge, te 's Gravenhage benoemd tot adjunct-commies bg dat dep. Deze week verleenen de ministers geene audiëntie. Bg beschikking van den minister van oorlog benoemd tot eerste-klerk bg het dep. van oorlog de daarby gedet. sergeant van het 3de reg. inf. A. G. H. Qpscholtens. KORTE MEDEDEELINGEN VERGADERINGEN. In een der zalen van het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht hield Zondag de Nederlandsche Post- en Telegraafbond zgn jaarvergadering. Uit het verslag van den secretaris bleek dat het ledental van den bond aan het eind van het afgeloopen vereenigingsjaar 686 was, of 205 meer dan het vorig jaar. De ontvangsten hebben bedragen fl401.73j en de uitgaven f 1266.80, zoodat er een batig saldo is van f 134.93j. Tot bestuurslid in de plaats van den heer Eggink, die als zoodanig had bedankt, is ge kozen de heer D. Krook, met 34 van de 67 uitgebrachte stemmen. Utrecht werd weder aangewezen als plaats waar de volgende jaarvergadering zal byeen- kornen. Oosl-Indië. DE KLOET. Uit de officieele berichten is gebleken dat, tot zoover voor heden bekend, door de uit barsting van den Kloet 99 personen zgn omgekomen door brandwonden en 19 door verdrinking. In het civiel hospitaal te Blitar behoefden niet meer dan drie personen te worden verpleegd met brandwondende door de ramp getroffenen waren toch öf dood voordat hun eenige hulp kon worden verleend öf hun kwetsuren waren zóo licht dat zg er voorkeur aan gaven in hun eigen woningen verpleegd te worden. Intusschen heeft men op de spoorreis naar Oost-Java van af het station Bandjar thans nog zóóveel last van de door den Kloet uit geworpen aach dat de meeste reizigers door het aanbrengen van gaas voor neus en mond zich daartegen trachten te beveiligen. A T J E H. Aan de jongste berichten uit Atjeh voegt de Java Bode het volgende toe In onze laatste Atjeh-kroniek werd reeds eegedeeld, dat de pretendent-sultan zich weer in boven-Peudada zou ophouden, waar, naar het schynt, zgn meest geliefkoosde schuilhoekjes gevonden worden. In het laat ste gedeelte van de maand April vertoefde hg op zgn tocht naar de Gajoe-landen even eens een tgdlang m de bovenstreken van Peudada, waar zgn benden schrik en ontzet ting onder de bevolking teweegbrachten. Plimbang, dat nog in het Samalangasche degen is, was in de maand April 11. ook reeds getuige van een succes onzer troepen, toen op het bericht dat fcoekoe Djohan Lam- paser zich daar met een bende genesteld had, den 9en van die maand een patrouille uit Samalanga daarheen werd afgezonden, genoemde keudé stiet de patrouille werkelyk op een omstreeks 50 man sterke bende, die echter uit volgelingen van toekoe Ben Peukan bleek te zgn samengesteld en met een ver lies van 11 dooden en vele wapens op de vlucht werd gedreven. y de vervolging der Sultansbenden tot in het hooggebergte heeft men nu uit eigen aan schouwing eenige der schuilplaatsen ontdekt, omtrent welker ligging men tot nu toe geen ns bezat. Het spelletje van den pre tendent, om telkens naar de Gajoelanden uit te wyken en dan weer terug te keeren, wordt hem daardoor weer een weinig moeilyker maakt. Pang Dèn, die nu op voor hem minder aan gename wyze kennis maakte met de divisie marechaussee onder het bevel van kapitein K. Van der Maaten, is in de streken van Lam- teuba geen onbekende. In de maand Maart jl. haalde bg, ook al in vereeniging met Pang Moesa, daar allerlei kattekwaad uit en over viel hg o.a. de kampong Aleueë Rindang, om sabil te heffen en toen hg geen geld ontving, sleepte hg eenige runderen meê. UIT STAD EN PROVINCIE. De man bemerkte ze en rende de inbrekers in zgn nachtgewaad nog een eind achterna, doch het mocht hem niet gelukken hen in te halen en te herkennen. Waarschynlyk zullen ze met hun buit de grenzen over zgn. Volgens den berichtgever doet de politie gverig onderzoek. Dat dient wel LETTERElTENKÜPiST. Vrydag 12 Juli a. te half acht uur zal het muziekkorps der dd. schuttery, op het Molenwater alhier, onder leiding van den luitenant-directeur Jan Morks, het volgende programma uitvoeren The Thunderer, March, Sousa; Ouverture van Egmont, v. Beethoven EstudiantinaWalzer, WaJdteufela. Cachucha, b. Zapate'odo, Demersseman Intocht der Gilden uit de opera Die Meister singer von Nürnberg. Wagner Pizzicati, KockertRliapsodie Hon- groise (No. 2), Liszten 24e Militaire Marsch, Morks. VERKIEZINGEN. Door de centrale vergadering der Volkspartij in het district Weststellingwerf is definitief candidaat gesteld voor de Tweede kamer de heer F. W. N. Hugenholtz te Haarlem. De Centrale liberale kiesvereeniging in hetzelfde W. J, VAN DEN BERGHK. f Op 77-jarigen ouderdom is heden nacht ïer ter stede overleden de heer W. J. van den Berghe, in leven kunstschilder. Hij werd 14 October 1823 te Middelburg geboren uit het huwelijk van P. Engelsz van den Berghe en E. L. de Gruson. eerst op een kantoor alhier werkzaam te zgn geweest, ging hij in 1845 naar Ant werpen, waar hg onder leiding kwam van den Middelburgschen schilder Abraham van der Waeyen Pieterszen. Reeds drie jaar later, op de Brusselsohe ex positie van 1848, had hg veel succes. Van 1847—1851 deed Van den Berghe stu diereizen naar de Ardennen, het Schwarzwald, Begeren en Tyrol en van 1853—1862 was bg te 's Gravenhage gevestigd. Daarna kwam hg weder te Middelburg wo nen, waar hg, die als landschapschilder een goeden naam had, ook onderwijs gaf in het, teekenen. De overledene had een ruime opvatting van de kunst en was een goed colorist. Hg werkte gverig en nauwgezeten onder wat hy wrochtte komt zeer veel goeds voor. Vooral was Van den Berghe een flink criticus. Met een oogopslag wist hg een goed schilderg van een minder goed te onder scheiden. Dat kwam hem uitmuntend te stade bg zgn onderwgs. Van zgne leerlingen moge er slechts een enkele zich boven het middelmatige heb ben verheven, allen wist hg liefde voor de kunst in te boezemen. De overledene was een werkzaam man met een hoog plichtsbesef, die, zonder zichzelf op den voorgrond te stellen, in zgn vaderstad veel deed om de kunst te dienen. Voor het Kunstmuseum alhier gaf hg zich bgzonder veel moeitehet mag gezegd dat deze kunstinstelling, na mr G. N. de Stoppe laar, aan den overledene het meest te dan ken had. Wat hg deed om het welslagen van schil derg en-tentoonstellingen alhier te bevorderen, is allen bekend die daarvoor met hem werk zaam waren. Zgne ijverige zorgen, zgn geede smaak en zgn groote werklust kwamen daar duidelyk aan het licht en werden hoog ge waardeerd. Zeer gverig correspondent was de heer Van den Berghe van de Vereeniging tot bevordering beeldende kunstenopgericht door de maat- sehappg Ar li et Amicitia te Amsterdam. Van verschillende vereenigingen op kunst gebied was de overledene lid, o. a. van de afdeeling Middelburg der Kunst en Wetenschap beoefenende maatschappg V. W. Sedert een reeks van jaren behoorde de heer Van den Berghe ook tot het bestuur der vereeniging Uit het VolkVoor hel Volk alhier en ook daar toonde hg de taak, die hem werd •gelegd ernstig op te vatten. Met W. J. v. d. Berghe is een van Middel - burg's ingezetenen heengegaan, die, mocht hg voor een deel als gevolg van zgn eigenaardig karakter niet door allen op de rechte waarde worden geschat, toch een open plaats nalaat, die niet zoo gemakkelgk zal zgn te vervullen. Wgl men van meening was dat de trouwdag van onze Koningin in Februari niet de geschikte tgd was voor een openbare feest viering, besloot men te Hoedekenskerk dit uit te stellen tot den Zaterdag der Hein- kenszandsche markt, 6 Juli, wanneer daar toch alle werk stilstaat. Het feestje slaagde goed 's morgens werden de armen bedeeld, 's middagB is een schoolfeest gehouden, daarna naar den ring gereden en 's avonds een vuurwerk afgestoken. De ge meente was voorts geïllumineerd. Het request, dat te Bruinisse rond ging om aan H. M. gratie te vragen voor den arts De K., is Zaterdag, voorzien van 984 handteekeningen, verzonden. In nacht van Zondag op Maandag hebben te Sas van Gent een drietal per sonen bg den herbergier A. V., op de Kleine district koos tot voorloopige candidaten de Markt, ingebroken en ruim 1200 ontvreemd. ONDERWIJS. RIJKS HOOGERE BURGERSCHOOL TE MIDDELBURG. Na gehouden openbaar overgangsexamen op 6 en 8 Juli zgn aan die inrichting be vorderd van de eerste naar de tweede klasse, onvoor waardelijk J. H. van der Bel, J. C. den Boer, J. A. van den Broecke, L. van Dixhoorn, M. P. Doorenbos, H. J. Endhoven, J. P.W. Geill, J. L. van der Harst, I. P. Hildernisse, J. W. van 't Hoff, J. B. van Milaan, D. Noorderbroek, J. O. Nyland, A. C. Polderman, A. Regers, W. Tapper, A. H. van Westen, J. Zahn, L. C. J. Bakker, B. A. Becking, J. D. Borcb, G. M. de Casembroot, H. C. A. Detmar, A. van der Eyk, S. W. P. Hendrikse, J. Janszen, C. A. Koppejan, L. Minderhoud, J. J. Polder- J. J. Preuninger, J. F. van de Putte, L. A. M. Riemens, J. de Waard, L. M. Willemse, H. M. J. Motké voorwaardelijk 2 leerlingen, en afgewezen 8 leerlingen van de tweede naar de derde klasBe, onvoor waardelijk J. C. Bleeker, M, H. Boasaon, C, J. Droogendgk, P, J. de Witt Hamer, P. Has- selbach, J. J. van der Jagt, J, de Konink, A.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1