r
MIDDELBURGSCH8 OOIRAM.
N°. 144.
144' Jaargang.
1901.
Vrijdag
21 Juni
Deze courant verschijnt d a g a 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor ade plaatsen in Nederland franco p.p., 2.—.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
20 Juni8 n. vm. 61 gr., 12 u. 67 gr., av. 4 u. 68 gr. F. —Verwacht: matige Z.W. wind,
bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur.
Advsrtenti&n20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredend*.
Handel, Ny verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen AdvesrSes48e»Bi»ï^aka
A. DE JLA MAR Am., N.I. VeorlWKgwal 360» Amsterdam.
Morgen (Vrijdag) a. voor ditmaal weer
voor het laatst naar de stembus.
Dit is het wachtwoord voor de kiezers
voor leden der Provinciale Staten in de
districten Middelburg, Vlissingen,
Sluis en Hulst.
Het geldt de materieele, de practische
belangen van de provincie.
Tusschen acht uur 's morgens en v ij 1'
uren 's namiddags is er gelegenheid om te
Men late die niet ongebruikt en men
stemme in de verschillende districten op
de daarbij genoemde heeren
Middelburg.
H. P. den Bouwmeester.
J. Marinissen.
Jhr C. J. J. A. van Teylingen.
Vlissingen.
C. L. van Woelderen (Aftr.)
Sluis.
J. L. I. de Bats.
J. Erasmus.
Beiden aftredend lid.
Hulst.
.Tules Vogelvanger.
Middelburg 20 Juni.
DIRECT NAAR HET SOCIALISME.
Er was beweerd dat mr T. de Vries, hoofd
redacteur van de anti-revolutionnaire
Provinciale Friesche Courantte Leeuwarden,
pogingen zou hebben aangewend met het
Kiescomité der Volkspartjj in het district
Sohoterland voor de herstemmingen voor de
Provinciale Staten in de districten Leeuwar
den en Schoterland tot atemmenruïl over te
gaan. Dit werd tegengesproken.
Maar nu geven de Hollandsche bladen af
schrift van het volgende telegram, dat de heer
Van der Zwaag ontving
«Van der Zwaag Gorredjjk.
Kunnen anti-revolutionnairen
en socialisten elkaar ook helpen
voor Provinciale Staten by u i t-
ruiling van stemmen in Leeuwar
den en Heerenveen?
Mr De Vries, Leeuwarden."
En middelerwijl komt het Kuyperiaansche
blad in Goes weêr met de oude, afgezaagde
deun van het liberalisme dat naar 't radica
lisme en van daar naar 't socialisme voert.
Dan doen de anti-revolutionnairen in het
Noorden het beterdie gaan direct naar
socialisten over en dry ven met hen handel
De socialisten in Schoterland, of liever het
kiescomité der Volksparty heeft echter fees
telijk voor deze eer bedankt en een lang
niet malsch antwoord aan mr De Vries ge-
££BNTE KAMER.
In de zitting van Woensdag is zooals
nog in een deel der oplaag van ons vorig
nommer is gemeld de woningwet aan
genomen met 25 tegen 19 stemmen.
Alvorens stelde de minister Borgesius het
groote gewicht dezer sociale hervorming in't
1 icht, ontkende dat door die wet de gemeentelijke
autonomie wordt beperkt, maar betocgde de
hooge noodzakelijkheid om de zorg voor de
volksgezondheid ook tot Rijkszaak te maken.
STEMMINGEN.
De heer Talma verzoekt tegen te spreken
het bericht omtrent de f 2000, die voor zyn
verkiezing zouden zjjn ingekomen. Het is
van a tot z verzonnen.
Met het oog op de byzondere omstandig
heden. waarin de Christelijk Historische Bond
op dit oogenblik verkeert, heeft het Hoofd
bestuur in zjjne vergadering van 18 Juni 1901
besloten zich van het geven van advies, met
het oog op de herstemmingen, te onthouden.
BENOEMEH GEN ENZ.
By kon. besluit:
is voor een jaar benoemd tot Rijkslandbouw-
leeraar H. E. Huizinga, te 's Hertogenbosch
is de luit. t/z 1ste kl. J. M. W. Kuyl bevor
derd tot kapitein-luitenant t/z;
is benoemd tot hoofd van onderwijs in de
letterkundige vakken aan de cadettenschool,
met den titel van lector, de heer C. Altena,
thans tjjdeljjk leeraar aan die inrichting.
Te rekenen van 1 Augustus 1901 zal be
voegd zyn in de 3de arbeidsinspectie de
inspecteur van den arbeid dr H. F. Kuyper,
welken ambtenaar als standplaats wordt aan
gewezen de gemeente 's-Gravenhage.
ÜIT STAD EN PROVINCIE.
In verband met de mededeeling, in ons
vorig nommer, omtrent hetgeen Zondag in de
Ned. Herv. kerk te Apeldoorn is geschied,
merkt men ons op dat ook in de Oost-
kerk alhier in de Zondagmorgen samenkomst
door den predikant in zijn gebed de uitslag
der stemming voor de Tweede Kamer is her
dacht en daarvoor gedankt.
Best mogelijk,
Al zouden wij ook meenen dat het in eene
kerkeljjke byeenkomst, waar personen van
allerlei richting op politiek gebied zich ver
eenigen om te worden gesticht en gesterkt in
hun geloof aan hoogere dingen, het meest
passend en overeenkomstig de christelijke leer
is, zulke wereldsekse zaken te laten ruste» en
stemming niet te verstoren, er valt nu
in de laatste jaren bij vele voorgan
gers en leeken een andere richting waar te
nemen. En dan zouden wij, zooals Paulus aan
de Romeinen schreef, willen zeggen»Een
iegelijk zjj (ook in deze) in zyn eigen gemoed
ten volle lyerzekerd."
Het innige, het ernstige, het rustige van
zulk een samenkomst, waar men, na wekeljjk-
schen arbeid, zich vereemgt om met elkaar,
va» welke richting ook, te danken of te bid
den, gaat, dunkt ons, verloren. Edoch die
meening zyn, naar het schjjnt, anderen nu
niet toegedaan.
Maar toch is er een groot onderscheid tus
schen hetgeen hier plaats had en het gebeurde
te Apeldoorn.
Daar bevond zich onze Koningin in de kerk,
het hoofd van ons Land; iemand die boven
de partyen staat.
En in hare tegenwoordigheid vooral bracht
de kiesehheid mee over de verkiezingen te
zwygen,
In de N. Iï. Crt. van heden protesteert dan
ook de heer Joh. C. v. d. Most, te 's Graven-
hage, in een open brief aan den heer C. Hat-
tink, predikant te Apeldoorn, tegen diens
houding. Hjj doet dit om dezelfde reden als
wy kiervoren aangavenmaar schrjjft ten
slotte
»In de tweede plaats, WelEerwaarde Zeer-
Gel. Heer, gebruik ik deze gelegenheid oin u,
op denzelfden grond als ik dit zou doen aan
een dobbelaar, die, na bjj het hazardspel ge
wonnen te hebben, God ging danken, het
recht te ontzeggen, God te danken voor den
afloop der verkiezingen.
Want als ik naga op welke wjjze door de
kerkelijke partyen de afloop der verkiezingen
is verkregen, dan zien wy het ruilen van
stemmen tegen stemmen, het bijeenbrengen
van de meest uiteenloopende godsdienstbe-
ljjders en het aldus op zuiver menschelyke
wijze maken van berekeningen, waardoor een
uitslag wordt verkregen, waarmede God niets
te maken heeft gehad, maar waarbjj de be
geerte naar macht en aanzien heeft aangezeten.
Bovendien, WelEerwaarde ZeerGel. Heer,
ljjkt mij uwe dankbaarheid voor den afloop
der verkiezingen gevaarlyk voor uwe gemeente,
met het oog op de samenwerking met de
katholieken, die stellig niet tot de uitbreiding
en bloei van de Hervormde kerk zullen
medewerken."
Terwyl met veel ophef door de Kuyperi
aansche partyleiders vergaderingen worden
aangekondigd om den katholieken candidaat
in het district Hontenisse aan te beve
meldt men ons dat er in Zuid-Beveland
predikanten zyn die rondweg verklaren het
raadzaam te achten by de herstemming voor
de Tweede kamer de candidatuur van mr J. G.
van Deinse te steunen.
Men strooit den katholieken dus weer zand
in de oogen
Blykens eene advertentie in dit nommer
worden de kiezers voor den gemeenteraad te
Middelburg uitgenoodigd tot by woning
van eene vergadering, morgen (Vrijdag)
avond te acht uren te houden in de bovenzaal
der sociëteit De Vergenoeging.
De heden op het Molenwater a 1 h i e
gehouden paarden- en veulenmarkt werd goed
bezocht.
Ruim een 150 paarden, zoo groot als klein,
waren aan de lijnhet gehalte ervan was
over het algemeen beter dan verleden jaar.
Er waren nog al vreemde kooplieden ter
markt en de handel ging vrjj wel.
De prijzen van veulens liepen van f 80 tot
f 130die van paarden van 100 tot 450.
Voor de verloting werden reeds aangekocht
1 driejarig paard, 2 twee jarige en 2 jaarling
paarden, 8 veulens en 1 ponny.
Onder de landbouwwerktuigen, die met het
zelfde doel werden gekocht, behoorden o. a.
twee ploegen, twee eggen, een driewielskar,
een beitel-eg, een Fram-melkontroomer enz.
Een talrijk publiek, vooral veel buitenlieden,
bewoog zich den ganschen middag op het
terrein.
- Heden werd onze gemeente bezocht
door een 45ötal, in nette uniform gekleede,
leerlingen der kostschool Notre Dame te Rou-
baix, onder geleide van hun onderwijzers.
Zij vertoefden slechts een paar uur alhier
en keerden toen naar Vlissingen terug, waar
zjj per extraboot waren aangekomen en welke
plaats zij op dezelfde wjjs verlieten.
- Aan het uitstapje van de Brusselsche
zangvereeniging VOrgbéon naar Middel
burg op Zondag zullen, behalve de werken
de leden, ongeveer 50 personen deelnemen.
De ruim 200 excursionnisten zullen hier per
tram van kwart over drie uit Vlissingen aan
komen. Maandag 24 dezer wordt in een
twintigtal rytuigen een rijtoer gemaakt naar
Oranjezon en Domburgafrid op de Groote
Markt ruim 9 uur. Tegen 5 uur vertrekt het
gezelschap met een extra-boot van de Loskade.
- Woensdagavond werd door de Middel-
burgsche Volkszangschool, afdeeling van de
Vereeniging Uit het Volk Voor het Volk
lhier, een openbare les gegeven, onder
leiding van den onderwijzer dier school, den
heer W. K. Kuiler,
De Concert- en Gehoorzaal in de Lange Sin
gelstraat was zoo goed als geheel gevuld met
een aandachtig luisterend publiek, dat door
warm applaus zyn ingenomenheid met het
ten gehoore gebrachte toonde.
En inderdaad komt den dirigent-accom-
pagnateur, den heer Kuiler, in de eerste plaats,
en in de tweede den leerlingen der Volks-
zangsehool een woord van lof toe den eersten
voor het resultaat dat hy heeft weten te be
reiken, den tweeden voor hun jjver en
de 'door hen gemaakte vorderingen.
Vooral trof ons de beschaafde uitspraak en
de goede voordracht; en het crescendo, dat
hierin bij de verschillende klassen viel op te
merken, pleit stellig voor het zangonderwijs
op deze school. De keuze van zeer geschikte
nommers, de animo by de uitvoerenden en
de erkentelijkheid van het auditorium droegen
er verder toe bij deze les voor allen tot een
recht gezelligen avond te maken.
Voor de Vereeniging Uit het Volk Voor
het Volk, den heer W. K. Kuiler en de jeug-
m zangeressen en zangers, was het boven
dien een avond van welverdiend succes.
Uit Vlissingen.
De 3e machinist C. P., van het stoomschip
Duitschland der Stoomvaart-Maatschappjj Zee
landis Woensdagavond omstreeks 8 uur, ter
wyl hy in de wielen van genoemd stoomschip
werkzaam was, te water gevallen en verdronken.
~~jj moet met zyn hoofd tegeneen ijzeren stang
aangevallen en op die manier bewusteloos
geworden zyn, waardoor hy niet in staat is
geweest om hulp te roepen. Zyn ljjk werd
iets later opgehaald en naar het gasthuis
vervoerd.
De overledene laat eene vrouw met nog
twee jeugdige kinderen na.
In eene Woensdag avond door de libe
rale kiesvereeniging Vooruitgang te Goes
gehouden vergadering tot het stellen van can-
didaten voor de aanstaande verkiezing van
leden van den raad, deelde de voorzitter mede
dat de heer S. J. J. de Jonge Mnlock Houwer
by zyn besluit bleef en geen eventueele can
didatuur als raadslid ineer wenschte te aan
vaarden.
Van den heer S. v. d. Pejjl, mede aan de
beurt van aftreding, was een schrijven inge
komen dat ook deze geen nieuwe candidatuur
aannam.
Op voorstel van den heer J. Fransen van
de Putte werden de drie overige aftredende
leden, de heeren A. E. Janssen, W. Temper
man W.z. en J. F. van der Leeuw, wier ver
diensten hy in het licht stelde, het eerst op
de candidatenlijst geplaatst.
Vervolgens werden genoemd en op de ljjst
gebracht de heeren nir J. de Witt Hamer,
door den heer J. Lunenburg, en Wiersma, in
specteur der rijksbelasting, door den heer I.
G. J. Kakebeeke.
Verder werden geen namen genoemd.
De voorstellers bespraken de candidates
die zy kundige, wetenschappelijke en humane
mannen noemden, die, gekozen zijnde, een goed
figuur in den raad zullen maken.
By de daaropgevolgde stemming werden de
vjjf heeren met algemeene of bijna algemeene
stemmen candidaat gesteld.
Zij hadden zich allen bereid verklaard een
candidatuur aan te nemen.
Aan het eind der vergadering bracht de
heer J. Fransen van de Putte dank aan de
heeren Mulock Houwer en Van der Peylvoor
hetgeen zy als raadsleden in het belang der
gemeente hebben gedaan.
Te Goes is een meisje geboren zonder
handen. Een paar kleine vormpjes van vin
gers zyn op de stoinpige armen zichtbaar.
Overigens is het kind flink en goed gezond.
Polderbestuur van Walcheren.
Buitengewone vergadering van heden,
Donderdag, morgen te 10 uren.
Voorzitter de heer H. P. den Bouwmeester.
Tegenwoordig 20 commissarissén.
Afwezig de heeren jhr mr L. Schoreren jhr
mr W. H. Snouck Hurgronje met kennisgeving.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland is
de goedkeuring onthouden aan het besluit
van de algemeene vergadering van 13 April
11., in zake de heul no. 43 van de Noord
watering.
De poldervergadering had besloten deze
heul, ter wijdte van 2 M., te vervangen door
een steenen duiker, wijd 1 M.
Naar het oordeel van Gedeputeerde Staten
is die wjjdte te gering voor eene voldoende
afwatering, waarom de goedkeuring werd
Het dag. bestuur komt het voor dat de amb
tenaren van den polder, uit den aard der zaak,
meer plaats el jjk bekend zyn met de eischen
eener goede suatie van den polder dan de
ambtenaren, die Gedeputeerde staten in dezen
moeten voorlichten.
Bovendien acht het dag. beBtuur het in het
financieel nadeel des polders een duur kunst
werk van 2 M. te maken, waar een goed-
kooper van 1 M. evengoed aan de eischen
eener goede suatie voldoet.
Daarom stelt het dag. bestuur voor van de
bedoelde beschikking der Staten in hooger
beroep te komen by H. M. de Koningin.
De heer Cjjsouw acht het wenseheljjk dat
niet te snelle afvoer van water uit de hooge
deelen naar de lager gelegene plaats hebbe.
Hij acht een duiker, zooals het bestuur
wenscht, voldoende.
De heer Louwerse acht eene capaciteit van
1 M. ook voldoende.
De heer Gerlach van St. Joosland is van
dezelfde meening met een duiker van 1 meter
kan voldoende suatie worden verkregen.
Het voorBtel, daarop in stemming gebracht
wordt aangenomen met algemeene stem-,
men.
De heer Louwerse wijst er op dat de vrjje
zandplaats by Westhove is afgesloten, wat zeer
in het nadeel van het publiek is. Spreker
vraagt of het niet mogeljjk is een andere
plaats aan te wjjzen.
De voorzitter zegt dat sluiting noodig was
in het belang der zeewering. Intusschen
wordt onderzocht of niet een andere plaats
kan worden opengesteld.
De heer Gerlach van St. Joosland zegt dat
hy met genoegen gezien heeit dat de bewuste
zandplaats gesloten is. Hij is het volkomen
eens met het bestuur dat dit in het belang
is der zeewering. Er werd tooh schandeljjk
misbruik gemaakt van de gelegenheid om
daar zand weg te halen. Kolossale hoeveel
heden zy a vervoerd.
Hierna wordt de vergadering
Provinciale Staten van Zeeland.
Bij besluit der Staten van 3 Juli 1900 werd
de behandeling van het verzoek van C. van
der Bent te Middelburg, om een renteloos
voorschot en subsidie uit de Provinciale fond
sen voor een paardentramweg van Hansweert
naar Ylake, uitgesteld tot de zomer ver verga
dering van 1901.
Ged. Staten deelen mede, dat de adressant
heeft verzocht, de behandeling van dat ver
zoek uit te stellen totdat de stoomtramweg
van Hulst naar Walzoorden tot stand is ge
komen.
Zy stellen voor dienovereenkomstig te be
sluiten.
By besluit van 6 November 1900 werd
in handen van Ged. Staten gesteld een adres
om pensioen van J. W. Koole te Breskens,
weduwe van Jacob Bootsgezel, in leven com
missaris bij den Provincialen Btoombootdienst
op de Wester-Schelde aldaar.
Adressante, die na het overljjden van haren
echtgenoot diens betrekking onder goedkeu
ring van Ged. Staten van Maart 1895 afbleef
waarnemen, werd op baar verzoek den len
Augustus 1898 vervangen door haren zoon
L. A. J. Bootsgezel, die met ingang van dien
datum tot agent te Breskens werd aangesteld.
Na de indiening van laatstbedoeld verzoek
werd door adressante aan den directeur van
den Provincialen stoombootdien it op de Wester-
Schelde de mondelinge verklaring afgelegd,
dat, ingeval haar verzoek mocht worden in
gewilligd. zjj stellig niet voornemens was, om
eenige tegemoetkoming uit de Provinciale kas
te vragen.
Daarenboven wordt vanwege de Provincie
aan weduwen van haar beambten geen pen
sioen toegekend.
Ged. Staten stellen daarom voor het verzoek
af te wijzen.
De weduwe van den, by besluit van 11 Juli
1893 op pensioen gestelden gezagvoerder by
den Provincialen stoombootdienst P. Quaars
verzoekt haar in staat te stellen, om eene
affaire uit te oefenen, of haar eene jaarlyksche
gratificatie toe te kennen.
Meermalen, laatstelijk in 1895, werden gra
tificatiën toegekend aan weduwen van perso
nen, die op bet oogenblik van overlyden aan
den Provincialen stoombootdienst verbonden
waren.
Ged. Staten achten het minder gewenscht,
daaraan uitbreiding te geven, door gratifica
tiën te verleenen aan de weduwen van hen,
die bjj bun overlyden niet meer in dienst
waren, maar sedert korter of langer tijd pen
sioen uit de ProvinciolefondBen genoten hadden.
Zjj stellen daarom voor aan de weduwe van
P. Quaars te Vlissingen te kennen te geven,
dat geene termen zyn gevonden tot inwili-
ging van haar verzoek.
De raad van N i s s e vraagt een subsidie ad
285 ten behoeve van de kosten van bestuur
voor 1901.
Die gemeente wordt reeds sedert eenige
jaren gesubsidieerd, zoowel voor de kosten van
haar lager onderwijs als voor die van have
huishouding.
Het is der gemeente thans weder niet
mogelyk in hare behoeften te voorzien.
Behalve aan eene tegemoetkoming van 1000
voor de kosten van het lager onderwys heeft
zjj behoefte aan eene bydrage in de kosten
van hare huishouding ad 570, d. i. 100
meer dan hiervoor voor 1900 werd verleend.
Dit hoogere bedrag is noodig, deels omdat
voor subsidie aan het armbestuur f 150 meer
is moeten worden geraamd dan voor de jareu
1899 en 1900, deels omdat aan subsidie,
krachtens art. 49 der wet op het lager onder
wijs, 100 minder wordt geraamd dan voor
ide jaren; niettegenstaande toch voor
1899 en 1900 door Ged. staten dringend werd
geadviseerd, laatstbedoeld subsidie op 1100
te bepalen, werd telkens niet meer dan 1000
verleend.
Het thans gevraagde subsidie in de kosten
van bestuur kan niet worden verminderd.
De gewone inkomsten zyn ongeveer even
hoog geraamd als voor 1900.
Met het oog op het opgemaakte kohier is
de post voor hoofdeljjken omslag ƒ36 hooger
uitgetrokken dan het vorige jaardeze be
lasting drukt zwaar en is verder niet voor
verhooging vatbaar. Daarenboven worden nog
in deze kleine gemeente geheven een vry
hoog schoolgeld en niet minder dan 70 op
centen op de hoofdsom der personeele belasting.
Daar geen Ryks-onderstand wordt verleend,
wanneer de provincie geen subsidie tot geljjk
bedrag verstrekt, stellen Gedep. Staten voor,
de hellt van het tekort op de gemeentebe-
grooting voor rekening van de provincie te
brengen.
Bjj een aan de Staten gericht adres ver
klaren de ondernemers van den stoomboot- en
wagendienst tusschen Walzoorden en Vlake
een wagendienst tusschen Walzoorden
en Hulst en omgekeerd zich bereid, om den
dienst na 31 December 1901, wanneer het bjj
besluit van 13 Juli 1899 toegekende subsidie
eindigt, op den bestaanden voet voort te zet
ten, liefst voor een termjjn van vyf jaren, en
om, indien tegen dien termjjn bezwaar mocht
bestaan, een gedeelte van de mogelyke ver
meerdering van inkomsten tengevolge van het
in exploitatie komen van den stoomtramweg
van Hulst naar Walzoorden aan de Provincie
af te staan.
Na bespreking van Ged. Staten met de on
dernemers wordt door hen nader genoegen
genomen met eene verbintenis voor driejaren,
tot hetzelfde bedrag en onder dezelfde voor
waarden, als gesteld zyn bjj boven aangehaald
besluit, behoudens dat het subsidie wordt
verminderd met 70 ten honderd van de netto
overwinst, behaald boven de som, welke ver-
eischt wordt om over het maatschappelijk
kapitaal ad f 32000 4 ten honderd als dividend
uit te keeren, terwyl voor de berekening van
de netto-overwinst onder de uitgaven worden
toegelaten lo. voor storting in het reserve
fonds een bedrag van ten hoogste 1500,
alsmede de renten van de gelden, welke dat
fonds uitmaken, en 2o. de som, verschuldigd
Met het oog op de uitkomsten van den dienst
in de jaren 18961900 komt zoodanige rege
ling Gedep. Staten wenBchelijk en billgk voor.
Blykens de door de ondernemers overgelegde
nota's van winst en verlies is aan de aandeel
houders in de jaren 1896, 1898, 1899 en 1900
telkens 5 en in 1897 272 dividend uitge
keerd, terwyl in het reservefonds werd ge-
