IllDDELBLRCiSCHE COURANT r. 141. Dinsdag 18 Juni. 144e Jaargang. 1901. Deze eoarant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a.ie plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Aizonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 17 Juni: 8 u. vm. 55 gr., 12 u. 57 gr., av. 4 u. 60 gr. F. Verwacht: opklarend weer, weinig verandering in temperatuur. matige N. wind, Advertentie»20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50*, elke regel meer 20 cent. Eeclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffendc- Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen! Adïerlende-llareaii A. DE ï.A MAR Ann., N.X. Voorburgwal Amsterdam. Zij, die zich met 1 Juli op de Middelburgsche courant abonneeren, ontvangen kosteloos de van heden af tot dien datum verschijnende nommers, ook de buitengewone, die met het oog op de herstemmingen zullen verschjjnen. Middelburg 17 Jurii. Vrijdag a. herstemming voor leden der Provinciale Staten in een drietal districten ia Zeeland. Wjj bevelen daarvoor opnieuw ten drin gendste de volgende heeren aan, voor Middelburg. H. P. den Bouwmeester. J. Marinissen. Jht O. J. J. A. van Teylingen, Vlissingen. 0. L. van Woel deren (Aftr.) S1 u i s. J. L. I. de Bats. .1. Erasmus. Beiden aftredend lid. Voor het district Hulst blgven wjj handhaven de candidatuur van den heer Jules Vogelvanger en noodigen wjj alle vrjjzinnigen ten dringendste mfc vooral op hem hun stem uit te brengen. DE RONDGENOOTEN. Terwjjl de groote liberale bladen jammer klachten aanheffen over den uitslag der stem mingen voor de Tweede Kamer, hebben wjj ons oordeel nog voorbehouden tot na de her stemming op 27 Juni. Desgelijks doen ook de kerkeljjke bladen. Zij wekken nu natuurlijk op tot krachtsin spanning op dien dag. De Standaard zegt o. a. «Het klinkt wel kras, rechts 47 en links slechts 11, maar hier staat tegenover, dat op een zestal districten na, alle herstemmin gen gunstig voor de linkerzijde kunnen uit vallen, mits men de sociaal-democraten er bp vekene. Of er een working majority rechts zal komen, zal dan ook eerst op 27 Juni beslist worden. We roepen daarom onze vrienden in de districten, waar herstemming is, nu reeds op, om geen oogenblik te verliezen." De katholieke bladen en het christelijk- historisch orgaan Het Nederlandsche Dagblad zjjn alles behalve gesticht. Zij beginnen nu in te zien dat zjj, zooals wjj reeds opmerkten, eigenljjk de kastanjes uit het vuur baalden voor de Kuyperianen. De lijd roept o. a. uit»Wjj hebben de troepen geleverd voor den strijd. Wij hebben inderdaad de eer van het werk, maar bij de verdeeling van den buit worden wij vergeten. Nu weder is het district Enkhuizen, waar 2700 katholieken naast 600 anti-revolution- nairen stonden in 1897, aan deze laatsten geofferd, en te Beverwijk, waar 2900 katho- lieben den steun van een paar honderd >medestanders" behoeven, ontsprong de katho lieke afgevaardigde nauwelijks den dans; vermoedelijk omdat De Standaard, tóórnend over betgeen te Breukelen en te Hilversum geschiedde, telkens en telkens weer zjjn wrevelige dreigementen heeft laten hooren. Ook is thans afgestaan Doetinehem, met beteekenende katholieke overmacht, zooals reeds in 1897 Wjjk bij Duurstede werd weg geschonken, waar, evenals te Doetinehem, vroeger een katholiek gekozen werd." De katholieken rekenen nu nog op hulp bij de herstemmingen. En dat van steile Calvinisten Men kan het begrijpen 1 Die katholieken zjjn alleen goed om Kuyper c.s. te helpen. In Het Centrum wordt uit Groningen daarop nog gewezen «Opmerkenswaardig is" heet het daar «het geringe aantal stemmen, dat de anti-revolutionnairen, nog wel gesteund door de ChristeJjjk-Historischen, uitbrachten. Zjj kunnen eruit leeren, hoe weinig zjj ver mogen zonder de hulp der katholieken, is óok wel eens goed." Hetzelfde Centrum merkt op»Het aantal herstemmingen ïs wederom zeer groottwee- en-veertig. Beschouwingen over de toekomst lijken ons derhalve voorbarig. Het Handelsblad spreekt reeds van een kabi- net-Kuyper en is »zeer benieuwd naar de combinatie". De nieuwsgierigheid van bet Hbld zal nog eenigen tjjd op de proef worden gesteld, maar vermoedelijk wil het blad met zijn veronder stelling reeds terstond de anti-mmisterieele campagne openen. Op dat punt was het Amsterdamsche liberale hoofdorgaan altjjd bizonder haastig, ook in 1897." En het vorengenoemde Nederlandsche Dagblad nog niet bekomen van den schrik. »De uitslag der stemming is voor den Ckristelijk- Historischen Kiezersbond niet gunstig geweest," roept de redateur V. uit. «Niet een zjjner can- didaten is dadelijk gekozen, maar op vier plaatsenUtrecht I en II, Rotterdam I en Amsterdam II komen zjj in herstemming. Daarentegen heeft dr mr J. Schokking in Hariingen dadeljjk bij eerste stemming de overwinning behaald.'.' En wat er nu met de herstemmingen moet gebeuren? V. weet daarover geen advies te m, maar schrijft»De vraag rjjst thans welke houding Christel jjk-Historischen bij herstemming zullen aannemen, maar die vraag beantwoorden wjj nu niet. Het hoofdbestuur van den Kiezersbond zal weldra zyne meening op dat punt kenbaar maken en inmiddels onthouden wjj ons van advies." Wij zien hetop onze vraag «Vinden de bondgenooten het zoo aardig dat de grootste winst maar aan eene zjjde komt, aan die der Kuyperianen kunnen wjj gerust zeggen alles behalve. Dr. Kuyper heeft zjjn partjjgenooten, Katho lieken en Christelijk Historischen, een aardig kooltje gestoofd. Hjj wist wel wat hjj deed, toen hij op samenwerking met hen aandronghjj begreep ten volle dat zjjne partjj alleen daardoor voordeel zou behalen. EEN OVERZICHT. In onze beschouwing over bet voorloopig resultaat, in ons vorig uommer, bleef ons in de pen eene betuiging van leedwezen over de niet-herkiezing van den heer B. H. fieldt, den wakkeren voorzitter van het Algemeen Neder- landsch Werkliedenverbond, in het zevende dis trict van Amsterdam, Het is onverantwoord dat de liberalen in dat district dien afgevaardigde hebben laten vallen. Erkend wordt tocb dat zjj in de hoofdstad Vrjjdag zeer slecht op hun post zjjn geweest. In genoemd district bleven er van de kiezers bjjna 1200 thuis. En dat waren stellig grootendeels vrijzinnigen. Is bet niet onverantwoord dat men daar aldus handelt bjj eene belangrjjke verkiezingen is het dan wonder dat de kerkeljjke partgen het winnen! In onze ljjst der stemmingen voor de Tweede kamer meldden wjj onder Winschoten dat de heer B. L. Tyden.s zich had teruggetrokken voor den heer D. Bos. Dit moest zijn: voor den heer Van Kol. DE KAMER OM. In het vooruitzicht dat de Tweede Kamer om is, schrjjft de Zutph. Crt. In praktisch opzicht spjjt ons dit. Er zal een tjjd van stilstand komen, er zal waar schijnlijk een gecombineerd katboliek-anti- revolutionnair-cbr. historisch kabinet optre den, het zal weinig doen, spoedig verdeeld raken, en waarschjjnljjk vóór de vier jaren om zjjn, uit elkander spatten, zonder dat ons land er me6 vooruitgegaan is. Uit principieel oogpunt is er evenwel niet zooveel reden tot klagen. Er is in de afge- loopen vier jaren maar al te dikwijls getran sigeerd moeten worden, om goede voorstellen er door te halen. In de minderheid te zjjn zal voor de liberale party een louteringsproces wezen, dat niet anders dan zuiverend en ster kend op baar kan werken. Ten slotte is de j)a{; I zuivere toepassing onzer beginselen van meer waarde dan de macht over bet regeer kasteel. Bij de gehouden verkiezing en eerste stem ming voor leden der Tweede kamer zjjn ge kozen 47 kerkeljjken, en wel28 katholieken, 20 anti-revolutionnairen, 2 christelijk-histori- schen, 2 vrij-antirevolutionnairenslechts 11 liberalen zjjn bij de eerste stemming gekozen en wel 8 vooruitstrevend vrijzinnigen, 2 vrij zinnig-democraten, 1 liberaal. Van de linkerzijde hadden zich 7 leden niet weder herkiesbaar gesteldde heeren Tjjdens (Winschoten), Houwing (Weststel lingwerf), Bastert (Utrecht II), Pijnappel (Amsterdam I), Geertsema (Amsterdam VI), Kerkdjjk (Amsterdam IX) en Van Kerkwjjki (Zierikzee, sedert overleden). Bovendien zjjn niet herkozen de heeren, Schepel, Hesselink van Suchtelen, Kool, Bouman, Meesters, Heldt, Veegens en Van Gilse, zoomede de heer Troelstra, de eenige sociaal-democraat, die het zelfs niet tot her stemming heeft gebracht, al is ook het aantal in bet gansche land op de socialisten uitge brachte stemmen aanmerkeljjk toegenomen. Van de rechterzijde hadden zich niet meer beschikbaar gesteld de heeren Van Basten Batenburg, (Eist), Dobbelman (Nijmegen), Vermeulen (Helmond), en Trujjen (Weert), 4 katholieken dusSchimmelpenninck (Amers foort) conservatief, en Donner (Katwijk) anti- revolutionnairen bovendien is 1 van de Ka tholieken (te Sittard), de heer De Biederstein, door zjjn partijgenoot Arnolds vervangen. Als nieuwe leden treden in de Tweede Kamer op de heerenVan Asch van Wjjck (Amersfoort), Heemskerk (Amsterdam VII), Van Vliet (Deutinchem), Sluis (Enkhuizen), Okma (Sneefe), Duymaer van Twist (Steen- wjjfe), Talma (Tietjerksteradeel), Pompe van Meerdervoort (Zierikzee), 8 anti-rev. Van Veen (Dokkum) en Schokking (Hariin gen) dus '2 christ.-historischen, Bergansins, (Eist), Raymakers (Helmond), Van Nispen tot Sevenaer (Njjmegen), Arnolds (Sittard), en De Stuers (Weert), derhalve 5 katholie ken, totaal 15 leden die nog niet, althans niet in de tegenwoordige Kamer, in hek Par lement waren. Van de acht verloren districten hebben de liberalen Deutichem, Enkhuizen, Steenwjjk Zierikzee aan de anti-revolutionnairen, Hariingen aan de christeljjk-historischen zien overleveren, ter wjj 1 het door de herstemmingen bljjken of Appingadam, Hoogezand en Weststellingwerf aan de socialisten resp. volkspartij (Ter Laan) dan wel mede aan de anti-revolutionnairen zullen ten deel vallen. Wat de herstemmingen aangaat, daarin zijn begrepen 6 die loopen tusschen de rech- terzjjde onderlingBreukelen, Haarlemmer meer, Hilversum en Loosduinen, waar anti- revolutionnairen tegenover katholieken, Kat wijk en Schiedam, waar een katholiek of een anti-revolutionnair tegenover vrjj-antirevoluti- onnairen staan8 zetels zjjn eveneens aan de linkerzjjde verzekerd, waar te Amsterdam V een vrijzinnig democraat tegenover een voor uitstrevend vrjj zinnige, te Groningen een vrjjz, dem. tegenover een liberaal, te Zutphen een vooruitstrevend vrjjzinnige tegenover een libe raal, te Veendam en te Winschoten een vrjj- zinnig-demöcraat tegenover een socialist staan te Amsterdam III, Leeuwarden en Zaandam een vooruitstrevend vrijzinnige tegenover een sociaal-democraat. Zjjn dus voor de rechterzjjde 53, voor de linkerzijde slechts 19 plaatsen vast, voor de overige betwisten vrjjzinnig-democraten vier zetels aan de rechterzjjde: te Alkmaar en Amsterdam VIII aan de anti-revolutionnairen te Rotterdam V aan de katholiekende vooruitstrevend vrijzinnigen staan te Amster dam I en te Hontenisse tegenover katholieken, te Amsterdam IX, te Arnhem, Franeker, Den Haag, Lochem, Rotterdam II en Zuidhorn tegenover anti-revolutionnairen, te graven tegenover een vrij-antirevolutionnair, te Rotterdam 1 tegenover een christeljjk- historisehe, de liberalen betwisten te Amster dam li de zege aan de christel jjk-historischen, te Haarlem en Utrecht II aan de katholieken, te Amsterdam VI, Rotterdam IV en Utrecht te Brielle, Dordt en Gouda aan de anti- revolutionnairen. Eindeljjk staan de socia listen te Enschedé tegenover een katholiek, te Schoterland tegenover een christeljjk-histo- rische, te Appingedam tegenover een anti- revolutionnair en ten slotte de Volkspartij te Hoogezand tegenover de anti-revolutionnairen. De beide ministers-kamerleden, de heeren Borgesius en Lely, komen te Zutphen en Lochem, waarvoor zjj zitting hebben, in her stemming, maar de heer Borgesius is te Am sterdam IV gekozen on de heer Lely komt ook in Amsterdam IX in herstemming. Tweemalen in herstemming komen voorts de heeren Van Kol (Enschedé en Winschoten), Schaper (Veen- dam en Appingedam) en Van der Zwaag (Schoterland en Weststellingwerf) allen socialisten, die, wellicht op twee plaatsen ge kozen, alsdan een zetel kunnen verzekeren aan mr Troelstra, die niet herkozen en niet in herstemming is. Voorts zjjn twee keeren in herstemming de heer De Visser, (Amsterdam II en Rotterdam I) en dr Bos (Veendam en Winschoten). Slechts 10 liberalen van verschillende scha keering, de heeren Willinge (Assen), Smeenge (Meppel), Roessingh (Emmen), Tydeman (Tiel), Marchant (Deventer), Ferf (Hoorn), Conrad en Pijnacker Hord jjk (Den Haag Tl en III). Verhejj (Rotterdam III) en Hennequin (Oost burg) zjjn bij eerste stemming in hun district herkozen. Eindelijk zijn, behalve de heer Borgesius, de volgende heeren, reeds gekozen, elders bovendien in herstemmingdr Schokking, gekozen te Hariingen, herstemming in Scho terland mr Heemskerk, gekozen in Amster dam VII, herstemming te Goudadr Kuyper, herkozen te Sliedrecht, in herstemming in Amsterdam VIIIde heer Talma, gekozen te Tietjerksteradeel, herstemming in Weststel- lingwerf. EEN NIEUW MINISTERIE. Het Hbld hoorde al gewagen van de vol gende ministerieels combinatie, natuurljjk louter op gissing berustende Buit. Zakenmr W. graaf vau Bylandt. Justitie: mr J. A. Loeff. Binn. Zaken dr A. Kuyper. Marine: G. Kvuys. Oorlog: gen. J. W. Bergansiua. Financiënmr Th. Heemskerk. Waterstaat: J. P. Havelaar. Koloniënjhr mr T. A. J. van Asch van Wjjck. BENOEMINGEN EN2G. Bjj kon. beslnit: is aan mr B. G. ten Pol, op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend als notariB to Oss is aan mr L. E. A. baron Sloet tot Oldhuis, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als vioe-president der arr.-rechtbank te Haarlem, onder dankbetuiging, en is in zjjn plaats be noemd mr J. de Clercq van Weel, thans rechter in gemeld college is benoemd tot notaris binnen het arr. Utréeht, ter standplaats Wjjk bjj Duurstede W. J. Kijlstra, candidaat-notaris te Waal wjjk zijn bjj het dep. van koloniën bevorderd tot hoofdcommies, de commiezen G. B. van Aaken Bzn. en A. W. Cremertot commies de adjunct-commies J. H. F. Stielertot adj.-commies de eerste klerken C. J. J. Geradts en W. F. Gerdes Oosterbeek i de met verlof in Europa aanwezige lste-luit. der inf. van het leger in N.-I. G, van Greuningen, ter zake van lichaamsge breken, eervol uit den militairen dienst ont slagen, met toekenning van pensioen. Deze week verleenen de ministers van justitie, van oorlog en van waterstaat geen audiëntie. DE EERSTE WET OP HET LAGER ONDERWIJS.. Het N. v. d. D. herinnert in zjjn jongste noramer dat het Zaterdag eene eeuw geleden was, dat de eerstè wet op het lager onderwijs werd afgekondigd. De schoolwet van 1801, met het volste recht de Wet van Van der Palm genoemd, telt niet meer dan 31 artikels. De eerste twee luidden Ait. 1. Aan alle ingezetenen der Bataaf- sche Republiek zal eene genoegzame gelegen heid worden verschaft, om hun kinderen behoorlijk onderwijs in de noodzakelijkste kundigheden te doen erlangen. Art. 2. De gemeentebesturen zullen zorg dragen, dat op alle plaatsen, waar de school gelden niet-toereikende zjjn om een onder wijzer een ordentelijk bestaan te bezorgen, hem, behalve vrjje woning, ook eene toelage tot vermeerdering zjjner inkomsten worde gegeven, terwijl in gemeenten, welke buiten staat mochten zijn om de daartoe vereischte penningen op te brengen, door het Uitvoe rend Bewind zal worden gezorgd, dat door dit onvermogen de kinderen niet van het noodige onderwjjs worden beroofd. ÜIT STAD EN PROVINCIE. Met belangstelling zullen stellig de inge zetenen van Middelburg gelezen hebben de advertentie, in ons vorig uommer, waarbjj de heer mr A. P. Snouck Hurgronje kennis geeft dat hjj bij de a. verkiezingen voor lid van den raad niet meer in aanmerking wenscht te komen. Alle leden van den raad zullen zeker die tg ding met leedwezen vernemen. Hij was voor hen een te waardeeren medelid, wiens kalme, grondige adviezen hun vaak tot voorlichting dienden. Dertig jaren - sedert 1871 heeft de heer Snouck Hurgronje zitting in onzen raad heeft hij zjjn tijd en zijne kennis der gemeente ten beste gegeven, en naar zjjne overtuiging' hare belangen gediend. Al kunnen en moeten wjj het billijken dat de heer Snouck Hurgronje, na zooveel tjjd, behoefte gevoelt om aan een ander de taak van raadslid over te dragen, wjj deelen ten volle in het leedwezen over zjjn heengaan. Hg behoort tot de meest bekwame, de meest onpartgdige, de jjverigste leden der oude garde, die, al sprak hg niet veel, toch altjjd toonde grondig de zaken te onderzoeken en een helder inzicht daarin te hebben. Hg heelt zich als raadslid dan ook zeer verdienstelijk gemaakt tegenover zjjne geboorteplaats. Nog slechts acht dagen scheiden ons van de verkiezing (candidaatstelling) voor leden van den gemeenteraad. In Middelburg moeten, zoo als men weet, aftreden de volgende heeren district I H. P. den Bouwmeester en J. C. de Waal district II jhr mr W. H. Snouck Hurgronje, terwjjl er een vacature is door het bedanken van mr A. P. Snouck Hurgronje en district III de heeren H. P. van de Ree en W. A. de Rjjcke. Voor de vacature in het tweede district wordt door eenige kiezers candidaat gOBteld de heer mr S. Gratama Hzn., oud-lid vonden raad. Zondag werd onze gemeente be zocht door een groot aantal pleizierreizigers uit Rotterdam en uit Antwerpen, die per extra booten hierheen werden gevoerd. Een deel der excursionisten bezocht ook Vlissingen. Het circus-Blumenfeld, dat Zaterdag a op het Molenwater alhier zjjne eerste voor stelling geven zal, staat thans te Goes. De Goesche Crt. schrjjft daaromtrent: De kennismaking met het circus Blumenfeid, door een vrjj talrjjk publiek jl. Donderdag avond opgedaan, toen de eerste voorstelling werd gegeven, is zoo gunstig geweest, dat een nog grooter aantal belangstellenden zich Vrjjdagavond daarheen had begeven en zeker' niet onvoldaan het circus zal hebben verlaten. Wat te zien wordt gegeven bevredigt, daar het voldoet aan de eischen, die men aan een paardenspel van eenige beteekenis mag stellen. Kunstrjjderessen en rgders, die hun vak eere aandoenacrobaten, die verbazen clowns, die een harteljjken lach weten af te dwingen: ballet-danseressen, die elegante bewegingen en sierljjke groepeeringen vertoonengoed gedresseerde paarden, die uitmunten door ras goed uiterljjk, als gevolg van goede ver zorging; het net optreden der executanten, een vlugge opeenvolging der verschillende nummers, eene ruime, luchtige tent; dit alles zjjn zoovele aanbevelingen om aan het circus een bezoek te brengen. Voegt men. hierbjj, dat er vier rangen zijn, dan zal ook de entrée wel voor niemand een onoverkomeljjk bezwaar zjjn. In ons nommer van Zaterdag komt een sehrjjven uit Goes voor omtrent eene Don derdagavond aldaar gehouden raadszitting, waarin ter tafel kwam een voorstel van den heer D. D. van den Bout om het personeel op school A met een onderwijzer of een onder wijzeres te vermeerderen. Daarop volgde de zonderling klinkende mededeeling »De financieele-commissie, in wier handen dit voorstel met het prae- advies van burg. en wetb. is gesteld, big ft buiten de Snancieele quaestie, doch onder steunt sterk het voorstel." Als men nu voor «financieele commissie", die over het voorstel in het geheel niet gehoord is, leestde Commissie van toezicht op het lager onderwijs, dan is het bericht duideljjker en juister. Zondagavond werd in den tuin der sociëteit Van Ongenuchten Vrij te Goes, door het muziekkorps der dd, schutterjj van Mid delburg, het eersteZondagavondconcert gegeven De opkomst was tameljjk druk, vooral wan neer men rekening er mede houdt dat menigeen door het minder gunstige weer werd terug gehouden. Toch hield het zich vrij goedhet kleine regenbuitje bjj het begin van het tweede deel van het programma stoorde alleen een beetje. Het zeer gevarieerd programma werd uit gevoerd zooals men dat van het Middelburg sche corps gewoon is en het publiek toonde herbaaldeljjk zjjne tevredenheid daarover. Aan het slot werd zooveel bijval getoond dat een nommer moest worden toegegeven. Het tweede concert is bepaald op 14 Juli en als dan het weder zjjn medewerking ver leent, zal de opkomst belangrijk grooter zjjn, wat de heeren, die het initiatief namen voor deze concerten, en het muziekgezelschap ten volle verdienen. Bjj kon. besluit is aan D. R. Wycker- lield Bisdom, burgemeester van C o v t g e h e,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1