MIDDELBURGSGHË COURANT N°. 137. 1301. Donderdag 13 Juni Verschillende Berichten. I'M" Jaargang. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Je plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 12 Juni8 u. vm. 61 gr., 12 u. 60 gr., av. 4 u. 58 gr. F. —Verwacht: matige W. wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten on Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreSend' Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. HE LA MAR Ara*, 9i.l. Voorftnurgwal 366s Amsterdam- Men werke, men strijde met alle macht en kracht in de Zeeuwsche districten om Vrjjdag den liberalen candidaten de overwinning te bezorgen of een goed figuur te doen maken de overwinning in elk geval in de districten Zierikzee, Hontenisse en Oost burg. Nu er in Zierikzee een vacature is, hoopt onze tegen partp op eene vermeestering van dat bolwerk der liberalen. Dat men daarom vooral daar dapper zich were door te stemmen op J. A. de Bruijne. Maar niet minder strijden de onzen in de districten Middelburg voor Arie Smit, Goes voor A. Vorsterman van ©yen, Hontenisse: voor mr J. G. van Delnse (Aftredend lid) en Oostburg: voor mr P. J. Heimeqniii. (Aftredend lid). Middelburg 12 Juni. Eere wien eere toekomt. Wjj hebben in ons uommer van Maandag gewezen op een grief, tegen het huidige ministerie ingebracht, die van partijdigheid bg het doen van benoemingen. En tegelyker- tgd aan de hand van Het Vad. aangetoond hoe onbiliyk die was. Wy meenen echter dat het ook goed is bekend te maken wat tot lof van het kabinet wordt gezegd en wel door een, die zeker niet tot de partjjgenooten behoort, n.l. dr Schaepman. Het is wel eenigen tijd geleden dat hg zich zoo gunstig uitliet, maar het heeft vooral in deze dagen zeker zyn nut, daarop nog eens uitdrukkelijk te wgzen. Op den Frieschen Landdag der Roomsch Katholieke party heeft dr Schaepman een rede gehouden, sedert geheel in zgn Chronica van 20 Mei opgenomen. Hg, die daarin zelf verklaarde»Ministeri- eel ben ik niet, ik behoor tot Harer Majes- teits getrouwe en loyale oppositie", verzekerde tevens»Maar juist daarom kan ik oprechte en eerlyke hulde brengen." Naar myne meening heeft dit Kabinet zich onderscheiden door drie hoedanigheden werk zaamheid, volharding en vrgzinnigheid. Over hetgeen anderen reclame noemen liet dr Schaepman zich aldus uit »De werkzaamheid dezer Regeering heeft stof geleverd tot kritiek. Niet alleen ombaar inhoud. Maar vooral, en niet het minst in den laatsten tgd, door haar veelheid. Er wordt geklaagd dat de Kamer met bergen bedrukt papier wordt overladen. Zelfs de dagbladpers begint te klagen. Nog in de laatste dagen komen allerlei gewichtige wetsontwerpen in. In de laatste dagen Deze Ministers mee nen het ernstig met het arbeiden zoolang het dag ia. Zy schynen zelfa het langer dag te willen maken, dan het naar het oordeel van sommigen wezen mag. Met den naderenden nacht willen zg geen rekening houden. En men spreekt ook van reclame. Deze harde beoordeeling treft vooral de in zending van het ontwerp tot pensioneering der werklieden aan de Kamers van Arbeid ter fine van praeadviea en de aanbieding aan de Tweede Kamer van de ontwerpen over het arbeidscontract en de droogmaking der Zui- Ik beschouw deze zaak eenigzins anders en ik geef in deze beschouwing de tweede reden aan, waarom ik my niet vereenig met deze critiek. Men heeft, ónder meer, gezegd dat deze laatste handelingen in strijd waren met de waardigheid der Regeering. Dit gaat mijns inziens een weinig te ver. Toen deze Regee ring optrad heeft zg deze ontwerpen aange kondigd als behoorende tot haar program. Toen zg eens later met dit alles nog niet was verschenen, heette hetwat draalt zg De Minister Pierson sprak toen van een pro gram van actie en een program van studie. Gelach, gelach vooral bij de stuurlui aan wal. Want de stuurlui aan wal hebben geen studie noodig. Maar nu komt het ministerie, dat toch een Ongevallenwet, een Kinderwet en een "Woningwet heeft doen tot stand brengen en toont dat het gestudeerd heeft. Zeker, ik zal mij niet vermeten hier nu reeds te zeggen, dat deze studie geslaagd is, haar uitkomst een eerekroon verdient. Dat is ook op dit oogenblik en onder deze om standigheden niet de vraag. Deze regeering heeft volharding ge toond zeide dr Schaepman. Ik weet wel, dat men meesmuilt by dit woordstoelvast heeten de Ministers, die doen wat deze heb ben gedaan Stoelvast nu ja, alsof de stoelen zoo aangenaam warenIk herinner mg altjjd een stukje van Thackeray in een der eerste nummers van het Cornhill Magazine, het heetteThorns in the Cushion. Het liep eenvoudig over den redacteursstoel van een maandschrift en het was een lange klacht over de doornen in dat kussen. Maar een MinistersBtoel en stoelvastheiden dan nog de groene banken zeiven bieden geen vasten zit, maar welken de ministersstoelen Scherts ter zijde. By twee gelegenheden heeft dit Kabinet een stoute volharding ge toond. Eerst by de Ongevallenwet, toen by de defensie-kwestie. Bjj beide gelegenheden was men zeer verontwaardigd. Gy kent de zaak. De Regeering had een nederlaag ge leden en, dit moet men niet ontkennen, een ernstige nederlaag. Maar zy heeft die neder laag hersteld. Niet door halstarrig vol te houden, maar door gemeen overleg. Zg heeft tot dat gemeen overleg medegewerkt door haar eigen rustige overweging en door haar zelfbeheersching. In tweeden terinyn ik zal dit niet geheel ontkennen. Nog roemde ik in dit ministerie zgn vrg zinnigheid aldus dr Schaepman nog in zyne lofrede. Hoewel het liberaal was, was bet vrij zinnig. Dit bleek niet alleen uit de wyze waarop het aan allerlei bezwaren, die men, omdat zy gemoedsbezwaren heeten en gewe tensbezwaren zgn, wel eens als minder zwaar wichtig beschouwt by leerplicht en persoon lijken dienstplicht is te gemoet gekomen. Ook niet om de wyze waarop in de regeling der Rijksbijdrage ook voor de Bijzondere Scholen nader is voorzien. Ook niet juist om- het bewind zich niet steeds in een vol strekt linksche richting bewoog en niet offerde aan de uiterste party en. Maar welprysikzyn vrgzinnigheid, omdat het èn voor zijn voor stellen èn daarmede ook voor zgn bestaan de hulp der christelgke partgen niet versmaadde, maar aannam en zelfs waardeerde. Ons dunktzulk een lofrede uit zulk een mond geldt dubbel. VERKIEZINGEN PROVINCIALE STATEN. Hoe ik denk over deze zaak en de haar treffende critiek Misschien voor breeder aan gelegde Staatslieden wat nuchter, in elk geval zeer eenvoudig. Op de allereerste plaats zie ik in dit alles geen reclame. Het Kabinet komt niet zeggen Zie, dit alles heb ik nog en dit alles zal ik u geven, als gy mg behoudt. Het kan dit niet zeggen, want wie zal het behouden Geen enkele party wordt gevonden, die deze ont werpen zonder meer tot de hare maakt. In iedere party bestaan over deze dingen ver schillen, zeer zeker schakeeringen van mee ning. Van de reclame verwacht men iets; wat kan na vier jaren arbeids een Kabinet verwachten van deze ontwerpen De uitslag zal in hoofdzaak afhangen van de houding der richtingen, die in de minder heid zyn gebleven en wier candidaten de herstemming niet hebben gehaald. Daarover valt nog weinig UIT STAD EN PROVINCIE. De St. Ct. bevat de wet van den 28sten Mei 1901, houdende vaststelling voor sommige gemeenten van het voor iederen inwoner uit te keeren bedrag ingevolge de wet van 24 Mei 1897 (Stbl. no'. 156). Daarop komt Goes voor met 2.12. De commissaris der Koningin in Zeeland maakt in de St. Crt. bekenddat op 6 Juni 1901 in de Wester-Schelde, onder de gemeente u i n n g e n, is gezonken een ijzeren vaar tuig, groot 280 M3, genaamd Be/genland, ge laden met cement en gevoerd wordende door E. Possemiers te Boom (België): dat, krach tens de artt. 1 en 2 der wet van 28 Juli 1885 (Stbl. no 151), dat vaartuig wegens het gevaar dat het voor de scheepvaart oplevert; van rykswege onverwyld zal worden opgeruimd. - Op 31 Dec. 1900 bedroeg de bevolking der provincie Zeeland 107.431 mannen en 109.898 vrouwen, totaal 217.329 inwoners, en was in den loop van dat jaar toegenomen met 502 mannen en 532 vrouwen, totaal 1034. Het aantal inwoners van Middelburg idroeg op 31 December jl. 18.796 en van Vlissingen 18.991. De loop der bevolking dezer provincie was in 1900 als volgtgeboren werden 8.573 m., 1.469 vr., 7,042 totaal, terwyl stierven 2.042 m., 1.951 vr.. 3.993 totaal. Er is dus een verschil van 1.531 m., 1.518 vr., 8.049 totaal. Het aantal personen, die zich in 1900 in deze provincie vestigden, bedroeg 6.440 m., 5.969 vr., 12.409 totaal, ter wjj 1 vertrokken 7.469 m., 6.955 vr.. 14.424 totaal, zoodat het verschil in der bedraagt l.ts2Sm.t 986 vr., totaal 2.015. De toeleg der clericalen in Friesland om de Staten om te krygen is Maandag niet gelukt. Er moeten evenwel nog veel herstemmingen plaats hebben, waarbjj de kansen der vryzin- nigen echter niet slecht staan. In Amsterdam is Dinsdag de opkomst der liberalen zeer slecht geweest. Het Hbld hoopt dat zy Vrydag beter op hun post zullen zgn. De uitslag van de Statenverkiezing de hoofdstad was nu niet byzonder gunstig voor de liberalen. Wel zyn zes hunner candi daten terstond herkozen, evenals het eenig aftr. antirev. lid prof. Fabius, maar de overige 12 komen niet allen in herstemming. De heeren Jac. Ankersmit, mr Portielje, Ph. J. Waller en J. ter Meulen Jr zyn niet herkozen. Dis trict VII heeft de meerderheid verschaft aan de beide candidaten der vereenigde kerkelyken, de heeren Crone (chr. hist.) en notaris Waterschoot van der Gracht (kath.) In herstemming komen slechts 7 liberale candidaten. In district III staan zy tegenover de heeren P. L. Tak en prof. Treub. In V en IX moet worden herstemd tusscben twee vrijz. dein. (de heeren Ingenohl en Ger ritsen) en twee kerkelyken (T. H.„v. Eeghen en den oud-burgemeester Van Son)in VIII tusschen het aftredend lid, den heer Molteer, met het raadslid den heer Harmsen (chr.-hist.) Onze opgaaf omtrent den uitslag der stemming voor leden der Provinciale Staten in het district Middelburg komt overeen met den officieel geconstateerden uitslag. Alleen moet het cijfer van de te Aagte- kerke uitgebrachte stemmen, in plaats van i, 85 zyn. By de verkiezing op Dinsdag 3 Juli 1900 brachten 3114 van den 3858 kiezers geldige stemmen uit. Toen werd de heer D. Wisboom Verstegen, anti-revolutionnair, gekozen met 1598 stemmen. De heer fi. P. den Bouwmeester bekwam er destyds 1466. In de opgaaf van den uitslag in het dis trict Vlissingen zyn een paar fouten ge slopen. Het aantal uitgebrachte stemmen te Vlissingen was 1413 en te Ritthem 94. totaal voor het geheele district 2699. De volstrekte meerderheid was alzoo 1350 stemmen. Op den heer Gewin waren niet 1062 maar 1052 en op den heer Siegers niet 1496 maar 1498 stemmen uitgebracht. De volledige uitslag der verkiezing voor vier leden der Provinciale staten in het dis trict G o e s is als volgt Uitgebracht zyn 4538 stemmenvan onwaarde 39, zoodat het getal geldige stemmen 4499 bedraagt en de meerderheid 2250 stemmen. Herkozen zyn de anti-revolutionnaire heeren M. Noordijke met 2718, D. J. Oggel met 2481, jhr mr J. J. Pompe van Meerder- voort met 3071, W. J. Vader van 's Graven polder met 2730 stemmen. Voorts verkregen de liberale heeren: W. F. K. Lenshoek 1671, J. H. O. Dominicus 1629, EJ A. van der Bent 1565 en C. Zuidweg 1555 stemmen. de heer J. Jasperse, die eerstdaags naar Noord-Amerika vertrekt, werd Dinsdagmiddag op het Slot Oostende te Goes publiek ver kocht. Kooper werd de heer L. G. Overbeeke aldaar voor 315. Benoemd by de Maatschappij tot Exploi tatie van Staatsspoorwegen met 1 Juli a. 8.tot derenklerk 3e-kl. te Helmond de heer J. Bal, thans klerk-telegrafist 2e kl. (ambulant) te K r n i n i n g e n -I e r 8 e k e, en in zyne plaats aangesteld als ambulant ambtenaar de heer L. W. van Puffelen, thans klerk-telegra fist 2e kl. aan laatstgenoemd station. - Dinsdagavond kwam te Hansweert binnen het schip Actwitê, schipper Gallé, waarvan de knecht op de Wester-Schelde een slag van het roer had gekregen. In bewusteloozen toestand en met een gapende hoofdwond is hij opgenomen. Aldaar kwam met gescheurde fok en zeil binnen de zeilaak Semper idem, schipper Van der Plnym. Ook de beide zijtakels waren op de Wester-Schelde gebroken. Nog kwam daar lek binnen de aak Catha- na, schipper De Bodt, met een lading haver m België en bestemd naar Pruisen. Pompers zyn aan boord. zes weeks verlof te krygen. Spreker zou in die wet overgangs bepalingen gewenscht heb ben hg zou ervoor zyn om vanwege den staat aan ouders, op wie die wet te zwaar drukt, geldelyken steun te verleenen, doch meende, dat deze wet voor niemand, die zyn kinderen behoorlijk onderwijs wil doen genie ten, een aanstoot zal wezen. Een aandachtig gehoor, dat herhaalde malen blyben van instemming gaf, volgde den spre ker; en voorzeker was de voorzitter meer dan ooit in een vergadering de tolk der aanwezi- toen hij den heer De Bruyne dank zei voor zyne schoone woorden. ONDERWIJS. De heer A. J. A. Seholte, van Oost- burg, heeft met goed gevolg zyn propaedeu- tisch examen voorde godgeleerdheid te Leiden Naar wy vernemen, zal binnen een tien tal dagen op het exercitïeterrein op het Molenwater alhier het circus Blumenfeld worden opgeslagen, oui hier gedurende een paar weken voorstellingen te geven. Het circus beschikt over een groot aantal artisten en een 40 paarden. Dezer dagen werden voorstellingen gegeven te Roosendaal, die zeer in den smaak vielen en veel publiek trokken. Morgen (Donderdag) vangen de voorstellin gen van het gezelschap te Goes aan. Naar men ons meldt, zal de heer J. Wilkens, zyne betrekking als inspectenr by de stoomvaartmaatschappij Zeeland, die hjj van de oprichting dier Maatschappij af ver vulde, met 1 November a. s. neder]eggen. De heer J. Kooiman, directeur der harmonie Euphonia te Goes, heeft tegen het einde van het zomerseizoen zyn ontslag ge vraagd. De 7-jarige bruine dekhengst Harrison in het Paardenstamboek ingeschreven, eigenaar EENE BIJEENKOMST TE RENESSE. Uit die gemeente schrijft men ons Maandagavond trad alhier de heer J. A. de Bruyne, op verzoek der Liberale kieavereeni- ging, voor de kiezers op, om zyne politieke denkbeelden te ontwikkelen. Spreker wilde geen der elders gehouden toespraken hier her halen, maar wou trachten, naar aanleiding van vragen, staande de vergadering te doen, zyne ideeëh bloot te leggen. De heer Dormaar deelde mee dat hy te Haamstede van den auti-revolutionnairen candidaat had gehoord een doorloopende lof rede op zyne party, en dat, toen hy daartegen opkwam, de heer Pompe hem weerlegd had met een citaat van prof. Quack, dateerende van '82, en met woorden, gesproken in de liberale kiesvereenigiDg te Leiden, waarin verklaard werd, dat de liberalen niets voor het volk deden. De heer Dormaar vroeg daaromtrent iets te mogen hooien, want het was hem zoo voorgekomen, dat de heer Pompe zich nog al eens vergiste. De heer Adr. Bakker (anti-rev.) vulde dit aan met te zeggen dat de woorden van prof* Quack dateerden van 188 en dat het afkeurend oordeel uitgesproken was in de Grondwet te '8 Hage in Mei jl. Hij vroeg van spreker te mogen vernemen: lo Uit welke bron de souvereimteit voortkwam en 2o Wat de plicht der overheid was. De heer De Bruyne gaf daarop een lange reeks van wetten, door de liberalen voorge dragen en tot stand gebracht, te beginnen van 1872, en alle ten doel hebbende meerdere vryheid, bevordering der welvaart, betere ver deeling der lasten en bescherming van den zwakke. Het citaat van prof. Quack was hem niet bekend, doch deze, een eminent geleerde, die vooral ook van de leerstellingen der sociaal-democraten studie heeft gemaakt, was nog al eens geneigd om de zaken door een Bociaal-democratisch-getinte bril te bekyken, en dan kan geen enkele party genade vinden niets is dan goed gedaan, alles is knoeiwerk. Bovendien was het tydperk voor '88 een tgd van stilstand in de economische wetgeving. Het gesprokene in de Grondwet heeft zeer weinig waarde. Wie heeft het gezegd? In elke party zyn ontevredenen, wien het nooit naar den zin gaat. Uit welke bron de souvereiniteit voortkomt Spreker meende uit zeer verschillende. Yan die meening is ook jhr mr A. F. de Savornin Lohman. Nu eens een langzame ontwikkeling, dan weer een plotselinge verovering, soms ook in een ontstaanden staat de volkswil, byv. in de Yereenigde Staten. Spreker zeide echter wel te begrypen wat de heer Bakker wil. Deze beweert: «alle souvereiniteit is van God". Wie, als ik, zei spreker, gelooft ineen God, stemt dat toe. God, die alles bestuurt, werkt op verschillende wyzen. De heer Bakker meende dat dan ook het gezag moet geworteld zyu in den bybel, het woord Gods. De heer De Bruijne repliceerde dat er al souvereiniteit is-geweest eer de bybel er was, en dat dit boek nimmer kan beschouwd worden als een soort van moederwetboek. - «De plicht der overheid is voor de wel vaart van het volk te zorgen de wetten te doen eerbiedigen". Dit was ongeveer bet antwoord op de tweede vraag van den heer Bakker, De heer De Bruyne wilde nu zelf nog ter sprake brengen de Leejplichtwet-, waarover zooveel gesproken en geschreven is. Hij bad een anti-revolutionnair krantje by zich, waarin een scbeeve voorstelling wordt gegeven, o. a. van de moeilijkheid om voor de» landbouw een Te Zierikzee is, in den ouderdom van 65 jaar, overleden de heer G. Kok, direc teur der hoogere burgerschool aldaar. Sedert de oprichtig der school, op I Septem ber 1869, bekleede de heet Kok die betrekking. KERKNIEUWST De heer A. N. de Weert, pastoor te Oost burg, vierde Dinsdag, onder vele blyken van belangstelling, vooral van de zyde zyner parochianen, den dag waarop hy vóór 25 jaar tot R.C. priester werdgewyd. Behalve talrjjke kleinere geschenken werd hy vereerd met een nieuw fraai besneden preekstoel, een marmer doopvont uit éen stuk, benevens eenige andere versierselen voor de kerk. Het kerkgebouw was eenvoudig doch smaak vol inwendig met groen, bloemen en vlag gendoek versierd, 's Voormiddags werd eene plechtige mis opgedragen, 's avonds bracht de muziekvereeniging den jubilaris eene serenade. Hier en daar wapperde uit de woningen van Roomscb-Katholieken de driekleur. Aanstaanden Zaterdag verleent de minis ter van binnenlandsche zaken geen audiëntie. Niet over, maar naar aanleiding van den verkiezingsstrijd heeft het bestuur vau de Nederlandsche Vereeniging voor Evenredige vertegenwoordiging zich tot de «kiezers van Nederland" gericht met een manifest, waarin de gebreken van de tegenwoordige Kieswet van het standpunt der vereeniging worden uiteengezet en wordt opgewekt het streven der vereeniging te steunen. De Am8terdamsche afdeeling van den Nat. Bond van handels- en kantoorbedienden in Nederland heeft aan de chefs van de te Am sterdam gevestigde handelshuizen, bankin stellingen enz. een circulaire gezonden waarin zy aandringt op de invoering van een gere- gelden jaarlykschen vacantie-tyd van minstens 8 achtereenvolgende dagen voor het personeel. Dit verzoek wordt gesteund door de Kamer van arbeid voor het handels-, crediet-en ver zekeringswezen aldaar. De bekende Sociaal dem., de heer J. A. Fortuyn, is zeer zwaar ziek. By een nieuwen aanval van zyn oude kwaal, longlyden, heeft zich, volgens Het Volk, een zwaar zenuwlijden gevoegd, dat zyn toestand zeer ernstig maakt. Te Zandvoort wilde iemand een zeehaan vangen het beest stak hem in de pols, waarna zyn arm hevig opzwol en hg gillend van de pjjn naar Amsterdam gebracht werd om daar in het gasthuis te worden opgenomen. Te Winschoten is Dinsdag een lOjarig jje, door eigen onvoorzichtigheid, door stoomtram Oldambt—Pekela overreden. Vreeselyb verminkt werd hg opgenomen. In Friesland zyn in de laatste dagen ongeveer 400 grasmaaiers uit Groningen aan- Te Bakel, by Eindhoven, zyn twee boer derijen met schuur en stallingen tot den grond afgebrandzeven varkens kwamen in de vlammen om. Alles was verzekerd. Mr Labori, die nog altyd te Londen vertoeft, heeft van daaruit een vervolging doen instellen tegen de Echo de Paris, het vroegere orgaan van den generalen staf, we gens overneming van een artikel uit de Re- view of the week, waarin in twijfel werd ge trokken de ernst van den aanslag op het, leven van Labori te Rennes, tjjdens het Drey- fas-proces, en waarin rondweg verklaard wordt dat het een comedie-vertooning is geweest. Te Belfast is Dinsdag een oproer uitge broken. De menigte wierp de politie en de soldaten met steenen. De oproerlingen werden uiteengedreven. Zij hebben nog al schade aangericht. Te groote dienstyver, Ineen OoBtenryksch dorp, dicht by de Beiersche grens, brak brand uit. Duitsche spuitgasten gingen met hun materiaal derwaarts, doch de Oostenryksche douanen weigerden de spuiten over de grens te laten, indien niet de inko mende rechten voor machines werden betaald. Het gèvolg was, dat de Oostenryksche spui ten het vuur niet konden beteugelen en het halve dorp afbrandde, Te Resitza, in Hongarye, neemt de werkstakersbeweging onrustbarende afmetin gen aan. De vrouwen der stakers, door hon ger en gebrek tot het uiterste gedreven, geven

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1901 | | pagina 1